Hizaha raha an̈atiny

Handeha amy tany misy hevitry maventy

IANARA TANTARANTSIKA

Irô Nifandray Marikitry Tamy Jehovah Tan̈atin’ny Fotoan̈a Sarotro

Irô Nifandray Marikitry Tamy Jehovah Tan̈atin’ny Fotoan̈a Sarotro

 Tafaran’ny Ady Lehibe II, ravan̈an’ny ady faritry maro tan Eropy. Fa ny raha mamparavoravo ndraiky, nafahan̈a baka tamy toby fitanan̈an’ny Nazỳ irô Vavolombelon̈on’i Jehovah ndreky olo sasany. Na zen̈y, tsy nora tamindrô fiain̈ana. Karaha ataon’olo jiaby, Vavolombelon̈on’i Jehovah aby io koa tsisy hanin̈y, lamba, tran̈o, ndreky raha hafa ten̈a nilain̈a. Ranabavy Karin Hartung nivolan̈a: “Nohon’ny tsy fisian’ny tran̈o, olo jiaby nila nangala havandrô nipetraka tamindrô tao, na koa nampamôndro tapaka tran̈ondrô.” Ranabavy  Gertrud Poetzinger, nitanan̈a tamy toby fitanan̈an’ny Nazỳ tan̈y, tan̈atin’ny fito taon̈o sy tapany. Izy koa fa nafaka tan̈y, nisy fotoan̈a izy nipetraka tamy tany fan̈apitrahan̈a zotỳ fiasan̈a ndreky nandry tan̈abon’ny sezy. a

 Ino raha nataon’ny fandaminan̈an’i Jehovah baka irô rahalahy ndreky ranabavy aby io nahazo raha nilaindrô fo? Aviô ino raha ianarantsika baka amindrô rahalahy ndreky ranabavy niain̈y tamy fotoan̈a sarotro, tafaran’ny nivitan’ny Ady Lehibe II?

Fikarakaran̈a raha nilaindrô rahalahy aby io

 Fandaminan̈an’i Jehovah direkty nan̈ano raha malaky nan̈ampian̈a irô vahoakan’i Jehovah ta Eropy tan̈y. Nathan Knorr ndreky Milton Henschel baka tamy foibe tan̈y, nandeha namangy irô Vavolombelon̈on’i Jehovah tan̈y, misy ahitan̈a raha nilaindrô. Tan̈atin’ny fanjava Novambra ndreky Desambra 1945, irô nandeha tan Angletera, Swisse, France, Belgique, Holandy, Danemark, Suède, Failandy, ndreky Norvège. Karaha ty nivolan̈in’ny Rahalahy Knorr: “Zahay navy atỳ io mahita tsarabe karakôry vokatran’ny ady io tamy faritry tatỳ.”

Nathan Knorr mivolan̈a amy Vavolombelon̈on’i Jehovah ta Helsinki, a Failandy, tamy 21 Desambra 1945

 Fa tamy zen̈y Rahalahy Knorr tsy nahazo lalan̈a niditry tan Allemagne. Fa Erich Frost, niandraikitry birôn’ny sampan̈an’i Allemagne tamy zen̈y, niala tan̈y nandeha nifanôjy taminany. b Karaha ty ho Erich: “Rahalahy Knorr nan̈amia zahay torohevitry pare tsarabe, ndreky nampan̈anten̈a fa handefa fan̈ampian̈a karaha ataon’ny hanin̈y ndreky lamba. Tsy elan’izin̈y, efa nisy entan̈a maro edy navy tan Allemagne. Tan̈atin’izio tao lafariny, menaka, karazan̈a céréale, ndreky hanin̈y hafa koa. Irô rahalahy aby baka tamy tany hafa koa nandefa karton maventy feno lamba ndreky kiraro.” Ravoravo mare irô nahazo fan̈ampian̈a io, ke irô tafitomoan̈y aby. Aviô koa nisy tatitry araiky nivolan̈a fa “tsy indraiky fo irô nan̈ano fan̈ampian̈a io, fa nitohy fo tan̈atin’ny taon̈o aroe sy tapany!” c

Vavolombelon̈on’i Jehovah man̈amboatra lamba namian’olo, aviô nalefa ta Eropy

Raha ara-pan̈ahy fo nahasôfy irô

 Izikoa fa niarinkarin̈y fiain̈anandrô rahalahy aby io, efa raha ara-pan̈ahy fo ten̈a nahasôfy irô. Ino ma raha nan̈ampy irô tamy zen̈y?

Jürgen Rundel (aloha ankavia) tamin’ny 1954 miaraka amy Fiangonan̈an’i Spittal an der Drau, a Otrisy

 Irô zatra nan̈ano raha ara-pan̈ahy. (Efesianina 5:15, 16) Tamy mbala nisy ady in̈y baka, sarotro tamindrô rahalahy aby io nahazo Baiboly ndreky boky ndreky gazety. Sarotro tamindrô koa nan̈ano fanompoan̈a tsy tapaka. Fa izikoa fa vita ady in̈y, nimpody tamy mahazatra fivorian̈a ndreky fitorian̈a. Karaha ty raha tsaroan’i Jürgen Rundel, mipetraka a Otrisy an̈y: “Boky Mpivolan̈a Vaovao d ndreky mpiandraikitry faritry samy nandrisiky zahay tsy vôly han̈ano raha hahavy zahay hifandray marikitry amy Jehovah.” Baka iô ho izy koa: “Raha nahasôfy zahay tamy zen̈y: Jehovah, Jesosy, fianaran̈a manokan̈a, ndreky fanompoan̈a. Tsendriky nisy fangalan̈a diandian̈a karaha ataon’ny tele baka tamy zen̈y.”

 Karaha ty ndraiky nivolan̈in’ny Ranabavy Ulrike Krolop: “Azoko onon̈o tamy zen̈y zaho ravoravo mare, izikoa fa nan̈ano fikarohan̈a lalin̈y, ndreky nisaintsain̈y momba foto-kevitry araiky amy Baiboly. Ramoseko baka modely tsara tamy zen̈y. Isaka zahay nahazo Tilikambo Fiambesan̈a vaovao, nambelany raha jiaby nataony, fa izy direkty nianatra izio.” Karaha ty ndraiky raha tsaroan’i Karin, araiky nikoran̈intsika taloha tarỳ in̈y: “Tamin’ny ady in̈y nahitanay fa fanan̈ana io malaky ravan̈a ankitin̈y. Aviô hitanay koa fa ndray tsy naro boky ndreky Baiboly nazonay, zahay mbala nahazo raha nilainay fo, baka hankafataran̈a finoan̈anay. Jehovah nitahy mpanomponany ankitin̈y.”

Ulrike Krolop

 Irô nimpody nitory. (Matio 28:19, 20) Tamin’ny ady in̈y vahoakan’i Jehovah tsy libra nan̈ano asa fitorian̈a ndreky fampianaran̈a. Misy rahalahy araiky, Friedhelm an̈arany nahazo onon̈o fa tafaran’ny ady in̈y, “olo jiaby direkty fa nimpody nitory.” Karaha ty raha tsaroan’i Ulrike: “Vavolombelon̈on’i Jehovah voanalohany nikoran̈a momba Fanjakan̈an’ny Zan̈ahary tamy ramoseko, mbala navoa lamban’ny gadra! Niaraka izy nafaka gadra baka efa nandeha nitory edy.” Jürgen ndraiky nivolan̈a: “Izikoa fa vita ady in̈y, olo jiaby samy nazoto nitory aby. Naro koa rahalahy ndreky ranabavy mbala tanora, nanomboko nan̈ano fanompoan̈a manontolo andra.”

 “Ten̈a sarotro fiain̈ana tamy tany ravadravan̈a bomby io”, ho Ulrike. Maro olo nipetraka tamy tran̈o robadrobaka! Ke karakôry fo basy nahitandrô olo nitorian̈a? Fianakavian̈an’i Ulrike io an̈isan’ny olo nahita fahamarin̈ana tafaran’ny ady io. Karaha ty ho izy: “Zahay nizaha tany nisy jiro nirehitry na nisy setroko niboaka baka tan̈atin’ny tran̈o.”

 Irô nifankahery. (1 Tesalonianina 5:11) Tamin’ny ady in̈y, maro Vavolombelon̈on’i Jehovah nampijalin̈y. Fa kanefa, izikoa fa vita ady in̈y, tsy tamin’ny irô nijaly in̈y nampandihanandrô jerindrô fa irô nifankahery. Nanjary haravoan̈a be tamindrô ‘finoan̈andrô nandalo fitsapan̈a.’ (Jakoba 1:2, 3) Johannes, mipetraka a Etazonỳ an̈y iziôty nivolan̈a karaha ty: “Mpiandraikitry faritrinay an̈isan’olo tamy toby fitanan̈a tan̈y. Izy nitantara raha maro mankahery momba fomba nan̈ampian’i Jehovah irô tan̈y. Ten̈a nankafatatra finoan̈anay naharen̈y tatitry nataony aby io.”

 Johannes nivolan̈a fa “Jehovah nan̈ampy irô tamy toby fitanan̈a tan̈y ndreky namaly vavakandrô”, ke zen̈y nahavy irô nahainifandray marikitry tamy Jehovah fo, ndray fa vita ady in̈y. Karaha fa nikoran̈intsika taloha tarỳ in̈y, irô Vavolombelon̈on’i Jehovah nafaka gadra aby io mbala tsy vôly nan̈ano raha ara-pan̈ahy, karaha ataon’ny namaky Baiboly tsy tapaka, nandeha nivory, ndreky nan̈ano fanompoan̈a. Irô ranadahy ndreky rahavavy nafaka gadra aby io “mbala nahia ndreky lanjon̈o mare” ho Elisabeth, tamy fivoriambe araiky ta Nuremberg, tamin’ny 1946. “Kanefa, zahay koa fa nitandren̈y tantarandrô, hita tsarabe fa irô ten̈a ‘nampirihetin’ny fan̈ahy.’”​—Romanina 12:11.

Karin Hartung

 Irô samy irô nifandray marikitry tsarabe. (Romanina 1:11, 12) Tan̈atin’ny ady in̈y, irô Vavolombelon̈on’i Jehovah aby io tsy nahavita nivory malalaka niaraka tamy namandrô, fôtony naresaka mare fan̈injehan̈a. Nivolan̈in’i Karin: “Nahalan̈a fo irô nandeha namangy namandrô, tsao hampiditry andra namandrô.” Fa kanefa, izikoa fa vita ady in̈y, niova raha zen̈y. Ho Friedhelm: “Irô rahalahy aby io niaraka nan̈ano raha fo. Fivorian̈a ndreky fanompoan̈a raha ten̈a maventy tamindrô.”

 Izikoa fa vita ady in̈y, karaha ty raha tsaroan’i Dietrich, anti-pan̈ahy araiky tan Allemagne: “Vitsy mare Vavolombelon̈on’i Jehovah nanan̈a tomabily tamy zen̈y. Ke zahay nandeha vity izikoa fa nandeha nivory. Fa zahay nan̈ano diabe fo isaka nandeha. Nahavy zahay nahainifankatia fo fiarasanay matetiky karaha zen̈y, ke karaha fa olo kibo araiky in̈y zahay jiaby.”

Ino raha ianarantsika?

 Amin’ny andra iziôty, maro Vavolombelon̈on’i Jehovah miaritry raha sarotro baka amin’ny antambo, valan̈aretin̈y, ady, fan̈injehan̈a ndreky alafosan’ny fiain̈ana. (2 Timoty 3:1) Fa kanefa, atsika tsy mila miasaloha mare. Fôtony nan̈ino? Ohatrandrô rahalahintsika ndreky ranabavintsika tan Allemagne tamy faha Nazỳ in̈y man̈amia toky atsika fa Jehovah tsy vôly manohan̈a atsika, an̈atin’ny fotoan̈a sarotro amin’ny andra farany ty. Ke irarian̈a atsika hanan̈a toe-tsain̈y karaha nin’ny apostoly Paoly. Karaha ty ho izy: “Zen̈y mahavy atsika misy korazy ke mivolan̈a karaha ty: ‘Jehovah pan̈ampy zaho, ke tsy havozo foeky zaho. Ino ma raha mety ho vitan’olo hatao aminaka?’”​—Hebreo 13:6.

a Vakia tantaram-piain̈anan’ny Ranabavy Poetzinger, amy lahatsoratra “Tsy Nivadika Tamin’ilay Fanjakana Tany Alemaina Taorian’ny Ady.

b Vakia tantaram-piain̈anan’ny Rahalahy Frost, “Délivrés de l’inquisition totalitaire par la foi en Dieu.

c Izikoa tihahita raha jiaby momba fitorian̈a malalaka tafaran’ny Ady Lehibe II, zahava lahatsoratra “Ny Ten̈a Tsara Tamindrô Namezandrô,” aviô efajoro amy pazy 211, 218, ndreky 219 amy boky Efa Mitondra ny Fanjakan’Andriamanitra!

d Fiangonan̈a iziôty mampiasa Fomba Fiain̈ana Kristianin̈y Ndreky Fanompoan̈a: Boky Fianaran̈a.