გიშაგორილ მასალაშა გინულა

სარჩევშა გინულა

ოგურაფალ სტატია 45

გეგმირჩქინით ართიან შქას ართგურ ჸოროფა

გეგმირჩქინით ართიან შქას ართგურ ჸოროფა

„ართგურ ჸოროფათ დო ჭყოლოფათ მექცით ართიანს“ (ზაქ. 7:9).

ობირეში 107 ღორონთ — ჸოროფაშ მაგალითი

შინაარსი *

1, 2. მუ ჯგირ მიზეზეფ მიღნა, ნამდა ართიან შქას ართგურ ჸოროფა გეგმიფრჩქინათ?

ჩქი ჯგირ მიზეზეფ მიღნა თიშო, ნამდა ართგურ ჸოროფა გეგმიფრჩქინათ ართიან შქას. ყურადღება ქიმიაქცით, მუჭო ოძირანს იგავეფ თე მიზეზეფშე ნამთინეს: „ვადინუა ართგურ ჸოროფა დო ოჭიშ ვაურთინუა ართგურობას . . . ნამდა მიღე ჭყოლოფა დო ჭკვერ კოჩიშ სახელ ღორონთიშ დო კოჩიშ თოლს“. „კოჩ, ნამუთ ართგურ ჸოროფას გიმირჩქინანს, მუშ დუდის ორგჷ“. „მით სიმართლეშა დო ართგურ ჸოროფაშა ინჭუაფ, მიღენს სიცოცხლეს“ (იგავ. 3:3, 4; 11:17; 21:21).

2 თე იგავეფს მოშინაფილ რე სუმ მიზეზ, მუდგაშ გურშენ ოკო გიმიფრჩქინათ ართგურ ჸოროფა. პირველ, ართგურ ჸოროფაშ გიმორჩქინათ ძვირფასეფო გინიფრთუთ ღორონთიშ თოლს. მაჟია, თეს ამდღა ხოლო მოუღ ჩქინდა ჯგირობუა; მაგალთო, ფხარენთ ნამდვილ მეგობრეფით. მასმა, მიბღენთ მარადიულ კურთხევეფს. თაშ ნამდა, სინამდვილეს ჯგირ მიზეზეფ მიღნა, მივაჸუნათ იეჰოვაშ მითითებას: „ართგურ ჸოროფათ დო ჭყოლოფათ მექცით ართიანს“ (ზაქ. 7:9).

3. მუ კითხვეფს გუვარჩიენთ თე სტატიას?

3 თე სტატიას პასუხის ქიმეფჩანთ ოთხ კითხვას: მიშ მიმართ ოკო გიმიფრჩქინათ ართგურ ჸოროფა? მუს ბგურაფლენთ წიგნ „რუთშე“ თე თვისებაშ გურშენ? მუჭო შემლებნა ამდღა ართგურ ჸოროფაშ გიმორჩქინა? დო მუ კურთხევეფ ელნა თინეფს, მით გიმირჩქინანა თე თვისებას?

მიშ მიმართ ოკო გიმიფრჩქინათ ართგურ ჸოროფა?

4. მუჭო შემლებნა ართგურ ჸოროფაშ გიმორჩქინათ, მივაჸუნათ იეჰოვაშ მაგალითის? (მარკ. 10:29, 30)

4 მუჭოთ წოხოლენ სტატიაშე ბძირით, იეჰოვა ხვალე მუშ მსახურეფიშ მიმართ გიმირჩქინანს ართგურ ჸოროფას (დან. 9:4). ჩქი მოკონა ღორონთიშ მაგალითის მივაჸუნათ (ეფეს. 5:1). ათეშენ გინოჭყვიდილ მაფნა, ჩქინ და დო ჯიმალეფიშ მიმართ გეგმიფრჩქინათ ართგურ ჸოროფა (წეკითხით მარკოზიშ 10:29, 30).

5, 6. მაგალითიშ საშვალებათ გენწყით, მუ რე ხალხიშ თოლს ართგურობა.

5 მუთ უმოსო ინვანჭუთ ართგურ ჸოროფაშ მნიშვნელობას, თით უმოსო შემალებენა თიშ გიმორჩქინა თანამორწმუნეეფწკუმა. ათეშენ მორთ მაგალითიშ საშვალებათ ქობძირათ, მუ რე ადამიანეფიშ თოლს ართგურობა დო მუჭო გენესხვავებ თინა ართგურ ჸოროფაშე.

 6 მაგალთო, წერმიბდგინათ პიროვნება, ნამუთ წანეფ რე ართ დო იგივე კომპანიას ართგურო მუშენს. შილებე თის დღას ვაფუდას ნაძირეფ თე კომპანიაშ უნჩაშეფ, შილებე ვა მოწონდას არძა წეს, ნამუთ თექ უღნა დო ვა უჸორდას თე კომპანია. თეშ უმკუჯინუო, თინა ბედნერ რე, ნამდა უღჷ სამუშა დო ხელფას. მარა უჯგუშ სამუშას ქიმიარზიენან-და, მიოტენს თექ მუშობას.

7, 8. ა) მუშა რე გერსხილ ართგურ ჸოროფა? ბ) მუშენ გუვარჩიენთ ნამთინე მონაკვეთის წიგნ „რუთშე“?

7 მუჭოთ ბძირით,  მაამშვა აბზაცის მოშინაფილ ართგურობა დო ართგურ ჸოროფაშ შქას განსხვავება მოტივეფ რე. მუ მოტივით გიმირჩქინანდეს ართგურ ჸოროფას ბიბლიას მოშინაფილ ღორონთიშ მსახურეფ? თინეფ თაშ ვალდებულებაშ გურშენ ვარინ, მთელ გურით ოკოდესინ თიშ გურშენ იქციებდეს. დეფიქრით დავითიშ მაგალითშე. თინა მთელ გურით გიმირჩქინანდჷ ართგურ ჸოროფას მუშ ძვირფას მეგობარ იონათანიშ მიმართ, თიშ უმკუჯინუო, ნამდა იონათანიშ მუმას დავითიშ ჸვილუა ოკოდ. იონათანიშ ღურაშე წანეფიშ უკულ ხოლო დავითის ვემუტებ ართგურ ჸოროფაშ გიმორჩქინა თიშ ქომოლსქუა მეფიბოშეთიშ მიმართ (1 სამ. 20:9, 14, 15; 2 სამ. 4:4; 8:15; 9:1, 6, 7).

8 ჩქი ბრელ მუდგარენიშ გურაფა შემლებნა ართგურ ჸოროფაშენ წიგნ „რუთიშ“ გარჩიებათ. მუს ბგურაფლენთ თექ მოჩამილ ნამთინე პერსონაჟშე? მუჭო შემლებნა კრებას თეშ გიმორნაფა? *

მუს ბგურაფლენთ წიგნ „რუთშე“ ართგურ ჸოროფაშ გურშენ?

9. მუქ ოფიქრებაფუ ნაომის, ნამდა ღორონთ ოწინააღმდეგუდ?

9 წიგნ „რუთის“ ბკითხულენთ ნაომიშ, თიშ ნოსა რუთიშ დო ღორონთიშ მოშიშ კოჩ ბოაზიშ ისტორიას, ნამუთ ნაომიშ ქომონჯიშ ნათესე რდჷ. ისრაელს შქირენა რდუნ თიშენ, ნაომიქ ქომონჯ დო ჟირ ქომოლსქუაწკუმა ართო მოაბშა გინილ ოცხოვრებშა. თექ თიშ ქომონჯიქ დოღურ; თიშ ქომოლსქუალეფქ დექორწინეს, მარა, სანარღოთ, თინეფქ ხოლო დოღურეს (რუთ. 1:3—5; 2:1). თე გაჭირებეფქ ნაომის მანგარო გოუტახ გურ. თინა ფიქრენდჷ, ნამდა იეჰოვა ოწინააღმდეგუდ. ქიდეკვირით, მუს იჩიებუდ თინა ღორონთიშ გურშენ: „იეჰოვა მასაჯენს“. „ირფელიშშემალებექ სიცოცხლე გამინწარ!“. „იეჰოვაქ ჩქიმ წინააღმდეგ მოლართჷ დო ირფელიშშემალებექ ქიგმოტახ უბედრობა!“ (რუთ. 1:13, 20, 21).

10. მუ რეაქცია უღუდ იეჰოვას ნაომიშ ნწარე სიტყვეფშე?

10 მუ რეაქცია უღუდ იეჰოვას, ნაომიშ ნწარე სიტყვეფშე? თიქ მიშელ ნაომიშ მდგომარეობაშა დო ვემუტებ მუშ განწარებულ მსახურ. იეჰოვას არჩქილე, ნამდა თეცალ მდგომარეობას „ბრძენქ ხოლო შილებე ხანგაცალო მიქცუას“ (ეკლ. 7:7). თაშ ნამდა, ნაომის მოხვარა ოსაჭირუდ თიშ ძირაფას, ნამდა იეჰოვა მუწკუმა რდჷ. მუჭო მეხვარ ღორონთიქ თის? (1 სამ. 2:8). თიქ რუთ გეგმირინუ, ნამდა ნაომის ართგურ ჸოროფა ქაძირუკო. მთელ გურით დო გემუანო რუთიქ ქიმეხვარ მუშ დიანთილს, დირთინუკო ემოციურ დო სულიერ წონასწორობა. მუს ბგურაფლენთ რუთიშ მაგალითშე?

11. მუ გინაჭყვიდირაფუანს ბრელ და დო ჯიმას, ქიმეხვარას გურგოტახილ თანამორწმუნეეფს?

11 ართგურ ჸოროფა გინმოჭყვიდირაფუანა, ქიმვეხვარათ თინეფს, მით გურგოტახილ რე. რუთცალო, ნამდგაქ ვემიოტუ ნაომი, ამდღა ბრელ და დო ჯიმა მზათ რე, ქიმეხვარას თი თანამორწმუნეეფს, მიდგას გურ აფნა გოტახილ. თინეფს უჸორა და დო ჯიმალეფ დო მთელ გურით ოკონა, ქიმეხვარან (იგავ. 12:25; 24:10). პავლე მოციქულქ ხოლო ზუსტას თენა ელამჩეს. თიქ თქუ: „გურშა ეუქექეთ გურაკოჭირებულეფს, ხუჯ ქუდუკინით სუსტეფს დო მუთვინით არძას“ (1 თეს. 5:14).

მორჩქილაფათ შემლებნა გურგოტახილ და დო ჯიმალეფიშ მოხვარა (ქოძირით აბზაც 12)

12. უმენტაშო ნამ რე გურგოტახილ თანამორწმუნეშ მახვარებელო არძაშ უჯგუშ შარა?

12 უმენტაშო გურგოტახილ თანამორწმუნეშ მახვარებელო არძაშ უჯგუშ შარა შურდოგურით მორჩქილაფა დო თიშა დარწმუნება რე, ნამდა მიჸორა. იეჰოვა მანგარო აფასენს თი გულწრფელ ყურადღებას, ნამდგას თიშ ძვირფას შხურიშ მიმართ გიმიფრჩქინანთ (ფსალმ. 41:1). იგავეფიშ 19:17-ის ბკითხულენთ: „მით ღარიბის ოხვარ, სესხის არზენს იეჰოვას; თინა გინუგანს თის მუშ საქმეშენ“.

რუთიქ ვემიოტუ მუშ დიანთილ, ნაომი, მუჟამსით ორფაქ მოაბშა დირთჷ. რუთი ურაგად ნაომის: „სოდეთ სი ულჷ, მა ხოლო თექ ულჷ“ (ქოძირით აბზაც 13)

13. მუ განსხვავება რდჷ რუთ დო ორფაშ შქას დო მუჭო გიმირჩქინ რუთიქ ართგურ ჸოროფა? (ქოძირით სურათ გალენ გვერდის)

13 ართგურ ჸოროფაშ მნიშვნელობას უჯგუშო ქინვანჭუთ, მუჟამსით გუვარჩიენთ, მუქ მოხვად თიშ უკულ, მუთ ნაომის ქომონჯ დო სქუალეფქ დოუღურ. მუჟამსით ნაომიქ ქიგეგ, ნამდა „ქუმკაჯინ იეჰოვაქ მუშ ხალხის დო მეჭყორდჷ შქირენაქ“, გინოჭყვიდ მუშ ქიანაშა დორთა (რუთ. 1:6). დუდშე თის ჟირხოლო ნოსაქ მოლაჸუნ, მარა შარას სუმშა უწუ ნაომიქ თინეფს, ნამდა დირთესკო მოაბშა, მუდგაშ უკულ „ორფაქ გეგნაჯუნ დიანთილს დო დირთჷ, მარა რუთიქ თიწკუმა ქუდოსქიდ“ (რუთ. 1:7—14). ორფაქ ქუდაჸუნ ნაომიშ მითითებეფს დო თინა გაკეთ, მუთ მუშე მითხუებუდ, მარა რუთიქ თეშე უმოს აკეთ. თის ხოლო შეულებუდ უკახლე დორთა, მარა ჸოროფაქ გინაჭყვიდირაფუ, ქუდოსქიდკო, ნამდა ქიმეხვარკო მუშ გაჭირებულ დიანთილს (რუთ. 1:16, 17). რუთის ნაომიწკუმა ვალდებულებაშ გურშენ ვა გუჩერებუნ, თიშენ გაჩერდჷ, ნამდა მთელ გურით ოკოდ თენა. თიშ გადაწყვეტილებაშე ნამდვილ ართგურ ჸოროფაქ ქიძირ. მუშ გურაფა შილებე თავრეშე?

14. ა) მუ აფნა გინოჭყვიდილ მოჸოროფე და დო ჯიმალეფს? ბ) მუჭოთ ებრაელეფიშ 13:16-შე იძირე, მუ მსხვერპლ ოსიამოვნ იეჰოვას?

14 ართგურ ჸოროფა თიშე უმოსის მოკეთებაფუანა, ვინემ ჩქინდე მითხუებ. მუჭოთ ჯვეშონ თეშ, ამდღა ხოლო ჩქინ და დო ჯიმალეფს გინოჭყვიდილ აფნა, ართგურ ჸოროფა გეგმირჩქინან თანამორწმუნეეფიშ მიმართ, თინეფიშ მიმართ ხოლო, მიდგას პირადო ვეჩინენა. მაგალთო, მუჟამსით სოდგარენ სტიქიურ უბედრობა მოხვადუ, ხეთეშე ოცადნა, ქიგეგან, მუჭო მეხვარან დაზარალებურეფს. მუჟამსით კრებას ნამთინეს სირთულეეფ უღჷ, ოცადნა, შხვადოშხვანერ პრაქტიკულ საშვალებეფით ქიმეხვარან. პირველ საუკუნეშ მაკედონელ ქრისტიანეფცალო, თინეფ თიშე უმოსის ორთნა, ვინემ ოვალნა. თინეფს და დო ჯიმალეფიშ მახვარებელო ვანარღნა მუნეფიშ დრო, ენერგია დო სახსრეფ (2 კორ. 8:3). იეჰოვას მანგარო ოხიოლ თეშ ძირაფა! (წეკითხით ებრაელეფიშ 13:16).

ამდღა მუჭო შემლებნა ართგურ ჸოროფაშ გიმორჩქინა?

15, 16. მუჭო ოძირუ რუთიქ, ნამდა გურ ველაფ?

15 ჩქი ბრელ მუდგარენიშ გურაფა შემლებნა თევრეშე, მუჭო მეხვარ რუთიქ ნაომის. მორთ გუვარჩუათ თინეფშე ნამთინე.

16 გურქ ვეიოლან. მუჟამსით რუთიქ გინოჭყვიდ, ნაომიწკუმა ართო მიდართკო იუდაშა, დუდშე თიქ გინუვარუ, მარა რუთის დუდ ვა დუნებებ. მუქ მაჸუნ თეს შედეგო? „მუჟამსით ქოძირ ნაომიქ, ნამდა რუთი ვეგნურთანდჷ მუშ ნარაგადის, მეტ მუთუნ ვა უთქუალ“ (რუთ. 1:15—18).

17. მუ მიმეხვარებნა, ადვილო ვემიოლან გურქ?

17 მუს ბგურაფლენთ? მოთვინება რე საჭირო, ნამდა ქიმვეხვარათ გურგოტახილ პიროვნებას დო თეშა გურქ ვემიოლან. მაგალთო, დას * შილებე მოხვარა ოსაჭირდას, მარა დუდშე ვარია მიწუან თეშე. თეშ უმკუჯინუო, ართგურ ჸოროფა გინმოჭყვიდირაფუანა, გურქ ვემიოლან დო მონდომა ვადვარკათ (გალ. 6:2). იმენდ მიღნა, ნამდა, საბოლათ, თინა ქომჩანა საშვალებას, ქიმვეხვარათ დო გურშა ეუქექუათ.

18. მუქ შილებე ეწყინკო რუთის?

18 ვეგეწყინან. ნაომი დო რუთიქ ბეთლემშა გენორთესინ, ნაომიქ ქეშეხვად მეზობელეფს დო უწუ: „მუჟამსით იბდჷ, მუთუნ ვა მორკუდ, მარა იეჰოვაქ ხეცარიელო დუმორთინუ“. წერმიდგინით, მუჭო იგინანდჷ რუთი დუდის, მუჟამსით თე სიტყვეფს ქიმირჩქილუანდჷ. ნაომიშ ოულარ შარა რუთიქ ხოლო გემკორთჷ, ინგარდჷ თიწკუმა ართო დო გურშა ეუქექუანდჷ. თე ირფელიშ უმკუჯინუო, ნაომიქ იშენით თეცალ სიტყვეფ თქუ: „იეჰოვაქ ხეცარიელო დუმორთინუ“. მუნერ გურსაჭუო იჸუაფუდ თე სიტყვეფიშ მორჩქილაფა რუთშო, მარა თის იშენით ვემუტებ ნაომი.

19. მუ მიმეხვარებნა, დუდ ვადვანებათ თის, მიდგას გურ აფჷ გოტახილ?

19 მუს ბგურაფლენთ? დაქ, ნამდგას გურ აფჷ გოტახილ, დუდშე შილებე საწყენ სიტყვეფ ქომწუან, თიშ უმკუჯინუო, ნამდა თიშ მოხვარა მოკონა, მარა თეს ჩქინ დუდშა ვემიბღენთ. თეშ გინაწონს, ვეცადებუთ, დუდ ვადვანებათ თის დო იეჰოვას ქოფთხუათ, დუმოგორაფუან საშვალებეფ, ნამდა გურშა ეუქექუათ (იგავ. 17:17).

მუჭო შეულებნა ქრისტიან უხუცესეფს, მიაჸუნან ბოაზიშ მაგალითის? (ქოძირით აბზაცეფ 20, 21)

20. მუქ მეჩჷ რუთის საჭირო ძალეფ?

20 დროულო ქიმეხვარით. რუთიქ ართგურ ჸოროფა გიმირჩქინ ნაომიშ მიმართ, მარა ასე მუს ოსაჭირუდ გურიშელაკინა. თეშო იეჰოვაქ ბოაზი გეგმირინუ. თიქ უწუ რუთის: „იეჰოვაქ დორხვამას სქან საქმეეფშენ დო სრულაშე გინოიგას ისრაელიშ ღორონთიქ, იეჰოვაქ, ნამდგაშ ფსუალეფიშ თუდო მიოგორე დუდიშ გითაფორაფალს“. თე გემუან სიტყვეფქ მანგარო იმოქმედ რუთშა დო ბოაზის უწუ: „გურშა ემქექე დო დუმამშვიდ“ (რუთ. 2:12, 13). ბოაზიშ დროულო რაგადებულ სიტყვეფქ რუთის საჭირო ძალეფ ქიმეჩ.

21. მუჭოთ ესაიაშ 32:1, 2-ს რე ეჭარილ, მუჭო მოხვარნა მზრუნველ უხუცესეფ?

21 მუს ბგურაფლენთ? მინშა თინეფს ხოლო ოსაჭირნა გურიშელაკინა, მით შხვეფიშ მიმართ გიმირჩქინანს ართგურ ჸოროფას. მუჭოთ ბოაზიქ დარწმუნ რუთი, ნამდა თიშ ჯგირ საქმეეფ ვა დოსქილადე ყურადღებაშ უმშო, თეშ ამდღა დაკვირებულ უხუცესეფ თი და დო ჯიმალეფიშ მარდულობას გიმოხანტნა, მით შხვეფს ოხვარნა. თეცალ დროულ დო გულწრფელ ცქვაფა არზენს თინეფს საჭირო ძალას (წეკითხით ესაიაშ 32:1, 2).

მუ ჯგირობუა მოუღ ართგურ ჸოროფაშ გიმორჩქინას?

22, 23. მუჭო ითირ ნაომიშ აზროვნებაქ დო მუშენ? (ფსალმ. 136:2326)

22 ჭიჭე ხანიშ უკულ ბოაზიქ ქიზრუნ, ნამდა რუთი დო ნაომის ოჭკუმალ ვა მორკებდესკო (რუთ. 2:14—18). მუ რეაქცია უღუდ ნაომის, მუჟამსით ქოძირ ბოაზიშ თეცალ გურხვეობა? თიქ თქუ: „იეჰოვაშ ხვამა უღდას, ნამდგაშ ჸოროფა ართგურ რე, ქოთ ღურელ დო ქოთ თელიშ მიმართ“ (რუთ. 2:20ა). არგამა რე, ნაომიშ აზროვნებაქ დითირ. ადრე თიქ გურაკოჭირებულქ თქუ: „იეჰოვა მასაჯენს“, მარა ასე თიქ ხიოლით წიმიძახ „იეჰოვაშ . . . ჸოროფა ართგურ რე“. მუქ შილებე მეხვარკო ნაომის აზროვნებაშ თირუას?

23 საბოლათ ნაომიქ ქოძირ იეჰოვაშ ხე მუშ ცხოვრებას. იეჰოვაქ გეგმირინუ რუთი, ნამდა ქელურინუდკო ნაომიშა, მუჟამსით შორ შარა მიკორთჷ ჸუდეშა დართინალო (რუთ. 1:16). ნაომიქ იეჰოვაშ ხე თიმ დროს ხოლო ქოძირ, მუჟამსით ბოაზიქ, ნამუთ ართ-ართ გიშმაჸიდირალ რდჷ, ქიმეხვარ თინეფს * (რუთ. 2:19, 20ბ). ალბათ ნაომი იფიქრენდჷ: „ასე გასაგებ რე. იეჰოვას დღას ვემუტებუქ, თინა ირიათო ჩქიმწკუმა რდჷ“ (წეკითხით ფსალმუნიშ 136:2326). მუნერ მარდულ იჸუაფუდ ნაომი, ნამდა რუთის დო ბოაზის ვემუტებნა. სუმხოლო მანგარ ბედნერ რდჷ, მუშენდა ნაომიქ ხიოლ დო ძალა დირთინუ იეჰოვაშ მსახურებას.

24. მუშენ ოკო გიმიფრჩქინათ ართგურ ჸოროფა თანაქრისტიანეფიშ მიმართ?

24 მუ დიბგურეთ წიგნ „რუთშე“ ართგურ ჸოროფაშ გურშენ? ართგურ ჸოროფა მოხვარნა, ხეთეშე ვემვოტუათ გურგოტახილ და დო ჯიმალეფ. თეს გეძინელ, თინა მოხვარნა, ვედემნარღათ დრო დო ენერგია თინეფიშ მახვარებელო. უხუცესეფქ დროულო ოკო ქაცქუან დო გურშა ელუკინან თინეფს, მით გიმირჩქინანა ართგურ ჸოროფას. მუჟამსით ვორწყეთ, კინ მუჭო იმანგარებნა სულიერო თინეფ, მით გურგოტახილეფ რდეს, მანგარ ხიოლს ბგინაფლენთ (საქ. 20:35). არძაშ უმოს მნიშვნელოვან მიზეზ, მუდგაშ გურშენ გიმიფრჩქინანთ ართგურ ჸოროფას, თინა რე, ნამდა მოკონა, მივაჸუნათ იეჰოვაშ მაგალითის დო გურ გუხარათ თის, მით „ხვეიანო გიმირჩქინანს ართგურ ჸოროფას“ (გამ. 34:6; ფსალმ. 33:22).

ობირეში 130 მთელ გურით ქაპატით

^ აბზ. 5 იეჰოვას ოკო, ართგურ ჸოროფა გეგმიფრჩქინათ და დო ჯიმალეფ შქას კრებას. ჩქი შემლებნა უჯგუშო ქიგებგათ, მუ რე ართგურ ჸოროფა თიშ გიმორკვიებათ, მუჭო გიმირჩქინანდეს თე თვისებას ღორონთიშ მსახურეფ ჯვეშო. თე სტატიას გუვარჩიენთ, მუშ გურაფა შემლებნა რუთიშ, ნაომიშ დო ბოაზიშ მაგალითეფშე.

^ აბზ. 8 თე სტატიაშე სრულ სარგებელ მიღათინ, ელაიჩანთ, პირადო წეკითხათ რუთიშ 1, 2 დუდეფ.

^ აბზ. 17 თაქ დალეფიშ გურშენ თიშენ მეურს ჩიება, ნამდა ნაომიშ მაგალით გუვარჩით, მარა თე სტატიას მოჩამილ აზრეფ ჯიმალეფს ხოლო ოხუ.

^ აბზ. 23 ბოაზიშ, მუჭოთ გიშმაჸიდირალიშ, როლიშ გურშენ მეტ ინფორმაციაშ მიოღებელო ქოძირით 2012 წანაშ 1 ოქტომბერიშ „გინაჯინალ კოშკის“ მოჩამილ სტატია: „მიაჸუნით თინეფიშ რწმენას — ღირსუან ოსურ“, გვ. 20.