ქოიჩქუდესო?
მუქ აღოლ ნინევეს?
ასურეთიქ ჯვ. წ. VII საუკუნეს მთელ მსოფლიოს არძაშ უდიდაშ იმპერიათ გინირთჷ. მუჭოთ ბრიტანეთიშ მუზეუმიშ ვებგვერდის ჭარჷ, ასურეთიშ იმპერია „დასავლეთჸურე კვიპროსით იჭყაფუდ დო აღმოსავლეთჸურე ირანით ითებუდ. ართ პერიოდის თიშა ეგვიპტე ხოლო მიშეშ“. თიშ დედაქალაქ ნინევე მსოფლიოშ უდიდაშ ქალაქ რდჷ, ნამუთ იცქვანდჷ სარკო ძეგლეფით, სქვამ ბაღეფით, მდიდრულ სასახლეეფით დო დიდ ბიბლიოთეკეფით. ჯვეშ ნინევეშ კიდალაშ მიკნაჭარეფშე იძირე, ნამდა მეფე ასურბანიფალი, ასურეთიშ შხვა მეფეეფცალო, მუშ დუდის „მსოფლიოშ მეფეს“ უძახუდ. თეშ იძირედ, ნამდა თი პერიოდის ასურეთ დო ნინევეშა მითინს ვა მარიებედ.
თიშ უმკუჯინუო, ნამდა ასურეთიქ თეცალ დიდებას მიოჭირინუ, იეჰოვაშ წინასწარმეტყველ სოფონიაქ თქუ: „[იეჰოვა] განადგურენს ასურეთის, ნინევეს უდაბნოცალო გინაშქვანს“. თეს გეძინელ, იეჰოვაქ წინასწარმეტყველ ნაუმს ორაგადაფუ: «მიდუღით ვარჩხილ, მიდუღით ოქრო! . . . გიჩოლ, გეპარტახ დო გენადგურ ქალაქიქ! . . . არძა სქან მიმაჯინე ინტებ დო თქუანს: „გენადგურ ნინევექ!“» (სოფ. 2:13; ნაუმ. 2:9, 10; 3:7). თე წინასწარმეტყველებეფიშ მორჩქილაფა ხალხის შილებე გაკვირებუდკო დო უთქუალუდკო: „დღას ქუმოხვადუნო თენა? მითინს ქეშიალებენო ასურეთშა გერჯგინა?“ თენა მანგარ ძნელ დაჯერებელ რდჷ.
მარა ქუმოხვად თიქ, მუდგას მითინ ველუდ! ჯვ. წ. VII საუკუნეშ ბოლოს ბაბილონელეფქ დო მიდიელეფქ ასურეთის გიორჯგინეს. საბოლათ ნინევექ ხალხშე გიჩოლ დო თინა ირკოჩიქ გიჭყოლიდუ! ნიუ-იორკიშ მეტროპოლიტენიშ ხელოვნებაშ მუზეუმიშ პუბლიკაციას ჭარჷ: „შქა საუკუნეეფშო თე ადგილქ ხალხშე გიჩოლ, თიქ ჭიე-ჭიეთ დიხათ დიფორ დო მედინ. ადამიანეფ ხვალე ბიბლიაშე გებულენდეს ნინევეშ გურშენ“. მუჭოთ ბიბლიურ არქეოლოგიაშ საზოგადოებაშ ონლაინ არქივს რე მოჩამილ, 1800-იან წანეფიშ დაჭყაფშო „მითინს ვა უჩქუდ დასურო ქოარსებენდჷ დო ვარ ასურეთიშ დედაქალაქ“. მარა 1845 წანას არქეოლოგ ოსტინ ჰენრი ლეიარდიქ ქიდიჭყჷ ნინევეშ ტერიტორიაშ გიმორკვიება. შედეგო თიქ ქოძირ ნინევეშ ჯვეშ დიდებაშ მტკიცებულებეფ.
ნინევეწკუმა დაკავშირებულ წინასწარმეტყველებეფიშ ზუსტ შესრულება ამანგარენს ჩქინ რწმენას, ნამდა თი ბიბლიურ წინასწარმეტყველებეფ ხოლო, ნამუთ პოლიტიკურ ძალეფიშ მოსპუალას ოხუ, შისრულებ (დან. 2:44; გამოცხ. 19:15, 19—21).