Hizaha raha an̈atiny

Handeha amy tany misy hevitry maventy

IANARA TANTARANTSIKA

Fikambanan̈a Ara-kolontsain̈y Mampianatra Fahamarin̈ana amy Baiboly

Fikambanan̈a Ara-kolontsain̈y Mampianatra Fahamarin̈ana amy Baiboly

 Irô Mpianatran’ny Baiboly Iraisam-pirenena, nikahian̈a tafara tatỳ Vavolombelon̈on’i Jehovah, nanomboko nitory tamin’olo maro tia mandray vahiny ta Meksiky tan̈y tamin’ny 1917. Ke nanomboko tamy zen̈y, an-jatony olo tsara fô nanjary nanompo Jehovah. Fa tamin’ny Ady Lehibe II, tsy niken’ny fanjakan̈an’ny Meksiky ampiasaintsika eky irô tany ndreky tran̈o nan̈anaovantsika fitorian̈a ndreky fivorian̈a.

 Tamy fotoan̈a zen̈y, lalàn̈a meksikain nivolan̈a fa lan̈iany fanompoam-pivavahan̈a ampahibemaso tsy maintsy atao amy tran̈om-panjakan̈a. Nanahiran̈a raha zen̈y fôtony fivoriambentsika natao tamy stady, aviô matetiky fivorian̈a natao tan-tran̈on’ny Vavolombelon̈on’i Jehovah. Atsika tamy zen̈y koa nitory tamy lalan̈a ndreky isaka tran̈o.

 Ke baka han̈arehan̈a lalàn̈a, tamin’ny 1943, atsika natao fikambanan̈a sivily ndreky ara-kolontsain̈y, tsy mitady tombony, mampianatra olo hankatsara fiain̈anandrô. Zen̈y midika fa atsika nahazo zon’ny fikambanan̈a momba kolontsain̈y fa tsy zon’ny fivavahan̈a. Ke atsika tsy voatery mivory ndreky mitory amy tran̈om-panjakan̈a.

 Raha jiaby nataontsika aby io nisy ifandraisany tamy kolontsain̈y ndreky fampianaran̈a. Dikan’izen̈y fikambanan̈antsika mifan̈araka tsarabe amy raha takin’ny fanjakan̈a amy fikambanan̈a sivily ndreky ara-kolontsain̈y. (Romanina 13:1) Fa ndray zen̈y, atsika mbala man̈iry han̈ampy olo hahay ny marin̈y amy Baiboly. (Isaia 48:17, 18) Tsy ela, hitantsika fa nitahin’i Jehovah fanapahan-kevitrintsika io. Maro Vavolombelon̈on’i Jehovah afaka mitantara fa baka tamin’izio nahavy olo nahay fahamarin̈ana nanjary nahainaro fo.

Nivoan̈a Fomba Fitoriantsika

 Fitorian̈a vaovao tsara momba Fanjakan̈an’ny Zan̈ahary fo raha ten̈a nataontsika ta Meksiky tan̈y. Ndray zen̈y, karaha apostoly Paoly, nivoantsika mifan̈araka amy raha nisy tamy zen̈y fomba nitoriantsika. (1 Korintianina 9:20-23) Paoly, ohatra, koa fa nandeha tamin’ny Areopago nikoran̈a tamindrô lelahy ta Atena tan̈y, izy tsy direkty nikoran̈a raha tan̈atin’ny Soratra Masin̈y tamindrô. (Asan’ny Apostoly 17:22-31) Karaha zen̈y koa nataontsika lera nitory. Atsika tsy nitondra Baiboly na nikoran̈a momba izio koa fa nanomboko koran̈a tamin’olo.

Vavolombelon̈on’i Jehovah tsy mitondra Baiboly mitory amy tany maro olo, tamin’ny 1945

 Karaha ty ho Isabel: “Zahay nivolan̈a fa zahay baka amy fikambanan̈a ara-kolontsain̈y araiky sady mampianatra olo. Matetiky lahatsoratra baka amy Mifohaza! raha ten̈a koran̈iko amin’olo fôtony izio tsy direkty mikoran̈a momba Baiboly.” Fa karakôry izikoa tômpin-tran̈o io tia hahay raha momba Zan̈ahary? Amy zen̈y atsika mikoran̈a aminany fahamarin̈ana an̈atin’ny Baiboly. Ho Aurora: “Tsy maintsy nan̈ano tsianjery andinin-teny maro zahay fôtony tsisy Baiboly taminay.” Ravoravo koa olo itorian̈a aby io koa fa Baibolindrô ampiasain̈a.

Fomba Niarovan̈a Asa Fitorian̈a Isaka Tran̈o

 Nianarantsika tsialohaloha akôry atao man̈azava amin’olo fa asantsika io ara-dalàn̈a. (Filipianina 1:7) Atsika koa namezan’ny fanjakan̈a karty famantaran̈a. Raha zen̈y ten̈a nan̈ampy atsika. a Karaha ty nivolan̈in’i María: “Nindesinay nan̈araka zahay fo karty famantaran̈a nisy signatiran’ny Ministrin’ny Raharaham-bahiny.” Nivolan̈a koa Samuel: “Karty in̈y fo naboakanay manam-pahifan̈a aby io koa fa nanakan̈a zahay ndreky nan̈ontany zahay raha ataonay.”

 Karty famantaran̈a in̈y nan̈ampy atsika izikoa fa nisy fanoheran̈a. Karaha ty nivolan̈in’i Jesús, rahalahy nanompo ta Jalisco: “Tamin’ny 1974, nisy mompera niaraka tamin’ny andian’olo maromaro nanambotro zaho ndreky mpiara-manompo fivadiany zay. Zahay baka tiô nindesindrô tamy manam-pahifan̈a tan-toeran̈a tiô. Tanjon̈ondrô baka ampijanon̈o asantsika. Naboakanay manam-pahifan̈a aby io kartinay, ke tsisy olo nasaky nan̈ano raha taminay. Nahazo fan̈ampian̈a baka tamy fitsaran̈a zahay ke mbala nafaka nanohy nan̈ampy olo lian̈a tamy faritry io. Efa misy fiangonan̈a maro amy tanàna io an̈y amy ziôty.”

Fampianaran̈a Baiboly ndreky fampianaran̈a mamaky ndreky manoratra

 Karaha ataon’ny fikambanan̈a sivily aby mampianatra olo in̈y, atsika koa mampianatra olo mamaky teny bôjo. b Ho Ariel: “Navy tamy fotoan̈any tsarabe fandaharan̈a io. Tamy fotoan̈a aby in̈y, maro tamin’olo tsy nandeha lekaoly mba tihamaky Baiboly. Ke nampianarinay namaky teny ndreky nanoratra irô, aviô tsy ela tafaran’izen̈y, maro tamindrô nanomboko nianatra Baiboly taminay.”

 Ho Ruth: “Niaraka irô nahay nanambatra volan̈a, direkty nandroso mare fianaran̈a Baibolindrô. Ravoravo mare irô izikoa fa nahay namaky teny ndreky nanoratra fôtony tsapandrô fa irô nahavita raha maventy tamy fiain̈anandrô. Hitanay irô baka tiô nahainifandray marikitry tamy Jehovah fo.”

 Tan̈elan̈elan̈an’ny 1943 ndreky 1993, Vavolombelon̈on’i Jehovah niken̈a ho fikambanan̈a sivily ndreky ara-kolontsain̈y. Tamy fotoan̈a zen̈y, mandilatran’ny 127 000 olo nampiantsika nianatra namaky teny ndreky nanoratra, aviô mandilatran’ny 37 000 olo nianatra nankatsara fahaizandrô mamaky teny ndreky manoratra. Fanjakan̈a nidera atsika tamy raha vitantsika. (Romanina 13:3) Tamin’ny 2010, ohatra, atsika namezandrô mari-pankasitrahan̈a manokan̈a fôtony ‘niasa mare nampianatra olo hahay hamaky teny ndreky hanoratra tan̈atin’ny am-polony taon̈o, ke nahavy fiain̈anan’ny meksikain andrivony nahaitsara, ta Meksiky.’

Fivorian̈a

 Tamy fotoan̈a zen̈y, tany fivoriantsika nikahian̈a Tran̈o Fan̈anaovan̈a Fianaran̈a Ara-kolontsain̈y fôtony atsika fikambanan̈a sivily. Tran̈o io natao karaha pôzin’ny lekaoly. Tao nan̈anaovan̈a fivorian̈a ndreky fianaran̈a mamaky teny ndreky manoratra.

 Nivolan̈a karaha ty Ángel: “Matetiky tamy tran̈on’ny mpiara-manompo nan̈anaovan̈a izio. Maro tamy mpiara-manompo aby io tsy dia nanan-draha. Tiako irô fôtony tsy nampan̈ino irô nan̈amia ilany araiky tamy tran̈ondrô han̈anaovan̈a fivorian̈a, fa ilany ndraiky nipitrahandrô. Naletriletry irô tao fôtony irô maro an-tran̈o.”

 Ten̈a nilain̈a sôron̈o nataondrô aby io. Karaha ty ho Ángel mikasiky fivorian̈a tamy fotoan̈a zen̈y: “Ndraikindraiky, feno pamaka tran̈o fôtony maro mpan̈atriky, ke maro aminay tsisy plasy fa mitsangana ambelan̈a. Mitsidiky baka amy lafenaitara zahay koa fa hamaly teny. Ten̈a namparavoravo zahay fivorian̈a aby in̈y.”

 Baka tsy avoazan̈a prôblemo, Vavolombelon̈on’i Jehovah tsy nihira na nivavaka mare koa fa nivory. Ho Edmundo: “Koa fa nandeha Kabaro Ara-kolontsain̈y, kahian̈a kabaro natao nin’olo jiaby amy ziôty, nankamafisin’ny mpan̈ano kabaro io torohevitry mahomby baka amy Baiboly afaka man̈ampy mpan̈atriky hankatsara fiain̈anandrô.” Nisy fotoan̈a atsika tsy nampiasa an̈aran̈a’ny boky amy Baiboly foeky. Fa karakôry fo natao? Karaha ty ohatra namezan’i Manuel: “Izikoa Apokalypsy toko faha 21, andininy faha 3 ndreky faha-4 raha tianay volan̈iny, zahay mivolan̈a karaha ty: ‘Amy boky faha-66, 21, 3 ndreky 4.’” Nivolan̈a karaha ty koa Moises: “Dikan’izen̈y tsy maintsy nianaranay tsianjery nimerôn’ny boky tsiaraikiaraiky amy Baiboly amy zen̈y hitanay andinin-teny niton̈onin̈y.”

Leson Azo Baka amy Tantarantsika ta Meksiky

 Izikoa zahan̈a amin’ny ankapobeny, mitovy fo tamy raha nataon’ny fandaminan̈antsika tamy faritry hafa fo raha nataontsika ta Meksiky. Hita be fa nitahin’i Jehovah asantsika ndray tiô fanakantsakanan̈a. Nahataka 1 565 mpitory ta Meksiky tamin’ny atsika nisoratra ho an̈isan’ny fikambanan̈a sivily tamin’ny 1943. Tamin’ny 1993 atsika vo niken̈y ho fivavahan̈a ara-dalàn̈a. Tamy taon̈o io, nahataka 366 177 mpitory. Mbala nahainahita vokatra fo koa mpitory aby io. Tamin’ny 2021, nahataka 864 633 mpitory ta Meksiky. Ino fianaran̈a vitsivitsy azontsika baka amy zen̈y?

 Mahaiza mampifan̈araka raha amy raha misy lera misy sakan̈a. Zen̈y raha nataontsika ta Meksiky, ke atsika nanjary afaka nan̈ano asantsika ara-dalàn̈a tan̈atin’ny 50 taon̈o. Karaha ty nambaran’i Mario: “Nisy fotoan̈a zaho lôso diniky nan̈ino zahay tsy nafaka nanompo Jehovah karaha ôtry ataon’ny mpanomponany jiaby amy tany hafa an̈y. Fa ndray zen̈y, zaho mbala tsiary naharen̈y mpiara-manompo taminay tatỳ nisalasala momba tari-dalan̈a amezan’ny fandaminan̈a. Narehanay fo raha volan̈in’ny fandaminan̈a fôtony zahay natoky fa Jehovah nitariky vahoakanany.”

 Asan’i Jehovah fo ifantoha. Nan̈azava karaha ty i Guadalupe: “Zahay tsy dia nisy fotoan̈a niasan̈a loha tamy raha maro fôtony zahay varian̈a nampianatra olo raha momba Jehovah. Ravoravo mare zahay manompo Jehovah. Aminay tsisy raha maventiventin’izen̈y.”

 Mipitaha marikitry amy mpiara-manompo. Ho Anita: “Lan̈iany raha tsy afaka nataonay tamy Tran̈o Fan̈anaovan̈a Fianaran̈a Ara-kolontsain̈y tan̈y nataonay tan-tran̈o, an̈isan’izen̈y mihira hiran’ilay Fanjakana. Zahay niray sain̈y fo salakady niaraka nan̈ano raha matetiky. Lera zahay niaraka nivory, zahay nikoran̈a raha mankahery fo.”

 Karaha ty fomba namintin̈an’i Florentino raha nandalo tamy fotoan̈a zen̈y: “Izikoa fa dinihiko raha nandalo in̈y, hitako fa misy hatsaran̈a nazontsika baka tamin’izy in̈y salakady maro koa fianaran̈a azontsika. Resy lahatra zaho fa Jehovah nitariky atsika fo tamy fotoan̈a aby in̈y, nata nitoherin̈y mare asantsika.”

a Karty aby in̈y raha zisty fomba ahaizan̈a atsika fo. Soratra Masin̈y tsy mivolan̈a fa Kristianin̈y tsiaraikiaraiky mila mangataka lalan̈a amy fanjakan̈a alohan’ny hikoran̈a amin’olo fahamarin̈ana an̈atin’ny Baiboly. Tafara tatỳ, Vavolombelon̈on’i Jehovah efa tsy nangataka taratasy na hisaoratra an̈aran̈a karaha zen̈y eky.

b Manam-pahaizan̈a aby io mivolan̈a fa farifary tamy taon̈o 1940 ndreky 1950 tan̈y, kadirin’ny antsasakan’olo nipetraka ta Meksiky tsy nahay namaky teny ndreky nanoratra.

Fianakavian̈an’ny Vavolombelon̈on’i Jehovah a Chihuahua a Meksiky tamin’ny 1952, mitsangana ambelan̈a tany nivoriandrô. Misy soratra maventy amy teny espagnioly karaha ty afarandrô: “Tran̈o Fan̈anaovan̈a Fianaran̈a Ara-kolontsain̈y”

Vavolombelon̈on’i Jehovah maromaro amy birôn’ny sampan̈an’i Meksiky tamin’ny 1947. Misy soratra maventy amy teny espagnioly karaha ty afarandrô: “Tilikambo Fiambesan̈a, Fikambanan̈a Sivily”

Rahalahy aroe mizara gazety Tilikambo Fiambesan̈a araiky amy volan̈a espagnioly ambanivolon’i Hidalgo a Meksiky, tamin’ny 1959

Vavolombelon̈on’i Jehovah nahazo karty famantaran̈a baka tamy fanjakan̈a, hampiasain̈y lera mitory izikoa fa ilain̈y

Tamin’ny 2010, Vavolombelon̈on’i Jehovah nahazo mari-pankasitrahan̈a baka tamy Ministairan’ny Fanabeazam-pirenena a Meksiky, noho ny ezaka nataondrô nampianatra olo hahay hamaky teny ndreky hanoratra

Vavolombelon̈on’i Jehovah nafaka nan̈ano fivorian̈a maventy ambaka Fivoriambe Ara-kolontsain̈y Iraisam-pirenena araiky natao tamin’ny 1969 in̈y, fôtony fikambanan̈a ara-kolontsain̈y nahaizan̈a irô