„ღორონთიშ სიტყვა ირიათო სკიდუ“
„მწვანე ოდიარე დო ყვავილ ხუმუ, მარა ღორონთიშ სიტყვა ირიათო სკიდუ“ (ეს. 40:8).
ობირეშეფი: 116, 115
1, 2. ა) მუნერ იჸუაფუდ თქვან ცხოვრება ბიბლიაშ უმშო? ბ) არძაშ უმოსო მუჟამ გიმმოდირთუნა ბიბლია?
ქუგაფნანო წარმოდგენილ, მუჭომ იჸუაფუდ თქვან ცხოვრება ბიბლიაშ უმშო? ვა გაღვენუდეს სანდო რჩევეფი, ნამდგას გეგმირინუანდით ირდღაშიან ცხოვრებას. ვა გარჩქვენუდეს სწორ პასუხეფ თიცალ საკითხეფშენ, ნამუთ ღორონთის, ცხოვრებას დო მომავალს ოხუ. ვართ თინა გარჩქვენუდეს, მუჭო ოქცუდ იეჰოვა ხალხის ჯვეშო.
2 მარდულ ვორეთ, ნამდა ჩქი ვა ვორეთ თეცალ გლახა სიტუაციას. იეჰოვაქ მუჩეს ბიბლია დო პირობა დოდვ, ნამდა მუშ სიტყვა ირიათო ქუდოსკიდუდ. თეშ ოძირაფალო პეტრე მოციქულქ ესაიაშ 40:8-ს ინოჭარილ სიტყვეფ მიშინუ. მართალ რე, თე მუხლი ბიბლიას ინოჭარილ სახიოლო ამბეს ოხუ, მარა თიშ გიმორნაფა ბიბლიაწკუმა ხოლო შილებე (წეკითხით 1 პეტრე 1:24, 25). * ბიბლია არძაშ უმოსო თიმწკუმა გიმმოდირთუნა, მუჟამსით თის ჩქინო გასაგებ ნინაშა პკითხულენთ. თენა ჯგირო არჩქილე თინეფს, მიდგას უჸორს ღორონთიშ სიტყვა. მანგარ წინააღმდეგობაშ დო სირთულეეფიშ უმკუჯინუო, საუკუნეეფიშ დინახალე ალალ გურიშ კათა ირნერო ოცადუდეს გეგნოთარგმნესკო დო გავრცელესკო წმინდა წერილეფ. თინეფიშ თეცალ მონდომა ოთანხმუდ ღორონთიშ ნებას, ნამდა „არძანერ კოჩიქ გინასკიდას დო ჭეშმარიტებაშ ზუსტი რჩქინა მიღას“ (1 ტიმ. 2:3, 4).
3. მუს გუვარჩიენთ თე სტატიას? (ქოძირით სურათ მა-18 გვერდის).
3 თე სტატიას გუვარჩიენთ, მუჭო გურზ ღორონთიშ სიტყვაქ 1) ნინაშ თირუას, 2) პოლიტიკურ მოვლენეფს, დო 3) გინოთარგმნუაშ წინააღმდეგობას. თე საკითხეფიშ გარჩიება მიმეხვარებნა უმოს მარდულეფ ვორდათ ღორონთიშ სიტყვაშენ. თეს გეძინელ უმოსო, გემემანგარებუნა იეჰოვაშ ჸოროფა, ნამუთიქ ჩქინ საჯგირობუოთ მუჩეს მუშ სიტყვა (მიქ. 4:2; რომ. 15:4).
ნინაშ თირუა
4. ა) მუჭო ითირუ ნინეფ დროშ მიკულაწკუმა ართო? ბ) სოვრეშე იძირე, ნამდა ღორონთი მითინს ვეგშაკერძანს დო მუჭო მოქმედენს თეშ რჩქინა ჩქინწკუმა?
4 დროშ მიკულაწკუმა ართო ნინეფ ხოლო ითირუ. სიტყვეფს დო ფრაზეფს შილებე გვალო შხვა მნიშვნელობაქ ქიმიაჩას. მაგალთო, ჯვეშ დროშ ებრაულ დო ბერძნულ ნინეფ, ნამდგაშათ ბიბლიაშ უმენტაშ რდუ ჭარილინ, შურო ვა გუ ამდღარ ებრაულ დო ბერძნულ ნინეფს. თაშ ნამდა, არძაქ, მიდგას ღორონთიშ სიტყვაშ გაგება ოკონ, ბიბლიაშ თარგმან ოკო წეკითხას — თინეფქ ხოლო, მიდგას უჩქუ ამდღარ ებრაულ დო ბერძნულ ნინეფ. ნამთინე ფიქრენს, ჯვეშ ბერძნულ დო ებრაულ ნინეფს ქიდიგურუანს დო თე ნინეფშა ბიბლიას წეკითხენს-და, უჯგუშო ქენანჭუ თის. მარა შილებე, მუჭო ფიქრენან თეშ ვეჸუას. * ბედნერეფ ვორეთ, ნამდა ამდღა ბიბლია მთლიანო ვარდა გვერდო სოდგარენ 3000 ნინაშახ რე გინოთარგმნილ. არგამა რე, იეჰოვას ოკო, „არძა რჯულს, ტომს დო ნინას“ ქიმიაჩას საშვალებაქ, გეგმირინუას თიშ სიტყვა (წეკითხით გამოცხადება 14:6). * მუშო ოკო რაგად, თენა ქომჩქუნან-და, უმოს ხოლოს იპჸით ჩქინ მოჸოროფე დო გიშაკერძაფა ვა უჩქუნ ფერ ღორონთწკუმა (საქ. 10:34).
5. მუშენ რდუ „მეფე ჯეიმზიშ თარგმან“ მნიშვნელოვან?
5 ნინეფიშ თირუა თი ნინეფს ხოლო ოხუ, ნამდგაშათ ბიბლია ითარგმნუ. მუჟამსით ბიბლიაშ პირველ თარგმანქ გიშელუნ, თი დროს თინა ადვილ გაგებელ რდუ, მარა დროქ გემკორთუნ, ხალხის გუჭირდ თიშ გაგებაქ. მორთ, გუვარჩუათ ინგლისურ ბიბლიაშ „მეფე ჯეიმზიშ თარგმანიშ“ მაგალით, ნამუთიქ პირველო 1611 წანას გიშართ. თინა ინგლისურო ნათარგმნა ბიბლიეფ შქას არძაშ უმოს პოპულარულ რდუ დო დიდ გავლენა უღუდ ინგლისურ ნინაწკუმა. * საინტერესო რე, ნამდა „მეფე ჯეიმზიშ თარგმანს“ დიდ ყურადღება ვექციებუდ ღორონთიშ სახელს. თე თარგმანიშ ებრაულ წერილეფს სახელ „იეჰოვა“ მუსხირენ მუხლის ინოჭარუდ. მარა შხვა ადგილეფს, თექ, სოდეთ ორიგინალს ღორონთიშ სახელ ინოჭარუდუნ, სიტყვა „უფალი“ დიდ ასოეფით რდუ მოშინაფილ. თე თარგმანიშ უმოს გვიან გიშაშკუმალეფს ხოლო, ქრისტიანულ ბერძნულ წერილეფიშ ნამთინე მუხლის ღორონთიშ სახელიშ მანგიორო, გიმორნაფილ რდუ სიტყვა „უფალი“ დიდ ასოეფით. თეგვარო, „მეფე ჯეიმზიშ თარგმანშე“ ქიძირ, ნამდა ღორონთიშ სახელს ახალ აღთქმას ხოლო ოკო ჸოფედკო.
6. მუშენ ოკო ვუმარდუდათ „ახალ ქიანაშ თარგმანს“?
6 საუკუნეეფიშ უკულ „მეფე ჯეიმზიშ თარგმანს“ გიმორნაფილ სიტყვეფქ დო ფრაზეფქ დეჯვეშ. თეშ რაგად შილებე შხვა ნინაშა ნათარგმნა ადრეიან ბიბლიეფშენ ხოლო. მარდულეფ ოკო ვა ვორდათო, ნამდა მიღნა თანამედროვე ნინაშა გინოთარგმნილ ბიბლია — „ახალ ქიანაშ თარგმანი“? თე თარგმან მთლიანო ვარდა გვერდო გიშაშკუმალირ რე 150-შე მეტ ნინაშა, მუთ თის ნიშნენს, ნამდა ამდღა თინა ხალხიშ უმენტაშშო რე ხეშა მალაფარ. თინა გასაგებ ნინაშა რე ჭარილ, ათეშგურშენ ღორონთიშ სიტყვას მოჩამილ სახიოლო ამბე ჩქინ გურს ინანჭუ (ფსალმ. 119:97). „ახალ ქიანაშ თარგმანს“ ღორონთიშ სახელ დორთინაფილ რე თი ადგილეფშა, სოვრეშეთ გიშაღალირ რდუ.
გავრცელებულ ნინა
7, 8. ა) მუშენ ვა გებულენდ ბრელ ებრაელ ჯვ. წ. მა-3 საუკუნეს ებრაულ წერილეფს? ბ) მუ რე ბერძნულ სეპტუაგინტა?
7 მინშა პოლიტიკურ მოვლენეფ განსაზღვრენს თის, ნამ ნინაქ იჸუას გავრცელებულქ შხვადოშხვა დროს. მუჭო ზრუნენს ღორონთი თიშო, ნამდა თეცალ მოვლენეფქ ვეცილას ხალხის თიშ სიტყვაშ გაგებას? მორთ, გუვარჩუათ ჯვეშ დროშ მაგალით, ნამუთ ქომჩანა თე კითხვაშ პასუხის. ბიბლიაშ პირველ 39 წიგნი ებრაელეფიშ ნაჭარა რდუ. თინეფ რდუ ხალხი, მიდგას პირველო „მიანდეს ღორონთიშ წმინდა სიტყვეფი“ (რომ. 3:1, 2). მარა ჯვ.წ. მა-3 საუკუნეს, ბრელ ებრაელ ვა გებულენდ ებრაულ ნინას. მუ რდუ თეშ მიზეზი? ალექსანდრე მაკედონელქ ხეშა ქეშიჸოთ ბრელ ქიანა დო გაფართინუ საბერძნეთიშ იმპერია (დან. 8:5—7, 20, 21). შედეგო, ბერძნულ ნინაქ გევრცელ მთელ იმპერიას დო თექ მახორუ ხალხიშ უმენტაშ მუნეფიშ ნინაშ მანგიორო ბერძნულ ნინას გიმირინუანდ. თინეფ შკას რდეს ებრაელეფ ხოლო, ნამუთ მთელ ტერიტორიას რდეს მიკოცუმილ. ათეშგურშენ ბერძნულ ნინაშა მორაგადე ებრაელეფს უჭირდეს ებრაულ წერილეფიშ გაგება. მუ ოხვარუდ თე საკითხის?
8 ებრაულ წერილეფიშ პირველ 5 წიგნი ებრაულშე ბერძნულ ნინაშა ჯვ. წ. მა-3 საუკუნეშ ოშკაშეთ გინოთარგმნეს, დოსკილადირ წიგნეფ — ჯვ. წ. მა-2 საუკუნეს. ბიბლიაშ წიგნეფიშ თე თარგმანს ბერძნულ სეპტუაგინტა გიოდვეს, ნამუთ მთლიან ებრაულ წერილეფიშ პირველ თარგმან რე.
9. ა) მუჭო მეხვარ სეპტუაგინტაქ დო შხვა ადრეიან ბიბლიაშ თარგმანეფქ თიმ დროს ხალხის? ბ) ნამ მონაკვეთ გიჸორა არძაშ უმოსო ებრაულ წერილეფშე?
9 სეპტუაგინტაქ საშვალება ქიმეჩ ბერძნულ ნინაშა მორაგადე ებრაელეფს დო შხვეფს წეკითხესკო დო ქიგეგესკო ებრაულ წერილეფ. წერმედგინით, მუჭო ახიოლედეს თინეფს, მუჟამსით ღორონთიშ სიტყვას წეკითხენდეს მუნეფშო გასაგებ ნინაშა! დრო ხანიშ უკულ ბიბლიაშ მუსხირენ წიგნი გეგნოთარგმნეს შხვა გავრცელებულ ნინეფშა ხოლო, მუნერით რდუ სირიულ, გოტიკურ დო ლათინური. მუჟამსით ხალხი წმინდა წერილეფს მუნეფშო გასაგებ ნინაშა წეკითხენდუნ, ჩქინცალო თინეფს ხოლო აღვენდეს საჸოროფო ბიბლიურ მონაკვეთეფი (წეკითხით ფსალმუნი 119:162—165). * დასურო, ღორონთიშ სიტყვა ირიათო ურზუდ ნინაშ თირუას.
ბიბლიაშ გინოთარგმნუაშ წინააღმდეგობა
10. მუშენ ვა კითხირედ ხალხიშ უმენტაშის ბიბლია ჯონ უიკლიფიშ დროს?
10 წანეფიშ დინახალე, ძალაუფლება უღუდესინ თინეფ, ირნერო ოცადდეს უბრალო ხალხის ვა უღუდკო ბიბლია. მარა ალალგურიშ კათაქ ვა დუშქურდ თინეფიშ წინააღმდეგობას. მაგალთო, თეცალ რდუ თეოლოგ ჯონ უიკლიფი, ნამუთ მა-14 საუკუნეს ცხოვრენდ. თინა ფიქრენდ, ნამდა არძაშო ოკო ჸოფედკო შეიოლებერ ღორონთიშ სიტყვაშ კითხირი. მარა ფაქტიურო, თი დროს ინგლისის უბრალო ხალხშო ბიბლია ვარ რდუ ხეშა მალაფარ. თეშ ართ-ართ მიზეზ თინა რდუ, ნამდა ბიბლიეფ მანგარ ძვირ ღირუდ დო თიშ თითოულ ასლი ხეთ რდუ გინაჭარალ. ათეშენ გვალო მუსხირენ კოც უღუდ თინა. თეს გეძინელ, ხალხიშ უმენტაშის ჭარუა დო კითხირ ვა უჩქუდ. მუშო ოკო რაგად, ბიბლიაშ მონაკვეთეფიშ მორჩქილაფა ხალხის ეკლესიას შეულებუდ, მარა საეჭო რდუ, მუსხით ჯგირო გეგენდეს თექ მორჩქილაფირს, მუშენდა ეკლესიაშ ბიბლია (ვულგატა) ლათინურ ნინაშა რდუ ჭარილ. შქა საუკუნეფშო ლათინურ ნინა დაჯვეშებულ რდუ დო უბრალო ხალხის ვა რჩქილედ თინა. მუჭო იზრუნენდ იეჰოვა თიშო, ნამდა ხალხიქ მუნეფიშ ნინაშა წეკითხუკო ბიბლია? (იგავ. 2:1—5).
ჯონ უიკლიფის დო შხვეფს ოკოდეს ღორონთიშ სიტყვა შხვეფს ხოლო ქუგაგებაფესკო. თქვა ხოლო ქუგოკონანო თენა? (ქოძირით აბზაცი 11)
11. მუჭო იმოქმედ ხალხწკუმა უიკლიფიშ ბიბლიაქ?
11 1382 წანას გეგშაშკვეს ბიბლიაშ ინგლისურ თარგმან, ნამუსით უმოს გვიანო უიკლიფიშ ბიბლიათ იჩინენდეს. თიქ ხეთეშე პოპულარულო გინირთ უიკლიფიშ მიმაჸუნალეფ შკას, მიდგას ლოლარდეფო იჩინენდეს. თინეფს მანგარო ოკოდეს უბრალო ხალხიშ გურშა გენიღესკო ღორონთიშ სიტყვა, ათეშენ მთელ ინგლისის სოფელშე სოფელშა კუჩხით გილეშეს. ლოლარდეფ ხალხის უიკლიფიშ ბიბლიაშე უკითხანდეს შხვადოშხვა მონაკვეთის დო ხეთ გინნაჭარა ასლეფს არზენდეს. თინეფიშ მონდომათ ხალხის კინ დართ ღორონთიშ სიტყვაშ ინტერესიქ.
12. მუნერ რეაქცია უღდეს რელიგიურ უნჩაშეფს უიკლიფიშ ბიბლიაშე?
12 მუნერ რეაქცია უღდეს თე ირფელშენ რელიგიურ უნჩაშეფს? თინეფს ვამაძირედეს უიკლიფი, ვართ თიშ ბიბლია დო ვართ თიშ მიმაჸუნალეფი. რელიგიურ უნჩაშეფქ განადგურეს უიკლიფიშ ბიბლიეფ, ნამდგაქ ხეშა მოუოლეს. თიშ უმკუჯინუო, ნამდა უიკლიფი ღურელ რდუნ, თინა ერეტიკოსო, ეკლესიაშ ნტერო გეგმაცხადეს. მუშო ოკო რაგად, ღურელ კოჩიშ დასაჯება ვა რდუ შეიოლებერ. მარა, რელიგიურ უნჩაშეფქ უიკლიფიშ ძვალეფ გეშანთხორეს, დოჭვეს დო თიშ ტუტა მალწყარ სვიფტის ქაჸუნეს. მარა ეკლესიას მუთუნქ ვა ქიმინ თი ხალხშა, მიდგას ოკოდ იკითხუკო დო ქიგეგუკო ღორონთიშ სიტყვა. უკულიან საუკუნეფს, ევროპას დო მსოფლიოშ შხვა ადგილეფს ქიდიჭყეს ბიბლიაშ თარგმნუა დო გავრცელება, ნამუშ გაგება უბრალო კათას ხოლო შეულებუდ.
„მა გოგურუანქ სქან საჯგირობუოთ“
13. მუ ოკო ბჯერდან დო მუჭო მიმანგარენა თენა რწმენას?
13 მუშო ოკო რაგად, ქრისტიანეფქ ოკო ვეფიქრან, ნამდა სეპტუაგინტას, უიკლიფიშ ბიბლიას, მეფე ჯეიმზიშ ბიბლიას დო შხვა ბიბლიეფიშ თარგმნუას ღორონთიშ შური ხემძღვანელენდ. მარა მუჟამსით ბიბლიაშ თარგმანეფიშ ისტორიას გინვოჯინეთინ, ართ მუდგარენ არგამა რე: მუჭოთ იეჰოვაქ თქუნ თეშ, თიშ სიტყვა ვადინაფე დო ქუდოსკიდ. თენა თიშ რწმენას მიმანგარენა, ნამდა იეჰოვა არძა მუშ დუნაპირებუს შეასრულენს (იეს. 23:14).
14. მუჭო მიმანგარენა ღორონთიშ ჸოროფას თიშ სიტყვა?
14 რწმენაწკუმა ართო იეჰოვაშა ჩქინ ჸოროფა ხოლო იმანგარებ, მუჟამსით ბგებულენთ, მუჭო ურზუდ ბიბლია შხვადოშხვა წინააღმდეგობას საუკუნეფიშ დინახალე. * მარა მუშენ მუჩეს ღორონთიქ ბიბლია დო მუშენ დემეპირეს, ნამდა დეცვენდ თის? მუშენდა თის ვუჸორთ დო ოკო მოგურუან ჩქინ საჯგირობუოთ (წეკითხით ესაია 48:17, 18). * იეჰოვაშ ჸოროფას ჩქი ხოლო ჸოროფათ დო თიშ მცნებეფიშ დაცვებათ ოკო ვუპასუხათ (1 იოან. 4:19; 5:3).
15. მუს გუვარჩიენთ ანწიან სტატიას?
15 ჩქი მიჸორა ღორონთიშ სიტყვა, ათეშენ მოკონა მუთ შილებენ ჯგირო გეგმიბრინუათ თინა. მუ ოკო ვაკეთათ, ნამდა ბიბლიაშ კითხირქ ჯგირ შედეგ ქუმომღან? მუჭო შემლებნა მსახურებაშ დროს შხვეფიშ ყურადღება ბიბლიაშა გეგნიბღათ? მუჭო შეულებნა ჯიმალეფს ბიბლიას გიორსხუან მუნეფიშ ნარაგად, მუჟამსით სცენაშე ოგურუანა? თე კითხვეფიშ პასუხეფს ანწიან სტატიაშე ქიგებგენთ.
^ აბზ. 2 1 პეტ. 1:24, 25: 24 „არძა ხორციელ მინდორიშ ოდიარეცალ რე, დო მთელ თიშ დიდება — გოფალირ ოდიარეცალ. ოდიარე ხუმუ დო პეულ უცენს, 25 მარა იეჰოვაშ სიტყვა ირიათო სკიდუ“. თენა თი სიტყვა რე, ნამუთ გახარეს.
^ აბზ. 4 ქოძირით 2009 წანაშ 1 ნოემბერიშ „გინაჯინალ კოშკი“, გვ. 20—23.
^ აბზ. 4 გამოცხ. 14:6: ქობძირ შხვა ანგელოზ, ნამუთ ცას გილაფურინუნდ დო მარადიულ სახიოლო ამბე უღუდ, ნამდა ქახარკო დედამიწაშ მახორუეფს, არძა რჯულს, ტომს, ნინას დო ხალხის.
^ აბზ. 5 „მეფე ჯეიმზიშ თარგმანს“ მოშინაფილ რდუ მუსხირენ ინგლისურ იდიომი. მაგალთო: რიცხვები 22:31; იობი 19:20; ფსალმუნი 62:8.
^ აბზ. 9 ფსალმ. 119:162—165: 162 თეშ მოხიოლ სქან სიტყვა, მუჭოთ კოც დიდ ქონებაშ ძირაფა. 163 ტყურა ბჯოგ, თოლშა ვამმაძირე; სკან კანონ მიჸორს. 164 დღაშე შკვითშა გადიდენქ სკან სამართალიშ სამართლიანობაშ გუშრენ. 165 დიდ მშვიდობა უღნა სკან კანონიშ მოჸოროფეეფს, მუთუნს ვაცილებე თინეფშა.
^ აბზ. 14 ქოძირით ჩარჩო „თქვან თოლით ქოძირით“.
^ აბზ. 14 ეს. 48:17, 18: 17 იეჰოვა სქან გიშმაჸიდირალ, ისრაელიშ წმინდა იჩიებ: „მა, იეჰოვა, სქან ღორონთი ვორექ, მა გოგურუანქ სქან საჯგირობუოთ დო გილაიჸონანქ თი შარათ, ნამდგათ ოკო გილართე! 18 ნოტე ქუმოირჩქილუაფუდკო ჩქიმ მცნებეფი! თიმწკუმა მალწყარცალო იჸუაფუდ სქან მშვიდობა დო სქან სიმართლე — ზღვაშ ტალღეფცალო“.
