გიშაგორილი მასალაშა გინულა

სარჩევშა გინულა

ოგურაფალ სტატია 46

გემანგარით — იეჰოვა მიგეხვარებნა

გემანგარით — იეჰოვა მიგეხვარებნა

„ვა დოიტენქ დო ვემგოტენქ“ (ებრ. 13:5).

ობირეში 55 ვა გაშქურნან თინეფშა!

შინაარსი *

1. მუშ რჩქინა ემქექუანა გურშა, მუჟამსით ხვალახეთ ბგინაფლენთ დუდის ვარდა ქიანაშ ოწუხებელ მიღნა? (ფსალმ. 118:5—7)

დღას ქოიგინაფნანო დუდ ხვალახეთ დო გიფიქრებნანო, ნამდა თიცალ მითინ ვა რჸუნა, მით პრობლემაშ გარზებას მიგეხვარებნა? ბრელს უგინაფ დუდ თაშ, თინეფ შქას იეჰოვაშ ართგურ მსახურეფს ხოლო (1 მეფ. 19:14). მუთუნ დროს დუდის თეცალო ქიგინანთ-და, რშუდან იეჰოვაშ დაპირება: „ვა დოიტენქ დო ვემგოტენქ“. თაშ ნამდა, შემლებნა მტკიცას ფთქუათ: „იეჰოვა ელამრე, ვა მაშქურნე“ (ებრ. 13:5, 6). თე სიტყვეფ მოციქულ პავლექ, სოდგარენ ახ. წ. 61 წანას, იუდას მახორუ თანამორწმუნეეფს მეჭარ. თიშ სიტყვეფ ფსალმუნიშ 118:5—7-ის ინოჭარილ სიტყვეფს გუმოშინანა (წეკითხით).

2. მუს გუვარჩიენთ თე სტატიას დო მუშენ?

2 თე ფსალმუნმაბირეცალო, პავლეს ხოლო პირად გამოცდილებაშე უჩქუდ, ნამდა იეჰოვა აუცილებერო მეხვარებუდ. მაგალთო, ჟირ წანაშე მეტიშ წოხოლე, სოიშახ თინა ებრაელეფს წერილს მეჭარუნდკონ, პავლექ მოგზაურობაშ დროს ზღვას ძალიერ ქარბორიას გინასქიდ (საქ. 27:4, 15, 20). თე მოგზაურობაშ დროს დო თეიშახ, იეჰოვაქ დამტკიც, ნამდა პავლეს შხვადოშხვა საშვალებეფით ოხვარუდ. თე სტატიას სუმ საშვალებას გუვარჩიენთ. იეჰოვაქ პავლეს მეხვარ, იესო დო ანგელოზეფიშ, უფლებამოსილ პიროვნებეფიშ დო თანამორწმუნეეფიშ საშვალებათ. პავლეშ ცხოვრებაშ თე მონაკვეთეფიშ გარჩიება ხოლო უმოსო გამმანგარენა იეჰოვაშ დუნაპირებუშ ნდობას, ნამდა თინა ჩქი ხოლო აუცილებერო მიმეხვარებნა, მუჟამსით თეს ფთხინთ.

იეჰოვა იესო დო ანგელოზეფიშ საშვალებათ მოხვარნა

3. მუს შილებე პავლე ფიქრენდკო დო მუშენ?

3 პავლეს მოხვარა ოსაჭირუდ. სოდგარენ ახ. წ. 56 წანას, ხალხიქ პავლე იერუსალიმიშ ტაძარშე გეგმაჸათ დო თიშ ჸვილუა მინდომ. მაჟია დღას, მუჟამსით პავლე სინედრიონიშ წოხოლე ქიგიორინეს, თის თითქმის ირდიხაშე ნტერეფ გოურდჷ (საქ. 21:30—32; 22:30; 23:6—10). თე დროს პავლე შილებე ფიქრენდკო: „მუზმა ხანს გავურზუქ თეცალ მოქციებას?“.

4. მუჭო მეხვარ იეჰოვაქ პავლეს იესოშ საშვალებათ?

4 მუჭო მეხვარ იესოქ პავლეს? ჭოფუაშ მაჟია სერს, „უფალქ“, იესოქ გეგმეცხად თის დო უწუ: „გემანგარ! მუჭოთ იერუსალიმს ჩქიმ გურშენ საფუძვლიანო ამოწმენდინ, რომს ხოლო თენა ოკო აკეთე“ (საქ. 23:11). იესოქ მართალო დროულო ელუკინ თის გურშა! თიქ ქაცქუ პავლეს იერუსალიმს დამოწმებაშ გურშენ დო პირობა მეჩჷ, ნამდა უსაფრთხოთ გენიშ რომშა, სოდეთ უმოს მეტის გაკეთენდ დამოწმებაშ საქმეშო. თეცალ გურიშელაკინაშ უკულ, პავლე ალბათ დუდის დაცულო იგინანდჷ, მუჭოთ ჭიჭე ბაღანა გინაფლენს დუდის მუმაშ ხეს.

ზღვას ძალიერ ქარბორიაშ დროს, ანგელოზ პავლეს არწმუნენს, ნამდა არძა, მით გემს რე, გინასქიდუ (ქოძირით აბზაცი 5)

5. მუჭო მეხვარ იეჰოვაქ პავლეს ანგელოზიშ საშვალებათ? (ქოძირით სურათ გალენ გვერდის.)

5 ხოლო მუ სირთულეეფს შეხვად პავლექ? იერუსალიმს მოხვალამირ თე მოვლენეფშე, სოდგარენ ჟირ წანაშ უკულ, პავლე გემით მიშჷ იტალიაშა, მუჟამსით თიცალ ძალიერ ქარბორიაქ გეშალ, ნამდა ეკიპაჟიშ წევრეფ დო შხვეფ ფიქრენდეს, დოღურუდეს. მარა პავლეს ვაშქურნებ. მუ რდუ თეშ მიზეზ? თიქ გემს რდესინ თინეფს უწუ: «ჩქიმ ღორონთიქ, ნამდგას წმინდა მსახურებას ვუსრულენქ, ღუმა ანგელოზ ქუმომიშქვჷ, ნამდგაქ მიწუ: „ნუმ გოშქურ, პავლე. სი კეისარიშ წოხოლე ოკო ქიგედირთე დო ღორონთიქ არძა ქუგაჩუქ, მით სქანწკუმა რე გემს“». იეჰოვაქ ანგელოზიშ საშვალებათ ხოლო ართშა გუმეორ პავლეს თი პირობა, ნამუთ თეიშახ იესოშ საშვალებათ უწუ. თექ ქოთ თაშ ქუმოხვად დო პავლექ რომშა გენორთჷ (საქ. 27:20—25; 28:16).

6. იესოშ ნამ დაპირება მარზენა ძალას დო მუშენ?

6 ჩქი მუჭო მოხვარნა იესო? იესო ჩქი ხოლო მიმეხვარებნა, მუჭოთ თენა პავლეშ შემთხვევას აკეთ. მაგალთო, თინა არძა მუშ მიმაჸუნალს ოპირ: „მა ირდღას თქვანწკუმა ვორექ თე ქიანაშ მოსპუალაშახ!“ (მათ. 28:20). იესოშ სიტყვეფ ძალას მარზენა. მუშენ იფჩიებუთ თეს? ნამთინე დღა მანგარ ძნელ გინაღალარ რე ჩქინო. მაგალთო, მუჟამსით საჸოროფო პიროვნება მიღურნა, თე ჭუაშა მუსხირენ დღას ვარინ, ბრელ წანას მაფნა გარზებელ. შხვეფს ხანშა მიშულაშ გურშენ რთულ დღალეფ აფნა გინაღალარ. ნამთინეს თიცალ დღალეფ უღჷ, მუჟამსით ქიანაშ ოწუხებელიშ გურშენ დეპრესიას რე. თე ირფელიშ უმკუჯინუო, მოთვინებაშ ძალა მიღნა, მუშენდა მიჩქნა, ნამდა იესო „ირდღას“ ჩქინწკუმა რე, თინეფ შქას, ჩქინ ცხოვრებას არძაშ უმოს რთულ დღალეფს (მათ. 11:28—30).

ანგელოზეფ მოხვარნა დო ფხემძღვანელენა ქადაგებაშ დროს (ქოძირით აბზაცი 7)

7. მუჭოთ გამოცხადებაშ 14:6-ის ჭარჷ, მუჭო მოხვარნა ამდღა იეჰოვა?

7 ღორონთიშ სიტყვა მარწმუნენა, ნამდა იეჰოვა ანგელოზეფიშ საშვალებათ მოხვარნა (ებრ. 1:7, 14). მაგალთო, ანგელოზეფ ელამრენა დო ფხემძღვანელენა, მუჟამსით „სახიოლო ამბეს სამეფოშ გურშენ“ ვუქადაგენთ „არძა ერს, ტომს დო ნინას“ (მათ. 24:13, 14; წეკითხით გამოცხადებაშ 14:6).

იეჰოვა უფლებამოსილ პიროვნებეფიშ საშვალებათ მოხვარნა

8. მუჭო მეხვარ იეჰოვაქ პავლეს ჯარიშ მეთაურიშ საშვალებათ?

8 მუჭო მეხვარეს უფლებამოსილ პიროვნებეფქ პავლეს? ახ. წ. 56 წანას, იესოქ დარწმუნ პავლე, ნამდა თინა რომშა გენიშ. მარა იერუსალიმს ნამთინე იუდეველქ პავლეშ ჸვილუა დაგეგმჷ. მუჟამსით რომაულ ჯარიშ მეთაურქ, კლავდიუს ლისიაქ, თე ამბე ქიგეგ, პავლეშა ქიმერთჷ, ნამდა თინა დერსხკო. კლავდიუსიქ ხეთეშე მიდაშქვჷ პავლე, ბრელ ჯარიშკოჩწკუმა ართო, კესარეაშა, ნამუთ იერუსალიმშე სოდგარენ 105 კილომეტრიშ მაშორას რდუ. კესარეას გამგებელ ფელიქსიქ ზოჯჷ, ნამდა პავლე „ჰეროდეშ პრეტორიუმიშ სასახლეს დაცვაშ თუდო ჸუნდესკო“. პავლეშა ვემიართედეს თინეფს, მიდგას თიშ ჸვილუა ოკოდეს (საქ. 23:12—35).

9. მუჭო მეხვარ გამგებელ ფესტუსიქ პავლეს?

9 ჟირ წანაშ უკულ, პავლე კესარეას კინ პატიმრობას რდუ. გამგებელ ფელიქსიშ ადგილ ფესტუსიქ ქიდეკინ. ებრაელეფ ფესტუსის ოხვეწდეს, პავლე იერუსალიმშა გოუტებუდკო, ნამდა თექ სასამართლოშ წოხოლე ქიგედირთკო, მარა ფესტუსიქ ვარია უწუ თინეფს. საეგებიოთ თის უჩქუდ, ნამდა ებრაელეფს „ულამდეს შარას ქიგლახვადესკო პავლეს დო დოჸვილესკო თინა“ (საქ. 24:27—25:5).

10. მუჭო მიქცუ გამგებელ ფესტუსიქ, მუჟამსით პავლექ უწუ, ნამდა კეისარწკუმა ასაჩივრენდჷ?

10 უმოს გვიანო, პავლე კესარეას გასამართლეს. „ფესტუსის იუდეველეფიშ გურიშ მოგება ოკოდ“, ათეშენ პავლეს კითხჷ: „ვა გოკონო იერუსალიმშა გეკორთე დო თექ გუგასამართლე?“. პავლეს უჩქუდ, ნამდა იერუსალიმს თიშ ჸვილუა ულამდეს, მარა თინა ხოლო უჩქუდ, მუჭო შეულებუდ დუდიშ გინოსქილადა, რომშა ენულა დო მსახურებაშ გაგრძელება. ათეშენ თიქ ფესტუსის უპასუხ: „კეისარწკუმა ვასაჩივრენქ!“. ფესტუსიქ დიო „ელმაჩამალეფწკუმა ქიმირაგადუ“ დო უკულ პავლეს უწუ: „კეისარწკუმა ქასაჩივრენქ-და, კეისარშა მიდურქ“. ფესტუსიშ თე გადაწყვეტილებაქ პავლე ნტერეფიშ ხეშე დერსხჷ. ჭიჭე ხანშა, პავლე რომს იჸუაფუდ, სოდეთ შორს იჸიდ ებრაელეფშე, მიდგას თიშ ჸვილუა ოკოდეს (საქ. 25:6—12).

11. ესაიაშ ნამ სიტყვეფშე შილებე პავლე ფიქრენდკო?

11 მუჟამსით პავლე იტალიას მოგზაურობაშ დოჭყაფას უჯინედ, შილებე ფიქრენდკო წინასწარმეტყველ ესაიაშ გუმაფრთხილებერ სიტყვეფშე, ნამუთ იეჰოვაშ მოწინააღმდეგეეფს უწუ: „ქუდარსხეთ გეგმა! აკოიცენა. სიტყვა ქოთქვით! ვეშესრულებ, მუშენდა ღორონთ ჩქინწკუმა რე“ (ეს. 8:10). პავლეს უჩქუდ, ნამდა ღორონთ ქიმეხვარებუდ დო თეშ რჩქინა გამანგარენდჷ თის, ნამდა გაურზუკო თი სირთულეეფს, ნამუთ წოხოლე ელუდ.

მუჭოთ ულირს უკეთებუნ თეშ, იეჰოვას შეულებ უფლებამოსილ პიროვნებეფ ამდღა ხოლო აღძრას, ნამდა დეცვან მუშ მსახურეფ (ქოძირით აბზაცი 12)

12. მუჭო მექცუ იულიუსიქ პავლეს დო შედეგო, მუს შილებე პავლექ მეხვადკო?

12 ახ. წ. 58 წანას, პავლექ ქიდიჭყჷ მუშ მოგზაურობა. თინა პატიმარ რდუ დო ათეშენ რომაულ ჯარიშ ოშიშდუდ იულიუსიშ მეთვალყურეობაშ თუდო რდუ. თე დროშე მოჸუნაფილ, იულიუსის უღუდ უფლება, გლახათ ვარდა ჯგირო მექცუკო თის. მუჭო გიმირინუ თე უფლება? მაჟია დღას, მუჟამსით ზღვაპიჯშა ქიმერთეს, იულიუსიქ ჯგირო მექცუ პავლეს დო უფლება ქიმეჩ, მეგობრეფშა ქიმერთკო. ხვალე თენა ვარინ, თიქ პავლეშ სიცოცხლე ირსხჷ. მუჭო აკეთ თენა? ჯარიშკოჩეფს ოკოდეს, დოჸვილესკო არძა პატიმარ, მით გემს რდუ, მარა იულიუსიქ თეშ უფლება ვემეჩ თინეფს. მუშენ აკეთ თენა? თის „ოკოდ, ნამდა პავლე უსაფრთხოთ გენიჸონკო“. პავლე ალბათ ქიმეხვადუდ, ნამდა იეჰოვა ხემღვანელენდჷ თე კეთილ ოშიშდუდის (საქ. 27:1—3, 42—44).

(ქოძირით აბზაცი 13)

13. მუჭო შეულებ იეჰოვას უფლებამოსილ პიროვნებეფიშ გიმორნაფა?

13 ჩქი მუჭო მოხვარნა უფლებამოსილ პიროვნებეფ? მუშ ნებას ვაწინააღმდეგუნ-და, იეჰოვა ძალიერ წმინდა შურით აღძრენს უფლებამოსილ პიროვნებეფს, გაკეთან თინა, მუთ მუს ოკო. მეფე სოლომონქ ჭარჷ: „მეფეშ გურ წყარიშ ნაკადეფცალ რე იეჰოვაშ ხეს, სოვრეშეთ ოკონ, თევრე გუტენს“ (იგავ. 21:1). მუს ნიშნენს თე იგავ? ადამიანეფს შეულებნა არხეფიშ საშვალებათ წყარს მუნეფს ოკონან, თი მიმართულება მეჩან. თეშნერო იეჰოვას შეულებ წმინდა შურიშ გიმორნაფათ მართველეფს თეშ დუთირუას აზროვნება, ნამდა მუშ ნება შეიოსრულებაფუას. თეცალ დროს უფლებამოსილ პიროვნებეფ აღძრულ რენა, თიცალ გადაწყვეტილებეფ მიღან, ნამუთ ღორონთიშ ხალხის აწადირთუ (ქეშუდარით ეზრ. 7:21, 25, 26).

14. მუჭოთ საქმეეფიშ 12:5-შე იძირე, მიშ გურშენ შემლებნა იბლოცათ?

14 მუშ კეთება შემლებნა? ჩქი შემლებნა იბლოცათ „მეფეეფშო დო არძაშო, მიდგას მაღალ მდგომარეობა უკინებ“, მუჟამსით თინეფიშ გადაწყვეტილებეფ მოქმედენს ქადაგებაშ საქმეშა დო შეხვალამეფიშ დასწრებაშა (1 ტიმ. 2:1, 2; ნეემ. 1:11). პირველ საუკუნეშ ქრისტიანეფცალო, ჩქი ხოლო ირიათო ბლოცულენთ თი და დო ჯიმალეფშო, მით ციხეს ხენა (წეკითხით საქმეეფიშ 12:5; ებრ. 13:3). თეს გეძინელ, ჩქი შემლებნა იბლოცათ ციხეშ თანამშრომლეფშო, მით ჩქინ და დო ჯიმალეფს იცვენა. შემლებნა იეჰოვას ფთხუათ თინეფს თეშ დუთირუას აზროვნება, ნამდა იულიუსცალო ჩქინ დაპატიმრებულ თანაქრისტიანეფს ჯგირო მექცუან.

იეჰოვა თანამორწმუნეეფიშ საშვალებათ მოხვარნა

15, 16. მუჭო მეხვარ იეჰოვაქ პავლეს არისტარქე დო ლუკაშ საშვალებათ?

15 მუჭო მეხვარეს თანამორწმუნეეფქ პავლეს? რომს მოგზაურობაშ დროს, პავლექ ხოლო ართშა მიღჷ დროულ მოხვარა იეჰოვაშე თანამორწმუნეეფიშ საშვალებათ. მორთ გუვარჩუათ მუსხირენ შემთხვევა.

16 პავლეშ ჟირ ართგურ მეგობარქ, არისტარქე დო ლუკაქ, გინოჭყვიდეს, თიწკუმა ართო რომშა მიდართესკო. * თინეფქ მზადყოფნათ ენიჸოთეს საფრთხეშა მუნეფიშ სიცოცხლე, ნამდა პავლეწკუმა ქოჸოფედესკო. ბიბლია ვეჩიებ, ნამდა თინეფშე ნამთინექ პირადო მიღჷ იესოშე პირობა, ნამდა უსაფრთხოთ გენიშეს რომშა. თინეფქ ხვალე ზღვას რდესინ, თეშ გეგეს, ნამდა მუნეფიშ სიცოცხლე დაცულ იჸუაფუდ. ათეშენ, მუჟამსით არისტარქე დო ლუკაქ კესარეაშა გენორთეს, პავლე მთელ გურით ქილოცენდჷ დო იეჰოვას მადლობას ქუწინდჷ, ნამდა თე ჟირ გაბედულ თანამორწმუნეშ საშვალებათ მეხვარ (საქ. 27:1, 2, 20—25).

17. მუჭო მეხვარ იეჰოვაქ პავლეს თანამორწმუნეეფიშ საშვალებათ?

17 მოგზაურობაშ დროს პავლექ მუსხირენშა მიღჷ თანამორწმუნეეფშე მოხვარა. მაგალთო, საპორტო ქალაქ სიდონს იულიუსიქ უფლება მეჩჷ პავლეს, „მეგობრეფშა მიდართკო, ნამდა თიშო იზრუნესკო“. თეშ უკულ ქალაქ პუტეოლს პავლე დო მუშ თანამგზავრეფქ დოგორეს ჯიმალეფ. თინეფქ ეხვეწეს, შქვით დღას ქუდოსქიდესკო მუნეფწკუმა. მუჟამსით თექიან ქრისტიანეფ პავლე დო თიშ თანამგზავრეფიშ საჭიროებეფშო ზრუნენდეს, პავლე გურიშემაკინალ შემთხვევეფს ქეჩიებუდ დო მუშო ოკო რაგად თენა გახარენდჷ თინეფს (ქეშუდარით საქ. 15:2, 3). თე გურიშემაკინალ შეხვალამაშ უკულ პავლე დო მუშ თანამგზავრეფქ გაგრძელეს მოგზაურობა (საქ. 27:3; 28:13, 14).

პავლეცალო იეჰოვა ჩქი ხოლო მოხვარნა თანამორწმუნეეფიშ საშვალებათ (ქოძირით აბზაცი 18)

18. მუშენ რდუ პავლე ღორონთიშ მარდულ დო გურშა ელაკინელ?

18 რომს ქიმიოჭირინუნ, პავლე ფიქრენდკონ იჸიდ თიშე, მუთ სუმ წანაშ წოხოლე თაქიან კრებას მეჭარ: „მუსხირენ წანა რე, თქვანდა მოულას ბნატრენქ“ (რომ. 15:23). მარა თინა ველუდ, ნამდა თაქ მუჭოთ პატიმარინ თეშ გენიშ. მუჭო ელუკინანდჷ გურშა თი რომაელ ჯიმალეფიშ ძირაფა, მიდგაქ შარაშა გიშართეს, ნამდა თის ქეშეხვადესკო! „თინეფ ქოძირუნ, პავლექ ღორონთის მადლობა უწუ დო გურშა ელაკინ“ (საქ. 28:15). ქიდეკვირით, ნამდა პავლექ, ჯიმალეფ თექ რდესინ თიშ გურშენ, ღორონთის მადლობა უწუ. თენა თიშენ აკეთ, ნამდა ქიმეხვად, იეჰოვა კინ თანამორწმუნეეფიშ საშვალებათ ოხვარუდ.

(ქოძირით აბზაცი 19)

19. პირველ პეტრეშ 4:10-იშ თანახმას, მუჭო შილებე იეჰოვაქ გიმომრინუან თინეფიშ მახვარებელო, მიდგას თენა ოსაჭირ?

19 მუშ კეთება შემლებნა? ხომ ვაიჩქუნა კრებას თიცალ და დო ჯიმალეფ, მიდგას ოწუხებელ უღჷ ჯანმრთელობაშ ვარდა შხვა პრობლემეფიშ გურშენ? ვარდა შილებე საჸოროფო ადამიან აფდან ღურელ. მითინს მოხვარა ქასაჭირუნ-და, შემლებნა იეჰოვას ფთხუათ ქიმმეხვარან, ნამდა თე პიროვნებას თიცალ მუდგარენ ქუწუათ ვარდა ქუღოლუათ, მუდგათ ჸოროფას ვოძირანთ. ჩქინ სიტყვეფქ დო საქმეეფქ შილებე ზუსტას თიცალ გურიშ ემაკინალქ იჸუას, მუნერით თე დას ვარდა ჯიმას ოსაჭირ (წეკითხით 1 პეტრეშ 4:10). * თინეფქ, მიდგას ჩქი მივეხვარებუთ, შილებე კინ დირთინუან რწმენა, ნამდა იეჰოვაშ დუნაპირებ, „ვა დოიტენქ დო ვემგოტენქ“, მუნეფს ოხუ. თენა მუშო ოკო რაგად, ხიოლს მომღანა!

20. მუშენ შემლებნა თამამას ფთქუათ: „იეჰოვა ელამრე“?

20 პავლე დო თიშ თანამგზავრეფცალო, ჩქი ხოლო ფხვადუთ ქარბორიეფს ჩქინ ცხოვრებას. მარა მიჩქნა, ნამდა შემლებნა ვორდათ გაბედულეფ, მუშენდა იეჰოვა რე ჩქინწკუმა. თინა მოხვარნა იესო დო ანგელოზეფიშ საშვალებათ. მუშ ნებას ვაწინააღმდეგუნ-და, იეჰოვას შეულებ უფლებამოსილ პიროვნებეფ გიმირინუას ჩქინ მახვარებელო. თეს გეძინელ, ბრელქ ჩქინ დუდშა გეგმოფცადით, მუჭო ირინუანს იეჰოვა წმინდა შურს, ნამდა აღძრას მუშ მსახურეფ, ქიმეხვარან ქრისტიან და დო ჯიმალეფს. ათეშენ პავლეცალო ჩქი ხოლო ჯგირ მიზეზ მიღნა, თამამას ფთქუათ: „იეჰოვა ელამრე, ვა მაშქურნე. მუ აღოლნე კოჩის ჩქიმდა?“ (ებრ. 13:6).

ობირეში 38 ღორონთ მერჩანს ძალას

^ აბზ. 5 თე სტატიას გარჩიებულ რე სუმ საშვალება, ნამდგათ იეჰოვაქ მეხვარ პავლეს რთულ სიტუაციეფიშ გარზებას. თიშ გაგება, მუჭო დამტკიც იეჰოვაქ ულირს, ნამდა ოხვარუდ მუშ მსახურეფს, გამმანგარენა რწმენას, ნამდა თინა ამდღა ხოლო მიმეხვარებნა ძალიერ ქარბორიაცალ სირთულეეფიშ გარზებას.

^ აბზ. 16 არისტარქე დო ლუკა თეიშახ ხოლო მოგზაურენდეს პავლეწკუმა ართო. თე სანდო კათას თიმწკუმა ხოლო ვემუტებ პავლე, მუჟამსით თინა რომს ციხეს ხედჷ (საქ. 16:10—12; 20:4; კოლ. 4:10, 14).