1. ¿Atsi mʼak toj Dios lenechʼathayaj toj itiyej wichi?

DIOS hiwʼen lenechʼethayaj toj matche toj isilataj toj tʼuhlak itiyej wichi. Lham yenlhi pʼante hinʼu wet atsinha toj ichun, Adán wet Eva, hopkhilak ihi yachuyajwʼet toj isilataj. Lenechʼethayaj toj itiyej pʼante lhamel hope toj is che iwo lelesa, yamlek nilhokpe honhat wʼatshan wet isilataj, wet tʼuye itshatay (Génesis 1:28; 2:8, 9, 15; tetshan Nʼosilot 6).

2. a) ¿Atsi mʼak toj tamenej toj nahanej toj Dios yamla matche mʼak toj yome pʼante toj iwohiyela? b) ¿Atsi wichi toj ihihla honhat wet ha lepes ihichela toj iʼpe honhat?

² ¿Ha lematitche toj ifwala at che hope nehihla honhat toj wʼatshan wet isilataj? Heowa ifwel namhohen toj yok: «Olhamet tʼat täjtso wet omatthichela» (Isaías 46:9-11; 55:11). Matche, Lham iwohiyela mʼak toj yome pʼante, wet ihichetʼala mʼak che hope che inuhla. Heowa yome toj iche mʼak toj tamenej toj yenlhi pʼante honhat. Lham «yenhitʼa tsʼanisa [wok wʼet yenhilhitʼa]» honhat (Isaías 45:18). Lham tʼuhlak wichi ihi nilhokpe honhat. ¿Atsi wichi toj Dios tʼuhlak ihi honhat? Wet, ¿ha lepes ihichela toj iʼpe honhatna? Biblia yok: «Häp wichi tä isen, honhat lewuhuyla wet yenla lewʼeta yämlek tiyäjʼattsiy» (Salmo 37:29; Apocalipsis 21:3, 4).

3. Toj wichi tʼinhayajay ihi wet yʼinhen, ¿atsi mʼak toj iwoye pʼiya che letayʼatshan ame?

 ³ Mat ifwalasna wichi tʼinhayaj ihi wet yʼinhen. Wujpe honhatil toj wichi ihi, tataywek wet ilanhen iyhaj. Mat tajtso hopkhitʼa pʼante toj Dios tʼuhlak iche. Toj malhyejtso, ¿atsi mʼak toj iche pʼante wet atsi toj tamenej toj iche? Tajlhamet Biblia toj iwoyek ikalelhat toja.

4, 5. a) ¿Atsi p‘ante nʼoelh toj ichumyenlhi amlhaj hopkhilak yomhoplhi Eva toj ihi yachuyajwʼet Edén? b) ¿Atsi mʼak toj tamenej toj nʼoelh toj is iwoyek iwo elha lakey wet lhayen hopeya etantsaj?

⁴ Biblia ifwel namhohen toj Dios letayhfwa ihi toj «lhey Ahättaj wet äp lhey Satanás». Lham ichumyenlhi pʼante amlhaj hopkhilak iwoye toj yomhoplhi Eva toj ihi pʼante yachuyajwʼet Edén (Apocalipsis 12:9; Génesis 3:1). Lham pʼante toj tamenej toj malhyej iwoyek amlhaj yomlhi (tetshan Nʼosilot 7).

⁵ Toj malhyejtso, ¿ha Dios yenlhi pʼante Satanás? Kha. Hope pʼante ángel toj is toj ihi pʼante pele lewhay toj Dios yenlhi honhat wet angeltso iwo pʼante elha lakey wet lhayen pʼante hopeya Ahottaj (Job 38:4, 7). ¿Atsi pʼante toj tamenej toj iwoyek malhyejtso? Lhek tichunla, ¿atsi mʼak toj tamenej toj iwoyek iwo elha lakey nʼoelh toj is wet lhayen hopeya etantsaj (malewu)? Lewhay toj nechʼe toj iche hopkhitʼa etantsaj. Mat tʼuhlak hiwʼen mʼak toj pajche lewuk ihi. Yikchufwi toj yen letichunhayaja tajtso wet tʼaytshi toj tʼuhlak hiwʼen mʼaktso. Toj paj, lewhay toj iwoyek iwoye, isoyej elh mʼak toj kalewuka. Toj malhyejtso lham tʼat toj lhayen hopeya etantsaj (yahyen Santiago 1:13-15; tetshan Nʼosilot 8).

6. ¿Atsi mʼak toj iwoye pʼante hop ángel toj lhayen hopeya Dios letayhfwa?

 ⁶ Hope pʼante tajtso toj iyej angeltso. Toj tafwaytshi toj Heowa yenlhi pʼante Adán wet Eva, ifwenho pʼante lhamel toj is che iwo lelesa wet yam «tapoyej honhat» (Génesis 1:27, 28). Angeltso nʼalej toj yen letichunhayaja toja: «Olham iwoyek otiyajo Heowa lewʼet wet nilhokej wichi tajlhamet olham toj nʼokwi nʼoyej». Toj lhayʼepej lhip toj yen letichunhayaja tajtso, tʼaytshipej toj tʼuhlak hiwʼen mʼak toj lewuk Heowa. Angeltso tʼupʼantehlak wichi nʼokwiyej. Toj malhyejtso ifwechʼenlhi pʼante Eva, wet Eva imatitche pʼante mʼak toj angeltso yome (yahyen Génesis 3:1-5). Toj iwoye tajtso, lhayen pʼante hopeya Satanás, Dios letayhfwa.

7. a) ¿Atsi mʼak toj tamenej toj Adán wet Eva yʼinhen pʼante? b) ¿Atsi toj tamenej toj nachʼuthen wet nayʼinhen?

⁷ Adán wet Eva tachʼahuhiyetʼa pʼante Dios wet lhamel tuj pʼante halʼo lha (Génesis 2:17; 3:6). Lhamel iwoye pʼante mʼak toj niʼisa toj inʼalit toj tatayhla Heowa wet yʼinhen pʼante, malhyej toj Heowa pajche yome pʼante (Génesis 3:17-19). Hop Adán wet Eva leles hopehen pʼante wichi toj lechʼisukyaj ihi, wet hop toj tamenej toj yʼinhen pʼante (yahyen Romanos 5:12). Hopkhilak natafwelche atsi toj tamenej toj Adán wet Eva leles hate lechʼisukyaj ihi, tetshan ejemplo. Che iche nʼoelh toj yenlhi pan toj lehi tapʼafwiho, pan che wakʼalh hatehla tʼat iwoye lehi. Lewhay toj Adán wet Eva tachʼahuhiyetʼa pʼante Dios, Adán lhayen pʼante hopeya nʼoelh toj lechʼisukyaj ihi. Toj nahopehen Adán leles, nilhokej toj lhachʼisukyaj ihi, wok mʼak toj niʼisa toj inamejen malhyej iwoye toj iyej lham. Wet toj nilhokej namel nahopehen  wichi toj lechʼisukyaj ihi, nachʼuthen wet nayʼinhen (Romanos 3:23; tetshan Nʼosilot 9).

8, 9. a) ¿Atsi mʼak toj Satanás tʼupʼantehlak Adán wet Eva imatitche? b) ¿Atsi mʼak toj tamenej toj lewhaytso Heowa ilanhihentʼa pʼante lhamel toj tatayhla lham?

⁸ Satanás lham pʼante toj tamenej toj Adán wet Eva tachʼahuhiyetʼa Dios, toj malhyejtso tres lhameltso inʼalit toj tatayhla Heowa. Lham tʼupʼantehlak Adán wet Eva imatitche toj Heowa hope nʼoelh toj wʼet yomlhi, niyat toj niʼisa toj ihuminhitʼa toj lhamel isen. Satanás yome tʼat toj wichi iwatitʼahlak Dios ifwenho lhamel mʼak toj is che iwoye, wet toj Adán wet Eva tajlhamet lhamel toj is che ikalelhat mʼak toj is alhoho wok mʼak toj niʼisa alhoho. Toj malhyejtso, ¿atsi mʼak toj Heowa iwoye pʼante? Iwoyek ilanhen pʼante lhamel toj tatayhla lham wet inofwat nʼowitʼayhyajna. Mat, che iwoye pʼante tajtso, ¿ha iwoye pʼante che inʼalit toj Satanás hope nʼoelh toj wʼet yomlhi? Kha, iwohiyetʼa.

⁹ Toj malhyejtso, Heowa ilanhihentʼa pʼante lhamel toj tatayhla lewhaytso. Mʼak toj lham iwoye hope pʼante toj inuhitʼahla toj is che iche lewhay toj hinʼul niyat lhamejen. Tajtso ikalelhthila toj Satanás hope nʼoelh toj wʼet yomlhi wet toj Heowa ihanej mʼak toj wichi isej. Toj ihi nʼochufwenyaj 11 nalechufwenhiyeja iyhaj mʼayhay toj yiwtejla tajtso. Mat, ¿atsi atichunhayaj toj letiyej mʼak toj Adán wet Eva tatsupiye pʼante toj iwoye? ¿Ha is pʼante toj lhamel imatitche mʼak toj Satanás yome wet ileyej toj tachʼahuye Dios? Heowa hiwʼenho pʼante Adán wet Eva nilhokej mʼayhay. Hiwʼenho pʼante lhip toj isilataj toj ihi,  lechumet toj yen lekajyaja wet toj iwoyek ilayhi yamlek tiyajʼattsiy. Mat ihichetʼa lewhay che Satanás iwoyeje mʼak toj is lhamel. Che am lhehi pʼante tajtso, ¿atsi toj lewohiyela?

10. ¿Atsi mʼak toj matche toj laha ihi toj weihalhapej namel is che natshupyene toj nawoye?

 ¹⁰ Hate iwoye lhamel, ifwalasna weihalhapej namel is che natshupyene mʼak toj nawoye, wet mʼak toj natshupyene toj nawoye ikalelhatla che nalayhiche wok kha. Iwoyek natshupyene toj nachʼahuye Heowa toj hope nʼoelh toj niyat namejen wet nachʼote toj inʼalit toj Satanás hope nʼoelh toj wʼet yomlhi. Wok iwoyek natshupyene toj Satanás hope nʼoelh toj niyat namejen (Salmo 73:28; yahyen Proverbios 27:11). Iyhajfwas wichi toj iʼpe honhat tachʼahuye Dios. Matche toj lham hopkhitʼa toj niyatej mʼayhay toj iʼpe honhatna. Mat, che Dios kahopeya niyat, ¿atsi toj hope?

11, 12. a) Mʼak toj Satanás ifwenho pʼante Jesús toj hiwʼenhihola, ¿atsi toj ichufwen namejen? b) ¿Atsi textos toj ihi Biblia toj inʼalit toj Satanás niyatej nilhokej mʼayhay toj iʼpe honhat?

¹¹ Jesús ihanej pʼante atsi nʼoelh toj niyatej mʼayhay toj iʼpe honhatna. Iche pʼante ifwala toj Satanás «ipäyne [Jesús] nilhokej nʼoniyatyajay tä ihonhatena, lhäyʼe lewujyajay». Toj malhyejtso Satanás ikalelhto pʼante Jesús toj yok: «Owʼenla amho nilhokej tähesna, che letakhos ochufwi wet lenʼokwi nʼoyej» (Mateo 4:8, 9; Lucas 4:5, 6). Atshan ame, ¿atsi toj tamenej toj Satanás iwoye pʼante toj ifwenho Jesús toj hiwʼenhohla nilhokej nʼoniyatyajay toj iʼpe honhat? Hop toj nilhokej nʼoniyatyajay lewuk lham.

¹² Nʼalej toj am letayʼatshan ame pʼiya: «¿Ha matche toj Satanás iwoyek niyatej nilhokej mʼayhay toj iʼpe honhat? ¿Ha kahapeya Heowa, Dios toj naj Letumfwaya  toj yenlhi pʼante nilhokej mʼayhay toj iche?» (Apocalipsis 4:11). Hope tʼat Heowa. Mat Jesús ikalelhat pʼante toj yome Satanás toj yok: «Honhat laka niyat» (Juan 12:31; 14:30; 16:11). Hop apóstol Pablo yome Satanás hop Ahottaj toj yok: «Honhat laka dios» (2 Corintios 4:3, 4). Wet apóstol Juan ilesayen pʼante toj yok: «Honhat imälhewek tä ichufwi ahättaj lakhajyhayaj» (1 Juan 5:19).

13. ¿Atsi toj tamenej toj nawatla che nʼonechʼaynhiche mʼayhay toj iʼpe honhat?

¹³ Mʼayhay toj iʼpe honhatna lhayʼepej lhip toj niʼisa. Nawʼen toj iche nʼokaʼtshayajay, nʼofwitseyaj, wichi toj yome mʼak toj kamatache hopkhilak ikalhi chinaj tʼoj wet akantses toj ichehen lhalhipey. Wichi iwohiyetʼa che itayhat nʼowitʼayhyajayna, tej toj matche toj lhaikhajyenej toj tatayhla. Mat Dios atofwiyetʼa che itayhthila mʼayhay toj niʼisa toj iʼpe honhatna, lewhay che nam lekaʼtshayaj toj lhey Armagedón, wet lewhay che yamla wʼatshan wet isilataj honhatna, yamla isen mʼayhay toj nʼehi (Apocalipsis 16:14-16; tetshan Nʼosilot 10).

14. ¿Atsi toj Dios itshupyene pʼante toj Niyat toj ihi Leniyatyaj? ¿Atsi mʼak toj Biblia yome pʼante toj yiwtejla Jesús?

¹⁴ Heowa itshupyene pʼante Jesús toj Niyat toj ihi Leniyatyaj, wok Nʼoniyatyaj toj ihi pele. Tafwaytshi miles nekchomis, Biblia yome pʼante toj Jesús hopkhila «Nʼotamsek laka Niyat» wet toj leniyatyaj lepes ihihitʼala (Isaías 9:6, 7). Jesús ichufwenej pʼante lechufwenkay toj iwo alhyaja toj tʼalhchʼoye nʼoniyatyajna  toj yok: «Is chik Aniyatyaj inʼoyejen. Is chik õʼwoye ämet honhatena, mälhyej tä õʼwoye tä ipuleye» (Mateo 6:10). Toj ihi nʼochufwenyaj 8 nalechufweniyeja toj Dios Niyatyaj tiyajihola nʼoniyatyajay lewʼet toj iʼpe honhatna (yahyen Daniel 2:44). Lewhaytso Dios Niyatyaj yamla wʼatshan wet isilataj honhatna (tetshan Nʼosilot  11).

15. ¿Atsi toj hope «honhat toj nechʼayek»?

¹⁵ Hop Biblia yok: «Nʼamel yʼaniwhihlä pule tä nechʼayek lhäyʼe honhat tä nechʼayek» wet «häpkhila nʼoʼisyaj lewʼet» (2 Pedro 3:13; Isaías 65:17). Ichepej lewhay toj Biblia yok «honhat» yome tʼat wichi toj iʼpe honhat (Deuteronomio 32:1). Toj malhyejtso, «honhat toj nechʼayek» toj nʼoʼisyaj ihi, hope tʼat nilhokej wichi toj tachʼahuye Dios wet lham itiyej lakopfwayaj.

16. ¿Atsi nʼowʼayhat toj matche toj isilataj toj Dios hiwʼenhihola wichi toj ihihla lham laka honhat toj wʼatshan wet isilataj? ¿Atsi mʼayhay toj is che lewoye hopkhilak lekatej nʼowʼayhattso?

¹⁶ Jesús yome pʼante toj hiwʼenhihola «lewʼatshancheyaj toj tʼun» hop wichi toj ihihla Dios laka honhat toj wʼatshan wet isilataj (Marcos 10:29, 30). ¿Atsi toj is che nawoye hopkhilak nakatej nʼowʼayhattso? Lhek yahyen Juan 3:16 wet 17:3 hopkhilak lewʼen lechulhyaj. Athana natetshanla atsi mʼayhay toj nehihla che nehi honhat toj wʼatshan wet isilataj.

17, 18. ¿Atsi toj tamenej toj nahanej toj nilhok lhipey toj iʼpe honhat ihichela nʼotamsek wet toj nemla lhanowahyaj ihi?

¹⁷ Mʼak toj niʼisa, nʼokaʼtshayaj, nʼolanyaj wet nʼofwitseyaj nʼofwila toj iche. Nemla iche wichi  toj niʼisa toj iʼpe honhatna (Salmo 37:10, 11). Dios hate iwohiyela toj, «yäk nichäte honhat lhip tä lepes tä nem nʼokaʼtshayaj ihi» (Salmo 46:9; Isaías 2:4). Honhat tapohiyeja wichi toj ihumin wet tachʼahuye Dios. Ihichela nʼotamsek yamlek tiyajʼattsiy (Salmo 72:7).

¹⁸ Heowa laka wichi lenowahyaj ihihitʼala. Lewhay pʼante Israel lhayis tachʼahuye Dios, lhamel lenowahyaj ihihitʼa pʼante hop toj Lham toj tʼuye (Levítico 25:18, 19). Lewhay toj nehihla honhat toj wʼatshan wet isilataj nemla iche mʼak at che hope wok nʼoelh at che hope che iti namejen lhanowahyaj. Lhatamsekis ihihla nilhok lewhay (yahyen Isaías 32:18; Miqueas 4:4).

19. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj nahanej toj ihichela wujpe nʼolhak toj ihi honhat toj wʼatshan wet isilataj?

¹⁹ Ihichela wujpe nʼolhak. «Is chik wuj yachuyaj tä ihi laka honhat, is chik lhäyʼe lhip tä iʼpe chenhas lhipey tä atoschephä» (Salmo 72:16). Heowa «lhaka Dios takäpfwayej nʼamehen mʼak tä is» wet «iche tʼat häp lhay tä ihi honhat» (Salmo 67:6).

20. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj nahanej toj honhat wʼatshanhila wet isilatajila?

²⁰ Nilhokpe honhat wʼatshanhila wet isilatajila. Wichi hiwʼenla hupuy toj isis wet yachuyajwʼet toj lewuk lhamel (yahyen Isaías 65:21-24; Apocalipsis 11:18). Nilhoklaʼpe honhat matche toj isilatajila malhnhiyeja iwoye yachuyajwʼet pʼante Edén. Heowa nilhokla lewhay toj hiwʼen namhohen mʼayhay toj nawatla. Biblia yome lham toj yok: «Lewʼenhomche lhamel mʼak tä naya, lhäm yipsejen lhäk tä tälho akwey» (Salmo 145:16).

21. ¿Atsi toj tamenej toj nahanej toj ihichela nʼotamsek toj iyej wichi toj iyejla itshatay?

 ²¹ Ihichela nʼotamsek toj wichi ihi toj iyejla itshatay. Itshatay nemla iwitʼayen hop wichi. Naʼtshas nemhit lenowahyaj ihihla, tej toj iyej itshatay toj fwitses toj malhyej toj iche ifwalasna (yahyen Isaías 11:6-9; 65:25).

22. ¿Atsi toj iwohiyejela Jesús hop wichi toj tʼinhayaj ihi?

²² Ihichetʼala nʼoelh che tʼinhayaj ihi. Lewhay toj Jesús ihi pʼante honhat, ichesthen pʼante wujpe wichi (Mateo 9:35; Marcos 1:40-42; Juan 5:5-9). Mat toj hope Niyat toj ihi Dios Niyatyaj, Jesús ichesthenla nilhokej wichi toj iʼpe honhat. Ihichetʼala nʼoelh che yok: «Otʼinhayaj ilännʼo» (Isaías 33:24; 35:5, 6).

23. ¿Atsi mʼak toj Dios iwohiyejela wichi toj yʼinhen pʼante?

²³ Wichi toj yʼinhen yachajohla toj ilayhiche. Dios yome toj ilayhtihichela millones wichi toj yʼinhen pʼante. Ihichela ifwala toj «inuhikwephäla nilhokej nʼopʼitseyhay» (Juan 11:23, 24; yahyen Apóstoles Lhenhay 24:15).

24. ¿Atsi toj atichunhayaj toj letichunla che lhehi honhat toj wʼatshan wet isilataj?

²⁴ Nilhokej namel iwoyek natshupyene mʼak toj nawohiyela. Iwoyek natshupyene toj natʼayhettshi toj nalechufwenej mʼayhay toj talhejla Heowa wet natchumhoplhi, wok tajlhamet toj nawoye mʼayhay toj natʼuhlak nawoye. Che natshupyene toj natchumhoplhi Heowa matche toj isilataj mʼak toj natataye. Natʼayhettshi toj nalechufwenej mʼayhay toj talhejla Jesús wet atsi toj iwohiyela hopkhilak yam matche nilhokej mʼayhay toj matche toj isis toj Dios yome pʼante.