Hizaha raha an̈atiny

Handeha amy tany misy hevitry maventy

Asa mba Hainao?

Asa mba Hainao?

Mordekay ma olo ten̈a nisy ankitin̈y?

JIOSY natao sesitany i Mordekay, sady pandray anjara maventy an̈aty tantara amy bokiny Estera, amy Baiboly. Niasa tamy lapany panjaka persianin̈y tao izy, tamy fanombohany taonjato fahadimy talohany Kristy, “taminy andrany [Panjaka] Ahasoerosy.” (Amy zioty, ankamarozanolo mivolan̈a fa panjaka io Ksersesy I.) Mordekay nisakana tetikinolo seky hamono panjaka io. Panjaka nankasitraka raha nataony, ke nan̈ano raha hazahoany Mordekay voninahitry nan̈oloan̈a olo jiaby. Tafara tatỳ, panjaka nanendry izy nanjary premie ministra, koa fa naty Hamana fahavalony Mordekay ndreky Jiosy hafa. Fahifan̈a nazony io, nafahany Mordekay nan̈aboaka lalàn̈a nan̈avotro Jiosy jiaby man̈eran̈a Fanjakan̈a Persianin̈y ke iro tsy ripaka.​—Est. 1:1; 2:5, 21-23; 8:1, 2; 9:16.

Nivolan̈a iro pahay tantara sasany tamy fanombohany taonjato faha-20 fa tantara niforon̈iny fo zen̈y bokiny Estera io, avio Mordekay zen̈y olo tsiary nisy. Kanefa nisy raha hitandro pikaroko raha ambany tany aby io taminy 1941, ke mety man̈aporofo fa marin̈y ankitin̈y raha koran̈iny Baiboly momba Mordekay. Ino ma raha hitandro io?

Iro pikaroko aby io nahita takelaka tanimanga ahitan̈a an̈aran̈any lelahy araiky kahian̈a Marduka (Tankarana: Mordekay). Manampahifan̈a ta Sosana izy, mety ho pan̈ano konty (comptable) asanany. Nivolan̈a Arthur Ungnad, manampahaizan̈a momba tantarany tany io, fa tamy fotoan̈a zen̈y, takelaka tanimanga io “zaraiky fo mikoran̈a momba Mordekay, ankoatrany Baiboly.”

Tafarany tatitry nataony Ungnad io, iro manampahaizan̈a aby io nandika takelaka tanimanga mandeha andrivony. An̈isanizen̈y iro takelaka tanimanga madiniky hita tamy tanàna efa ravan̈a ta Persepolisy, tamy tran̈o fikajian̈a harian̈a, narikitry ribany tanàna io. Iro takelaka tanimanga aby io efa nisy rango taminy andra nanjakany Ksersesy I. Iro io nisoratin̈y tamy volan̈a elamita, avio ahitan̈a an̈aran̈a maromaro hita amy bokiny Estera ao. a

An̈aran̈a Mordekay (Marduka) amy soratra persianin̈y karaha forma kolò

Misy takelaka tanimanga maromaro baka ta Persepolisy ahitan̈a an̈aran̈a Marduka io. Panoratra lalàn̈a tamy lapany Sosana tao izy, tamy fotoan̈a nanjakany Ksersesy I. Misy takelaka tanimanga araiky mivolan̈a fa Marduka io pandika teny. Mifan̈araka tsara amy raha volan̈iny Baiboly momba Mordekay raha zen̈y. Manamboninahitry niasa tamy lapany Panjaka Ahasoerosy (na Ksersesy I) tao izy, avio izy nahay fivolan̈ana aroe fara fahaheliny. Mordekay matetiky nipetraka tamy varavaran̈any panjaka, tamy lapany Sosana tao. (Est. 2:19, 21; 3:3) Tran̈o maventy be varavaran̈a io, baka io tao iro tandapa aby io niasa.

Mahagaga fa mitovy mare Marduka koran̈iny takelaka tanimanga aby io ndreky Mordekay koran̈iny Baiboly. Mitovy fo fotoan̈a niain̈andro, tany nipitrahandro, andraikitrindro avio toeran̈a niasandro. Fitovizan̈a jiaby zen̈y mety man̈aboaka fa Marduka ndreky Mordekay io olo araiky fo.

a Taminy 1992, Profesera Edwin Yamauchi nanoratra lahatsoratra misy an̈aran̈a folo baka tamindro takelaka tanimanga hita ta Persepolisy. Hita amy bokiny Estera ao koa iro an̈aran̈a aby io.