1. ¿Atsi mʼak toj iwoyek inʼalit namejen hopkhilak nahanej mʼayhay toj tatay alhoho?

NʼALEJ toj che leyahin noticias toj ihi televisión wok letachʼahuye radio wet letayʼatshan ame: «¿Atsi mʼak toj ihichela che paj toj ihi honhatna?». Iche wujpe nʼowitʼayhyajay toj ayteschehen wet nʼofwitseyaj toj tamenej toj iche iyhaj wichi toj yenek ifwala toj lepes tottʼa alhoho. ¿Ha matche tajtso? ¿Ha iwoyek nahanej mʼayhay toj ihichela toj tatay alhoho? Iwoye. Tej toj wichi iwohiyetʼa che pajche ihanej mʼayhay toj ihichela, Heowa ikalhi toj iwoye tajtso. Toj ihi Biblia, lham ifwel namhohen mʼayhay toj nehihla wet mʼak toj tataye honhat (Isaías 46:10; Santiago 4:14).

2, 3. a) ¿Atsi mʼak toj Jesús lechufwenkay tʼupʼantehlak ihanej? b) ¿Atsi mʼak toj Jesús nichulhejo pʼante lhamel?

² Hop Jesús lechufwenkay lhamel tupʼantehlak ihanej atsi lewhay che Dios Niyatyaj namla. Toj malhyejtso lhamel tayʼatshane pʼante Jesús toj yok: «¿Atsi lewhäy chik ihichela mʼak witʼäytso? Wet chik tottʼaye lewhäy chik letapil alhoho wet honhat noj [wok nʼayhay toj ihanlhi mʼayhay toj iʼpe honhatna noj, TNM], ¿atsi nʼotetnek chik ihichela?» (Mateo 24:3). Toj Biblia yome toj honhat noj, hopkhitʼa toj yome toj honhat nʼotayhthila mat yome tʼat toj nʼotayhthila mʼayhay toj niʼisa toj  ihi. Jesús ichufwenej pʼante wichi toj Dios Niyatyaj niyatiyeja honhat (Lucas 4:43). Jesús ifwenho pʼante lechufwenkay atsi mʼayhay toj ihichela che tottʼaye toj nʼofwila mʼayhay toj niʼisa, tej toj yomhiyetʼa pʼante ifwala toj nanhila tajtso. Wet mʼak toj Jesús yome pʼante nʼal tʼat athana (tetshan Nʼosilot 24).

³ Toj ihi nʼochufwenyajna natetshanla mʼayhay toj inʼalit toj nehi tʼat ifwalas toj tottʼaye che honhat noj. Mat, che natʼuhlak natafwelche atsi mʼak toj tamenej toj mʼayhay toj iʼpe honhatna matche toj niʼisa, toj ichun is che nahanej nʼokaʼtshayaj toj iche pʼante toj ihi pele.

4, 5. a) ¿Atsi mʼak toj ihi pʼante pele toj tafwaytshi toj Jesús iwo tesa toj iwo leniyatyaja? b) Malhyej toj Apocalipsis 12:12 yome, ¿atsi mʼak toj iche pʼante toj ihi honhat lewhay toj Jesús ithat honhate Satánas?

⁴ Nalechufwenej naji toj ihi nʼochufwenyaj 8 toj Jesús iwo pʼante tesa toj iwo leniyatyaja toj ihi pele toj nekchom 1914 (Daniel 7:13, 14). Toj ihi libro Apocalipsis ifwel namhohen mʼak toj iche pʼante toj tafwaytshi tajtso: «Iche nʼokaʼtshayaj tä ipuleye. Miguel lhäyʼe laka ángeles, lhamel itayhlä alhutaj tä wujchetso, wet alhutaj lhäyʼe laka ángeles, lhamel itayhlä Miguel». Miguel hope Jesús, wet alhutaj toj wujche hope Satanás. * Satanás wet laka ahot lhayis ikalhihitʼa nʼokaʼtshayajtso wet nʼotat pʼante honhate. ¡Tichunla ángeles lekajyaj toj ihi pʼante pele! Mat, ¿atsi mʼak toj iyej wichi toj ihi honhat?  Dios Lhomtes yome toj ihihla tʼat lepʼaltseyaj, hop toj Ahottaj matche toj lewak ihi. Lham ihanej tʼat toj «tatäy lhimphaj wet nofwila lewhäy» (Apocalipsis 12:7, 9, 12).

⁵ Ahottaj matche toj lhaikhajyenej toj tʼukwe che iwitʼayen mʼayhay toj iʼpe honhatna. Matche toj lewak ihi, hop toj atofwiyetʼa che Heowa inuhla toj tujlhache toj ikanchi mʼayhay toj ihi honhat. Natetshan mʼak Jesús yome pʼante toj ihichela lewhay che ihi ifwalas toj lepes.

6, 7. ¿Atsi mʼayhay toj iwoye nʼokaʼtshayajay wet nʼehlas toj iche ifwalasna?

⁶ Nʼokaʼtshayajay. Jesús yopʼantek: «Wichi tä ihiche honhates tatayhlawek, wet niyatey iwohla lakaʼtshayajayej niyatey iyhäj» (Mateo 24:7). Wujpey wichi toj nʼolanhen ifwalasna toj ihi nʼokaʼtshayajay, inuʼpe lewhayis toj pajche. Malhyej toj organización toj matche toj laha ihi toj itetshan mʼayhay toj iʼpe honhatna yome, toj inuʼpe 100 millones wichi toj yʼinhen pʼante toj ihi nʼokaʼtshayajay talhe toj nekchom 1914. Wichi toj yʼinhen toj ihi nʼokaʼtshayajay toj talhe nekchom 1900 pajtha 2000, inuʼpe iyhaj toj ichunhen pʼante toj yʼinhen toj kamaj nichataye nekchom 1900. Tichunla mʼak toj matche toj aytaj wet nʼotelaythayaj toj iyej pʼante millones wichi.

⁷ Nehlas. Jesús yopʼantek: «Ihichela nehläs» (Mateo 24:7). Tej toj ifwalasna iche wujpe nʼolhak toj iʼpe honhat, inuʼpe lewhayis toj pajche, kamaj iche tʼat wichi toj ichuyuhen nilhok ifwalas. ¿Atsi  mʼak toj tamenej? Hop toj hiwʼenhitʼa chinaj tʼoj hopkhilak ichaj lhak wok lhip toj tutcheyhi. Inuʼpe 1.000 millones wichi toj matche toj pʼalitses. Hop Organización Mundial de la Salud yome toj iche millones naʼtshas toj yʼinhen nekchompej, wet mʼak toj lhamya toj tamenej hope toj wujitʼa lhak toj hiwʼen.

8, 9. a) ¿Atsi mʼayhay toj inʼalit toj matche mʼak toj Jesús yome pʼante toj yome honhat wʼahu? b) ¿Atsi mʼayhay toj iwoye nʼotʼinhayajay ifwalasna?

⁸ Honhat wʼahu. Jesús yome pʼante toj yok: «Ihichela honhat wʼahu tä äytesiche» (Lucas 21:11). Nekchompej wichi ihanej toj ihichela honhat wʼahu toj wus. Talhe toj nekchom 1900, inuʼpe dos millones wichi toj yʼinhen toj honhat wʼahu ilanhen. Tej toj ifwalasna iche wujpe tecnología toj nechʼe, mat kamaj wujpe wichi toj yʼinhen toj hope honhat wʼahu toj tamenej.

 ⁹ Nʼotʼinhayajay. Jesús yome pʼante toj ihichela «tʼinhayajay» toj ilafwel toj yʼaje wichi wet ilanhen (Lucas 21:11). Tej toj kachawos ihanej mʼak toj itiyej nʼoelh toj tʼinhayaj ihi, kamaj lhamel hiwʼenhitʼa lecha nilhok nʼotʼinhayajay. Nekchompej wujpe wichi toj yʼinhen toj hiwʼen tuberculosis, cáncer wet iyhaj nʼotʼinhayajay toj ilanhen. Hate kachawos nilhokpe 30 nʼotʼinhayajay toj nechʼehen, wet iyhaj toj kamaj nʼowʼenhitʼa lecha.

10. Malhyej toj ihi 2 Timoteo 3:1-5, ¿atsi lakeyis toj inʼalit wichi toj ihi ifwalas toj lepes?

¹⁰ Hop Dios Lhomtes yome toj ihi 2 Timoteo 3:1-5 toj yok: «Lewhäy che lepese, nämla ifwalas tä lhäyʼe lhip tä atha». Hop apóstol Pablo ikalelhat pʼante wichi lakeyis toj inʼalit ifwalas toj lepes toj hopehen tahesna:

•   Lhamel tʼat toj lhaihumnhenla.

• Ihumnhila chinaj tʼoj.

• Tachʼahuhiyetʼala lajcha wet lako.

• Lhaichajlawetha.

• Lehumnhayaj ihihitʼala.

• Tumhitʼalahla lenechʼethayajay.

• Fwitsesla, wet tatayhlahla mʼak toj is.

• Iwohla yiya mʼak toj lhamel tʼat toj tʼakonyajay wet tek ihumnhila Dios.

• Fwetajla hopehen iyhaj toj iwo tʼekhahyaja, mat lechumtes toj iwoye hinʼalthila toj tachʼahuhiyetʼa Dios.

11. Malhyej toj ihi Salmo 92:7, ¿atsi mʼak toj ihiyeja wichi toj niʼisahen?

¹¹ ¿Ha malhyejtso wichi lakeyis toj ihi lhip toj lhehi? Iche wujpe wichi toj malhyejentso toj iʼpe nilhok honhat. Mat Dios  yamla isen mʼayhaytso. Lham yopʼantek: «Tä lhaichihelit häp wichi tä niʼisahen, tet iwoye halʼä tälhes, wet äp wuj lakäywet tä ikalhi, mat nofwila wet nemla ichehen». Tajtso hope toj yome toj wichi toj niʼisahen nʼotayhthihena pajlaʼtha tiyajʼattsiy (Salmo 92:7).

12, 13. ¿Atsi pʼante mʼayhay toj Heowa ichufwen namejen toj nehi ifwalas toj lepes?

¹² Hop Biblia pajche pʼante yome toj ifwalas toj lepes ihichela tʼat mʼak toj wuj toj ayteschehen wet nʼotelaythayajay toj iʼpe honhat. Mat hate yome pʼante toj ihichela mʼayhay toj isen.

¹³ Tʼaytshihla toj nʼotafwelche mʼayhay toj ihi Dios Lhomtes. Lewhay toj profeta Daniel ilesayen toj yome ifwalas toj lepes, yopʼantek: «Wujlaʼpe wichi tä [...] tʼaytshi lehanyaj» (Daniel 12:4). Tajtso yome tʼat toj Dios tachʼote lewhayistso laka wichi hopkhilak lhayʼe lhip toj itafwelche mʼayhay toj ihi Biblia. Talhe toj 1914 matche toj nʼal nʼolhomettso. Malhyej toja, Dios ichufwen pʼante namejen toj lhey matche toj laha ihi wet mʼak toj tʼuhlak itiyej honhat. Hate ichufwen namejen mʼak toj matche toj Jesús lhayen lahayaʼpe namel, mʼak toj inamejen lewhay toj nayʼinhen wet lhaniwhayaj toj iwoyek yachajo toj nalayhiche. Lhayʼe nahanej tʼat toj tajlhamet Dios Niyatyaj toj iwoyek yam isen nilhokej lhawitʼayhyajay toj iche. Wet hate nalechufwenej toj lhakajyaj ihi wet nawoye nilhokej mʼayhay toj Dios ihumin.  Mat, ¿atsi mʼak toj iwoye Dios lakawos hopkhilak ichumyenlhi mʼayhay toj lhamel ihanej? Elh profecía toj iche iwoyek nichulho tajtso (tetshan Nʼosilot 21 wet 25).

14. ¿Atsi lhipey toj nichate toj nʼowo silota «nʼosilätyaj tä Isna tä yäme Dios Niyatyaj», wet atsi wichi toj iwoye tajtso?

¹⁴ Nʼowohla silotaʼpe imalhewek honhat. Toj Jesús yome ifwalas toj lepes, yopʼantek: «Nʼosilätyaj tä Isna tä yäme Dios Niyatyaj õʼwohla silätaʼpe imälhewek honhat» (Mateo 24:3, 14). Hop Nʼosilotyajay toj isen toj yome Dios Niyatyaj nʼowo silotaʼpe 240 honhatil wet inuʼpe 900 nʼolhomtes toj wʼenhahiche toj iche. Nilhokpe honhat, wichi toj yen lhometa Heowa «tä tälhomche nilhokej honhates, [...] tä wʼenhache lhamejen» tachʼote tʼat wichi hopkhilak itafwelche mʼak toj hope Dios Niyatyaj wet mʼak toj iwohiyejela wichi (Apocalipsis 7:9). Wichi toj yen lhometa Heowa toj iwoye toja tʼalhiyetʼa wichi chinaj tʼoj. Malhyej toj Jesús yome pʼante, wujlaʼpe wichi toj itiyej lakaʼtshayaj wet nayihohla lhamel. Mat ihichetʼa mʼak at che hope toj iwoyek ikasthayen toj lhamel iwo lhometa (Lucas 21:17).

15. a) ¿Ha am lematitche toj nʼehi tʼat ifwalas toj lepes, wet atsi mʼak toj tamenej toj malhyejtso atichunhayaj? b) ¿Atsi mʼak toj ihiyeja wichi toj tachʼahuhiyetʼa Dios, wet iyhaj wichi toj tachʼahuye?

¹⁵ ¿Ha am lematitche toj nʼehi tʼat ifwalas toj lepes? Ifwalasna wujpe profecías toj ihi Biblia toj yome ifwalas toj lepes, nʼal tʼat. Atofwiyetʼa che Heowa ikasthayen toj nʼowo silota nʼosilotyajay toj isen, wet  «nechʼe häpkhilek näm lepes» (Mateo 24:14). ¿Atsi mʼak toj hope lepes? Hope nʼokaʼtshayaj Armagedón. Toj ihi nʼokaʼtshayajtso Dios itayhthila nilhokej mʼayhay toj niʼisa. Heowa ichumyenhilhila Jesús wet laka ángeles toj takhajayhen hopkhilak itayhat nilhokej wichi toj tachʼahuhiyetʼa Lham wet Lhos (2 Tesalonicenses 1:6-9). Lewhay che tafwaytshi Armagedón, Satanás wet laka ahot lhayis nemhit iwohiyelak iwetahayen wichi. Nilhokej wichi toj tachʼahuye Dios wet tachʼote leniyatyaj, lhamel hiwʼenla mʼak toj Dios yamla matche toj iwoye nilhokej mʼayhay toj yome pʼante (Apocalipsis 20:1-3; 21:3-5).

16. Toj lehanej toj tottʼa alhoho ifwala toj lepes, ¿atsi mʼak toj is che lewoye?

¹⁶ Hop mʼayhay toj iʼpe honhatna toj Satanás niyatej tatay lhimpaj che nichate lepes. Toj malhyejtso matche toj laha ihi che letayʼatshan ame toj lhok: «¿Atsi mʼak toj is che owoye?». Heowa tʼuhlak lehanej nilhokej mʼayhay toj iwoyek lekalhi toj talho Biblia. Is che alekhajyenej toj alechufwenej (Juan 17:3). Wichi toj yen lhometa Heowa lhaihutwek nilhokej semanas. Toj ihi laka reuniones, lhamel tachʼote wichi hopkhilak itafwelche mʼayhay toj ihi Biblia. Is che alekhajyenej toj lehoye nilhokej reunionesna (yahyen Hebreos 10:24, 25). Lewhay che lewʼen toj is che lewo iyhaja akeyis, is che lekelit toj lewo iyhaja. Che lewoye tajtso, tʼaytshihla toj aise Dios (Santiago 4:8).

17. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj wujpey wichi toj iselthiyeja lepes che nam?

¹⁷ Hop apóstol Pablo ikalelhat pʼante toj lewhay che nʼotayhten wichi toj niʼisa «mälhhiyejat etantsaj  tä näm tä honatsi» toj wujpey wichi tek iniwhichʼoye (1 Tesalonicenses 5:2). Jesús pajche pʼante yome toj wujpe wichi toj itetshanhitʼala mʼayhay toj inʼalit toj nʼehi ifwalas toj lepes. Lham yome pʼante tʼat lewhaytso toj yok: «Mälhyej fwalas pʼante Noé ihi, häp tä mälhhiyejattso fwalas chik Hinʼo Lhäs tapil [wok ifwalas toj lepes, TNM]. Tsi häp lewhäy pʼantetso tä kamaj ninäma pelhay tä wuj, wichi tʼekhen wet iyä wet tawhayeyhen, lhamel tek itiyej chik lewitʼäyhyaj ihichela, pajtha nichäte fwala tä Noé tiyäjo barca, wet näm pelhay wet ichäj nilhokej lhamel yäk tatäy» (Mateo 24:37-39).

18. ¿Atsi mʼak toj Jesús ikalelhat namhohen toj iwoyek iyej namel?

¹⁸ Jesús yome pʼante toj is che natʼamaj lhamejen hopkhilak tek natekmʼahatwetha hop toj wuj lhalhok toj natuj wok «[n]awʼoknhas wok wuj tä [nʼ]en [lh]alhakliya mʼayhay tä [na]watlä». Lham yome pʼante toj ifwala toj lepes «nichätlaʼpe nilhokej wichi tä ihonhatena» wet iselkathen. Hate yopʼantek: «Yej tekmʼahatwethä, mat wopej alhyaja nilhokej lewhäy yämthilek atkhajayhen wet letafwayej nilhokej mʼayhay tä oyämetso tä ihichela, wet kalelhäj tä lhehi tä itayche Hinʼo Lhäs» (Lucas 21:34-36). ¿Atsi mʼak toj tamenej toj matche toj laha ihi toj nachʼahuye mʼak toj Jesús yome pʼante? Hop toj atofwiyetʼa che nʼotayhthila mʼayhay toj niʼisa toj iʼpe honhatna toj Satanás niyatej. Tajlhamet wichi toj ise Heowa wet Jesús tafwayhenla wet ilayhichehla pajlaʼtha tiyajʼattsiy toj ihi honhat toj wʼatshan wet isilataj (Juan 3:16; 2 Pedro 3:13).