ოგურაფალ სტატია 14
უხუცესეფ, მიაჸუნით პავლე მოციქულიშ მაგალითის
„მიაჸუნით ჩქიმ მაგალითის“ (1 კორ. 11:1).
ობირეში 99 აუარებელ და დო ჯიმა
შინაარს *
1, 2. მუჭო შეულებ პავლე მოციქულიშ მაგალითის უხუცესეფიშ მოხვარა?
მოციქულ პავლეს მანგარო უჸორდჷ თანაქრისტიანეფ დო თინეფიშ საჯგირობუოთ ბრელს ხანდენდჷ (საქ. 20:31). ზუსტას თეშ გურშენ და დო ჯიმალეფს ხოლო მანგარო უჸორდეს თინა. ართშა, მუჟამსით ეფესოელ უხუცესეფქ ქიგეგეს, ნამდა პავლეს მეტო ვა ძირუნდეს, არძას ნგარაქ გეუოლ (საქ. 20:37). უხუცესეფს ხოლო მანგარო უჸორა და დო ჯიმალეფ დო ირფელს ორთნა თინეფიშ მახვარებელო (ფილ. 2:16, 17). მარა მინშა თე ჯიმალეფ ხოლო შეხვადნა სირთულეეფს. მუ მეხვარებ თინეფს თეშ გერჯგინას?
2 მოხანდე უხუცესეფს შეულებნა დეფიქრან პავლეშ მაგალითშე (1 კორ. 11:1). პავლე ჩქინცალ არასრულყოფილ ადამიან რდჷ, ნამდგას მინშა უჭირდჷ სწორიშ კეთება (რომ. 7:18—20). თის ბრელ პრობლემა უღუდ, მარა დუდის ვა დვანდჷ დო ხიოლს ვადინუანდჷ. პავლეშ მაგალითიშ მეჸუნა უხუცესეფს ოხვარ, გიორჯგინან სირთულეეფს, ნამდგას შეხვადნა დო ვადინუან ხიოლ იეჰოვაშ მსახურებას. გუვარჩუათ, მუჭო რე შეიოლებერ თეშ კეთება?
3. მუს გუვარჩიენთ თე სტატიას?
3 თე სტატიას გუვარჩიენთ ოთხ სირთულეს, ნამდგას უხუცესეფ უმენტაშო ხვადუნა: 1) გაწონასწორან ქადაგებაშ საქმე დო შხვა პასუხიშმგებლობეფ, 2) რდან მზრუნველ ჭყიშეფ, 3) გიორჯგინან მუნეფიშ არასრულყოფილებას დო 4) ყურადღება შხვეფიშ არასრულყოფილებაშა ვეგნიღან. ქობძირუნთ, მუჭო გიორჯგინ პავლექ თე სირთულეეფს დო მუჭო შეულებნა უხუცესეფს თიშ მაგალითიშ მეჸუნა.
გაწონასწორით ქადაგებაშ საქმე დო შხვა პასუხიშმგებლობეფ
4. მუშენ შილებე უხუცესეფს გუჭირდან შხვეფშა ჯგირ მაგალითიშ მეჩამაქ სამქადაგებლო საქმეს?
4 მუშენ შილებე თენა სირთულე რდას. უხუცესეფ სამქადაგებლო საქმეს მონაწილებაშ ჯგირ მაგალითის ოკო არზენდან კრებას, მარა, თეწკუმა ართო, შხვა ბრელ პასუხიშმგებლობა ხოლო უღნა. მაგალთო, თინეფშე ბრელ შქა მარაშ შეხვალამაშ თავმჯდომარე რე, ატარენს კრებაშ ბიბლიაშ გურაფას დო კითხულენს მოხსენებეფს. თეს გეძინელ, უხუცესეფ ირიათო ამზადენა მომსახურეეფს დო ხიოლით ელუკინანა გურშა და დო ჯიმალეფს (1 პეტ. 5:2). ნამთინე უხუცეს მონაწილებას ღებულენს თეოკრატიულ შენობეფიშ შენებას. მუჭოთ თითოულ მაუწყებელშო, უხუცესეფშო ხოლო მთავარ საქმე სახიოლო ამბეშ ქადაგება რე (მათ. 28:19, 20).
5. ქადაგებაშ მუ მაგალით დომტეს პავლექ?
5 პავლეშ მაგალით. მუშ გურშენ რდჷ პავლე წარმატებულ? პასუხის ფილიპელეფიშ 1:10-ის ბკითხულენთ: „[ქოძირით], მუ რე უმოს მნიშვნელოვან“. თე რჩევას მუ ხოლო ირინუანდჷ. თიშ დანიშნულება ქადაგება რდჷ დო ვითობით წანას თე საქმეს ართ-ართ მნიშვნელოვან საქმეთ მირჩქინანდჷ. თინა ქადაგენდჷ „სახალხოთ დო კარდოკარ“ (საქ. 20:20). პავლე დღაშ ართ მონაკვეთის ვარდა მარაშე ართ დღას ვა ქადაგენდუნ, არძა საშვალებას ირინუანდჷ ქადაგებაშო. მაგალთო, ათენს პავლე სილა დო ტიმოთეს უჯინედ. თინეფიშ მოულაშახ თიქ დრო ქადაგებაშო გეგმირინუ, მუდგაშ შედეგო მარჩქილეეფშე ნამთინექ ქირწმუნ (საქ. 17:16, 17, 34). პავლე ქადაგებაშ საშვალებას პატიმრობაშ დროს ხოლო ვა უტენდჷ ხეშე (ფილ. 1:13, 14; საქ. 28:16—24).
6. მუს ოგურუანდჷ პავლე შხვეფს?
6 პავლე გონივრულო ირინუანდჷ მუშ დროს. თის ხშირას მეჸუნდჷ შხვეფ მსახურებაშა. მაგალთო, მუშ პირველ მისიონერულ მოგზაურობაშ დროს იჸონ იოანე, ნამდგას მარკოზის ხოლო უძახდეს დო მაჟია მისიონერულ მოგზაურობაშ დროს — ტიმოთე (საქ. 12:25; 16:1—4). მუშო ოკო რაგად, თინა ირფელს ორთუდ, ნამდა თე ქომოლკათას ქუდაგურუკო, მუჭო უხემძღვანელესკო კრებას, მუჭო იჸუესკო ჯგირ ჭყიშეფქ დო ეფექტურ მასწავლებერეფქ (1 კორ. 4:17).
7. მუჭო შეულებნა უხუცესეფს მიაჸუნან ეფესოელეფიშ 6:14, 15-ის მოჩამილ პავლეშ რჩევას?
7 გაკვეთილ. უხუცესეფს პავლეშ მაგალითიშ მეჸუნა ხვალე კარდოკარ ქადაგებათ ვარინ, დამოწმებაშო არძანერ სიტუაციაშ გიმორნაფათ ხოლო შეულებნა (წეკითხით ეფესოელეფიშ 6:14, 15). მაგალთო, იქადაგან ოჸიდეეფიშ დროს ვარდა სამუშას. თეს გეძინელ, თეოკრატიულ შენობეფიშ შენებას მონაწილებაშ დროს, შეულებნა სახიოლო ამბე უქადაგან თექიან მეზობელეფს ვარდა დისტრიბუტორეფს. პავლეცალო, უხუცესეფს ხოლო შეულებნა მსახურებაშო გიშართილ დროშ გონივრულო გიმორნაფა თით, ნამდა და დო ჯიმალეფწკუმა ითანამშრომლან დო მეტ პასუხიშმგებლობეფშო მამზადან მომსახურეეფ.
8. მუშ კეთებაქ შილებე უხუცესის მინშა დესაჭირას?
8 უხუცესეფ დღას ოკო ვა რდან თისხით დაკავებულ თეოკრატიულ საქმეეფით კრებას იჸინო დოვარ რაიონს, ნამდა სამქადაგებლო საქმეშო დროქ ვა დასქიდან. ათეშენ შილებე თინეფს მინშა ვარიაშ რაგადიქ დესაჭირან ნამთინე დანიშნულებაშენ. ლოცვა დო ფიქრიშ უკულ თინეფქ შილებე ქიმეხვადან, ნამდა ახალ დავალებას დეთანხმებუნან-და, უმოს მნიშვნელოვან საქმეეფშო დრო ვა დასქიდუნა. თე საქმეეფშა მიშურს ირ მარას ოჯახურ თაყვანიშცემაშ ჩატარება, სამქადაგებლო საქმეს სრულას მონაწილება ვარდა სქუალეფიშ თე საქმეშო მომზადება. ნამთინეშო რთულ რე, ვარია ქოთქუას მეტ პასუხიშმგებლობაშ მეღებაშე, მარა თეწკუმა ართო, ოკო, ნამდა გაწონასწორას არძა საქმე. თინეფს შეულებნა დარწმუნებულ რდან, ნამდა იეჰოვას თენა ჯგირო არჩქილე.
რდათ მზრუნველ ჭყიშეფ
9. მუ სირთულეეფ უღნა უხუცესეფს?
9 მუშენ შილებე თენა სირთულე რდას. იეჰოვაშ ხალხ ბრელ პრობლემას ხვადუ. თე ბოლო დღალეფიშ პერიოდის არძას მოსაჭირნა გურიშ ელაკინა დო ელარნა. მინშა მოხვარა თიშენ ხოლო მოსაჭირნა, ნამდა დუდ ეუჩილითუათ ნამთინე გლახა საქმეს (1 თეს. 5:14). მუშო ოკო რაგად, უხუცესეფს ვეშულებნა არძანერ პრობლემა ეუჩილითუან ღორონთიშ ხალხის, მარა იეჰოვას ოკო, უხუცესეფქ ნამ შეულებნან თინა გაკეთან მუშ შხურიშ გურიშელაკინალო დო ოთხილარო. მუჭო შეულებნა უხუცესეფს, მიდგას თეშით ბრელ საქმე უღნა, დრო გეგმურთან და დო ჯიმალეფიშ მოხვარას?
10. მუჭოთ 1 თესალონიკელეფიშ 2:7-შე იძირე, მუჭო ზრუნენდჷ პავლე იეჰოვაშ ხალხშე?
10 პავლეშ მაგალით. პავლე საშვალებეფს გორუნდჷ, ნამდა ქაცქუკო დო გურშა ელუკინკო ჯიმალეფს. ჯგირ იჸუაფ უხუცესეფქ ხოლო მიაჸუნან თიშ მაგალითის დო ჸოროფათ მექცუან და დო ჯიმალეფს (წეკითხით 1 თესალონიკელეფიშ 2:7). პავლე თანამორწმუნეეფს იეჰოვაშ დო მუშ ჸოროფაშა არწმუნენდჷ (2 კორ. 2:4; ეფეს. 2:4, 5). თინა მეგობრეფო მირჩქინანდჷ თინეფს დო თავისფალო ეჩიებუდ მუშ სისუსტეეფ დო ოწუხებელშენ. თეშნერო ოძირანდჷ, ნამდა ონდუდ თინეფს (2 კორ. 7:5; 1 ტიმ. 1:15). მარა თენა ვა ნიშნენდჷ, ნამდა პავლეს ყურადღება მუშ პრობლემეფშა აფუდ გინოღალირ. თინა ოცადუდ და დო ჯიმალეფიშ მოხვარას.
11. მუშენ არზენდჷ პავლე რჩევას და დო ჯიმალეფს?
11 მინშა პავლე რჩევეფს არზენდჷ და დო ჯიმალეფს, მარა თეს გურ აფუდ მოულირ თიშ გურშენ ვარინ, თიშენ ორთუდ, ნამდა მეხვარკო თინეფს დო დოთხილუკო შხვადოშხვა საფრთხეშე. თინა ოცადუდ, მუშ რჩევა ადვილ გაგებელ ჸოფედკო დო თიშე ფიქრენდჷ, მუჭო მიღენდეს თის შხვეფ. მაგალთო, კორინთელეფს პავლექ წერილით მკაცრ რჩევა მეჩჷ, უკულ თიქ ტიტე გოუტუ თინეფშა. პავლეს ოწუხუდ, მუჭო მიღეს თანამორწმუნეეფქ მუშ წერილ. პავლეს მანგარო ახიოლედ, მუჟამსით ქიგეგენდჷ, ნამდა კორინთელეფქ სწორას მიღეს მუშ რჩევა (2 კორ. 7:6, 7).
12. მუჭო შეულებნა უხუცესეფს თანამორწმუნეეფიშ რწმენაშ გამანგარება?
12 გაკვეთილ. უხუცესეფს შეულებნა, პავლეშ მაგალითის მიაჸუნან დო დრო გეგმურთან თანამორწმუნეეფს. თეშ ოკეთებელო ართ-ართ საშვალება კრებაშ შეხვალამეფშა ადრე მეულა რე. თექ უხუცესეფს საშვალება ქიმიაჩამუნა, ქუდურაგადუან შხვეფს. ხშირას მუსხირენ წუთ დასაბაღ რე და დო ჯიმალეფიშ გურშა ელაკინალო (რომ. 1:12; ეფეს. 5:16). თეს გეძინელ, უხუცეს პავლეშ მაგალითის თიმწკუმა ხოლო მეჸუნს, მუჟამსით ბიბლიაშ საშვალებათ ამანგარენს და დო ჯიმალეფიშ რწმენას დო ოძირანს, ნამდა ღორონთის უჸორს თინეფ. თეწკუმა ართო, თანამორწმუნეეფს მუშ ჸოროფაშა ხოლო არწმუნენს. თინა რეგულარულო გიმურთუნს დროს თინეფწკუმა ჩიებას დო გორუნს საშვალებეფს, ნამდა ქაცქუას. მუჟამსით უხუცესის რჩევა აფჷ შხვაშა მიოჩამალ, თეს ღორონთიშ სიტყვაშა გიორსხუანს. თინა კონკრეტულო, მარა ლიბას, ურაგად, მუ აფჷ ოკეთებელ, ნამდა რჩევაშ მეღებაქ ვა გუჭირდას (გალ. 6:1).
გიორჯგინით თქვან არასრულყოფილებას
13. მუჭო შილებე უხუცესეფშა იმოქმედას მუნეფიშ არასრულყოფილებაქ?
13 მუშენ შილებე თენა სირთულე რდას. უხუცესეფ ვა რენა სრულყოფილეფ, თინეფ ხოლო შხვეფცალო ჩირთუნა (რომ. 3:23). მინშა შილებე უჭირდან, მუნეფიშ სისუსტეეფშე სწორ დამოკიდებულება უღდან დო თენა თიზმათ ოწუხდან, ნამდა გურქ ხოლო გუტირხან. შხვეფს შილებე წესო უღდან დუდიშ გამართლება, მუთ თინეფს თვითკმაყოფილებაშა ქიმიჸონანს დო ეცილებუ საჭირო ცვლილებეფიშ კეთებას.
14. მუჭოთ ფილიპელეფიშ 4:13-შე ვორწყეთ, მუჭო მეხვარ თანდაბლობაქ პავლეს, გიორჯგინკო მუშ სისუსტეეფს?
14 პავლეშ მაგალით. პავლე თანდაბლურო აღიარენდჷ, ნამდა ხვალე ვეგიარჯგინედ მუშ სისუსტეეფშა; თის ღორონთიშ ძალა ოსაჭირუდ. დუდშე თინა სასტიკო თხოზუდ ქრისტიანეფს. მარა უმოს გვიანო აღიარ მუშ შეცდომეფ დო მზათ რდჷ დითირკო აზროვნება დო შინაგან პიროვნება (1 ტიმ. 1:12—16). იეჰოვაშ მოხვარათ პავლექ გინირთჷ მოჸოროფე, შხვაშ გაჭირებაშ გურშა მიმაღალარ დო თანდაბალ ჭყიშო. პავლეშო გურსაჭუო რდჷ მუშ სისუსტეეფშე ფიქრ, მარა მთავარ ყურადღება თეშა ვაფუდ გინოღალირ; თის ჯერდჷ, ნამდა იეჰოვა აპატიენდჷ (რომ. 7:21—25). თინა სრულყოფილებას ვეთხინდჷ მუშ დუდშე. თეშ მანგიორო, ბრელს ხანდენდჷ მუშ ქრისტიანულ თვისებეფიშ გაუჯგუშებელო დო თანდაბლურო ონდუდ იეჰოვას, ნამდა თინა ქიმეხვარებუდ საქმეშ კეთებას (1 კორ. 9:27; წეკითხით ფილიპელეფიშ 4:13).
15. მუ გაწონასწორებულ დამოკიდებულება ოკო უღდას უხუცესის მუშ სისუსტეეფიშ მიმართ?
15 გაკვეთილ. უხუცესეფ თიშენ ვა რენა დანიშნულ, ნამდა სრულყოფილეფ რენა. სინამდვილეს იეჰოვა თინეფშე ელჷ, ნამდა აღიარენა მუნეფიშ შეცდომეფს დო გავითარენა ქრისტიანულ თვისებეფს (ეფეს. 4:23, 24). უხუცესიქ ღორონთიშ სიტყვაშ საშვალებათ ოკო გეგმირკვიას მუშ დუდ დო მუჟამსით ქოძირუნს, ნამდა მუდგარენ აფჷ ოთირალ, თენა ოკო გაკეთას. შედეგო იეჰოვა ქიმეხვარებ, რდას ბედნერ დო წარმატებულ (იაკ. 1:25).
ყურადღება შხვეფიშ არასრულყოფილებაშა ვეგნიღათ
16. მუქ შილებე მოხვადას, მუჟამსით უხუცესეფ შხვეფიშ არასრულყოფილებაშა გეგნიღანა ყურადღებას?
16 მუშენ შილებე თენა სირთულე რდას. მუთ უმოს ხოლოშიან ურთიერთობა უღნა და დო ჯიმალეფწკუმა, თით უმოსო შილებე უხუცესეფქ ძირან თინეფიშ არასრულყოფილება. ათეშენ ფრთხილას ვეჸუაფნან-და, შილებე გეღიზიანან დო მკაცრას განსაჯან თანაქრისტიანეფ. პავლექ ქრისტიანეფ გაფრთხილ, ნამდა ზუსტას თენა ოკო სატანას (2 კორ. 2:10, 11).
17. მუნერ განწყობა უღუდ პავლეს და დო ჯიმალეფიშ მიმართ?
17 პავლეშ მაგალით. პავლეს დადებით განწყობა ვა უდინუაფ და დო ჯიმალეფიშ მიმართ. თის ჯგირო უჩქუდ, მუჭო ჩირთუდეს თინეფ, მუშენდა მინშა მუს ხოლო უწყუნუანდეს გურს. თის უჩქუდ, მუ განსხვავება რდჷ გლახა საქციელ დო გლახა პიროვნება შქას. პავლეს უჸორდჷ და დო ჯიმალეფ დო თინეფიშ ჯგირ თვისებეფშა გინუღუდ ყურადღება. თანაქრისტიანეფს ჯგირიშ კეთება ადვილ ვაფდესინ თენა პავლეს გლახა მოტივეფშა ვეკუბრალებ. თის არჩქილედ, ნამდა თინეფს უბრალოთ მოხვარა ოსაჭირდეს.
18. მუჭო მიქცუ პავლექ ევოდია დო სინტიქეშ შემთხვევას დო მუშ გურაფა შემლებნა თავრეშე? (ფილ. 4:1—3).
18 გუვარჩუათ პავლე მოციქულიშ მაგალით, მუჭო მექცუ თიქ ჟირ დას ფილიპეშ კრებას (წეკითხით ფილიპელეფიშ 4:1—3). შილებე ევოდია დო სინტიქექ ართიანს ვა დუხუჯუეს, მუდგაშ უკულ მეგობრულ ურთიერთობა მიოდინუეს. პავლექ გაკრიტიკებაშ მანგიორო თინეფიშ ჯგირ თვისებეფშა გეგნიღ ყურადღება. თის უჩქუდ, ნამდა თე დალეფ ართგურეფ რდეს დო ბრელ ხანს ომსახურდეს იეჰოვას, ათეშენ იეჰოვას ხოლო უჸორდჷ თინეფ. პავლეს დადებით განწყობა უღუდ თე დალეფიშ მიმართ, მუდგაქ გინაჭყვიდირაფუ, ქიმეხვარკო თინეფს ართიანწკუმა ჯგირ ურთიერთობაშ დორთინაფას. თის ყურადღება შხვეფიშ დადებით თვისებეფშა აფუდ გინოღალირ, მუდგაქ მეხვარ, ხიოლ დო მეგობრულ ურთიერთობა უღუდკო კრებაშ წევრეფწკუმა.
19. ა) მუჭო შეულებნა უხუცესეფს თანაქრისტიანეფიშ დადებით თვისებეფშა გეგნიღან ყურადღება? ბ) მუშ გურაფა შემლებნა სურათშე, სოდეთ უხუცეს დარბაზის ონწყუნს?
19 გაკვეთილ. უხუცესეფ, ირნერო ქეშეცადით, ქოძირათ და დო ჯიმალეფიშ დადებით თვისებეფ. თინეფ არასრულყოფილეფ რენა, მარა თითოულს უღჷ თიცალ ჯგირ თვისებეფ, მუდგაშ ძირაფაქ შილებე გუგაკვირან (ფილ. 2:3). უხუცესეფს მინშა დესაჭირებნა და დო ჯიმალეფშა რჩევაშ მეჩამა. თეცალ დროს თინეფქ ოკო მიაჸუნან პავლე მოციქულიშ მაგალითის დო ქეცადან, და დო ჯიმალეფიშ გამაღიზიანებელ სიტყვეფ დო საქმეეფშა ვეგნიღან ყურადღება. თინეფქ ოკო დეფიქრან, მუჭო უჸორა თე და დო ჯიმალეფს იეჰოვა, მუნერ ართგურო ომსახურნა თის დო მუ ჯგირ საქმეეფიშ კეთება შეულებნა. უხუცესეფ, მიდგას დადებითშა გინუღნა ყურადღება, ოხვარნა თანამორწმუნეეფს, ართიან შქას ჸოროფა დო ჯგირ ურთიერთობა უღდან.
ვემიოტუათ პავლეშ მაგალითიშ მეჸუნა
20. მუჭო შეულებნა უხუცესეფს, ვემიოტუან პავლეშ მაგალითიშ მეჸუნა?
20 უხუცესეფ, თქვა მიგეხვარებნა პავლეშ მაგალითიშ გიმორკვიება. მაგალთო, შეილებნა დოგორათ „გინაჯინალ კოშკიშ პუბლიკაციეფიშ საძიებელს“ სათაურ „პავლე“; ქვესათაურ „მაგალით უხუცესეფშო“. მუჟამსით თე მასალას წეკითხენთ, ქოკითხით თქვან დუდის: „მუჭო შემლებ, ხიოლ ვა ვოდინუე უხუცესო მსახურებაშ დროს?“.
21. მუშა შეულებნა უხუცესეფს დარწმუნებულ რდან?
21 უხუცესეფ, ვაგგოჭყორდან, ნამდა იეჰოვა თქვანდე სრულყოფილებას ვარინ, ართგურობას ითხინს (1 კორ. 4:2). იეჰოვაქ დაფას პავლეშ ხანდა დო ართგურობა. თქვა ხოლო შეილებნა დარწმუნებულ რდათ, ნამდა ღორონთ აფასენს თის, მუდგას თიშ მსახურებაშო ორთუთ. იეჰოვა დღას ვეგიჭყოლიდუანს თქვან ხანდა დო ჸოროფას (ებრ. 6:10).
ობირეში 87 ვემვოტუათ კრებაშ შეხვალამეფი!
^ აბზ. 5 ბედნერეფ ვორეთ, მუშენდა პჸუნა მოჸოროფე, მზრუნველ დო მოხანდე უხუცესეფ. თე სტატიას გუვარჩიენთ ოთხ სირთულეს, ნამდგას უხუცესეფ შეხვადნა. თეს გეძინელ, გუვარჩიენთ პავლე მოციქულიშ მაგალითის, ნამუთ მეხვარებ უხუცესეფს თე სირთულეეფიშ გერჯგინას. თე სტატია ჩქი ხოლო ქიმმეხვარებნა, გემშაფრთათ უხუცესეფიშ მდგომარეობაშა, გეგმიფრჩქინათ თინეფიშ ჸოროფა დო ხუჯ ქუდუკინათ.
^ აბზ. 61 სურათიშ ეჭარუა: სამუშა დღაშ თებაშ უკულ ჯიმა უქადაგენს თანამშრომელს.
^ აბზ. 63 სურათიშ ეჭარუა: უხუცეს გემუანო დურაგადუანს ჯიმას, ნამუთ ხვალე ხე.
^ აბზ. 65 სურათიშ ეჭარუა: უხუცეს განაწყენებულ ჯიმას საჭირო რჩევას არზენს.
^ აბზ. 67 სურათიშ ეჭარუა: უხუცეს ვაკრიტიკენს ჯიმას, ნამუთ დარბაზიშ დონწყუალაშ მანგიორო შხვა მუდგარენს ორთჷ.