„მუს მომღანა 1918 წანა?“, — თე სიტყვეფით იჭყაფუდ 1918 წანაშ 1 იანარიშ „გინაჯინალ კოშკი“. ევროპას პირველ მსოფლიო ჩხუპ მიშჷ, მარა თი წანაშ დაჭყაფუს თეშ იძირედ, ბიბლიაშ მარკვიებელეფს დო მთელ მსოფლიოს ჯგირ ამბე ელუდ.

1918 წანაშ 8 იანარს პრეზიდენტ ვუდრო უილსონქ ამერიკაშ შეერთებულ შტატეფიშ კონგრესის გიშართჷ დო მოხსენებას მიშინუ 14 პუნქტი, ნამუთ თიშ აზრით მნიშვნელოვან რდუ სამართლიანობა დო მშვიდობაშო. პრეზიდენტიქ მიშეღ წინადადება, ნამდა ხე ქეშუნწყუდესკო შხვადოშხვა ქიანეფ შკას დიპლომატიურ კავშირიშ დამყარებაშა, შეიარაღებაშ შემცირებაშა დო ერეფიშ გაერთიანებაშ შექმნაშა. თის მიორჩქუდ, ნამდა თე ირფელ ჯგირობუას მუღანდჷ მუჭოთ დიდ, თეშ ჭიჭე ქიანეფს ხოლო. თე 14 პუნქტი უმოს გვიანო გიმირინეს ერთა ლიგაშ ჩამოყალიბებაშ დო ვერსალიშ საზავო ხელშეკრულებაშ დოდვალაშ დროს, მუდგაქ ხე შეუნწყუ პირველ მსოფლიო ჩხუპიშ თებას.

მართალ რე, ულირ წანას * არეულობა რდუ, მარა თეშ იძირედ, ბიბლიაშ მარკვიელებეფშო მშვიდობიან დრო დოდირთუდ. თეშ გურშენ ჩიება მიშჷ „პენსილვანიაშ ბიბლია დო ტრაქტატეფიშ საზოგადოება გინაჯინალ კოშკიშ“ ირწანიან შეხვალამას.

თე შეხვალამაქ 1918 წანაშ 5 იანარს ჩეტარ. შეხვალამას დროს, ნამთინე პიროვნება, მიდგას ადრე ორგანიზაციას პასუხიშმგებლობეფ უღუდ, ოცადუდ მუშ კონტროლშა გეუჭოფუდკო ორგანიზაცია. ირწანიან შეხვალამა ართგურ გილმალ ზედამხედველქ, ჯიმა რიჩარდ ბარბერქ დიჭყჷ ლოცვათ. ულირ წანაშ ანგარიშიშ მორჩქილაფაშ უკულ დირექტორეფიშ არჩევნეფქ ჩეტარ, ნამუთ ირ წანას იტარებუდ. ჯიმა ბარბერქ დასახელ ჯოზეფ რუტერფორდიშ დო ხოლო ამშვი ჯიმაშ კანდიდატურა. უკულ მოწინააღმდეგეეფიშ ადვოკატიქ შკვით კოჩიშ კანდიდატურა წარადგინ, ნამუშ შკას თინეფ ხოლო რდეს, მიდგას ბეთელ დატებაფეს. თინეფს მუთუნქ ვაქიმნეს. აქციონერეფიშ უმენტაშიქ ჯიმა რუტერფორდი დო შხვა ამშვი ართგურ ჯიმა გიშეგორეს დირექტორო.

თე შეხვალამას ოსწრუდუნ ფერ ბრელ ჯიმაქ თქუ, ნამდა თენა „არძაშ უმოს კურთხეულ კონგრეს რდუ, ნამუთ დღას ჩატარებე“. მარა თინეფიშ ხიოლ ბრელ ხანს ვა გაგრძლებე.

მუსხირენ თუთას ბიბლიაშ მაგურაფალეფ ავრცელენდეს წიგნის „დასრულებურ საიდუმლო“. ალალ გურიშ კათა ჯგირო ირჩქილუაფუდ თე წიგნის მოჩამილ ბიბლიურ ჭეშმარიტებას.

ჯიმა კრისტი, ნამუთ კანადას გილმალ ზედამხედველო მსახურენდჷ, გიშინანს მუნერ რეაქცია უღდუდ ართ წყვილს, მუჟამსით წიგნი „დასრულებურ საიდუმლო“ ეჭოფეს. თინეფქ ხუთ მარაშა მიღეს ჭეშმარიტება. თე ზედამხედველქ თქუ: „ჟირხოლოს სრულაშე აფნა თე საქმეშა დუდ მეძღვინელ დო სულიერო წიმი მეულა“.

ართ პიროვნებაქ, მიდგაქ თე წიგნი ეჭოფ, ხეთეშე მუშ მეგობრეფს ქაძირ. თის მანგარო მეწონ თე წიგნიქ. თინა იშინანს: «მასმა ავენიუს მიფშინ თეშ, ხუც მუდგარენქ ქიგმანთხჷ. დიო ანგურა მიჩქუდ, მარა თენა წიგნ „დასრულებურ საიდუმლო“ ჸოფე. თინა ჸუჩა მიდებღჷ დო ბოლოშა წეპკითხჷ . . . უკულ ქიგებგჷ, აკოშკაშე წიგნ გითაჸათუნ თი კოჩ,  სასულიერო პირი ჸოფე . . . ბჯერს, ნამდა სასულიერო პირიშ თეგვარ საქციელით უმოს მეტ კოჩიქ გეგჷ ჭეშმარიტება, ვინემ თიშ ქადაქებაშ მორჩქილაფათ . . . თე პიროვნებაშ გარისხებაშ შედეგო, ამდღა ღორონც განვადიდენთ».

თე სასულიერო პირიშ რეაქცია გასაკვირ ვა რდუ. 1918 წანაშ 12 ფრევალს კანადაშ მთავრობაქ ოფიციალურო აკრძალ თე წიგნი, მუშენდა თინეფიშ აზრით თექ მოჩამილ ინფორმაცია ბუნტის უნწყუნდჷ ხეს დო ხალხის ჩხუპშა მონაწილებაშე ვარიას ორაგადაფუანდჷ. თე ამბეშ უკულ ჭიჭე ხანშა შეერთებულ შტატეფს ხოლო თეცალ კანონ გემშეღეს. მთავრობაშ აგენტეფ ხემძღვანელ ჯიმალეფიშ წინააღმდეგ სამხილეფს გორუნდეს ნიუ-იორკიშ (პენსილვანია) დო კალიფორნიაშ ბეთელეფს დო ოფისეფს. 1918 წანაშ 14 მარტის შეერთებულ შტატეფიშ იუსტიციაშ სამინისტროქ აკრძალ წიგნი „დასრულებურ საიდუმლო“. მიზეზო თინა მიჸონეს, ითამ თე წიგნიშ გავრცელება ხეს უნწყუნდჷ ხალხიქ ჩხუპის ვემიღკო მონაწილება, ნამდგათ ირღვიებუდ ჯაშუშობაშ კანონ.

1918 წანაშ 7 მესის იუსტიციაშ სამინისტროქ ჯოვანი დეჩეკა, ჯორჯ ფიშერი, ალექსანდრე მაკმილანი, რობერტ მარტინი, ფრედერიკ რობისონი, ჯოზეფ რუტერფორდი, უილიამ ვან ამბერგი დო კლეიტონ ვუდვორთიშ ჭოფუაშ ორდერეფ გეგშაშკვჷ. თინეფს ბრალ გედვეს კანონიშ დარღვიებას, გარძახ დაუმორჩილებლობას, ღალატის დო შეერთებულ შტატეფიშ სამხედრო დო საზღვაო ჯარშა ულაშა ვარიაშ რაგადის. სასამართლოქ 1918 წანაშ 3 ივანობას დიჭყჷ, მარა თე ბრალდებეფშე გამომდინარე მითინ ველუდ თინეფიშ გასამართლებას. მუშენ შილებე თეშ რაგად?

შეერთებულ შტატეფიშ გენერალურ პროკურორქ თქუ, ნამდა ჯაშუშობაშ კანონ, ნამუთ თე ჯიმალეფიშ წინააღმდეგ გიმირინუეს, რდუ „ეფექტურ იარაღ პროპაგანდაშ წინააღმდეგ“. 1918 წანაშ 16 მესის კონგრესიქ ვარია თქუ თე კანონშა ცვლილებეფიშ მიშაღალაშე, ნამუთ დეცვენდჷ თინეფს, მით თიცალ ლიტერატურას გიშაშკვანდჷ, მუთ შხვეფიშ ჯგირობუას ომსახურუდ. სასამართლო პროცესიშ დროს დიდ დრო დუთმეს წიგნიშ „დასრულებურ საიდუმლოშ“ გურშენ ჩიებას. შეერთებულ შტატეფიშ კონგრესიშ ოფიციალურ ჩანაწერს თე პროცესიშ გურშენ ჭარჷ: «პროპაგანდაშ გავრცელებაშ არძაშ უმოს საშიშ მაგალით რე, წიგნი „დასრულებურ საიდუმლო“ . . . თე წიგნი ჯარიშკოჩეფს ჩქინ ნდობას უდინუანს დო ელუჩანს . . . ჯარშა ულაშე ვარია ქოთქუან».

1918 წანაშ 20 ივანობას ნაფიც მსაჯულეფქ დამნაშავეთ მირჩქინეს თე ბრუო ჯიმა. მაჟია დღას მოსამართლექ გადაწყვეტილება გეგმაცხად: „თი რელიგიურ პროპაგანდა, ნამუსით ბრალდებურეფ მანგარო იცვენდეს დო ავრცელენდეს . . . გერმანიაშ ჯარშე უმოს ოშკურანჯ რე . . . ათეშენ თინეფქ მკაცრას ოკო დესაჯან“. ჟირ მარაშ უკულ თე ჯიმალეფ გეგნიჸონეს ატლანტაშ (ჯორჯიაშ შტატი) ფედერალურ ციხეშა დო 10-შე 20 წანა ქიმეჩეს.

თე დროშო ბიბლიაშ მარკვიებელეფ ირიათო შეხვადუდეს წინააღმდეგობეფს. გამოძიებაშ ფედერალურ  ბიურო ირკვიენდჷ თინეფიშ საქმიანობას დო ანთასობით მასალას შაყარანდჷ. თე მასალეფშე იძირე, ნამდა ჩქინ ჯიმალეფს ქადაქებაშ გაგრძელება აფდეს გინოჭყვიდილ.

ორლანდოშ (ფლორიდაშ შტატი) საფოსტო განყოფილებაშ უნჩაშ ფედერალურ ბიუროს ჭარუნდჷ: „[ბიბლიაშ მაგურაფალეფ] მთელ ქალაქის კარდოკარ უმოსო სერით ქადაქენა . . . მუჭოთ იძირენ, თინეფს გინოჭყვიდილ აფნა თხოზინიშ უმკუჯინუო ვემიოტუან ქადაქება“.

ართ პოლკოვნიკიქ ფედერალურ ბიუროს მეჭარ ჯიმა ფრედერიკ ფრენციშ საქმიანობაშ გურშენ, ნამუთ უმოს გვიანო ხემძღვანელ საბჭოშ წევრ რდუ. თე კოჩ ჭარუნდჷ: «ფრენცი აქტიურო მონაწილენდჷ წიგნი „დასრულებურ საიდუმლოშ“ ანთასობით ეგზემპლარიშ გავრცელებას».

ჩარლზ ფეკელი ხოლო, ნამუთ უმოს გვიანო ხემძღვანელ საბჭოს მსახურენდჷ, ირიათო წინააღმდეგობეფს შეხვადუდ. მთავრობაშ წარმომადგენელეფქ თინა წიგნი „დასრულებურ საიდუმლოშ“ გავრცელებაშ გურშენ ოჭოფეს დო თიშ წერილეფს ხოლო აკონტროლენდეს. ჯიმა ჩარლზ ბალტიმორს (მერილენდი) ართ თუთას ხედჷ, სოდეთ „ავსტრიელ ნტერ“ გიოდვეს. თინა გაბედულო ქადაქენდჷ თინეფწკუმა, მით დაკითხვას უტარენდჷ, მუშენდა ირიათო შუდჷ პავლეშ სიტყვეფს, ნამუთ 1 კორინთელეფიშ 9:16-ის ინოჭარ: „ვავა მა, სახიოლო ამბე ვეფქადაქიდა!“. *

ქადაქებაწკუმა ართო ბიბლიაშ მარკვიებელეფ ატლანტას ხედესინ თი ჯიმალეფიშ გათავისუფლებას ითხინდეს. ანა გარდნერ იშინანს: „ჩქი ვა გამჩერებნა. მუჟამსით ჯიმალეფ ციხეს ხედეს, ჩქი გილეფშით დო ხეშმოჭარუეფს ფშაყარანდით. თეს კარდოკარ ვორთუდით დო ანთასობით ხეშმოჭარუფ ფშაყარეთ. ირკოც ვურაგადუდით, ნამდა თი კათა ჭეშმარიტ ქრისტიანეფ რდეს დო უსამართლოდ ხედეს ციხეს“.

თე რთულ დროს ჯიმალეფიშ სულიერო გამანგარებელო ხშირას იტარებუდ კონგრესეფი. „გინაჯინალ კოშკის“ ჭარუდ: „თე წანას . . . სოდგარენ ჟარნეჩშე მეტ კონგრესიქ ჩეტარ . . . თე კონგრესეფიშ გურშენ ბრელ სახიოლო ანგარიშ მიფრჩქილეთ. თეიშახ არძა კონგრესის ზარხულიშ თება დროს ვარდა დამორჩილიშ დაჭყაფუს ვატარენდით, მარა ასე ირ თუთას მიღნა კონგრესეფი“.

ჯგირ გურიშ კათა იშენით ირჩქილუანდჷ სახიოლო ამბეს. ართ-ართ კონგრესის, ნამუთიქ კლივლენდის (ოჰაიო) ჩეტარ, 1 200 კოჩიქ დესწრჷ დო 42 პიროვნებაქ ინათ. თინეფ შკას რდუ ართ ახალგაზრდა ბოშ, ნამუთ აფასენდჷ ღორონც. თის თიცალ რწმენა უღუდ, მუნერით ბრელ თიშე უხანაშ პიროვნებას ენჯარებუდ.

1918 წანა ითებუდ დო ბიბლიაშ მარკვიებელეფს ვა უჩქუდეს, მუ ელდეს მომავალს. ბრუკლინს რდუნ თი ნამთინე შენობა გეგმოჩეს დო მთავარ სამმართველოქ პიტსბურგშა (პენსილვანია) გეგნორთჷ. მართალ რე, ხემძღვანელ ჯიმალეფ ციხეს ხედეს, მარა 1919 წანაშ 4 იანარს კინ დაგეგმეს ირწანიან შეხვალამა. მუჭო იჸუაფუდ საქმე?

ჩქინ ჯიმალეფ დუც ვაზოგენდეს ღორონთიშ საქმეშო. თინეფ დარწმუნებულ რდეს, ნამდა თეს ჯგირ შედეგ მაჸუნუდ. ათეშენ 1919 წანაშ მუხლო გიშეგორეს: „სქან წინააღმდეგ კეთებულ ნამთინ იარაღ ვეჸუაფ წარმატებულ“ (ეს. 54:17). თინეფ მზად რდეს თიცალ დიდ ცვლილებეფშო, ნამუთ რწმენას გაუმანგარენდჷ დო მამზადენდჷ თი დიდებულ საქმეშო, მუთ წოხოლე ელდეს.