Skip to content

Skip to table of contents

YOOSOMA YA MWAHA 2

NCIPO 132 Hiyo na Erutthu Emosaru

Nyuwo Alopwana Oothela, Mwaattittimihe Adhaarinyu

Nyuwo Alopwana Oothela, Mwaattittimihe Adhaarinyu

“Nyuwo alopwana oothela, . . . mwaattittimiheke athiyana awo.”1 PED. 3:7.

ETTHU NIN’YA NHU OHUDHA

Nin’ya woona moopora alopwana oothela an’ya awa woonihera waapheta ni waattittimiha adhaariya oreela wa moolumo ni miteko.

1. Eseeni amwiirinhe Yehova okhumihera ekasamentu?

 YEHOVA “Muluku oohakalala,” ni owo ontthuna wiira ni hiyo-tho nikhale oohakalala. (1 Tim. 1:11) Ndho mwaha wa elo oonivaha itthu dhawaatta dhooreera dhinniiriha opuha ekumi. (Yak. 1:17) Etthu emodha Yehova onivanhe iye ekasamentu. Vaavo nlopwana ni nthiyana anthelana awa, annilaiherana ophetana, ottittimihana, ni okhapelelana nkina ni nkhwe. Vaavo anamathelana aninnuwihera awa ophetana-wa nkina ni nkhwe anoowerya okhala oohakalala. —Mir. 5:18.

2. Eseeni eniiraneya ni ikasamentu dhawaatta olelo-va?

2 Mooriipiha nrima, anamathelana awaatta olelo-va, annihiya ophetana ni ottittimihana nkina ni nkhwe, nkhama yaalaiheranna awa nihiku yaathelana awa. Ndho elo enniiriha ikasamentu ohikhala dhoohakalala. Yoohima ya naanano ya Organização Mundial da Saúde, enlotta wiira alopwana awaatta oothela annaahadhula adhaariya yaamanaka ni waaruwana erumeelaka moolumo anxankiha muupuwelo-ya. Nlopwana dhiidho, woonawene onnoothererya waapheta ni waattittimiha amwaariye okathi onkhala iye ni atthu akina, masi noomala ophiya owaani onnitthikela opaka etthu emodharu, niire dho, waahadhula. Nxankiho owo onnitepa akhala wiira nlopwana owo onnoona epronokrafiiya. Ndho elo pooti waacerera oriipiwa nrima wa amwaariye ni wiidhoona ohiphetiwa.

3. Eseeni anwiiriha alopwana akina waahadhula adhaariya?

3 Eseeni enwiiriha alopwana oothela akina waahadhula adhaariya? Woonawene alopwana akina, yaaniwoona apaapaya yaahadhulaka amaamaya, ndho awo noomala othela pooti opacera wuupuwela wiira kahi etthu yootthekeya waahadhula adhaariya. Alopwana akina annipaka elo yaatakihaka atthu a nttetthe-ya. Awo anuupuwela wiira “nlopwana eekhweeli” ohaana orumeela ikuru wiira amwaariye edhuwele wiira yeene tori nhooleli a ettheko. Alopwana akina khahudhihiwe okhapelela miyuupuweelo-dha ohela mpuwa ohaakuva onanariwa. Ohiya-vo, alopwana akina arina yoolema ya woona epronokrafiiya, pooti okhalana moonelo woohiloka voohima dha athiyana ni orupihana. Nitho dhoohima dhikina dhinlotta wiira eretta ya korona ehaacerera nxankiho owo. Masi khinaavo nthowa nnakhala nimodha nimmwaakhuleliha nlopwana oothela waahadhula amwaariye.

4. Eseeni alopwana oothela ari Makiristau anreerela awa okhalana ephoole, mwaha wa seeni?

4 Alopwana oothela ari Makiristau ahaana okhalana ephoole wiira ehikhalena moonelo woohiloka voohima dha athiyana. a Mwaha wa seeni? Nthowa nimodha, okhala wiira miyuupuwelo dha ntthu pooti omwiiriha opaka etthu. Nrummwa Paaulu ahaatumererya Makiristau oothanliwa yaakhala oRooma wiira yaahana ohiya ‘weettihiwa ni makhalelo a olumwinku ola.’ (aRoma 12:1, 2) Okathi Paaulu awaatikhenle iye Makiristau a oRooma, muloko ole waaira ori wa khalai. Masi hata eri dhiidho, moolumo Paaulu aatinkhe iye anninikhalihera wiiwasasa wiira anna akina a muloko ole, nlelo yaaneettihiwa ni dhoolema ni miyuupuwelo dha olumwinku. Elo ti etthu yaamwiirinhe waatumererya orukunsa muupuwelo ni mweettelo-ya. Nitho miruku idho nlelo dhinnivareleya nteko wa Makiristau oothela olelo-va. Makiristau makina olelo-va, ahaapuweliwa ni muupuwelo ola wa olumwinku ni akina annaahadhula adhaariya. b Yehova ontthuna wiira alopwana oothela ekaathokorerya dhai adhaariya? Yawaatikhiwa ya yoosoma ela ennaakhula nikoho nna.

5. Moovarihana ni 1 Pedru 3:7, nlopwana oothela aathokorerye dhai amwaariye?

5 Munsome 1 Pedru 3:7. Yehova onnaaruma alopwana oothela waattittimiha vawaatta adhaariya. Nlopwana onaattittimiha amwaariye, onnaathokorerya mooreera nrima ni moopheta. Yoosoma ela, nin’ya woona etthu nlopwana oothela onreerela iye opaka wiira oonihere wiira onnaattittimiha amwaariye. Masi nihinatthi nirowe noone itthu nlopwana oothela ohinreerela iye waapakela amwaariye.

NXAKE MWEETTELO ONWIIRIHANI WAAHADHULA AMWAARINYU

6. Yehova ommoonela dhai nlopwana onaamana amwaariye? (aKolosi 3:19)

6 Nlopwana oothela ohaana oxaka waamana amwaariye. Yehova onninnyokha ntthu onaamana amwaariye. (Esal. 11:5) Yehova khandhiveliwa hata vakhaani ni alopwana anaathokoreya vootakhala adhaariya. (Mal. 2:16; munsome aKolosi 3:19.) Moovarihana ni yawaatikhiwa okhumihiwa awa mwaha ola, 1 Pedru 3:7, akhala wiira nlopwana onnaahadhula amwaariye owo pooti ohonona waataana-we ni Muluku. Nitho elo pooti omwiiriha Yehova ohiwiriyana mavekelo-ye.

7. Moovarihana ni aEefeso 4:31, 32, moolumo seeni alopwana oothela anreerela awa oxaka?

7 Nlopwana oothela ohaana oxaka waaveiha aahiidho waacarula amwaariye. Alopwana akina annaveiha aahiidho waacarula adhaariya yaalottelaka moolumo anwiiriha oriipiwa nrima. Masi Yehova onninyokha “onanariwa, oviruwa, owali, ni oruwana.” c (Munsome aEefeso 4:31, 32.) Yehova onnoona ni wiiwa moopora nlopwana oothela onlotta iye ni amwaariye hata aahiwiwaka ni atthu akina. Ndho nlopwana onaakhalela owali amwaariye, khanhonona ekasamentu-ye pahi, masi-tho onnihonona waataana-we ni Yehova.—Yak. 1:26.

8. Yehova onoonela dhai woona epronokrafiiya? Mwaha wa seeni?

8 Nlopwana oothela ohaana oxaka woona epronokrafiiya. Yehova onoonela dhai woona epronokrafiiya? Owo onninyokha. Ndho vaavo nlopwana oothela onoona iye ifootu dha atthu ahiwanre ekuwo, onnihonona waataana-we ni Yehova ni onnoonihera ohaattittimiha amwaariye. d Yehova ontthuna wiira nlopwana oothela, akhale oororomeleya wa amwaariye ohiya pahi ni miteko masi-tho mmuupuweloni. Yeesu olontte wiira nlopwana oninlipela nthiyana mwa enamuna yoonramela, ooraruwana nthiyana owo ‘vanrimani-ve.’ eMath. 5:28, 29.

9. Seeni Yehova oninnyokha iye vaavo nlopwana oothela onaakhanyerera amwaariye opaka etthu okathi wookumanela?

9 Nlopwana oothela ohaana oxaka waakhanyerera amwaariye opaka etthu okathi wookumanela. Alopwana oothela akina anaakhanyerere adhaariya opaka itthu vaavo ankumanela awa dhinwiiriha adhaariya woona okhala otupeliwa ni dhinhonona yawuupusere ya nrima-ya. Yehova onninnyokha nkhalelo ola wootakhala ni ohinoonihera opheta. Owo onlipelela wiira nlopwana oothela aaphete amwaariye, aattittimihe moonelo ni yawuupusera ya nrima ya amwaariye. (aEefe. 5:28, 29) Ndho ankhi akhala wiira nlopwana oothela ori Nkiristau onnaakhanyerera amwaariye opaka etthu okathi wookumanela, waahadhula aahiidho ookhalana yoolema ya woona epronokrafiiya? Owo on’ya owerya dhai ottharuwa mikhalelo idho?

MOOPORA NLOPWANA OOTHELA OKHANLE IYE OTTHARUWA MIKHALELO DHOONANARA

10. Ntakihero na Yeesu nin’ya waakhalihera dhai alopwana oothela?

10 Eseeni en’ya onkhalihera nlopwana oothela ottharuwa mikhalelo dhimmwiiriha waahadhula amwaariye? Owo ohaana wiilipihera ontakiha Yeesu. Hata Yeesu ahaathenle, woona moopora aathokorerya iye ahudheri-ye, pooti onkhalihera nlopwana oothela waathokorerya saana amwaariye. (aEefe. 5:25) Vano nirowe noone ele alopwana oothela anhudha awa ni moopora Yeesu aathokorerya iye ahudheri-ye ni aalotta iye naawo.

11. Yeesu aathokorerya dhai arummwa-ye?

11 Okathi wootheene Yeesu aanaathokorerya arummwa-ye moopheta ni mwa nttittimiho. Owo khanatake waathokorerya ni owali aahiidho mootakhala. Hata Yeesu aarina owerya, owo khaarumeenle owerya iwo wiira awoonihere arummwa-ye wiira yaari oottettheya ni yaanireerela omoova. Ohiya-vo, owo anaarumeela arummwa mwa wiiyeviha. (Yohani 13:12-17) Yeesu aaleenle wiira: ‘Nhudhe ni miyo, okhala wiira miyo ka ntthu oomaala ni awiiyeviha. Mwaira dhiidho, elo enawoolipihani.’ (Math. 11:28-30) Yawaatikhiwa ela enoonihera wiira Yeesu ari ntthu oomaala. Atthu akina anuupuwela wiira ntthu oomaala tookhweya. Masi moovirikana ni moonelo owo, ntthu oomala toolipa ni onniwerya wiihiiha. Vaavo onlikiwa iye khanhiya okhala oomaala ni awiihiiha.

12. Yeesu aalotta dhai ni atthu akina?

12 Yeesu aahirumeela moolumo wiira aalipihe ni waamaaliha atthu akina. Owo khaalotta moowali ni atthareli-ye. (Luka 8:47, 48) Okathi aalikiwa iye ni oruwaniwa iye ni awanani-ye, “owo khaaruwana.” (1 Ped. 2:21-23) Ivaara dhikina, Yeesu aanithanla omaala wiira ahiwaakhule atthu akina ni owali. (Math. 27:12-14) Nna ntakihero nooreera anreerela awa otthara alopwana oothela ari Makiristau!

13. Moovarihana ni Matheyo 19:4-6, ontaphulelani nlopwana oothela ‘okhala ni amwaariye’? (Moone-tho efootu.)

13 Yeesu onlotte wiira alopwana oothela ahaana ovikaniha okhala oororomeleye wa adhaariya. Owo ahitthikele olotta moolumo Yehova alontte wiira nlopwana oothela ‘akhale ni mwaariye.’ (Munsome Matheyo 19:4-6.) Nuulumo na ekereku nirumeeliwe eveersu ela nawi ‘okhala’ nintaphulela okhala ‘erutthu emodha.’ Tivondho opheta ni wiirana nlopwana oothela ooriiyena ni amwaariye, ohaana okhala woolipa nkhama atthu a erutthu emodharu. Akhala wiira ntthu mmodha onnipaka etthu enhonona wiiraana-wa elo pooti waakhumihera mixankiho atthu oowaili. Nlopwana onoonihera wiira onaapheta amwaariye, onnikhootta woona inamuna dhootheene dha epronokrafiiya. Owo mwawaakuveya onnixaka ‘woona itthu ihaana efaita.’ (Esal. 119:37) Antakihaka Yoobi owo oolakela ohinlipela nthiyana nkina mwa enamuna yootthunana. —Yobi 31:1.

Nlopwana oothela onnoonihera ororomeleya wa mwaariye akhoottaka woona epronokrafiiya (Moone ettima 13) g


14. Itthu seeni nlopwana oothela onaahadhula amwaariye onreerela iye opaka wiira akocihere ni olipiha waataana-we ni Yehova vamodha ni amwaariye?

14 Nlopwana onaamana amwaariye ni waalottela moolumo ooveiha, ohaana opaka itthu dhawaatta wiira akocihere waataana-we ni Yehova vamodha ni amwaariye. Itthu seeni onreerela iye opaka? Yoopacera, ohaana okhupali wiira ookhalana mweettelo owo woohiloka ni wiira Yehova onnoona ni wiiwa itthu dhootheene ompaka iye. (Esal. 44:21; Mus. 12:14; aHeb. 4:13) Yanaaili, owo ohaana orukunsa nkhalelo-ye ni ottharuwa waahadhula amwaariye. (Mir. 28:13) Yaneeraru, owo ohaana waavekela nswammaha amwaariye vamodha ni Yehova ni ovekela wiira aleveleliwe. (Mit. 3:19) Nitho ohaana onvekela Yehova wiira ankhalihere opaka marukunuso moopora wa wuupuwela, olotta ni itthu opaka iye. (Esal. 51:10-12; 2 aKor. 10:5; aFil. 2:13) Yaneesese, owo ohaana opaka itthu dhootheene moovarihana ni mavekelo-ye ni anyokhaka inamuna dhootheene dha owali ni moolumo ooveiha. (Esal. 97:10) Yaneethanu, mwawaakuveya ohaana waavekela nikhalihero asitokweene a mmulokoni. (Yak. 5:14-16) Yaneethanu nammodha, owo ohaana wunnuwihera nkhalelo on’ya onkhalihera ohitthikela-tho opaka itthu idho dhoohiloka nhoolo. Nlopwana orina yoolema ya woona epronokrafiiya, ohaana otthara malakihero ala 6 noonne nhu. Akhala wiira onoopaka elo, Yehova onooreeliha wiilipihera-we wiira awerye orukunsa mweettelo-ye woohiloka. (Esal. 37:5) Masi khomphiyera pahi nlopwana oothela okhootta mweettelo onoonihera ohaattittimiha amwaariye. Masi ohaana ohudha waattittimiha amwaariye. Owo on’ya owerya dhai opaka elo?

MOOPORA WA WAATTITTIMIHA AMWAARINYU

15. Nlopwana oothela on’ya woonihera dhai wiira onnaapheta amwaariye?

15 Nwoonihere amwaarinyu wiira munnaapheta. Anna yaawo athenle ni arina ekasamentu yoohakalala, aakhalana yoolema yoopaka itthu khuta nihiku wiira ewoonihere adhaariya wiira annaapheta vawaatta. (1 Yoh. 3:18) Nlopwana oothela ohaana opaka itthu ikhaani dhinoonihera wiira onnaapheta amwaariye, nkhama waapharela ntata ni waakhuparela. Woonawene awo pooti opaka elo ewunviyarelaka mensaaxe elottaka wiira: “Khamureele okinkhela” aahiidho waakoha wiira “munviriha dhai nihiku?” Ivaara dhikina owo pooti owoonihera amwaariye wiira onnaapheta ewaatikhelaka ewarakha erina moolumo oophara nrima. Vaavo nlopwana oothela ompaka iye itthu idha, onnoonihera wiira onaattittimiha amwaariye ni onnilipiha ekasamentu-ye.

16. Seeni nlopwana oothela onreerela iye waattottopela amwaariye?

16 Mwaaleele amwaarinyu wiira yoovaha yavameekhaaya wa nyuwo. Nlopwana oothela onoonihera waattittimiha amwaariye onnilotta itthu dhinaalipiha. Enamuna emodha nkhanle nnyu opaka elo ori ohiliyala waaxukhurela amwaarinyu mwa itthu dhootheene ampaka awa wiira yookhalihereni. (aKol. 3:15) Vaavo nlopwana oothela onaattottopela iye amwaariye, elo enniwiiriha okhala oohakalala. Nitho vaavo nlopwana onaaleela iye amwaariye wiira onnaapheta, elo enniwiiriha okhala oophareleleya, oopheteya ni oottittimiheya. —Mir. 31:28.

17. Nlopwana oothela on’ya woonihera dhai wiira onnaattittimiha amwaariye?

17 Mwaathokorerye amwaarinyu mooreera nrima ni mwa nttittimiho. Nlopwana oonaapheta amwaariye onnaavaha efaita ni onaathokorerya saana. Owo onniwoona amwaariye nkhama yoovaha yavameekhaaya enkhuma wa Yehova. (Mir. 18:22; 31:10) Ndho elo ennimwiiriha okathi wootheene waathokorerya amwaariye mooreera nrima ni mwa nttittimiho, ohela mpuwa okathi ankumanela awa. Owo khanaakhanyerera okumanela mwa enamuna ya wuuliha muru, yootuphela aahiidho enxankiha yawuupusera ya nrima ya amwaariye. f Ohiya-vo, onniilipihera wiira akhalena yawuupusera ya nrima yooreera ohoolo wa Yehova. —Mit. 24:16.

18. Eseeni nlopwana oothela onreerela iye olakela opaka? (Moone ekwaaturu eni: “ Inamuna Sese Munreerela Nnyu Opaka Wiira Moonihere Waattittimiha Amwaarinyu.”)

18 Nyuwo alopwana oothela, nkhupali wiira Yehova onnoona ni onnihakalala ni wiilipihera mumpaka nnyu wiira moonihere waattittimiha amwaarinyu ni moolumo ni miteko dhinyu. Nkhalena yoolakela ya owoonihera waattittimiha amwaarinyu, nxakaka mikhalelo dhoohiloka masi mooniheraka oreera nrima ni opheta. Mwapaka elo, nnawoonihera wiira munnaapheta amwaarinyu ni waavaha efaita. Tivondho mwaattittimihe amwaarinyu wiira nkhapelele etthu yootepa otthuneya, ori waataana winyu ni Yehova. —Esal. 25:14.

NCIPO 131 Ele “Muluku Ephitanyalyawe, Mutthu Ahimwalanyihé-tho

a Alopwana oothela pooti waakhalihera vawaatta mwaha oni: “Niireke Munnaathokorerya Athiyana Ntoko Yehova Onaathokorerya Awe?” Ori Owehaweha a Janeiro a 2024.

b Akhala wiira munnihadhuliwa ni amamuninyu moone etthu enkhanle wookhaliherani nsomaka mwaha oni: “Ajuda para vítimas de violência doméstica mphanta oni: “Séries de Artigos” va jw.org aahiidho JW Library®.

c OLEELIHERIWA WA NUULUMO: “Moolumo Ooveiha” anhela mpuwa olotta moolumo ootakhala ni yoolakela ya onruwana aahiidho onwereiha nrima ntthu nkina. Nitho anhela mpuwa onleela ntthu owo khuta nihiku wiira khanoodhivelihani. Ndho akhala wiira nlopwana oothela anaaruwana aahiidho waalottela etthu enaawereya amwaariye, owo onnilotta moolumo ooveiha.

d Moone va jw.org ni JW Library mwaha oni: “A pornografia pode destruir seu casamento.”

e Nthiyana otheliwe ni nlopwana orina yoolema ya woona epronokrafiiya, pooti onkhalihera mwaha oni: “Munrowa Opaka Exeeni Vakhala wira Iyanyu Onniweha Epronokrafia?” Ori Owehaweha a Agosto a 2023.

f Biibiliya khanlotta inamuna dha okumanela nlopwana ni nthiyana oothelana anreerela othokorerya okhala dhooloka ni dhoohiloka. Masi voohima dha mwaha ola, anamathelana ari Makiristau ahaana opaka yoothanla enoonihera onttittimiha Yehova, enaadhivela owaali ni enaakhalihera okhalana yawuupusera ya nrima yooreera. Olotta mooluluwanya, khahiyo vookhalela anamathela waaleela atthu akina mwaha ola wa xiiri wa atthu aili athelanne.

g OLEELIHERIWA WA EFOOTU : Munna mmodha, eehereriwaka woona eliivuru emodha enoonihera epronokrafiiya ni atthu onvaraiyena nteko.