Hizaha raha an̈atiny

Jesosy ma Zan̈ahary?

Jesosy ma Zan̈ahary?

AMINOLO maro, Trinite na Zan̈ahary tokana olo telo io “fampianaran̈a fototro amy fivavahan̈a kristianin̈y.” Izio mampianatra fa Baba, Zanaka ndreky fan̈ahy masin̈y io olo telo fa nitambatra Zan̈ahary araiky. Karaha ty nivolan̈iny Kardinaly John O’Connor momba izio: “Izio mistery mare, ary mbala tsendriky honohono hazava amintsika raha momba izio.” Nan̈ino ma sarotro dinihin̈y raha momba Trinite?

Karaha ty koran̈iny Diksionera Momba Baiboly Misy Sary (angiley): “Izio tsy fampianaran̈a baka amy Baiboly, fotony an̈atiny Baiboly ao tsy ahitan̈a koran̈a momba izio foeky.” Trinite io “tsy fampianaran̈a baka amy Baiboly” fa iro olo namoron̈o fampianaran̈a io nitaditady andininteny karaha manohan̈a fampianaran̈a io tan̈aty Baiboly tao. Navadikindro foeky aby hevitriny andininteny sasany.

Mampianatra momba Trinite ma Jaona 1:1?

Matetiky hafa oe fomba han̈azavanolo raha koran̈iny Jaona 1:1. Ty raha koran̈iny andininy io amy Fandikan-teny Protestanta: “Tamy voanalohany tan̈y Volan̈a io, avio Volan̈a io tamy Zan̈ahary tao [griky: tôn teôn], ke Volan̈a io Zan̈ahary [teôs].” Volan̈a griky teôs (zan̈ahary) io eto miboaka amy fomba aroe aby. Araiky voanalohany misy panoritry voafaritry tôn. Dikanizen̈y, Zan̈ahary Farany Mahery izy tiany volan̈iny amy teôn io. Fa teôs araiky faharoe ndraiky tsisy panoritry voafaritry. Ke nadin̈a ma nametraka panoritry io amizio?

Nan̈ino ma sarotro dinihin̈y raha momba Trinite?

Filazantsarany Jaona nisoratin̈y tamy volan̈a griky tsotra, kahian̈a Koine. Amy volan̈a io misy fitsipiky manokan̈a momba fampiasan̈a panoritry. Nivolan̈a A. Robertson, manampahaizan̈a momba Baiboly, fa izikoa samy misy panoritry aminy entimilaza ndreky lazaina, dikanizen̈y “samby voafaritry iro, miran̈a fo raha tiany koran̈iny, baka io mety afamadiky plasindro.” Nataony Robertson ohatra iziô amy Matio 13:38 mivolan̈a: “Donia ty [griky: hô kôsmôs] tanimbary io [griky: hô agrôs].” Hita amy fitsipipitenenana ampiasain̈y iô fa mety koa mivolan̈a fa tanimbary io donia ty.

Fa karakory ndraiky basy izikoa amy lazaina fo misy panoritry voafaritry fa tsisy aminy entimilaza, ohatra amy Jaona 1:1? James Hewett, manampahaizan̈a momba Baiboly nan̈azava zen̈y karaha ty: “Izikoa zen̈y, tsy mitovy dikanizen̈y raha volan̈iny entimilaza ndreky lazaina.”

Mba han̈azavan̈a zen̈y, Hewett nangala ohatra amy 1 Jaona 1:5: “Zan̈ahary io hazavan̈a.” Eto “Zan̈ahary” io nalain̈a baka tamy volan̈a griky hô teôs, misy panoritry voafaritry. Fa alohany volan̈a griky fôs na “hazavan̈a” ndraiky tsisy panoritry. Ho Hewett: “Atsika afaka mivolan̈a ... fa hazavan̈a io raha mampiavaka Zan̈ahary. Fa atsika fo tsy afaka mivolan̈a fa hazavan̈a io Zan̈ahary.” Amy Jaona 4:24 koa misy ohatra miramiran̈a amy zen̈y. Izio mivolan̈a: “Zan̈ahary io Fan̈ahy”, avio amy 1 Jaona 4:16 mivolan̈a: “Zan̈ahary io fitiavan̈a.” Lazaina aminy andininy aby io samby misy panoritry, fa entimilaza ndraiky (“Fan̈ahy” ndreky “fitiavan̈a”) tsisy. Ke dikanizen̈y entimilaza ndreky lazaina io tsy mety afamadiky plasy. Fotony baka andininy aby io tsy raha mivolan̈a fa “Fan̈ahy io Zan̈ahary” na koa “fitiavan̈a io Zan̈ahary.”

Azovy fo ma “Volan̈a” io?

Amy Jaona 1:1 io raha zisty man̈ambara raha mampiavaka “Volan̈a” io fo fa tsy mivolan̈a azovy izy. Man̈eky raha zen̈y iro manampahaizan̈a momba volan̈a griky ndreky pandika Baiboly maro. Pandika Baiboly, ohatra, William Barclay. Ho izy: “Alohany teôs iô [apostoly Jaona] tsy mampiasa panoritry. Dikanizen̈y raha mampiavaka [Volan̈a io] fo raha tiany volan̈iny. ... Izy tsy nivolan̈a fa Volan̈a io Zan̈ahary. Izikoa tsorin̈y, izy tsy nivolan̈a fa Jesosy Zan̈ahary.” Karaha ty koa nambarany manampahaizan̈a kahian̈a Jason BeDuhn: “Amy volan̈a griky, izikoa fa tsisy panoritry voafaritry alohany teôs io, karaha araiky amy tapany farany amy Jaona 1:1, direkty efa hainy pamaky fa ‘zan̈ahary araiky’ raha tiany volan̈iny. ... Samby hafa mare dikany teôs [tsisy panoritry] ndreky hô teôs [misy panoritry].” Karaha ty koa ho izy: “Araiky kahian̈a Volan̈a amy Jaona 1:1 ao io tsy Zan̈ahary tokana. Fa izy raha zisty fan̈ahy miran̈a Zan̈ahary fo.” Nivolan̈a karaha ty koa Joseph Thayer, an̈isany manampahaizan̈a nandika Baiboly Dikanteny Amerikain Mahazatra: “[Volan̈a] io fan̈ahy miran̈a Zan̈ahary, fa tsy Zan̈ahary.”

Naboakany Jesosy tsarabe fa izy ndreky Babany io samby hafa

Izio ma “mistery mare” raha momba Zan̈ahary? Koa tamy Jesosy edy, tsy zen̈y! Izikoa izy fa nivavaka tamy Babany, naboakany tsarabe fa izy ndreky Babany io samby hafa. Ho izy: “Baka iro velon̈o tsisy farany, iro mila mianatra momba anao, Zan̈ahary tokana sady marin̈y, ndreky Jesosy Kristy irakanao.” (Jaona 17:3) Dikanizen̈y, Jesosy Zanaka Zan̈ahary. Izikoa atsika mino Jesosy ndreky mahazo tsara iro fampianaran̈a tsotra amy Baiboly ao, atsika han̈eky raha zen̈y ke hanompo “Zan̈ahary tokana.”