Lí zu-pere

Gɔlɔ-kpuai Nyii A Sɛŋ Lɛ Fotôo-ŋa Sârai Lɔii Kélee Sui

Gɔlɔ-kpuai Nyii A Sɛŋ Lɛ Fotôo-ŋa Sârai Lɔii Kélee Sui

Kúfe Odval láa kpɔ́ɔi kɔ́lɔŋ. Odval káa Mongolia lɔii su. Vé tãi títi kɔ́lɔŋ dí maa-sɔlɔ ɓó la, kɛ́ɛ ǹaai la è kɛ góraŋ 1921 su. Gɛ́ɛ a lôloŋ, nya ɓa kaa gáa-ɓela dítaa-tûlɛ-ŋai mɛi kaa, nyaŋ è li nɔ́ kɔlɔ-pɛ́rɛ mu a kóraŋ tɔnɔ. Vé pɔrîi kɔlɔ lónoi. Kɛ́ɛ, kuu feerɛi ŋí su, kɔlɔ lɛ́lɛɛ tɔnɔ è kpɔŋ maa tɛɛ bɔ́ é Ɣâla kɔ́lɔŋ da m̀ɛni lɛ́lɛɛi pâi kɛ́i a diai da díwóli tɔ́ɔ mai. M̀ɛnii è maa-kɔ̂rii aâ ǹíi soŋ.

Gɔlɔ-kpuai ŋí Ziova Ŋɔsêre-faa Kɛ́-ɓelai dí bɔ̃yɛ góraŋ 2011 sui, gáa a zîi feerɛ. Veerɛŋɔɔ kɛ pere káa tɔnɔ kɛ́ɛ kɔlɔ pɔ̃yɛ támaa káa dɔnɔ su é tɛɛ gbêli ma.

Nyii kɔlɔ pɔ̃yɛ támaa káa zui, Íwoli Tɔ́ɔ Ɣâla Ma Íkɛ Ŋeniɛi Su Wɔlɔ-wɔlɔ Da Wɔlɔ-wɔlɔ, aâ pa naâ kɛ́ sîi-woo 583 su; gbêli, Íwoli Tɔ́ɔ Ɣâla Ma, aâ pa kɛ́i sîi-woo 483 su. Dɛɛi United Nations Universal Declaration of Human Rights kɔlɔ-kpuai ma nyii dí bɔ̃yɛ sîi-woo 413 su Ŋweei 2013 su. É tee nyíti ma, gɔlɔ-kpua feerɛi ŋí nyii kwaâ ŋaa-kɔlɛi à pa serii miliyɔ̂ŋ 80 su.

Brazil lɔii su, dí Íwoli Tɔ́ɔ Ɣâla Ma kɔlɔ-kpuai tɛɛ nɛ̂i-pɔlɔ tɔnɔ pɔ́, nya ɓé è mò nyɛɛi: “Ǹɛ́lɛɛi à gɛ́ɛ nûa díkaa ɣele ma nyii-ŋai dí kpáaŋɔɔi nûa kɛ́ɛ yɛ̂ɛ ńyãa mɛni ma. Ḿva kákɔlɔ-ŋai ta see kpɛ́ni fêi ḿve pɔrîi kɔlɔ lónoi. Kɛ́ɛ ŋa ŋwɛ̂lii a gɔlɔ-kpuai ŋí.”

Brigitte, nyii vé kɔlɔ kɔ́lɔŋ, gáa France. È mò nyɛɛi: “Fólo kélee, ŋa kɛ votôo-ŋai kaai gɔlɔ-kpuai ŋí su a ɣele kélee.”

Ziova Ŋɔsêre-faa Kɛ́-ɓelai dɔnɔ South Africa, è worɛ̂-woo kɔlɔ pɔ̃yɛ nyɛɛi: “Ḿve nîi kɔlɔ ta sɔlɔ ɓó ní dɔ̃yâi lɛ́ mɛni ma Chinese-ɓelai dîa nyii ǹɛ́lɛɛi e tɛɛ gɔlɔi ŋí ma. Ŋaâ Ŋâla-kɔlɔi ŋá-lɛ́ zu diai kɔlɔ támaa kɔ́lɔŋ, táre-ɓela, da diai dífa kɔlɔ lóno a ǹɛ́lɛɛ dîa. Íwoli Tɔ́ɔ Ɣâla Ma Íkɛ Ŋeniɛi Su Wɔlɔ-wɔlɔ Da Wɔlɔ-wɔlɔ kɔlɔ-kpuai a kpɔŋ ḿa ŋa Ŋâla-kɔlɔi ŋá-lɛ́ nûa dîa a maa félaa. Ŋa gɛ́ kpîŋ âɓa gbura yée mu, da ŋa-káa.

Ziova Ŋɔsêre-faa Kɛ́-ɓelai Germany, díkaa Ŋâla-kɔlɔi lɛ́i kɔlɔ kɔ́lɔŋ nalôŋ tɔnɔ da bɔ̂ŋ ma. Nalôŋ líi è nɛ̃ɛ gɔlɔ-kpuai mɛni ma nyɛɛi: “Lé mɛni ɓé káfe gɔlɔ-kpuai ŋí tɛɛ ní la ḿbɔ́ a sumoɔ? A kpɔŋ ḿa ŋa m̀ɛni-ŋai Ŋâla-kɔlɔi a moi ŋa-káa a ǹɛ́lɛɛ.

Mûgbɛ-nɛnî tɔnɔ nyii Australia, è mò nyɛɛi: “Kwa Kiale nɛyâa kúkɛ kúkîe ma Kóraŋ támaa yée mu. Kwa díɣâla-pɛ́rɛ laa-tuɛ-ɓelai kúkɛ a kú nɛ̃ɛ, kɛ́ɛ, dí tɔnɔ ta fé wɔ́lɔ Ɣâla Ŋɔkâloŋ-laai mɛni lɛ ní ḿa. Votôo-ŋai gɔlɔ-kpuai ŋí sui, a kpɔŋ ḿa ŋaâ Maafîu 6:10 ŋa-káa.

Ziova Ŋɔsêre-faa Kɛ́-ɓelai dí ekwâtai Canada, è gɔlɔi ŋí pɔ̃yɛ nyɛɛi: “Tãi Sierra Leon-ɓelai ɓɛ́i dí gɔlɔ-kpuai ŋí kaa lai Krio sîi-wooi sui, dí támaa daâ mó díyɛɛ, tɔ̃yâ ma, Ziova Ŋɔsêre-faa Kɛ́-ɓelai da kɔ́i à gɛ́ɛ dí Ŋâla-kɔlɔi ŋɔworɛ-wooi lɛ́ nûa dîa. Dí taŋa diyɛɛ, ‘Ká kpáaŋɔɔi nûa maa mɛni ma é tɛɛ nûa támaa dîa.’”