გეგმირჩქინით რწმენა დო მორჩილება, მუნერით ნოეს, დანიელს დო იობის უღდეს
„ნოე, დანიელი დო იობი . . . მუნეფიშ სიმართლეთ ხვალე მუნეფიშ დუც დერსხენდეს“ (ეზეკ. 14:14).
ობირეშეფი: 120, 54
1, 2. ა) მუშენ შილებე გურშა ელამკინან ნოეშ, დანიელიშ დო იობიშ მაგალითეფქ? ბ) მუ სიტუაცია რდუ თი დროს, მუჟამსით ეზეკიელიშ 14:14-იქ იჭარ?
ხომ ვა გაწუხენა ჯამრთელობაშ პრობლემა, ფინანსურ გაჭირება ვარდა თხოზინი? მინშა ხომ ვაიჭირა ხიოლით ემსახურათ იეჰოვას? თაშ ქორენ-და, ნოეშ, დანიელიშ დო იობიშ მაგალითეფ გურშა ელაიკინანა. თინეფ არასრულყოფილეფ რდეს დო ბრელ განსაცდელს შეხვადუდეს. რდუ შემთხვევეფ, მუჟამსით თინეფიშ სიცოცხლე საფრთხეშ თუდო გერდ, მარა იშენით ართგურეფ სქიდუდეს. თეგვარო რწმენაშ დო მორჩილებაშ ჯგირ მაგალით დომტუეს (წეკითხით ეზეკიელი 14:12—14). *
2 თე სტატიაშ მთავარ მუხლის ინოჭარილ სიტყვეფ ეზეკიელქ * ჭარ (ეზეკ. 1:1; 8:1). თე დროშო მონჭაფილ რდუ განდგომილ იერუსალიმიშ მოსპუალა, ნამუთიქ ჯვ.წ. 607 წანას მოხვად. თექიან მახორუეფშე ხვალე ჭიჭე რაოდენობაშ ხალხ გიმირჩქინანდჷ თიცალ თვისებეფს, მუნერით ნოეს, დანიელს დო იობის უღუდ დო საბოლათ ხვალე თინეფქ გინასქიდეს (ეზეკ. 9:1—5). თე ხალხ შქას რდუ იერემია, ბარუქი, ებედ-მელექი დო რექაბელეფი.
ბაბილონს, ჯვ.წ. 612 წანას3. მუს გუვარჩიენთ თე სტატიას?
3 თე სისტემაშ მოსპუალაშ დროს ხვალე თი ხალხ გინასკიდუ, მისით იეჰოვა თიცალ უმწიკვლოთ მირჩქინანს, მუნერით ნოე, დანიელი დო იობი რდეს (გამოცხ. 7:9, 14). მორთ, გუვარჩუათ მუშენ მიორჩქუდ იეჰოვას თინეფ მართალ კათათ დო თინეფიშ მაგალითეფიშ გარჩიებაშ დროს ქობძირუნთ: 1) მუ სირთულეეფს შეხვადეს დო 2) მუჭო შემლებნა თინეფცალო რწმენაშ დო მორჩილებაშ გიმორჩქინა.
ნოე — ართგურ დო მორჩილ რდუ ჩხორო საუკუნეს!
4, 5. მუ პრობლემეფს შეხვად ნოექ დო მუშენ რე თიშ მოთვინება სამაგალითო?
4 პრობლემეფ, ნამუსით ნოექ შეხვად. ნოეშ დიდ ბაბუშ, ენოქიშ დროს ხალხიქ მანგარო გინურთ ღორონთიშ შარას. თეს გეძინელ, თინეფ იეჰოვაშ გურშენ გლახას იჩიებდეს (იუდ. 14, 15). უბადობა უმოსო იძინანდ დო ნოეშ დროს „დედამიწაქ . . . ძალადობათ ეიფშ“. უბადო ანგელოზეფქ დედამიწაშა გეგმორთეს დო ოსურეფ მოჸუნდეს. დრო ხანიშ უკულ თინეფს გინოჯიშებულ დო უბადოშ მაკეთებელ სქუალეფქ ქაშის (დაბ. 6:2—4, 11, 12). მარა ნოე ვაგუდ თინეფს. ბიბლიას ინოჭარ: „იეჰოვა ჯგირ თოლით უჯინედ ნოეს . . . [თინა] მუშ დროს მახორუ ხალხ შქას ართგურ რდუ დო ჭეშმარიტ ღორონთწკუმა ართო გილეშ“ (დაბ. 6:8, 9).
5 დეფიქრით, მუს ბგებულენთ თე მუხლეფშე ნოეშ გურშენ. პირველ, თის ნამდა, თე კოჩ უბადო ქიანას ხვალე 70 ვარდა 80 წანას ვარინ, მთელ ცხოვრებას ომსახურუდ ღორონც. თინა თეცალ უბადო ქიანას 600 წანას ცხოვრენდჷ! (დაბ. 7:11). მაჟია, ჩქინ გინაწონს, ნოეს გვერდით ვა ჸუნდ ღორონთიშ მსახურეფ, ნამუთ გურშა ელუკინანდეს დო ქიმეხვარებდეს პრობლემეფიშ გინოღალას. თეს გეძინელ, მუჭოთ იძირენ, ნოეშ კვიდრი და დო ჯიმალეფ ხოლო ვა რდეს იეჰოვაშ თაყვანიშმცემელეფი. *
6. მუჭო გიმირჩქინ ნოექ გაბედულება?
6 ნოე ვა ფიქრენდ, ნამდა დასაბაღ რდუ ხვალე ჯგირ კოჩიშ სახელ უღუდკო. თეწკუმა ართო, თინა „სიმართლეშ მაქადაქებელი“ რდუ დო სახალხოთ გიმოხანტუნდ იეჰოვაშ რწმენას (2 პეტ. 2:5). მოციქულ პავლექ თქუ, ნამდა „რწმენათ თიქ გეგმაარგამ თი ქიანაშ უბადობა“ (ებრ. 11:7). მუშო ოკო რაგად, ნოე გეძიცას დო წინააღმდეგობას ხოლო შეხვადუდ. თეწკუმა ართო, შილებე ორცქინანდესკონ, მარა „კოჩიშ შიში“ ვა უღუდ (იგავ. 29:25). თინა თიცალ გაბედულებას გიმირჩქინანდჷ, ნამუსით იეჰოვა არზენს მუშ მსახურეფს.
7. მუ პრობლემეფს შეხვად ნოექ კიდობანიშ შენებაშ დროს?
7 ნოე ხუთ საუკუნეს ომსახურუდ ღორონც. თეშ უკულ იეჰოვაქ თის ხალხიშ დო ცხოველეფიშ დარსხებელო კიდობანიშ შენება დავალ (დაბ. 5:32; 6:14). თენა ადვილ ოკეთებელო ვარჩქუდ, მუშენდა საქმე ხვალე შენებას ვახუდ. ნოეს ჯგირო უჩქუდ, ნამდა კიდობანიშ შენებას უმოს გეძიცა დო წინააღმდეგობა ქუმაჸუნუდ. მარა თიქ იშენით დემორჩილ მითითებას დო თეგვარო რწმენა გეგმირჩქინ. ბიბლია იჩიებ: „[ნოექ] ზუსტას თაშ გაკეთ“ (დაბ. 6:22).
8. მუჭო გიმირჩქინანდჷ ნოე იეჰოვაშ ნდობას?
8 ნოეს შხვა ოფიქრებელი ხოლო უღუდ. თის ჩილ დო სქუაშა აფუდ მიკაჯინალი. დიდწყარალაშახ ოჭკუმალ ქიშუესკონ, ხალხ დღაშ დო სერით ხანდენდ დო მუშო ოკო რაგად, ნოეს ხოლო ბრელ აჸიდ ოხანდებელი (დაბ. 5:28, 29). მარა თიშო მთავარ იეჰოვაშ მსახურება რდუ დო ვართ ხოლო ქონებაშ შაყარუა. კიდობანიშ შენებაქ სოდგარენ 40 ვარდა 50 წანას გეგრძელ, მარა ნოე იშენით პირველ ადგილს სულიერ საკითხეფს გიორინუანდჷ. თინა დიდწყარალაშ უკულ ხოლო თაშ იქციებუდ მთელ 350 წანას (დაბ. 9:28). თენა რწმენაშ დო მორჩილებაშ დასურო ჯგირ მაგალით რე!
9, 10. ა) მუჭო შემლებნა თიცალ რწმენაშ დო მორჩილებაშ გიმორჩქინა, მუნერით ნოეს უღუდ? ბ) მუშა შემლებნა ვორდათ დარწმუნებულ, მუჟამსით ღორონთიშ კანონეფს დევემორჩილებუთ?
9 გეგმიფრჩქინათ თიცალ რწმენა დო მოთვინება, მუნერით ნოეს უღუდ. თეშ კეთება შემალებენა, მუჟამსით სატანაშ ქიანას ვა ვაკათუთ, სამეფოშ საქმეს პირველ ადგილს ქიგვორინუანთ დო თეგვარო, ხუც ქუდუკინენთ ღორონთიშ უზენაესობას (მათ. 6:33; იოან. 15:19). მუშო ოკო რაგად, ჩქინ თეცალ საქიცელ ბრელს ვემეწონებ. მაგალთო, ჩქი გინოჭყვიდილ მაფნა დეფცვათ იეჰოვაშ კანონეფ, ნამუთ ოხუ ზნეობას დო ქორწინებას, ათეშენ ნამთინექ შილებე გლახა ხონარ გომსიმუან (წეკითხით მალაქია 3:17, 18). * მარა ნოეცალო ჩქი ხალხიშ ვარინ, იეჰოვაშ შიში მიღნა. მიჩქნა, ნამდა ხვალე თის შეულებ მარადიულ სიცოცხლეშ მოჩამა (ლუკ. 12:4, 5).
10 მარა მუშ რაგად შილებე ჩქინ გურშენ? გუვაგრძელენთო იეჰოვაშ მსახურებას გეძიცაშ ვარდა კრიტიკაშ უმკუჯინუო? ქიმვენდებუთო იეჰოვას თიწკუმა ხოლო, მუჟამსით ეკონომიკურო გამჭირდუნა? შემლებნა ბჯერდან, იეჰოვა ვემმოტენა, მუჟამსით გეგმიფრჩქინანთ თიცალ რწმენას დო მორჩილებას, მუნერით ნოეს უღუდ (ფილ. 4:6, 7).
დანიელი — ართგურ დო მორჩილ უბადო ქალაქის!
11. მუ პრობლემეფს შეხვადეს დანიელქ დო მუშ სუმ მეგობარქ ქალაქ ბაბილონს? (ქოძირით სურათ მა-3 გვერდის).
11 პრობლემეფ, ნამუსით დანიელქ შეხვად. თინა ტყვეთ რდუ ჸუნაფილ ქალაქ ბაბილონშა, სოდეთ კერპეფიშ თაყვანიშცემა დო სპირიტიზმ რდუ მოდვალირი. თეს გეძინელ, თექიან მახორუეფ გაძიცანდეს ებრაელეფს დო თინეფიშ ღორონც, იეჰოვას (ფსალმ. 137:1, 3). მუშო ოკო რაგად, თენა გლახათ იმოქმედენდ ართგურ იუდეველეფ დო დანიელწკუმა ხოლო. თეს გეძინელ, დანიელს დო თიშ სუმ მეგობარს — ხანანიას, მიშაელს დო აზარიას ამზადენდეს, მეფეშ მსახურეფქ ქიჸუესკო. თინეფ ვალდებულ რდეს მეფეშ სუფრაშე ჭკუმესკო დო შვესკო, მარა თენა ვარდ მოსაწონ იეჰოვაშო. ათეშენ დანიელს გინოჭყვიდილ აფუდ, ვა უჭკუმუდკო მეფეშ სუფრაშე დო ღორონთიშ თოლს სიწმინდე ვაუდინუაფუდკო (დან. 1:5—8, 14—17).
12. ა) მუ თვისებეფ გიმირჩქინ დანიელქ? ბ) მუნერ პიროვნებათ მიორჩქუდ იეჰოვას დანიელი?
12 დანიელქ ხოლო ართ სირთულეს შეხვად, ნამუთ იშენ დო იშენ სერიოზულ პრობლემათ ვეძირედ. თინა ნიჭიერ რდუ დო ათეშენ მეფექ განსაკუთრებულ თანამდებობა ქიმეჩ (დან. 1:19, 20). მარა თეშ უმკუჯინუო, თის მუშ დუდშე დიდ წარმოდგენა ვაშიებ დო ვაუფირქებ, ნამდა ირფელ უჩქუდ. დანიელი თანდაბლობას გიმირჩქინანდჷ დო ირიათო იეჰოვას განადიდენდჷ (დან. 2:30). თინა თე დროს ახალგაზრდა რდუ, მარა იეჰოვაქ იშენით თიცალ მართალ კათა შქას მიშინუ, მუნერით რდეს ნოე დო იობი. ზედმეტო ხომ ვანდუდ თის იეჰოვა? მუშო ოკო რაგად, ვარ. დანიელი ცხოვრებაშ ბოლოშახ ართგურობას დო მორჩილებას გიმირჩქინანდჷ. დრო ხანიშ უკულ, მუჟამსით თიქ 90 წანას გინაჩირთუნ, ანგელოზიქ თეცალ სიტყვეფ უწუ: „დანიელი, ძვირფას კოჩ რექ“ (დან. 10:11).
13. მუჭო იჸუ დანიელქ კურთხევაქ ებრაელეფშო?
13 დანიელს ღორონთ იწონუანდჷ. ათეშენ, მუჭოთ ბაბილონს თეშ, მიდია-სპარსეთიშ იმპერიას ხოლო დიდ თანამდებობა უკებუდ (დან. 1:21; 6:1, 2). მუჭოთ იძირენ, იეჰოვაქ თეშ მიდეჸონ საქმე, ნამდა დანიელს მაღალ მდგომარეობაქ ქაშუ, მუდგას კურთხევეფ მოუღუდ მუშ ხალხშო, მუჭოთ თენა იოსებიშ, ესთერიშ დო მორდოქაიშ შემთხვევას რდუ * (დან. 2:48). წერმიდგინით, მუჭო ელუკინანდ გურშა ებრაელ ტყვეეფს დო თინეფწკუმა ართო ეზეკიელს ხოლო თიშ ძირაფა, მუჭო ოხვარუდ თინეფს დანიელიშ ხეთ იეჰოვა.
14, 15. ა) მუჭო მოგენს ჩქინ სიტუაცია დანიელიშ სიტუაციას? ბ) მუშ გურაფა შეულებნა მშობლეფს დანიელიშ მშობლეფშე?
14 გეგმირჩქინით თიცალ რწმენა დო მორჩილება, მუნერით დანიელს უღუდ. ჩქი უცხოელეფცალო ფცხოვრენთ ამდღარ ქიანას, ნამუთ ეფშა რე უზნეობათ დო ტყურა თაყვანიშმცემლობათ. თეშ მიზეზი თინა რე, ნამდა დიდ ბაბილონს, მსოფლიო ტყურა რელიგიას, ნამუსით ბიბლიას „დემონეფიშ ოკვირდუ“ ჯოხო, ხალხ შეცთომაშა მიშაჸუნს (გამოცხ. 18:2). ათეშენ შორს ოკო გივორდათ თე ირფელშე, თიშ უმკუჯინუო, ნამდა შილებე ქიგმაძიცუან (მარ. 13:13). თაშ ნამდა, მორთ დანიელცალო, ჩქი ხოლო დევეახლოვათ იეჰოვას. თანდაბლობაშ დო მორჩილებაშ გიმორჩქინათ ვოძირანთ, ნამდა ვონდუთ ღორონც. თაშ ქიმიფქციებუთ-და, ძვირფასეფ იპჸუაფუთ იეჰოვაშ თოლს (ანგ. 2:7).
15 მუშ დოგურაფა შილებე დანიელიშ მშობლეფშე? დანიელიშ ბაღანობას იუდაშ ქალაქეფ უბადობათ რდუ ეფშა, მარა ჭიჭე დანიელი ღორონთიშ ჸოროფათ ირდუდ. მუშო ოკო რაგად, თენა მშობლეფიშ დამსახურება რდუ (იგავ. 22:6). დანიელიშ სახელი ნიშნენს „ღორონთი ჩქიმ მოსამართლე რე“, სოვრეშეთ იძირე, ნამდა თიშ მშობლეფს ღორონთიშ შიში უღდეს (დან. 1:6). თენა ჯგირ მაგალით რე მშობლეფშო, ნამდა მოთვინებათ ოგურუან მუნეფიშ ბაღანეფს დო გურქ ვეუოლან თეშა (ეფეს. 6:4). თეს გეძინელ, მშობლეფქ ოკო ილოცან მუნეფიშ ბაღანეფშე, მუჭოთ ცალკენ თეშ, თინეფწკუმა ართო ხოლო. მუჟამსით ოცადუთ, ჭეშმარიტება თქვან ბაღანეფიშ გურშა გენიღათინ, იეჰოვას არზენთ საშვალებას კურთხევეფით ეგოფშან (ფსალმ. 37:5).
იობი — რწმენაშ დო მორჩილებაშ მაგალით სიღარიბეს დო სიმდიდრეს
16, 17. მუ პრობლემეფს შეხვად იობიქ?
16 პრობლემეფ, ნამუსით იობიქ შეხვად. იობიქ ბრელ სირთულეს შეხვად მუშ ცხოვრებას. დუდშე თინა „მთელ აღმოსავლეთის არძაშ უმოს დიდებულ კოჩ რდუ“ (იობ. 1:3). იობის ბრელ ქონება უღუდ, თის ირ კოჩ იჩინენდჷ დო პატის ცენდჷ (იობ. 29:7—16). თეშ უმკუჯინუო, იობის მუშ დუდშე დიდ წარმოდეგნა ვა უღუდ დო ვა უფიქრებ, ნამდა ვასაჭირუდ ღორონთი. იეჰოვაქ თინა მუშ მსახურო მიშინუ დო უკულ გეუძინ: „დედამიწას მითინ ვა რე თიშნერ პატიოსანი, მართალი, ღორონთიშ მოშიშ დო უბადობაშე შორს გერენ ფერ“ (იობ. 1:8).
17 მარა ჭიჭე ხანშა იობიშ ცხოვრებაქ მთლიანო დითირ. თის ირფელქ მეუდინ დო გურქ თიშმანწარათ გუტირხ, ნამდა ღურას ნატრენდჷ. ამდღა ჩქი მიჩქნა, ნამდა თეშ მიზეზ სატანა რდუ, ნამუთიქ იობის ქეკაწამ, ითამ ღორონც ეგოისტურ მიზნეფით ომსახურუდ იობი 1:9, 10). * იეჰოვას უყურადღებოთ ვადუტებ თე ტყურა ბრალდება. ღორონთიქ საშვალება ქიმეჩ იობის, ართგურობა დუმტკიცებუდკო დო ქუძირაფუდკო, ნამდა თის მთელ გურით ომსახურუდ დო ვართ ხოლო ეგოისტურ მიზნეფით.
(წეკითხით18. ა) მუთ რე თქვანო საინტერესო იობიშ ართგურობა? ბ) მუს ბგურაფლენთ თევრეშე, მუჭო ოქცუდ იეჰოვა იობის?
18 სატანაქ იობის ართიანიშ მეჸუნელო უბედრობეფ ქიგიოტახ დუც. შედეგო იობიქ იფიქრჷ, ნამდა თე ირფელ ღორონთშე მიშჷ (იობ. 1:13—21). თეშ უკულ იობშა ქუმორთ სუმ კოჩიქ, მიდგას თიშ მეგობარო მოუღუდ დუდ. სინამდვილეს გურიშ ელაკინაშ მანგიორო უწის, ნამდა ითამ მუთ ოჭირუდუნ, ღორონთშე აფუდ დამსახურებული (იობ. 2:11; 22:1, 5—10). მარა თის ვა დუთმებ ღორონთიშ ართგურობა. მართალ რე, მინშა გურს ვა უჩანდ, მუს იჩიებუდუნ, მარა იეჰოვას არჩქილედ თიშ მდგომარეობა (იობ. 6:1—3). სატანაქ საშინელ უბედრობეფ ქიგიოტახ დუც დო ტყურეფ ხოლო ქეკაწამ, მარა ღორონთიქ ქოძირ, ნამდა იობის დღას ვაურთინუაფ თიშა ოჭიში. მუჟამსით იობიქ თე პრობლემეფ გეგნიღუნ, ღორონთიქ ჟირმაგო დურთინუ ირფელ, მუთ ოდინუ დო თეშ უკულ ხოლო 140 წანა გემუანო იცხოვრჷ (იაკ. 5:11). იობი კინ ართგურო აგრძელენდჷ იეჰოვაშ მსახურებას. სოვრეშე მიჩქნა თენა? თინა საუკუნეეფიშ ნაღურა რდუ, მუჟამსით ეზეკიელქ თე სტატიაშ მთავარ მუხლის მოჩამილ სიტყვეფ ჭარ.
19, 20. ა) მუჭო შემლებნა თიცალ რწმენაშ დო მორჩილებაშ გიმორჩქინა, მუნერით იობის უღუდ? ბ) მუჭო შემლებნა მივაჸუნათ ღორონთიშ მაგალითის დო გურშა ელუკინათ შხვეფს?
19 გეგმირჩქინით თიცალ რწმენა დო მორჩილება, მუნერით იობის უღუდ. მუდგა სიტუაციას ვა ვორდათინ, ბოლოშა მივენდათ იეჰოვას დო მთელ გურით დევემორჩილათ თის. თეგვარო ქუვოძირათ, ნამდა იეჰოვას მთავარ ადგილ უკინებ ჩქინ ცხოვრებას. სინამდვილეს, ჩქი უმოს მიზეზი მიღნა მიფქცუათ თაშ, ვინემ იობის, მუშენდა ბრელ მუთუნ მიჩქნა სატანაშ დო თიშ მეთოდეფიშ გურშენ (2 კორ. 2:11). იობიშ წიგნიშ ჭყოლოფუათ, ქიგებგით მუშენ უშვენს ღორონთ ტანჯებას. დანიელიშ წინასწარმეტყველებაშე თის ხოლო ბგებულენთ, ნამდა ღორონთიშ სამეფო რეალურ მთავრობა რე, ნამუსით იესო ქრისტე ხემძღვანელენს (დან. 7:13, 14). თე სამეფო მალას ართ დო სამუდამოთ ბოლოს მუღენს ამდღანერ ტანჯებას.
20 იობიშ შემთხვევაშე თის ხოლო ვორწყეთ, ნამდა გურშა ოკო ელუკინათ ჩქინ და დო ჯიმალეფს, მით პრობლემეფს შეხვადნა. იობცალო, შილებე თინეფქ ხოლო მინშა გურ უგუჩამუო ქოთქუან მუდგაინ (ეკლ. 7:7). მარა, მორთ გურშა მიბღათ თინეფიშ გაჭირება დო დღას ვაგუდღანათ. თეგვარო, მივაჸუნუთ ჩქინ მოჸოროფე დო მოჭყოლოფე მუმაშ, იეჰოვაშ მაგალითის (ფსალმ. 103:8).
იეჰოვა გუგამანგარენა
21. მუჭო გუმოშინანა 1 პეტრეშ 5:10-ის ინოჭარილ სიტყვეფ ნოეშ, დანიელიშ დო იობიშ შემთხვევეფს?
21 მართალ რე, ნოე, დანიელი დო იობი შხვადოშხვა დროს ცხოვრენდეს დო ართიანშე განსხვავებულ სიტუაცია უღდეს, მარა იშენით ურზუდეს პრობლემეფს. თინეფიშ შემთხვევეფ გუმოშინანა მოციქულ პეტრეშ სიტყვეფს: „ირნერ ჭყოლოფაშ ღორონთი . . . ჭიჭე ხანით თქვან ტანჯებაშ უკულ გათენს თქვან მომზადებას დო გუგამანგარენა“ (1 პეტ. 5:10).
22. მუს გუვარჩიენთ უკულიან სტატიას?
22 იეჰოვა მარწმუნენა, ნამდა გამანგარენს მუშ მსახურეფს, მუჭოთ თენა მოციქულ პეტრეშ წერილს რე მოშინაფილ. ჩქი არძას მოკონა, იეჰოვაქ გუმამანგარან დო თიშ თაყვანიშმცემლობაშ მხარეს ქიგებდირთათ. თაშ ნამდა, მორთ გეგმიფრჩქინათ თიცალ რწმენა დო მორჩილება, მუნერით ნოეს, დანიელს დო იობის უღდეს! თეშ უკულიან სტატიას ქობძირუნთ, ნამდა თინეფ ჯგირო იჩინენდეს ღორონც დო თექ მეხვარ ქუდოსკიდესკო ართგურეფქ. დასურო, თინეფს კათას ჯგირო არჩქილედ, მუს ითხინდ იეჰოვა (იგავ. 28:5). თაშ ნამდა, ჩქი ხოლო შემლებნა მივაჸუნათ თე ართგურ მსახურეფიშ მაგალითის.
^ აბზ. 1 ეზეკ. 14:12—14: 12 კინ ქომწუ იეჰოვაშ სიტყვაქ: 13 „კოჩის სქუა, თე ქიანაქ ქუდაშუ დო ართგურობა ვეგმირჩქინ-და, თიშ წინააღმდეგ გეგშულ დო გეგნვუტახუნქ ქობალიშ მუკაბუნაფალ კეტიეფს, ქიმშვუკათუანქ შქირენას დო მოვუსპუნქ ქოთ კოჩის დო ქოთ ორინჯის“. 14 „დო თე სუმ კოჩ, ნოე, დანიელი დო იობი ხოლო თექ ქოჸოფედესკონ, მუნეფიშ სიმართლეთ ხვალე მუნეფიშ დუც დერსხენდეს, — იჩიებ უზენაეს უფალ იეჰოვა“.
^ აბზ. 2 ეზეკიელი ბაბილონშა ჯვ.წ. 617 წანას გინახორეს. ეზეკიელიშ 8:1—19:14-იქ ბაბილონშა გინოხორაფაშ უკულ „მაამშვა წანას“, ჯვ.წ. 612 წანას იჭარ.
^ აბზ. 5 ნოეშ მუმაქ, ლამექიქ, ნამუთ ღორონც ომსახურუდუნ, დიდწყარალაშახ ხუთ წანათ ადრე ღურ. შილებე თე დროშო ნოეშ და დო ჯიმალეფ დო დიდა ცოცხალეფ რდესკონ, მარა თინეფქ დიდწყარალას ვეგნასკიდეს.
^ აბზ. 9 მალ. 3:17, 18: 17 ლაშქარიშ ღორონთ იეჰოვა იჩიებ: „ჩქიმ იჸუაფნა თინეფ თიმ დღას, მუჟამსით ჩქიმო გეგშაფრთუნქ თინეფს. ქეშიფცოდილუანქ თინეფს, მუჭოთ კოჩ იცოდილუანს მუშ ქომოლსქუას, მუშ მსახურს. 18 კინ ქოძირუნთ სხვაობას მართალ დო უბადო შქას, ღორონც ომსახურ დო ვამსახურუნ თიშ შქას“.
^ აბზ. 13 შილებე იეჰოვა დანიელიშ სუმ მეგობარს ხოლო გიმირინუანდკო ხალხიშ საჯგირობუოთ, მუშენდა თინეფს ხოლო დიდ თანამდებობა უკებდეს (დან. 2:49).
^ აბზ. 17 იობ. 1:9, 10: 9 სატანაქ იეჰოვას უწუ: „ტყურათ უღუნო იობის ღორონთიშ შიში? 10 სი ვათხილანქო თის, თიშ ჸუდეს დო ირფელს, მუთ უღუნ? სქანდე რე ხვამელ თიშ ხეშე გიშნაულა დო სი გამრავლ თიშ საქონელ ირ დიხას“.