1, 2. ¿Atsi nʼoyʼatshanek toj is che lhenlhi amho, wet atsi mʼak toj tamenej?

TOJ ALECHUFWENEJ Biblia, nechʼe lehanej toj wujpe wichi yome toj nʼokwiyej Dios, mat mʼayhay toj lhamel iwoye wok lechufwenyajay Dios ihuminhitʼa (2 Corintios 6:17). Hop toj tamenej, toj Heowa tʼalh namehen toj nʼekchʼoye religión toj kamatache, «Babilonia tä lhamya» (Apocalipsis 18:2, 4). ¿Atsi mʼak toj am lewohiyela? Weihalhapej namel is che natshupiye mʼak toj iwohiyela wet tayʼatshan lhame: ¿Ha otʼuhlak onʼokwiyej Dios malhyej toj lham ihumin, wok otʼuhlak onʼokwiyej malhyej toj owoyepej?

² Che am pajche leleyej pʼante toj lefwute religión toj kamatache wok lekalelhat pʼante toj lhekchʼoye, matche toj is mʼak toj letshupiye. Mat nʼalej toj ilechʼoye ahusek kamaj lelehiyejtʼa mʼayhay toj lewoye pʼante wok nʼokeyis toj talhejla religión toj kamatache. Natetshan iyhaj mʼayhayna wet atsi mʼak toj tamenej toj is che lhatichunhayaj toj natiyej, is che malhyej at iwoye Heowa letichunhayaj toj itiyej mʼayhaytso.

3. a) ¿Atsi mʼak toj tamenej toj iwoyek ataho wichi iyhaj toj ileyej toj ichumyenlhi nʼopeykas wet nʼocheyalis toj iwo lenʼokhayaja? b) ¿Atsi mʼak toj Biblia lechufwenyaj toj yome nʼopeykas wet nʼocheyalis toj nʼochumyenlhi toj nʼonʼokwiyej Dios?

³ Hopkhilak nʼokwiyej Dios, iche iyhaj wichi toj ichumyenlhi wujpe nekchomis toj ihi lewʼet nʼopeykas,  nʼocheyalis wok altar lesas. Che hope tajtso mʼak toj lhehi, nʼalej toj iwoyek lhen atichunhayaja toj hope mʼak toj nitʼuhawetayej wok isitʼa alhoho toj lechumyenhilhitʼa mʼayhaytso toj lenʼokwiyej Dios. Mat ahusekchʼoye toj Heowa ichufwen namejen lenʼayij toj tʼuhawetej toj nanʼokwiyej lham. Wet Biblia matche toj ikalelhat toj yome toj Heowa ihuminhitʼa toj nʼochumyenlhi nʼopeykas wok nʼocheyalis hopkhilak nanʼokwiyej lham (yahyen Éxodo 20:4, 5; Salmo 115:4-8; Isaías 42:8; 1 Juan 5:21).

4. a) ¿Atsi mʼak toj tamenej toj isitʼa che nanʼokwiyej lhaiyhaj toj pajche yʼinhen? b) ¿Atsi mʼak toj tamenej toj Heowa nayejo pʼante che Israel lhayis tʼuhlak tahuyej hop nʼopʼitseyhay?

⁴ Nʼalej toj iche iyhaj wichi toj matche toj lhaikhajyenej wet toj itiyej kanhi wujpe mʼayhay toj tʼuhlak ise iyhaj toj pajche yʼinhen wok hate nʼokwiyej. Mat, pajchene nalechufwenej toj isitʼa che nawoye tajtso, hop toj nʼopʼitseyhay iwohiyetʼa che tachʼot namehen wet iwohiyetʼa che iti namejen lhawitʼay. Hate yikitʼachufwi che ilayhiche che ihi lhip at che hope. Che namel natʼuhlak natahuyej nʼopʼitseyhay iwoyek lhawitʼay talhejla, hop toj nʼosilot at che hope che nafwetaj talhe lhaelh toj yʼil pʼante, talhe tʼat ahot lhayis. Hop toj tamenej toj Heowa neʼte pʼantek Israel lhayis iwohiyetʼa tajtso, toj tʼuhlak tahuyej nʼopʼitseyhay wet toj takawayhla mʼak at che hope toj wichi iwoye toj talhejla ahot lhayis (Deuteronomio 18:10-12; tetshan Nʼosilotyajay 26 wet 31).

5. ¿Atsi mʼak toj iwoyek tachʼot ame hopkhilak leleyej toj lechumyenlhi nʼopeykas wet nʼocheyalis toj lenʼokwiyej Dios wok lenʼokwiyej aiyhaj toj pajche yʼinhen?

⁵ ¿Atsi mʼak toj iwoyek tachʼot ame hopkhilak  leleyej toj lechumyenlhi nʼopeykas wet nʼocheyalis toj lenʼokwiyej Dios wok lenʼokwiyej aiyhaj toj pajche yʼinhen? Leyahyen Biblia wet letʼamajej toj letichunla Heowa letichunhayaj toj itiyej mʼayhayna. Mʼayhaytso «iwäkyhayen» lham wok ikokyene (Deuteronomio 27:15). Tʼalheje Heowa nilhok ifwalas hopkhilak tachʼot ame toj atichunhayaj toj letiyej mʼayhaytso, malhyej at iwoye letichunhayaj wet letiyej anʼokhayaj malhyej toj lham ihumin (Isaías 55:9). Heowa hiwʼenla amho akhajyhayaj hopkhilak lewom nilhokej mʼayhay toj talhejla nʼonʼokhayaj toj kamatache.

6. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj nʼotshupyene pʼante toj 25 toj diciembre toj nʼoyen kajyaja lewhay toj Jesús nichatcha pʼante?

⁶ Hop Navidad hope nʼokajyaj elh toj matche toj nʼotafwelej, wet wujpe wichi yenek hope lewhay toj nʼotichunchʼoye toj Jesús nechʼe pʼante toj nichatcha. Mat Navidad talhejla hop religión toj kamatache. Iche libro toj ikalelhat toj yome toj Romanos toj nʼokwiyej dioses toj kamatachehen, lhamel yenlhipej nʼokajyaj toj yen lekajyaja lewhay toj ifwala nechʼe toj iche toj hope 25 toj diciembre. Nʼochufwenyajwos toj ihi religiones, tʼupʼantehlak iyhaj wichi toj nʼokwiyej dioses toj kamatachehen iwo tesa toj tachumhoplhi Dios. Toj malhyejtso lhamel itshupyene pʼante toj nʼoyen kajyaja ifwala toj Jesús nechʼe toj iche toj 25 toj diciembre, tej toj hopkhitʼa pʼante ifwalatso toj Jesús nichatcha (Lucas 2:8-12). Hop Jesús lechufwenkay yenhilhitʼa pʼante Navidad. Malhyej toj libro Los orígenes sagrados de las cosas profundas yome, ichaj 200 nekchomis  toj tafwaytshi toj Jesús yʼil pʼante, «ihichetʼa pʼante nʼoelh che ihanej, wet nitakwitʼa pʼante wichi toj yen lelhakliya, atsi lewhay toj Jesús nichat pʼantehcha». Navidad, iwo tesa pʼante toj nʼoyen kajyaja 300 nʼekchomis toj tafwaytshi toj Jesús yʼil pʼante.

7. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj Dios lakawos toj matchehen yenhilhitʼa Navidad?

⁷ Wujpe wichi toj itafwelej toj Navidad wet mʼayhay toj iwoye, malhyej toj wichi lhaihutwek toj lhayʼe lewʼet lheley toj tʼeken wet iwo wʼayhata iyhaj, talhe tʼat wichi toj nʼokwiyej dioses toj kamatachehen. Malhyej toja, iche pʼante lewhay toj nʼonayejo wichi toj ihi Inglaterra wet iyhaj honhatil toj ihi Norteamérica che yenlhi Navidad, hop toj talhe wichi toj nʼokwiyej pʼante dioses toj kamatachehen. Nʼoelh at che hope che yenlhi pʼante Navidad, nʼotiyej lewitʼay. Mat toj paj, wichi iwo tesa toj yachajo pʼante toj yenlhi Navidad. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj Dios lakawos toj matchehen yenhilhitʼa Navidad? Hop toj tʼuhlak nilhokej mʼayhay toj lhamel iwoye ikajyenlhi Dios.

8, 9. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj Dios lakawos toj ichun yenhilhitʼa pʼante cumpleaños?

⁸ Elh nʼokajyaj toj matche toj wichi itafwelej hope cumpleaños. ¿Ha is che Dios lakawos yenlhi pʼiya cumpleaños? Toj ihi Biblia, tajlhamet toj yome dos cumpleaños, toj wichi yenlhi, hope pʼante wichi toj nʼokwihiyejtʼa Heowa (Génesis 40:20; Marcos 6:21). Toj ihi cumpleaños, nʼowujyenhen pʼante dioses toj kamatachehen. Hop toj tamenej toj Dios lakawos toj ichun, «letichunhayaj toj itiyej nʼokajyajtso, toj hope  nʼokeyis toj talhe wichi toj nʼokwiyej dioses toj kamatachehen» (The World Book Encyclopedia).

⁹ Hop romanos wet griegos toj iche lewhayis toj pajche, lhamel yenek iche espíritu toj iyej nʼoelh weihalhapej lewhay toj nichatcha wet toj espiritutso tʼuhiyela tʼat nilhok lewhay toj ilayhi. Wichi toj kahopeya pʼante Dios lakawos toj iche pʼante lewhaytso yenlhi pʼante cumpleaños, hop toj lhamel yen letichunhayaja toj che lhamel iwoye tajtso, laka dioses tʼuhiyela nʼoelhtso toj nʼoyenlhi laka cumpleaños.

10. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj Dios lakawos yenhilhitʼa cumpleaños ifwalasna?

¹⁰ ¿Ha am lefwetaj Heowa tachumla nʼokajyajay toj talhejla religión toj kamatache? (Isaías 65:11, 12). Kha. Hop toj tamenej toj ifwalasna Dios lakawos yenhilhitʼa cumpleaños wok nʼokajyajay at che hope toj talhejla religión toj kamatache.

11. a) ¿Atsi mʼak toj tamenej toj iyhaj wichi yenlhi nʼokajyajay toj talhe iyhaj toj nʼokwiyej pʼante dioses toj kamatachehen? b) ¿Atsi mʼak toj matche toj is che laha ihi?

¹¹ Iyhaj wichi toj lhamel itafwelej toj Navidad talhe tʼat wichi toj nʼokwiyej dioses toj kamatachehen wet iyhaj nʼokajyajay toj malhyejentso, kamaj yikchufwi toj yenlhi. Lhamel yen letichunhayaja toj nʼokajyajaytso tajlhamet hope lewhay toj iwoyek iyej lewʼet lheley. ¿Ha malhyejtso atichunhayaj? Mʼak talhiyetʼa che wichi lhaihutwek lhayʼe lewʼet lheley. Heowa hope elh toj lhenek nʼowʼet lheley wet tʼuhlak naise lhaiyhaj (Efesios 3:14, 15). Mat toj naise Heowa hope mʼak toj lhayʼe lhip toj laha ihi, inuʼpe che naise lhawʼet lheley  toj yenlhi nʼokajyajay toj talhe religión toj kamatache. Hop toj tamenej toj apóstol Pablo yopʼantek: «Ämay letäfwelej mʼak tä Lhawuk ihuminche» (Efesios 5:10).

12. ¿Atsi nʼokajyajay toj Heowa tachumhitʼahla?

¹² Wujpe wichi yen letichunhayaja toj lhip toj talhe nʼokajyaj, isitʼa che nʼoyen lhakliya. Mat Heowa malhnhiyejtʼatso letichunhayaj. Lham tachumhitʼahla nʼokajyajay toj talhe religión toj kamatache, iyhaj toj iwujyen wichi wok iwujyen honhatil iyhaj. Malhyej toja, hop wichi toj ihi pʼante Egipto lhamel yenlhi pʼante wujpe nʼokajyajay toj iwujyenej laka dioses toj kamatachehen. Toj Israel lhayis inukwepha toj talho Egipto, lhamel iten pʼante nʼokajyaj toj talhe wichitso toj nʼokwiyej dioses toj kamatachehen wet lhamel yopʼantek: «¡Nʼawola lhakäjyaja tä yʼawunit häp Lhawuk!». Mat Heowa itiyej pʼante lewitʼay toj lhamel iwoye tajtso (Éxodo 32:2-10). Namel is che nawoye mʼak toj profeta Isaías yome pʼante: «Yej tsok mʼak tä kokʼaye» (yahyen Isaías 52:11).

13. ¿Atsi nʼoyʼatshanhay toj letayʼatshan ame pʼiya lewhay che leleyej toj lhenlhi nʼokajyajay toj talhe wichi toj nʼokwiyej dioses toj kamatachehen?

¹³ Lewhay che am leleyej toj lhenlhi nʼokajyajay toj talhe wichi toj nʼokwiyej dioses toj kamatachehen, nʼalej toj letayʼatshan ame wujpe nʼoyʼatshanhay. Malhyej toja: «¿Atsi mʼak toj is che owoye che oiyhaj toj ihi ochumet tayʼatshan nʼoye atsi mʼak toj tamenej toj oyenhilhitʼa Navidad? ¿Atsi mʼak toj is che owoye che iche nʼoelh toj hiwʼen nʼoho tʼawayhat toj talhe Navidad? ¿Atsi mʼak toj owoye che ochʼefwa tʼuhlak  oyenlhi nʼokajyaj toj Dios ihuminhitʼa? ¿Atsi mʼak toj iwoyek owoye hopkhilak naʼtshas toj oles lefwitajayaj ihihitʼa toj oyenhilhitʼa nʼokajyaj at che hope wok laka cumpleaños?».

14, 15. ¿Atsi mʼak toj iwoyek am lewoye che iche nʼoelh toj yom ame felices fiestas wok hiwʼen amho tʼawayhat?

¹⁴ Matche toj laha ihi che letetshan mʼak toj lhamhiyela wet mʼak toj lewohiyela. Malhyej toja, che iche nʼoelh toj yom ame toj yok: «Felices fiestas», isitʼa toj malhyej iwoye che kalataye nʼoelhtso. Iwoyek lechulho toj lhok: «Owʼen amho gracias». Wet hate, che iche nʼoelh toj tʼuhlak tʼaytshi toj ihanej, iwoyek lekalelhto mʼak toj tamenej toj lhenhilhitʼa nʼokajyajtso. Mat is che nilhok lewhay toj lenʼalit toj ahope elh toj humnhatshaj, letʼamajej toj lhamlhi, wet lhenhitʼa wʼet mʼayeka. Dios Lhomtes yok: «Chik lhämhoplhi wichi, äm isen ämtes, mälhyej olhäk chik othate nisoy. Wet is tä lehanej tʼat mʼak chik lechulhejlä elhpej» (Colosenses 4:6). Nʼalej toj iwoyek lekalelhto toj am lehumin toj lelhayʼe iyhaj wichi wet lewo awayhata, mat lewohiyetʼa tajtso che talhejla nʼokajyajaytso toj talhe wichi toj nʼokwiyej dioses toj kamatachehen.

¹⁵ ¿Atsi pʼiya mʼak toj iwoyek am lewoye che iche nʼoelh toj hiwʼen amho tʼawayhat? Biblia yomhiyetʼa mʼak toj is che nawoye, mat yome toj is che ihi toj ihi lhatichunhayaj toj is (1 Timoteo 1:18, 19). Nʼalej toj nʼoelh toj tʼuhlak hiwʼen amho tʼawayhat ihanhiyejtʼa toj am lhenhilhitʼa nʼokajyajtso. Wok nʼalej toj yom ame toj yok: «Ohanej toj am lhenhilhitʼa nʼokajyajna, mat tej toj malhyejtso otʼuhlak owʼen amho tʼawayhatna». Am toj letshupyenhiyela che letachumla  wok kha. Mat is che kalelhaj at amho toj mʼak toj letshupyene toj lewohiyela iwo letamseka atichunhayaj. Nawohiyetʼala mʼak at che hope toj iwitʼayen toj naise Heowa.

16. ¿Atsi mʼak toj iwoyek am lewoye pʼiya che hawʼet lheley tʼuhlak yenlhi nʼokajyaj toj talhe wichi toj nʼokwiyej dioses toj kamatachehen?

¹⁶ ¿Atsi mʼak toj iwoyek am lewoye pʼiya che hawʼet lheley tʼuhlak yenlhi nʼokajyaj toj talhe wichi toj nʼokwiyej dioses toj kamatachehen? Isitʼa che letatayhla lhamel. Is che ahusekchʼoye toj iwoyek itshupyene mʼak toj lhamel iwohiyela. Is che ahope elh toj humnhatshaj wet lhenhitʼa wʼet mʼayeka mʼak toj lhamel itshupyene toj iwoye, malhyej toj am letʼuhlak lhamel yenhitʼa wʼet mʼayeka mʼak toj am letshupyene toj lewoye (yahyen Mateo 7:12). Mat, ¿che hawʼet lheley tʼuhlak am lheyej lhamel toj yenlhi nʼokajyaj? Hopkhilak letshupyene mʼak toj lewohiyela, toj ichun is che letʼalheje Heowa lechʼotyaj hopkhilak is alhoho mʼak toj lewoye. Tichunla mʼak toj Dios yomeje nʼokajyajtso, tʼukwe mʼayhay toj yome, toj ihi mʼayhay toj iwoyek nʼoyahyen toj talho Biblia wet iyhaj libros toj hate ikatla lhip toj talhe nʼokajyajtso. Isitʼa che lepʼetatla toja: mʼak toj letʼuhlak lewoye hope toj aise Heowa.

17. ¿Atsi mʼak toj iwoyek am lewoye hopkhilak letachʼote ales wet hopkhilak yʼaytenhiyetʼa iyhaj toj yenlhi nʼokajyajay?

¹⁷ ¿Atsi mʼak toj iwoyek am lewoye hopkhilak letachʼote ales wet hopkhilak yʼaytenhiyetʼa iyhaj toj yenlhi nʼokajyajaytso? Is che ichepej lewhay toj lewaklhato mʼak toj iwoyek iwo lekajyaja lhamel. Hate iwoyek leselkatej toj lewʼenho awayhat. Mʼayhay toj  lhayʼe lhip toj is che lewʼenho toj lhen awayhata, hope toj lenʼaltej ahumnhayaj wet letiyej kanhi iyhaj mʼayhay hopkhilak lheyej lhamel.

18. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj is che nahoye reuniones toj wichi toj yen lhometa Heowa yenlhi?

¹⁸ Che natʼuhlak naise Heowa, is che nʼekchʼoye religión toj kamatache, nʼokeyis wet nʼokajyajay toj talhe. Hate, is che nawoye mʼak toj religión toj matche neʼtek nawoye. ¿Atsi mʼayhay toj hope? Malhyej toj is che nahoye nilhokej reuniones toj wichi toj yen lhometa Heowa yenlhi (yahyen Hebreos 10:24, 25). Hop reuniones hope elh mʼak toj lhayʼe lhip toj laha ihi toj religión toj matche iwoye (Salmo 22:22; 122:1). Toj ihi reuniones, nalhaikhajyenhen (Romanos 1:12).

19. ¿Atsi mʼak toj tamenej toj matche toj laha ihi toj am is che lefwenho iyhaj wichi mʼak toj pajche alechufwenej toj talho Biblia?

¹⁹ Hopkhilak lewoye mʼayhay toj religión toj matche neʼtek lewoye, am hate is che lefwenho iyhaj wichi mʼak toj alechufwenej toj talho Biblia. Wujpe wichi matche toj yen letichunhayaja mʼayhay toj niʼisa toj iʼpe honhat. Nʼalej toj am letafwelej iyhaj wichina toj malhyejentso mʼak toj ihi. Che malhyejtso, iwoyek lefwenho lhamel nʼoniwhayaj toj matche toj isilataj toj tatay alhoho. Toj lehoyepej reuniones wet lefwenho iyhaj wichi mʼak toj Biblia yome, letafwenhiyeja toj nemhit letʼuhlahlak lhehi religión toj kamatache wok lewoye lakeyis. Iwoyek kalelhaj amho toj akajyaj ihihla wet toj Heowa ikopfwayla ame toj alekhajyenej toj lenʼokwiyej malhyej toj lham ihumin (Malaquías 3:10).