ᲝᲒᲣᲠᲐᲤᲐᲚ ᲡᲢᲐᲢᲘᲐ 41
თქვა შეილებნა ქიმიოგორუათ ნამდვილ ბედნერობას
„ბედნერ რე თინა, მიდგას იეჰოვაშ შიშ უღჷ დო მით თიშ შარათ გილურს“ (ᲤᲡᲐᲚᲛ. 128:1).
ᲝᲑᲘᲠᲔᲨᲘ 110 „იეჰოვაშ ხიოლი“
ᲨᲘᲜᲐᲐᲠᲡ a
1. მუ რე „სულიერ ჸუმენა“ დო მუჭო რე თინა დაკავშირებულ ბედნერობაწკუმა?
ᲜᲐᲛᲓᲕᲘᲚ ბედნერობა უბრალოთ სასიამოვნო განწყობა ვა რე, ნამუთ მინშა მიღნა დო მინშა — ვარ. თიქ შილებე მთელ ცხოვრებას გეგრძელას. მუს ნიშნენს თენა? გვალას ქადაგებაშ დროს იესოქ ენწყჷ: „ბედნერეფ რენა სულიერს მოჸუმენაფილეფ“ (მათ. 5:3). იესოს უჩქუდ, ნამდა ადამიანეფს მუნეფიშ გოჭყაფაშე მოჸუნაფილ უღნა სურვილ, გეჩინებაფუან მუნეფიშ გუმაჭყაფალ, იეჰოვა ღორონთ, დო თაყვან ცან თის. თენა რე ჩქინ „სულიერ ჸუმენა“. იეჰოვა ბედნერ ღორონთ რენ თიშენ, თის ომსახურნან თინეფს ხოლო შეულებნა რდან ბედნერეფ (1 ტიმ. 1:11).
2, 3. ა) მუჭოთ იესოშ სიტყვეფშე იძირე, მის შეულებ რდას ბედნერ? ბ) მუს გუვარჩიენთ თე სტატიას დო მუშენ რე საჭირო თეშ გარჩიება?
2 ჩქინ ცხოვრებას ირფელ ჯგირო ოკო მიშასო, ნამდა ბედნერეფ ვორდათ? ვარ. გვალას ქადაგებაშ დროს იესოქ თიცალ მუდგარენ თქუ, მუთ ჭიჭე გასაკვირ ქორდჷ: „ბედნერეფ რენა თინეფ, მით გლოვენა“. თე გლოვაშ მიზეზ შილებე რდას გურიშგოტახუა, ნამუთ მოჸუნს ცოდვას ვარდა ცხოვრებისეულ პრობლემას. იესოქ თქუ, ნამდა თინეფს ხოლო შეულებნა რდან ბედნერეფ, „მიდგას სიმართლეშ გურშენ თხოზუნა“ ვარდა იესოშ მოწაფეობაშ გურშენ ლანძღუნა (მათ. 5:4, 10, 11). ქო, მარა, თეცალ სიტუაციეფიშ დროს, მუჭო შილებე კოჩ ბედნერ რდას?
3 მუჭოთ იესოქ დუმოგურეს, ბედნერობა თიშა ვა რე დამოკიდებულ, ნამდა ჩქინ ცხოვრებას ირფელ ჯგირო მიშას. ნამდვილ ბედნერობა მოუღ სულიერ ჸუმენაშ დაკმაყოფილებას დო ღორონთწკუმა დაახლოებას (იაკ. 4:8). მუჭო შემლებნა თეშ კეთება? თე სტატიას გარჩიებულ იჸუაფ სუმ ძირითად ნაბიჯ, მუთ ნამდვილ ბედნერობაშა მემიჸონანა.
ᲛᲘᲦᲘᲗ ᲡᲣᲚᲘᲔᲠ ᲡᲐᲖᲠᲓᲝ
4. მუ რე პირველ ნაბიჯ, ნამდა ქიმვოჭირინუათ ნამდვილ ბედნერობას? (ფსალმ. 1:1—3)
4 ᲜᲐᲑᲘᲯ 1: ნამდვილ ბედნერობაშო საჭირო რე, მიბღათ სულიერ საზრდო. ქოთ ადამიანეფს დო ქოთ ცხოველეფს ფიზიკურ საზრდო ოსაჭირნა. მარა სულიერ საზრდოშ მეღება ხვალე ადამიანეფს შეულებნა, მუთ აუცილებერ რე. ზუსტას თეშ გურშენ თქუ იესოქ: „კოჩიქ ხვალე ქობალით ვარინ, იეჰოვაშ პიჯშე გიმულირ თითოულ სიტყვათ ოკო იცოცხლას“ (მათ. 4:4). თაშ ნამდა, დღა თეშ ოკო ვემკიფშქვათ, ნამდა სულიერ საზრდო ვემიბღათ ღორონთიშ სიტყვაშე. ფსალმუნმაბირექ ჭარჷ: „ბედნერ რე კოჩ, [ნამდგას] იეჰოვაშ კანონ ოჰამ“ (წეკითხით ფსალმუნიშ 1:1—3).
5, 6. ა) მუშ გურაფა შემლებნა ბიბლიაშე? ბ) მუჭო შეულებ ბიბლიაშ კითხირს ჩქინ მოხვარა?
5 ბიბლიაშ საშვალებათ იეჰოვაქ ჸოროფათ მუჩეს მნიშვნელოვან ინფორმაცია, მუჭო მიღდან ბედნერ ცხოვრება. ჩქი ქიგებგით, მუ განზრახვა უღჷ თის ჩქინწკუმა დაკავშირებით, მუჭო დევეახლოვათ თის, მუ ვაკეთათ, ნამდა მეპატუან ცოდვეფქ დო თეს გეძინელ, ქიგებგით თი დიდებულ იმენდიშ გურშენ, ნამდგას თინა მოპირნა (იერ. 29:11). თე ჭეშმარიტებაქ, ნამუთ ბიბლიაშ გურაფაშ დროს გებგით, ჩქინ გურ ხიოლით ეიოფშჷ.
6 მუჭოთ მიჩქნან, ბიბლია ეფშა რე თიცალ პრაქტიკულ რჩევეფით ხოლო, მუთ ჩქინ ირდღაშიან ცხოვრებას მოსაჭირნა. თე რჩევეფიშ გიმორნაფა ბედნერობას მომღანა. ცხოვრებისეულ პრობლემეფქ გურ გოიტახეს-და, უმოს დრო დუთმით იეჰოვაშ სიტყვაშ კითხირს დო თიშე ფიქრის. იესოქ თქუ: „ბედნერ თინა რე, მით ირჩქილუაფ ღორონთიშ სიტყვას დო მეჸუნს თის!“ (ლუკ. 11:28).
7. მუჭო შეილებნა მეტ ჯგირობუა მიღათ თი დროშე, ნამდგას ღორონთიშ სიტყვაშ კითხირს გიმურთუნთ?
7 დრო გეგმურთით, ნამდა თე პროცესიქ თქვანო სასიამოვნოქ იჸუას. თეს უჯგუშო ქინვანჭათინ, ქიმიპჸონათ თეცალ მაგალით: მიდგარენ თქვა გიჸორან ფერ ოჭკუმალს გიმზადენა, მარა მანგარო გოჩქარნა ვარდა შხვა მუდგარენეფშე ფიქრენთინ თიშენ, გემო ვეგშაიღნან თეშ ჩქარას ჭკუმუნთ. ჭკუმუა გათეთინ ქიმეხვადით, ნამდა მანგარ ჩქარას ჭკუმით დო უჯგუშ იჸუაფუდ, ჭიე-ჭიეთ გიჭკუმდესკო დო თითოულ ლუკმაშე სიამოვნება მეიღებდესკო. დღას გაიკეთებნანო თეშნერო ბიბლიაშ კითხირიშ დროს? წაიკითხირნანო ბიბლია თიშმაჩქარას, ნამდა ვენონჭაფეთ თიშ შინაარსის დო სიამოვნება ვემეიღებნა თიშე? დრო გეგმურთით თის, ნამდა ბიბლიაშ კითხირქ სასიამოვნოქ იჸუას თქვანო. წერმიდგინით თექ ინოჭარილ სიტუაციეფ, წერმიდგინით, ითამ ირჩქილეთ თინეფიშ ხონარს, მიდგაშ გურშენ კითხულენთ დო დეფიქრით ნაკითხირშე. თენა მიგეხვარებნა, უმოს ბედნერეფ რდათ.
8. მუჭო ასრულენს მუშ საქმეს „ართგურ დო გონიერ მონა“? (ქოძირით სქოლიო).
8 იესოქ დანიშნჷ „ართგურ დო გონიერ“ მონა, ნამდა დროულო ქუმუჩამუდკო ჩქინდა სულიერ საზრდო, მუდგაშ საშვალებათ სულიერ ოჭკუმალ ხვეიანო მიღნა b (მათ. 24:45). თე სულიერ საზრდოშ მთავარ ინგრედიენტ ღორონთშე შთაგონებულ წმინდა წერილეფ რე (1 თეს. 2:13). თინა მოხვარნა, ქიგებგათ იეჰოვაშ აზროვნება, ნამუთ ბიბლიაშე იძირე. ათეშ გურშენ ბკითხულენთ ჟურნალეფს „გინაჯინალ კოშკი“ დო „გეგშაკურცხით!“, დო სტატიეფს ვებგვერდშე jw.org. თეწკუმა ართო, ვემზადებუთ შქა მარაშ დო საბატონ დო ჟეშხაშ შეხვალამეფშო დო, ხეშამალაფარ ქორენ-და, უჯინეთ ირთუთიან პროგრამას JW მაუწყებლობაშე. თე ხვეიან სულიერ საზრდოშ მეღება მოხვარნა, გეგნობდგათ მაჟია ნაბიჯ ნამდვილ ბედნერობაშა.
ᲘᲪᲮᲝᲕᲠᲘᲗ ᲘᲔᲰᲝᲕᲐᲨ ᲜᲝᲠᲛᲔᲤᲘᲗ
9. მუ რე მაჟია ნაბიჯ, მუთ ნამდვილ ბედნერობაშა მემიჸონანა?
9 ᲜᲐᲑᲘᲯ 2: ნამდვილ ბედნერობაშო საჭირო რე, იფცხოვრათ იეჰოვაშ ნორმეფით. ფსალმუნმაბირექ თქუ: „ბედნერ რე თინა, მიდგას იეჰოვაშ შიშ უღჷ დო მით თიშ შარათ გილურს“ (ფსალმ. 128:1). იეჰოვაშ შიშ ნიშნენს, თიშმადიდა პატის ფცენდათ თის, ნამდა დუდის ეუჩილითუანდათ თიცალ მუდგარენეფიშ კეთებას, მუდგათ გურს უწყუნუანდით (იგავ. 16:6). თეშნერო, ჩქი ირნერო ქივეცადებუთ, ირიათო იფცხოვრათ სწორ დო არასწორწკუმა დაკავშირებულ ღორონთიშ ნორმეფით, ნამუთ ბიბლიას რე მოჩამილ (2 კორ. 7:1). ბედნერეფ იპჸუაფუთ, მუჟამსით გუვაკეთენთ თის, მუთ იეჰოვას უჸორს დო ვარიას ქოფთქუანთ თიშე, მუთ თის ჯოგჷ (ფსალმ. 37:27; 97:10; რომ. 12:9).
10. მუჭოთ რომაელეფიშ 12:2-შე იძირე, მუ ოკო ვაკეთათ?
10 წეკითხით რომაელეფიშ 12:2. პიროვნებას შილებე უჩქუდას, ნამდა ღორონთის უღჷ უფლება, გინოჭყვიდას, მუ რე სწორ დო მუ — არასწორ, მარა თენა ვა რე დასაბაღ, საჭირო რე, მიაჸუნას ღორონთიშ თე ნორმეფს. მაგალთო, პიროვნებას შილებე უჩქუდას, ნამდა მთავრობას უღჷ უფლება, გეგნოჭყვიდას, არძაშ უმოს, ნამ სიჩქარეთ შეულებ შოფერს მანქანაშ ჸუნაფა, მარა თის თე წესიშ მეჸუნა ვაკოდას. ათეშენ, თინა მუს ნამ სიჩქარე ოკონ, თით იჸუნანს მანქანას. მუჟამსით ირნერო ვოცადუთ, ირიათო მივაჸუნათ ღორონთიშ ნორმეფს, ვოძირანთ, ნამდა იეჰოვაშ ნორმეფით ცხოვრება არძაშ უჯგუშ რენ, ნამდვილო ბჯერა (იგავ. 12:28). დავით ხოლო თაშ ფიქრენდჷ, ათეშენ იეჰოვას უწუ: „სი მოგურუანქ სიცოცხლეშ შარათ გილულას. მანგარ გახარებულ ვორექ სქან წოხოლე; მარადიულ ბედნერობა მოუღ სქან მარძგვან ხეწკუმა რინას“ (ფსალმ. 16:11).
11, 12. ა) მუ ოკო ფშუდან, მუჟამსით ონერვიანებელ მიღნა ვარდა გურგოტახილ ვორეთ? ბ) მუჭო მოხვარნა ფილიპელეფიშ 4:8 გართობაშ გიშაგორუაშ დროს?
11 მუჟამსით მუდგარენშე მნერვიანენთ ვარდა გურ მაფნა გოტახილ, მიჩქნა, ნამდა მუდგაინ ოკო გუვაკეთათ, მუთ მიმეხვარებნა, მეტო ვებწუხათ. თენა ნორმალურ რე, მარა ფრთხილას ოკო ვორდათ, ნამდა თიცალ მუდგარენ ვა ვაკეთათ, მუთ იეჰოვას ჯოგჷ (ეფეს. 5:10—12, 15—17).
12 ფილიპელეფშა მეჭარილ წერილს მოციქულ პავლექ ქრისტიანეფს ელუჩ, გაგრძელესკო თიცალ მუდგარენეფშე ფიქრჷ, „მუთ რე მართალ, წმინდა, ჸოროფაშ ღირს, [დო] მოსაწონ“ (წეკითხით ფილიპელეფიშ 4:8). მართალ რე, პავლე კონკრეტულო გართობაშ გურშენ ვეჩიებუდ, მარა თიშ სიტყვეფ თიმწკუმა ხოლო ოკო გეფთვალისწინათ, მუჟამსით გინობჭყვიდუნთ, მუჭო გუვატარათ თავისფალ დრო. დეფიქრით, ობირეშეფ, ნამდგას ურჩქილეთ, კინოეფ, ნამდგას უჯინეთ, წიგნეფ, ნამდგას კითხულენთ დო ლაჸაფეფ, ნამდგას გიშეგორუნთ, ქიმურენო პავლეშ სიტყვეფს. თენა ქიმგეხვარებნა, ქიმეხვადათ, ნამ რე ღორონთშო მოსაწონ დო ნამ — ვარ. ჩქი მოკონა, ჩქინ ცხოვრებათ მივაჸუნათ იეჰოვაშ მაღალ ზნეობრივ ნორმეფს (ფსალმ. 119:1—3). თეშ უკულ სუფთა სინდისით გეგნობდგუნთ მასმა ნაბიჯის, ნამუთ მემიჸონანა ნამდვილ ბედნერობაშა (საქ. 23:1).
ᲥᲘᲒᲘᲝᲠᲘᲜᲔᲗ ᲘᲔᲰᲝᲕᲐᲨ ᲗᲐᲧᲕᲐᲜᲘᲨᲪᲔᲛᲐ ᲞᲘᲠᲕᲔᲚ ᲐᲓᲒᲘᲚᲡ
13. მუ რე მასმა ნაბიჯ, მუთ ნამდვილ ბედნერობაშა მემიჸონანა? (იოან. 4:23, 24)
13 ᲜᲐᲑᲘᲯ 3: ირფელ გაკეთით, ნამდა იეჰოვაშ თაყვანიშცემა პირველ ადგილს გეირდან. იეჰოვა ჩქინ გუმაჭყაფალ რე დო თინა იმსახურენს ჩქინ თაყვანიშცემას (გამოცხ. 4:11; 14:6, 7). ათეშენ საჭირო რე, ჩქინ ცხოვრებას მნიშვნელოვან ადგილ დუთმათ ღორონთიშ თაყვანიშცემას, მუჭოთ მუს ოკო — „შურით დო ჭეშმარიტებათ“ (წეკითხით იოანეშ 4:23, 24). ჩქი მოკონა, წმინდა შურქ უხემძღვანელას ჩქინ თაყვანიშცემას, ნამდა თინა მეურდას ბიბლიას მოჩამილ ჭეშმარიტებას. ღორონთიშ თაყვანიშცემა თიმწკუმა ხოლო ოკო გემრდან პირველ ადგილშა, მუჟამსით ფცხოვრენთ ქიანას, სოდეთ ჩქინ საქმიანობა შეზღუდულ ვარდა გვალო ვარიებულ რე. ამდღა ჩქინ 100-შე მეტ და დო ჯიმა ციხეს უბრალოთ თიშ გურშენ ხე, ნამდა იეჰოვაშ მოწმე რე. c თეშ უმკუჯინუო, თინეფ ხიოლით ორთნა ირფელს, ნამდა შეიალებუან ლოცვაქ, გურაფაქ დო შხვეფშა ღორონთიშ დო თიშ სამეფოშ გურშენ ჩიებაქ. მუჟამსით მოწინააღმდეგნა ვარდა ფთხოზნა, ჩქი შემლებნა ვორდათ ბედნერეფ, თიშ გურშენ, ნამდა მიჩქნა, იეჰოვა ჩქინწკუმა რე დო დუმაჯილდოვენა (იაკ. 1:12; 1 პეტ. 4:14).
ᲛᲐᲒᲐᲚᲘᲗ
14. მუ შემთხვევა უღუდ ართ ახალგაზრდა ჯიმას ტაჯიკეთშე დო მუშენ?
14 ჩქინ ნამთინე და დო ჯიმაშ მაგალითეფ ამტკიცენს, ნამდა თი სუმ ნაბიჯ, ნამუთ ასე გუვარჩით, მემიჸონანა ნამდვილ ბედნერობაშა, მუდგანერ რთულ სიტუაციას ვა ვორდათინ. გუვარჩუათ 19 წანერ ჯიმაშ, ჯოვიდონ ბობოჯონოვიშ, შემთხვევა, ნამუთ ტაჯიკეთშე რე. თიქ ვარია თქუ სამხედრო სამსახურშე. 2019 წანაშ 4 ოქტომბერს თინა ჸუდეშე ძალით მიდეჸუნეს დო მუსხირენ თუთას ჭოფილ აფდეს. თე დროშ დინახალე თის დამნაშავეცალო ოქცუდეს. თე უსამართლობაშ გურშენ შხვა ქიანეფიშ მედია საშვალებეფ ხოლო იჩიებდეს. მუჭოთ მედია იჩიებუდ, თის ანძალენდეს სამხედრო ფორმაშ მიკოქუნას დო ართგურობაშ ფიციშ დოდვალას. თეშ უკულ თის ბრალ ქიგედვეს დო გოუტეს ბანაკშა, სოდეთ ფიზიკურო აჸიდ ომუშებელ დო თექ რდჷ, სოიშახ თი ქიანაშ პრეზიდენტიშ შეწყალებაშ საფუძველშა ვეგეთავისფალ. თე დროშ დინახალე თის ართგურობა ვა უდინუაფ დო ბედნერ რდჷ. მუჭო შეიალებუ თექ? თინა ირიათო აქციენდჷ ყურადღებას მუშ სულიერ მოთხოვნილებეფს.
15. მუჭო ღებულენდჷ ჯოვიდონ სულიერ საზრდოს ჭოფილ რდუნ თიმწკუმა?
15 ჭოფილ რდუნ თიმწკუმა ხოლო, ჯოვიდონს ვემუტებ სულიერ საზრდოშ მეღება თიშ უმკუჯინუო, ნამდა ვართ ბიბლია უღუდ დო ვართ შხვა პუბლიკაციეფ. მუჭო შეიალებუ თექ? მუჟამსით თექიან და დო ჯიმალეფს თიშა ფიზიკურ ოჭკუმალ მეუღდეს, თიმდღარ მუხლის თი ქარღადის მიკაჭარანდეს, ნამდგას თე ოჭკუმალეფ ინოძუდ. თეშნერო, თის შეულებუდ ირდღას იკითხკო ბიბლია დო იფიქრუკო თიშე. ჯოვიდონ თი და დო ჯიმალეფს, მით დიო ვეშეხვალამ თეცალ დიდ განსაცდელს, ელუჩანს: „ამდღარ თავისუფლება მაქსიმალურო გეგმირინეთ თიშო, ნამდა მეტ რჩქინა მიღათ იეჰოვაშ გურშენ, მუდგას ბიბლიაშ დო ბიბლიაშა გერსხილ პუბლიკაციეფიშ კითხირ მიგეხვარებნა“.
16. მუშა აფუდ ჯოვიდონს ყურადღება გინოღალირ?
16 თე ჯიმა ცხოვრენდჷ იეჰოვაშ ნორმეფით. თიშ მანგიორო, ნამდა გლახაშე უფიქრებუდკო დო არასწორო მუქციებინუდკო, თის ყურადღება იეჰოვაშა დო თიშა აფუდ გინოღალირ, მუდგას ღორონთ აფასენს. ჯოვიდონ გაკვირებულ რდჷ თით, მუჭო აფუდ ღორონთის ირფელ გოჭყაფილ. თის ოჭმარეს ჩიტეფიშ ღურჭულ ოკურცხინუანდჷ დო სერით თუთა დო მურიცხეფს ოკვირუდ. ჯოვიდონ იჩიებ: „იეჰოვაშ თე ძღვინ დუდის ბედნერო მოგინაფუანდჷ დო გურშა ელამკინანდჷ“. მუჟამსით მარდულ ვორეთ იეჰოვაშ თი ირფელშე, მუდგას თინა სულიერო დო ფიზიკურო მარზენა, ჩქინ გურ ხიოლით ეიფშაფუ დო თე ხიოლ მარზენა ძალას, მიფთვინათ.
17. მუჭო ოხუ 1 პეტრეშ 1:6, 7-ის მოჩამილ სიტყვეფ თი პიროვნებას, მიდგას ჯოვიდონცალ სიტუაცია უღჷ?
17 თეს გეძინელ, ჯოვიდონს იეჰოვაშ თაყვანიშცემა პირველ ადგილშა გეურდჷ. თის უჩქუდ, ნამდა მნიშვნელოვან რდჷ, ვა უდინუაფუდკო ღორონთიშ მიმართ ართგურობა. იესოქ თქუ: „იეჰოვას, სქან ღორონთის ქოცჷ თაყვან დო ხვალე თის ემსახურ“ (ლუკ. 4:8). მეთაურეფ დო ჯარიშკოჩეფ ოცადდეს, ჯოვიდონს რწმენა დათმებაფესკო, მარა თინა დღაშ დო სერით ლოცულენდჷ დო ოხვეწუდ იეჰოვას, ქიმეხვარკო, ვადინუკო დო ვა დათმუკო მუშ რწმენა. თეცალ უსამართლობაშ უმკუჯინუო, ჯოვიდონს ვა უდინუაფ ართგურობა. შედეგო, ასე თის შეულებ გეხარას თით, მუთ ვა უღუდ, სოიშახ ჸუდეშე ძალით ვეჸუნანდეს, გლახათ ვემექციებდეს დო ციხეს ვა დახუნუანდეს. თენა რე გიმნაცადებ რწმენა (წეკითხით 1 პეტრეშ 1:6, 7).
18. მუჭო შემლებნა ვა ვოდინუათ ბედნერობა?
18 იეჰოვას უჩქჷ, მუ მოსაჭირნა ნამდვილ ბედნერობაშო. მუჟამსით გეგნოდგუნთ ბედნერობაშა მიმაჸუნაფალ სუმ ნაბიჯის, ნებისმიერ სირთულეშ უმკუჯინუო, შეილებნა რდათ ბედნერეფ. თეშ უკულ შეგალებენა თქუათ: „ბედნერ რე თი კათა, მიდგაშ ღორონთ იეჰოვა რე“ (ფსალმ. 144:15).
ᲝᲑᲘᲠᲔᲨᲘ 89 ვურჩქილათ დო ვორდათ ხვამელი
a ბრელშო ძნელ რე, ქიმიოგორუას ნამდვილ ბედნერობას, მუშენდა თექ გორუნს, სოდეთ თინა ვა რე. მაგალთო, სიამოვნებას, სიმდიდრეს, დიდებას დო ძალაუფლებას. მარა იესოქ, დედამიწას რდუნ თიმწკუმა, ხალხის უწუ, მუჭო შეულებდეს რდესკო ბედნერეფ. თე სტატიას გუვარჩიენთ სუმ ნაბიჯის, მუთ მიმეხვარებნა, ქიმვოგორუათ ნამდვილ ბედნერობას.
b ქოძირით 2014 წანაშ 15 არგუსოშ „გინაჯინალ კოშკი“ სტატია: „დროულო ქოღებულენქო სულიერ საზრდოს?“ [ქორთ.].
c უმოს მეტ ინფორმაციაშ მიოღებელო ვებგვერდის jw.org დოგორით „რწმენაშ გურშენ ჭოფილეფ“.
d ᲡᲣᲠᲐᲗᲘᲨ ᲔᲭᲐᲠᲣᲐ: ინსცენირებას მოჩამილ რე, მუჭო უკინენა ხუჯის თანამორწმუნეეფ ჯიმას, მით ჭოფილ აფნა დო სასამართლოშა მეჸუნა.