Detulonomo 28:1-68

  • Upile wakwika ligongo lyakupikanila (1-14)

  • Matembelelo gakwika ligongo lyangapikanila (15-68)

28  “Naga mkuja kulolechesya kuti mkupikanila maloŵe ga Yehofa Mlungu jwenu mwakukuya mwakusamala malamusi gosope gangumpa lelojinoga, Yehofa Mlungu jwenujo nditu chamchikwesya jemanja kujipunda mitundu jine josope ja ŵandu ja pachilambo chapasi.  Naga mkupitilisya kupikanila maloŵe ga Yehofa Mlungu jwenu upile wakuyichisya wosopewu uchiyika pa jemanja:  “Chimchiŵa ŵana upile m’misinda jenu nambosoni m’migunda jenu.  “Chimchiŵa ni upile wakola ŵanache* ŵajinji soni chimchigungulaga yindu yejinji m’migunda mwenu. Yilango yenu yichiŵeleka ŵanache ŵajinji, chinga ng’ombe kapena ngondolo syenu.  “Chimchiŵa ni upile wakuti lukalala* lwenu luchiŵaga lwegumbale ndaŵi syosope soni mbale jenu jamkusawunyila mitanda ja mikate* jichiŵa jegumbale.  “Chimchiŵaga ni upile pa yindu yosope yachimchitendaga.  “Adani ŵenu pachachiyika kuti amenyane ngondo ni jemanja, Yehofa chachagomeka adani ŵenuwo pameso penu. Jemanjajo chachiyika kukumjimuchila kutyochela kumbali jimo, nambo chachimtila jemanja kupitila kumbali 7 syakulekanganalekangana.  Yehofa chachimpa upile jemanja kuti ngokwe syenu sigumbale, soni chachimpaga upile pa yiliyose yachimchitendaga. Nditu jwalakwe chachimpa upile jemanja m’chilambo chakumpa Yehofa Mlungu jwenu.  Yehofa chachimtendekasya jemanja kuti mŵe ŵandu ŵakwe ŵaswela mwakamulana ni yaŵalumbile jwalakwejo kwa jemanja. Yeleyi yichiŵa myoyo ligongo lyakuti jemanja mkupitilisya kusunga malamusi ga Yehofa Mlungu jwenu soni mkwenda m’matala gakwe. 10  Ŵandu wosope pachilambo chapasi chachimanyilila kuti jemanja mli ŵandu ŵakumanyika ni lina lya Yehofa, mwamti ŵanduwo chachimjogopaga jemanja. 11  “Yehofa chachimpa upile jemanja kuti mkole ŵanache ŵajinji soni yilango yejinji. Jwalakwe chachitendekasyasoni kuti litaka lisogoleje mbeju syejinji m’chilambo chele Yehofa ŵalumbile kwa achinangolo ŵenu kuti chachimpa jemanja. 12  Yehofa chachimwugulila jemanja kwinani, mpelaga yakusati mundu pakuwugula ngokwe jakwe ja yindu yambone. Jwalakwe chachitenda yeleyi kuti ampe wula m’chilambo chenu pandaŵi jakwe, soni kuti ampe upile pa yosope yachimkatendeje. Jemanja chimchijikongosya yindu mitundu jejinji ja ŵandu, nambo jemanja mwachimsyene ngasimkongola chilichose. 13  Naga mkupikanila malamusi ga Yehofa Mlungu jwenu gangumlamula kuti mgasunjejega soni naga mkutenda yagakuŵecheta, Yehofajo chachimkwesya kwapunda ŵandu ŵane soni jemanjajo ngasamlamulila.* Jemanja chimchiŵa ŵakwapunda ŵane, ngaŵaga ŵakutuluka. 14  Mkaleka kukuya maloŵe gosope gangumlamula lelojinoga ni kugalawuchila ku mkono wamlyo kapena wamchiji, kuti mjikuye milungu jine ni kujitumichilaga. 15  “Nambo naga ngasimpikanila maloŵe ga Yehofa Mlungu jwenu ni kulepela kusunga malamusi gakwe gosope gangumlamula lelojinoga, pelepo matembelelo gosope gakuyichisyaga gachiyika ni kumgwila jemanja: 16  “Chimchiŵa ŵalweseche* m’misinda jenu nambosoni m’migunda jenu. 17  “Chimchiŵa ŵalweseche, mwamti mu lukalala mwenu soni mumbale jenu jamkusawunyila mitanda ja mikate muchiŵa mwangali chilichose. 18  “Chimchiŵa ŵalweseche mwamti ngasimŵeleka ŵanache ŵajinji* soni chimchigungulaga yindu yamnono m’migunda jenu. Nambosoni yilango yenu ngasiyikola ŵanache ŵajinji, chinga ŵanache ŵa ng’ombe kapena ŵanache ŵa ngondolo. 19  “Chimchiŵa ŵalweseche pa yindu yenu yosope yachimchitendaga. 20  “Yehofa chachitembelelaga yiliyose yachimchitendaga. Jwalakwe chachimpa chilango* soni kumsokonasya mpaka ali ampyajisile jemanja wosope ni kummala mwachitema ligongo lya yitendo yenu yakusakala, soni ligongo lya kundeka une. 21  Yehofa chachitendekasya kuti yilwele yikatyoka pasikati penu mpaka jemanja wosope mli mmasile m’chilambo chamkwawula kuja kuchijigala kuŵa chipanje chenucho. 22  Yehofa chachimgwichisya jemanja ulwele wakosomola mnope,* ulwele wakasanya chilu, ulwele wakuyimbangana yiŵalo soni ulwele wakolela moto chilu. Jwalakwe chachitendekasyasoni kuti adani ŵenu amjimuchile ni upanga.* Chachitendekasyasoni mbeju syenu kunyala ligongo lya mbepo jamtukuta nambosoni chachitendekasya kuti mbeju syenu sikamulwe ni ulwele. Yindu yeleyi yichipitilisya kumgwila mpaka mli mmasile wosope. 23  Chachitendekasya kwinani kuŵa mpela chisyano cha kopa* soni chilambo chapasi kuŵa mpela chisyano cha Ayiloni.* 24  Yehofa chachimgwichisya msanga soni luwundu m’chilambo chenu kutyochela kwinani kuti yiŵe mpela wula mpaka ali ampyajisile wosope. 25  Yehofa chachikunda kuti adani ŵenu amgomeche jemanja. Jemanja chimchijawula kuti mkamenyane ni adani ŵenuwo kutyochela ku mbali jimo, nambo chimchatila jemanjajo ni kwinjilila kumbali 7 syakulekanganalekangana. Maulamusi gosope ga pachilambo chapasi gachitenda woga pakuyiwona yindu yakusakala yayichimtendechela jemanja. 26  Jemanja chimchiwa mwamti yilu yenu yichiŵa yakulya ya yijuni yaguluka mwinani yamtundu uliwose soni yinyama yiliyose yakwenda pa chilambo chapasi. Mwamti pangali mundu juchachiyitopola. 27  “Yehofa chachimgwichisya jemanja yilonda mpelaga yayagwilile Aiguputo, ulwele wa mlindimo,* upele soni ulwele wakunyanya pachilu, mwamti ngasimpola ku yilwele yeleyi. 28  Yehofa chachimwutusya masoka soni kumtendesya kuti mŵe ŵangalola nambosoni kuti msokonecheleje nganisyo. 29  Musi chimchipapasyaga mpela mwakusatendela mundu jwangalola jwakusaŵa m’chipi ndaŵi syosope, soni chilichose chachimchitendaga ngasichimjendela chenene. Ŵandu chachimjiŵilaga jemanja mwachinyengo soni chachimjiŵilaga pakamulichisya masengo machili mwamti pangali juchachimkulupusya jemanja. 30  Jwamkongwe jwachimchiŵa najo pachitomelo, jwamlume jwine chachimkamulila. Chimchitaŵa nyumba nambo ngasimtama m’nyumba jelejo. Chimchilima mgunda wa mipeleya, nambo ngasimlya yisogosi yakwe soni yiliyose yakupanganya kutyochela ku yisogosiyo. 31  Ng’ombe jenu jichiwulajidwa mmwejo mli mkulola nambo ngasimlya nyama jakwe. Ŵane chachimjigala bulu jwenu mmwejo mli mkulola, nambo ngasawujilasoni kwa mmwejo. Ngondolo syenu sichipelechedwa kwa adani ŵenu, nambo ngasipasimanikwa mundu jwakuti amkamuchisye. 32  Ŵanache ŵenu ŵachalume soni ŵachakongwe chachapeleka kwa ŵandu ŵane mmwejo mli mkulola, soni chimchisachililaga kwawona ŵanache ŵenuwo nambo makono genu gachiŵa gangali machili gane galigose. 33  Yindu yachimchityosya m’migunda mwenu pampepe ni yosope yachimchikolaga chachilya ŵandu ŵane ŵanganimwamanyililaga. Nambosoni chachimjiŵilaga yindu mwachinyengo soni chachimlagasyaga. 34  Mitwe jenu ngasijikamula ligongo lya yindu yachimchiyiwona. 35  “Yehofa chachitendekasya kuti m’malungo mwenu soni mungongolo syenu mukopoche yilonda yakupweteka soni yangapola. Nditu chimchikola yilonda kutandila kusajo kwenu mpaka pamtwe penu. 36  Yehofa chachimtopola jemanja ni kumjawusya kwa ŵandu ŵamitundu jine, janganimjimanyililaga jemanja soni achinangolo ŵenu. Chachimtopolela kweleko pampepe ni mwenye jwenu jwachimchilisagulila. Kweleko chimchija kujitumichila milungu jine, milungu ja yitela soni ja maganga. 37  Pachimchiyika ku malo kwachachimtopolela Yehofako, yindu yayichimtendechela jemanja yichatendekasya woga ŵandu ŵa kweleko, mwamti jemanjajo chachimsekaga soni kumnyogodola. 38  “Chimchipanda mbeju syejinji m’migunda mwenu nambo chimchitosya yamnono, ligongo sombe sichijonanga mbeju syenusyo. 39  Chimchilima migunda ni kupanda mipeleya, nambo yisogosi yakwe ngasimtyosya kapena kumwa finyo jwakwe, ligongo yiwungu yichijonanga mbejujo. 40  Chimchikola yitela ya maolifi yejinji kusyungulila m’chilambo chenu, nambo ngasimpakala mawuta gakwe, ligongo maolifigo gachigwila pasi mkanigakomale. 41  Chimchiŵeleka ŵanache ŵachalume soni ŵachakongwe, nambo jemanjajo ngasaŵa ŵenu, ligongo chachajigala kuti akaŵe achikapolo. 42  Mlili wa tulombo uchijonanga yitela yenu yosope soni yiliyose yachimchilima m’chilambo chenu. 43  Mundu jwamtundu wine jwakutama pasikati penu chachipitilisya kuŵa jwamachili mnope, nambo machili ga jemanja gachinandipilaganandipilaga. 44  Jwalakwe chachimkongosya jemanja yindu, nambo jemanja ngasimumkongosya yindu jwalakwejo. Jwalakwe chachimlamulila jemanja, nambo jemanja chimchiŵa ŵakutuluka.* 45  “Matembelelo gosopega nditu gachiyika ni kumgwila jemanja, mwamti gachiŵa pa jemanja mpaka mli mmasile wosope, ligongo nganimpikanila maloŵe ga Yehofa Mlungu jwenu mwakukana kusunga malamusi gakwe gangumlamulaga. 46  Yeleyi yichipitilisya kumgwila jemanja soni ŵanache ŵenu, mwamti yichiŵa mpela chimanyisyo soni chakumkalamusya jwalijose mpaka kalakala. 47  Yeleyi yichiŵa myoyo ligongo lyakuti nganimumtumichila Yehofa Mlungu jwenu ni mtima wakusangalala pandaŵi jamwakwete yindu yejinji. 48  Yehofa chachimtumichisyaga adani ŵenu kuti alimbane ni jemanja, mwamti chimchatumichilaga adani ŵenuwo mli ni sala soni njota nambosoni mli m’wete yiwisa soni mli ŵangali chilichose. Jwalakwe chachimŵika likongwa lyachisyano pa ngosi syenu mpaka ali ampyajisile wosope. 49  “Yehofa chachimtumichisya mtundu wine wa ŵandu kuti umjimuchile jemanja mwachitemachitema mpela mwajikusatendela ngwasi pakukamula chinyama. Mtundu welewu uchityochela kutali, kumbesi kwa chilambo, soni chiŵecheto chakwe jemanja ngasimkombola kuchipikana. 50  Mtundu welewu uchiŵa wakogoya mwamti ngasiwuyikosya yakuti aŵa ali ŵakulungwa kapena kumtendela chanasa mwanache. 51  Jemanjajo chachilya ŵanache ŵa yilango yenu soni yiliyose yamlimile mpaka ali ampyajisile jemanja. Ngasamlechela tiligu jwine julijose, finyo jwasambano kapena mawuta gasambano, ŵanache ŵa ng’ombe kapenasoni ŵanache ŵa ngondolo mpaka ali amjonasile jemanja. 52  Misinda jenu josope m’chilambo chenucho chachijisyungulila mwamti ngasamkunda jemanja kukopoka m’misindajo* mpaka ndenje syenu syelewulewu soni syakulimbangana syachimchidalilaga sili sigwile. Nditu chachijisyungulila misinda jenu josope m’chilambo chenu champele Yehofa Mlungu jwenu. 53  Ligongo lya yakupweteka yachimchiyiwona pandaŵi jele adani ŵenu chachijisyungulila misinda jenu soni pachachimlagasya jemanja, pelepo chimchilya ŵanache* ŵenu ŵakuliŵelechela, chimchilya minowu ja ŵanache ŵenu ŵachalume soni ŵachakongwe ŵampele Yehofa Mlungu jwenu. 54  “Atamose jwamlume jwalunyenye soni jwasyoŵelele kutama umi wambone pasikati penu, ngasamtendela chanasa mlongo mjakwe, ŵamkwakwe ŵakusiŵanonyela, kapenasoni ŵanache ŵakwe ŵasigele, 55  mwamti ngasiŵagayila jemanjajo minowu ja ŵanache ŵakwe ŵachalume jachachilyaga. Yeleyi yichiŵa myoyo pakuŵa jwalakwejo ngasakola chindu chilichose ligongo lya yakupweteka yachachiyiwona pandaŵi jachachijisyungulila adani ŵenu misinda jenu soni pachachimlagasyaga. 56  Nombenajo jwamkongwe jwalunyenye jwanganaganichisyepo yakuti mpaka aponde pasi ni lusajo lwakwe ligongo lyakuti ali jwalunyenye, soni jwasyoŵelele kutama umi wambone pasikati penu, jwamkongwe jwelejo ngasiŵatendela chanasa ŵamkwakwe ŵakusiŵanonyela, mwanache jwakwe jwamlume, kapena mwanache jwakwe jwamkongwe. 57  Jwalakwe ngasiŵagayila jemanjaji yindu yakopoka m’chitumbo chakwe panyuma pakuŵeleka. Ngasiŵagayilasoni minowu ja ŵanache ŵakwe ŵachalume ŵaŵeleche. Jwalakwe chachilyaga yindu yeleyi mwakusisa ligongo lya yakupweteka yachachiyiwona pandaŵi jachachijisyungulila misinda jenu adani ŵenu soni pachachimlagasyaga. 58  “Naga jemanja ngamkukuya mwakusamala maloŵe gosope ga mu Chilamusi chelechi gaŵalembile m’buku jeleji soni naga ngamkogopa lina lyakuchimbichika soni lyakutesya woga lya Yehofa Mlungu jwenu, 59  Yehofajo chachimlagasya jemanja pampepe ni ŵanache ŵenu ni yakusawusya yakogoya yayichiŵa yekulungwa soni yakutamilisya nambosoni ni yilwele yakogoya soni yakusawusya kupola. 60  Jwalakwe chachimgwichisya jemanja yilwele yosope ya ku Iguputo yamwayijogopaga yila soni yilwele yeleyo yichimkakamila jemanja. 61  Konjechesya pelepo, Yehofa chachimgwichisya jemanja yilwele kapena milili ja mtundu wine uliwose janganajilemba m’buku ja Chilamusi jeleji mpaka jemanja wosope ali ampyajisile. 62  Atamose kuti jemanja mtupile mnope mpela ndondwa syakwinani, nambo chimchisigala ŵamnono, ligongo nganimpikanila maloŵe ga Yehofa Mlungu jwenu. 63  “Mpelaga mwayaŵelele kuti Yehofa ŵaliji jwakusangalala pakusaka kumkamuchisya kuti yindu yimjendeleje chenene soni kuti mtupe, Yehofajo chachiŵasoni jwakusangalala kuti amjonanje soni kuti ampyajile jemanja. Jwalakwe chachimtyosya jemanja m’chilambo chamkuja kuchijigalacho. 64  “Yehofa chachim’balalikanganya jemanja pasikati pa mitundu josope ja ŵandu kutyochela ku mbali jimo ja mbesi ja chilambo mpaka kuja kwika ku mbesi jine. Kweleko chimkajitumichileje milungu ja yitela soni ja maganga, milungu jele jemanja soni achinangolo ŵenu nganajimanyililaga. 65  Jemanja ngasimtamaga mwamtendele pasikati pa ŵandu ŵamitundu jinejo soni ngasimkola malo gakupumulila. Mmalomwakwe, Yehofa chachitendekasya kuti mlagasicheje mumtima mwenu, meso genu kuti gaŵe gelembuche soni kuti mŵe ŵakwasa mtima. 66  Umi wenu uchiŵa pangosi soni chimchitamaga mwawoga chilo ni musi wakwe, mwamti chimchiŵaga ŵakayichila ya umi wenu. 67  Kundaŵi pakuchele chimchiŵechetaga kuti, ‘Bola kukaswele,’ soni ligulo pakuswele chimchiŵechetaga kuti, ‘Bola kukaŵe kundaŵi.’ Chimchiŵechetaga yeleyi ligongo lya woga wawuchimkamula jemanja m’mitima mwenu soni ligongo lya yindu yachimchiyiwonaga ni meso genu. 68  Pambesi pakwe, Yehofa nditu chachimtendekasya jemanja kuwujila ku Iguputo pasitima, ulendo wanamsalile kuti, ‘Ngasimwujilakosoni.’ Kweleko chimchilisumisya mwachimsyene kwa adani ŵenu mpela achikapolo ŵachalume soni ŵachakongwe nambo pangali juchachimsuma.”

Maloŵe Gamwiŵanda

Mu Chihebeli ŵatiga, “upile wakola yisogosi ya m’chitumbo mwenu.”
Ŵane akusati, “chitundu” kapena “lidengu.”
Mikate jakala ŵajipanganyaga ni utandi wa tiligu kapena balele.
Mu Chihebeli ŵatiga, “chachimtenda jemanja kuŵa mtwe, ngaŵaga mchila.”
Ŵane akusati “kutapana; kutembelela.”
Mu Chihebeli ŵatiga, “ngasimkola yisogosi ya m’chitumbo mwenu.”
Ŵane akusati “chamuko.”
Pelepa akwamba ulwele wa TB.
Upanga ukusawoneka mpela chipula chekulungwa chakutema kosekose.
Pelepa akugopolela kuti kwinani ngasikugwa wula.
Pelepa akugopolela kuti chilambo chawo ngasichisogola yiliyose ligongo lya kusoŵa kwa wula.
Welewu uli ulwele wakukopoka chindu chamti mpela litumbo kumalo kwakutendela chimbusi. Ŵane akusati ulwele wa “musi kapena duma.”
Mu Chihebeli ŵatiga, “jwalakwe chachiŵa mtwe, nambo jemanja chimchiŵa mchila.”
Mu Chihebeli ŵatiga, “mkati mwa magetigo.”
Mu Chihebeli ŵatiga, “yisogosi ya m’chitumbo mwenu.”