Hizaha raha an̈atiny

Handeha amy tany misy hevitry maventy

TANTARAM-PIAIN̈ANA

Jehovah Nan̈amia Angôvo Zahay, koa fa Nisy Ady na Nilamin̈y

Jehovah Nan̈amia Angôvo Zahay, koa fa Nisy Ady na Nilamin̈y

Paul: Ravoravo mare zahay! Novambra 1985 tamy zen̈y. Vo voatendry misionera zahay tamin’io, ke tan̈aty avion handeha ta Liberia, Afriky Andrefa. Nandalo hely ta Sénégal antsendriky avion nimboanay. Anne nivolan̈a: “Afaka lera araiky atsika ziô efa avy a Liberia!” Fa kanefa baka tiô nisy filazan̈a karaha ty: “Iangavian̈a olo jiaby handeha a Liberia hiboaka azafady. Misy olo man̈ongam-panjakan̈a an̈y ke atsika tsy afaka mibedan̈a an̈y.” Ke zahay nidôko tamindrô misionera aby ta Sénégal tao tan̈atin’ny folo andra, nitandritandren̈y vaovaon’i Liberia. Ren̈inay fa maro fatin’olo nitaterin’ny kamion tan̈y, aviô isaka alin̈y koa olo tsy nahazo niboaka tamy lalan̈a, fa koa tsy zen̈y, tifirin’ny fanjakan̈a edy.

Anne: Zahay faran’olo mitandrin̈y eky. Karaha zaho baka, rango zaho mbala hely efa Annie bivozo edy fikahian’olo zaho. Ndray mitsaka lalabe fo zaho mbala mavozo mare! Fa zahay ndraiky mbala tapa-kevitry handeha ta Liberia fo ndray tiô raha zen̈y.

Paul: Zahay roen’i Anne samy teraka tamy faritry araiky tandrefan’ny Angletera. Samy nan̈ano mpisava lalan̈a zahay izikoa fa nahavita fianaran̈a tamy lise. Papako ndreky mamako aviô maman’i Anne samy nandrisiky zahay han̈ano zen̈y. Irô ravoravo fôtony zahay tihampiasa fiain̈ananay han̈anaovan̈a fanompoan̈a manontolo andra. Tamy zaho 19 taon̈o, zaho voakaiky hanompo tamy Betela, aviô Anne niaraka taminaka tan̈y, zahay koa fa vita mariazy tamin’ny 1982.

Tamy zahay nahazo diplaomy tamy Sekolin’i Gileada, 8 Septambra 1985

Anne: Tianay mare tamy Betela tao fa zahay fo mbala tihandeha hifindra tamy firenena mbala nila mpitory maro. Nahainan̈iry han̈ano zen̈y fo zahay izikoa fa niaraka niasa tamindrô olo efa navy nan̈ano misionera, tamy Betela tao. Ke nivavaka momba zio fo zahay isaka alin̈y tan̈atin’ny telo taon̈o. Aviô ravoravo mare zahay tamy 1985, navoakaiky han̈ano Sekolin’i Gileada kilasy faha-79. Voatendry ta Liberia tan Afriky Andrefa zahay baka tiô.

NAN̈AMIA ANGÔVO ZAHAY FITIAVAN̈AN’NY MPIARA-MANOMPO

Paul: Zahay nimpody ta Liberia, izikoa fa nisy avion nahazo nandeha. Olo tan̈y tamy zen̈y mbala navozo mare sady mbala tsy nahazo niboaka tran̈o fo isaka alin̈y. Ndray tomabily man̈ena mare ta bazary fo efa nampavozo olo mare ke irô efa nilefa edy. Ke baka zahay ho kalma fo, zahay namaky bokin’ny Salamo fo isaka alin̈y. Fa ndray tiô korontan̈a be zen̈y, mbala ten̈a tianay fo fanendrena nazonay io. Anne nandeha nitory isan’andra, fa zaho ndraiky niaraka niasa tamy John Charuk tamy Betela tao. a Nianarako raha maro Rahalahy Charuk fôtony izy efa ela nipitrahan̈a ta Liberia tao, aviô izy ten̈a nahay raha sarotro nandalovan’ny rahalahy ndreky ranabavy aby io.

Anne: Nalaky zatra zahay tamy fanompoan̈a nataonay ta Liberia tan̈y. Fôtony nan̈ino? Fôtony irô ranadahy ndreky rahavavy aby io ten̈a tia zahay, aviô tsy nivadiky. Tianay mare koa irô, ke irô nanjary fianakavian̈anay vaovao. Nankafatatra finoan̈anay koa torohevitry maro namezandrô zahay. Ten̈a tsara koa fitorian̈a tan̈y. Neloko aby irô olo aby io izikoa anao malaky niala tamindrô! Aviô na aia na aia tany imboanao anao, nahita olo nikoran̈a momba Baiboly fo. Anao tsy miboaka fo tsy nahita olo hikoran̈a. Aviô maro koa olo tia nianatra Baiboly. Ndray izy tsy arakanay aby. Zay fanompoan̈a ten̈a mamparavoravo ay!

NAHAZO ANGÔVO NDRAY ZAHAY NAVOZO

Mikarakara irô mpitsoa-ponenan̈a tamy Betelan’i Liberia, 1990

Paul: Tan̈atin’ny efatra taon̈o karaha nilamindamin̈y hely tamy tany io. Fa baka tiô tamy 1989 nisy ady an-tran̈o koa tan̈y. Niova raha jiaby ke zahay tsy afaka nilefa. Nazondrô olo tihan̈ongana fanjakan̈a aby io faritry marikitry Betela tamy 2 Zie 1990. Telo fanjava zahay tsy nafaka nifandray tamin’olo tambelan̈a foeky. An̈atin’izen̈y fianakavian̈anay aviô foibe. Feno adiady, tsisy hanin̈y, aviô maro man̈angy naholan̈an’olo. Tan̈atin’ny 14 taon̈o korontan̈a io aviô izio koa nahateky faritry jiaby tamy firenena io.

Anne: Nisy karazan’olo sasany tsy fankahazo foeky, ke irô niady ndreky nifamono fo. Ke maramila mitondra basy fo hitanao amy lalan̈a. Maro fitaovan̈a fiadivan̈a tamindrô aviô sanjindrô nan̈afahafa. Irô nitety tran̈on’olo nandrava zay raha tadiavindrô. Sasany baka namono olo mira “mamono akôho.” Feno faty nifanengitenginy tamy tany nisy barazy, sasany narikitry birôn’ny sampan̈a. Nisy mpanompon’i Jehovah tsy nivadiky koa nivonendrô, an̈atin’izen̈y irô misionera aroe namanay.

Nirisiky mare fahin̈anandrô irô ranadahy ndreky rahavavy aby io, izikoa fa nanitriky mpiara-manompo baka amy foko nitadiavindrô maramila aby io hisambôrin̈y ndreky hivonen̈a io. Karaha zen̈y koa nataondrô misionera ndreky irô Betelita aby io. Nisy mpiara-manompo sasany nila nilefa ke nasitriky tamy Betela tao. Sasany nampandrian̈a tamy tran̈o tambany etazy, fa sasany ndraiky niaraka nipetraka taminay tan̈abo etazy. Nisy fito aby olo niaraka nipetraka taminay tamy zen̈y.

Paul: Isan’andra irô maramila aby io nandalo fo nizaha tsao fo zahay nan̈asitriky olo. Karaha ty nataonay tamy zen̈y: Nisy olo aroe nitazan̈a baka tamy lafenetara, fa olo aroe ndraiky nandeha tamy barô. Izikoa tan̈andrô olo aroe tamy barô tarỳ nalefandrô aloha, dikan’izen̈y tsisy raha atahoran̈a. Fa izikoa ndraiky tan̈andrô nataondrô tamy tahezan̈andrô, dikan’izen̈y irô olo aby io masiaka mare. Ke nila nanitriky malaky irô namanay aby io irô nitazan̈a tamy lafenetara tarỳ.

Anne: Nafaka herin̈iandra maromaro, nisy maramila rômotro maro be niditry forse tamy Betela. Nifody tamy ladosy zaho ndreky rahavavy araiky. Nisy armoara zay tao, ke nisy toeran̈a hely afaka nisitrihan̈a tan̈atiny tao. Nisisiky tao rahavavy io. Nanonga tan̈abon’ny etazy maramila maromaro nitondra basy. Sady neloko mare irô ndreky nikonkon̈o tamy varavaran̈a. Niangavy irô karaha ty i Paul: “Ambesa hely, fa mbala miseky amy ladosy ao vadiko!” Nan̈ena mare tany fisitrihan̈a io izikoa fa nafody. Elaela koa vo navoampodiko tamy plasiny raha tan̈atin’ny armoara io ke tsy maintsy ho mahimahin̈y fo irô. Nanomboko nangôrohôro mare vatan̈anaka jiaby, kanefa zaho tsy maintsy han̈abian̈a varavaran̈a. Nivavaka moramora tamy Jehovah zaho baka hampiany. Ke vitako fo nan̈ano mbalatsara irô sady kalma fo zaho. Niditry araiky tamindrô, aviô zaho naposiny sady izy direkty nan̈itsy nandeha tamy armoara tarỳ. Nibiafiny izio, baka iô nisavasavainy tan̈atiny tao. Gaga izy fa tsy nahita raha foeky tao. Lôso ndraiky izy ndreky namany aby io nisavasava tamin’ny efitry hafa ndreky tamy toeran̈a malalaka tamy tafon-ran̈o tao. Kanefa mbala tsisy raha hita fo irô.

NANGILANGILATRA FO FAHAMARIN̈ANA

Paul: Zara izikoa nisy raha nihoanin̈y zahay tan̈atin’ny fanjava maromaro. Nakiry izy fo nisy hanin̈y ara-pan̈ahy. Fotoam-pivavahan̈a maraindrain̈y tamy Betela fo mba “ankeranay maraindrain̈y.” Ravoravo zahay, fôtony nan̈amia zahay angôvo hiaretan̈a raha zen̈y.

Izikoa baka zahay niboaka nitady rano ndreky hanin̈y, mety hivonen’olo irô rahalahy ndreky ranabavy nasitrikianay aby io. Kanefa ndraikindraiky mahagaga fomba nikarakaran’i Jehovah zahay ndreky fotoan̈a nan̈anaovany raha zen̈y. Nan̈amia zahay raha nilainay izy ndreky nampiany koa zahay baka tsy havozo loatra.

Nahainahiziky fo fiain̈ana kanefa fahamarin̈ana lôso nangilangilatra fo. Matetiky nandeha nilefa irô mpiara-manompo aby io, kanefa kalma fo irô sady nanam-pinoan̈a fo. Nisy nivolan̈a fa “nampiofan̈a” irô “amy fahorian̈a be” zen̈y ady in̈y. Naro nisy korazy irô anti-pan̈ahy ndreky rahalahy tanora aby io ke nan̈ano erakan’ny vitandrô nan̈ampian̈a mpiara-manompo. Tsy nisaratsaraka irô rahalahy ndreky ranabavy aby io izikoa fa nilefa. Nitory tamy faritany vaovao irô, aviô nanangana Tran̈o Fivorian̈a tsotsotra tan̈aty ala, baka hahafahan̈a mivory. Fivorian̈a ndreky fitorian̈a nankahery irô tamy fotoan̈a sarotro be in̈y, sady nan̈ampy irô hiaritry. Zahay koa fa nizara fan̈ampian̈a, saka hindesin̈y manompo raha nangatahindrô mpiara-manompo aby io fa tsy lamba. Ten̈a nanohin̈y fônay raha zen̈y! Olo baka nalahelo ndreky navozo nazon’ny tany tsy nilamin̈y in̈y, ke nitandren̈y koa fa nitorian̈a vaovao tsara. Irô gaga nahita fa mbala ravoravo fo Vavolombelon̈on’i Jehovah fa tsy kivy. Ke karaha hazavan̈a nangilangilatra tan̈atin’ny hiziky irô Vavolombelon̈on’i Jehovah aby io! (Mat. 5:14-16) Nanjary lôso rahalahintsika foeky sasany tamindrô maramila naro kafiry aby io, fôtony mpitory aby io nafana fô.

NAHAZO ANGÔVO IZIKOA FA HIALA MPIARA-MANOMPO

Paul: Nisy fotoan̈a zahay tsy maintsy niala ta Liberia: Intelo betibetiky fo, aviô indroe nahadin̈y taon̈o araiky. Ten̈a mahavolan̈a raha tsapanay volan̈an’ny ranabavy misionera zay. Ho izy: “Nampianarin̈y atsika tamy Sekolin’i Gileada fa fônao jiaby ataova amy fanendrena anao. Zen̈y ankitin̈y raha nataontsika. Ke mira nisy nanôrotôro in̈y fôntsika izikoa atsika tsy maintsy miala mpiara-manompo amy raha sarotro karaha ty!” Nakiry izy fo zahay mbala afaka nanohan̈a asa fitorian̈a ta Liberia, baka tamy firenena tsy lavitry tiô.

Ravoravo mare nimpody ta Liberia, 1997

Anne: Nandeha tamy tomabilin’ny sampan̈a zahay tamy May 1996. Zahay tamy zen̈y nitondra taratasy nisy fan̈azavan̈a ten̈a ilain̈y momba asa fitorian̈a ta Liberia. Olo efatra zahay niaraka. Tseky handeha amy tany azo antoko tsarabe zahay, tamy 16 kilômetara niala tiô. Namakivaky tanàna zahay. Tamy zen̈y edy nisy nanafiky faritry nisy zahay io. Nisy maramila neloko mare nan̈ano tifi-dan̈itry ke nisakanany zahay. Telo taminay nantsoritindrô niboaka, ke lôsondrô tan̈y tomabily io, kanefa Paul mbala tan̈aty tao. Nitsangana be tiô zahay tsy tafivolan̈a. Tampotampoko tiô, in̈y i Paul navy namakivaky olo maro sady nisy lio tamy laharanany. Taitry mare zahay ke nihevitry fa navoatifitry izy. Kanefa tontohitry zahay fa tsy ho nahavita nandeha izy izikoa voatifitry. Kaiky izy nivangoen’ny maramila araiky izikoa izy efa naposiny hiboaka tamy tomabily io. Nakiry izy, bainany io hely fo.

Fa narikitry zahay tiô nisy tomabilin’ny maramila. Feno olo mavozo tan̈aty tao, aviô irô tamy zen̈y efa zisty handeha hiala tiô. Zahay nanapa-kevitry fa hiaraka tamy tomabily io. Efa tsisy plasy foeky tan̈aty tao, ke zahay niravitry tafara tao foeky. Hely fo raha namahan̈anay. Kalikaly ho latsaka zahay tamy zen̈y fôtony sofera io nandeha mare. Nironton̈inay izy baka hijanon̈o, fa izy tsy nety nijanon̈o fôtony izy navozo mare. Zahay amy zay namahan̈a fo ndray kajo be karakôry. Ke izikoa fa navy tamy tany nimboan̈a tomabily io, kajo mare zahay, aviô nangôrohôro.

Paul: Zahay tamy zen̈y nifampizaha. Lotonay tamy zen̈y! Lamba jiaby natriatriaka. Lany fan̈ahy zahay fôtony tafitsaka velon̈o. Zahay nandry tankiaka fo alin̈in’izin̈y, narikitry helikôptera feno tifitifitry bala. Izio himboanay kiakan’izio handeha ta Sierra Leonne. Nan̈ano mersy Jehovah zahay fôtony navy soamantsara ta Sierra Leone. Fa ndray zen̈y, zahay mbala niasaloha mare tamindrô rahalahy ndreky ranabavy ta Liberia tan̈y.

NAHAZO ANGÔVO HIATREFAN̈A PROBLEMO HAFA

Anne: Zahay koa fa navy tamy Betelan’i Freetown, Sierra Leone, zahay navoakarakara sady navoaro tsara. Fa nisy raha tsy nampoiziko ndraiky koa nahazo zaho tan̈y. Tiô fo zaho nahatsiaro raha jiaby nahazo zahay ta Liberia in̈y, ke sahiran̈a mare zaho. Navozo fo zaho isan’andra, tsao mbala hisy raha karaha tan̈y in̈y koa hahazo zaho. Ke tsy niasa tsarabe jerinaka. Karaha tsy tamy tany milamin̈y foeky nisy zaho. Aviô, tamin’ny alin̈y, natetiky zaho nifoha, navozo tsao misy raha hahazo zahay. Ten̈a sarotro taminaka niain̈y tamy zen̈y. Ke nitanan’i Paul tan̈anaka, aviô zahay nivavaka. Aviô nan̈ano hira tamy fihiranantsika fo zahay, firaka tahotronaka niala. Sambarako fa hivadiky adala aby zaho tamy zen̈y, ke fa tsy hahavita han̈ano asan’ny misionera eky.

Fa tsy mety adin̈ako raha nandalo fan̈araka izin̈y. Tamin’ny herin̈iandra io fo zahay nahazo gazety aroe aby. Araiky tamizio Mifohaza! 8 Ziain 1996. Nisy lahatsoratra zay tao, “Fiatrehana Fihetsehan’ny Fahatsapana Horohoro.” Zaho koa fa namaky izio, nanjary nazava taminaka tsarabe, nan̈ino zaho tsy vôly nangôrohôro ndreky navozo fo. Fa araiky faharoe ndraiky, Tilikambo Fiambesan̈a 15 May 1996, “Aiza no Hahazoan’izy Ireo ny Heriny?” Tamy Tilikambo io nisy sarin’ny tsipelapelaka araiky tapaka elatra. Lahatsoratra io man̈azava fa atsika mira tsipelapelaka tapaka elatra, kanefa mbala mahavita mitilin̈y fo. Ke atsika ndray mahatsiaro tsisy angôvo nohon’ny raha nandalo tamy fiain̈anantsika, Jehovah mbala man̈ampy atsika hahavita hanohy han̈ampy olo fo. Hitako tamindrô lahatsoratra aby io fa Jehovah nan̈amia zaho angôvo tamy fotoan̈a ten̈a nilako izy. (Mat. 24:45) Ke navoriko lahatsoratra jiaby nikoran̈a momba izio, nataoko tany araiky. Koa fa nandeha fotoan̈a, nanjary kirikiry vozonaka in̈y, ke tsy dia nahatsiaro raha nahazo zaho taloha in̈y eky zaho.

NAHAZO ANGÔVO HAN̈IKIAN̈A FIOVOAN̈A

Paul: Isaka zahay nimpody ta Liberia, zahay ravoravo fo. Tamy faran’ny taon̈o 2004, voatendry hanompo tan̈y zahay. Hely tsy ho 20 taon̈o zahay nidôko tan̈y. Efa tsisy ady eky tan̈y tamy zen̈y. Nisy tetikasa fan̈oren̈ana tamy sampan̈a tan̈y. Kanefa tsy nampoizinay foeky fa tampoko tiô zahay nahazo fanendrena vaovao ndraiky koa.

Ten̈a sarotro taminay nan̈eky zen̈y, fôtony zahay baka efa fankazatra mare tamindrô rahalahy ndreky ranabavy ta Liberia tao, ke tsy hainay raha atao. Fa raha nan̈ampy zahay nieritreritry fa tamy zahay voatendry handeha ta Gileada, zahay nitahin’i Jehovah fo ndray zahay niala fianakavian̈anay, ke raha zen̈y nan̈ampy zahay han̈eky fanendrena vaovao nazonay io. Voatendry nandeha ta Ghana zahay. Izio firenena araiky tsy lavitry Liberia.

Anne: Tomoan̈y zahay koa fa niala ta Liberia. Nisy ranadahy araiky efa matoe zay, Frank an̈arany, nivolan̈a taminay: “Mila adin̈anarô eky zahay ay!” Karaha ty ho izy raha tiany havian̈a amy zen̈y: “Hainay fa anarô tsy mety han̈adin̈a zahay. Fa anarô mila mifen̈y mare baka ho tia fanendrena vaovao nazonarô io. Baka amy Jehovah baka izio, ke karakarà tsara irô rahalahy ndreky ranabavy aby an̈y.” Ten̈a nankahery zahay volan̈anany zen̈y, fôtony nan̈avao zahay izikoa fa navy tamy tany nanendrena zahay io. Tsy maro baka olo tan̈y nahay zahay, aviô tsisy raha hainay koa tan̈y.

Paul: Fa tsy ela zahay efa fankazatra tamindrô rahalahy ndreky ranabavy ta Ghana tan̈y edy. Ke fa nira havanay in̈y irô! Naro mare koa Vavolombelon̈on’i Jehovah tan̈y. Nianaranay tamindrô fa ten̈a ilain̈a tsy mivadiky ndreky fatatra finoan̈a. Aviô tafaran’ny nanompoanay ta Ghana tan̈atin’ny 13 taon̈o, nisy raha tsy nampoizinay koa nandalo. Zahay nangatahin̈y handeha hanompo tamy sampan̈an’i Afriky Antin̈iana, ta Kenya. Zahay ndraiky ngoma irô rahalahy ndreky ranabavy tamy tany nisy zahay taloha aby io, fa nalaky niala angoman̈anay zahay koa fa nahita rahalahy ndreky ranabavy ta Kenya. Fa karaha ta Ghana ndreky Liberia, mbala be koa asa niambin̈y zahay ta Kenya.

Niaraka tamy kamaradinay vaovao, amy sampan̈an’i Afriky Antin̈iana, 2023

LESON HITANAY

Anne: Naro raha sarotro nandalovako tamy fiain̈ananaka. Natetiky zaho navozo mare fo. Izikoa atsika miain̈y amy tany tsy milamin̈y aviô feno raha sarotro, mety hamparary atsika raha zen̈y, aviô mety hahavy atsika havozo ndreky hangôrohôro foeky. Atsika tsy man̈anten̈a fahagagan̈a baka amy Jehovah. Ndray firaka iziôty, zaho koa fa maharen̈y tifitifitry, mavozo mare zaho, aviô mamosian̈a tan̈anaka jiaby. Fa zaho nianatra nitavandra fan̈ampian̈a jiaby amian’i Jehovah hankafataran̈a atsika, an̈isan’izen̈y fanohan̈an’ny ranadahy ndreky rahavavy aby io. Hitako koa fa, atsika koa mazoto mianatra Baiboly fo, mivavaka, mivory ndreky mitory, Jehovah afaka man̈ampy atsika hahavita hanohy zay fanendrena azontsika.

Paul: Ndraikindraiky olo man̈ontany zahay: “Tianarô tsarabe edy fanendrena nazonarô?” Marin̈y ndraiky fa na tany tsara ndreky milamin̈y be karakôry mety hiova tampoko sady mety hisy korontan̈a mare. Ke ino raha ten̈a nitiavanay tany anendrena zahay io? Irô rahalahy ndreky ranabavy aby io. Efa fianakavian̈anay foeky irô. Atsika baka ten̈a miray sain̈y, ndray samy hafa tany favian̈a. Zahay ndraikindraiky mieritreritry fa zahay irahin̈y hankahery olo, fa ny marin̈y aminany irô edy ten̈a mankahery zahay.

Raha mahagaga hitanay isaka zahay mandeha mifindra, mahazo rahalahy ndreky ranabavy fo zahay. Mahazo fianakavian̈a sady tsy mahatsiaro karaha vahiny zen̈y foeky atsika izikoa mbala an̈isan’ny fiangonan̈a. Matoky zahay fa han̈amia angôvo ilaintsika i Jehovah izikoa atsika mbala milampy aminany fo.​—Fil. 4:13.

a Zahava tantaram-piain̈an’i John Charuk, amy Tilikambo Fiambesan̈a 15 Marsy 1973 (fransay).