“Mkaŵaga ŵakusingalilwa ni kuganisya ya malaŵi. Yamalaŵi ni yamalaŵi. Lisiku lililyose lyana yakusawusya yakwe yakwepe.”—MATEYU 6:34.

Yayikugopolela: Yakusawusya ya lisiku lililyose, yigambile kuŵa mbali ja umi wetu. Ngatukusosekwa konjechesya yakusawusya ya lelo ni ya malaŵi. Myoyo tukadandaulaga ni ya malaŵi.

• Kudandawula mpaka kutandikasye kulagasika nganisyo. Myoyo tulinjeje kutenda ayi: Chandanda, tumanyilileje kuti kulagasika nganisyo kwine nganituŵa tukuŵambele. Kudandawula yindu yanganituŵa tuyiŵambele mpaka kujonjechesye kulagasika nganisyo. Chaŵili chatukusosekwa kumanyilila chili chakuti, yindu yatukusadandawulaga ndaŵi sine yangatendekwaga.

“Lunda lwakutyochela kwinani pandanda luli . . . lwa kuŵeŵa.”—YAKOBO 3:17.

Yayikugopolela: Tukaliwonaga kuti tuli ŵalunda. Tukajembecheyaga kutenda yindu yanganituŵa tukombwele soni tukajembecheyaga yeleyo kwa ŵane.

• Tuŵeje ŵakulinandiya, tumanyilileje yanganituŵa tuyikombwele m’weji soni ŵane. Naga tukutenda yeleyi, m’weji soni achimjetu tuchinandiya kulagasika nganisyo soni yichiŵa yangasawusya kukwanilisya yakulinga yetu. Myoyo tupitilisyeje kutenda yindu mwakusangalala. Naga tukusangalala atamose yindu pangayikwenda chenene, tuchinandiya kulagasika nganisyo.

“Mundu jwakuwusimana mtima ni jwakupikanichisya chenene yindu.”—MISYUNGU 17:27.

Yayikugopolela: Nganisyo syakulemwecheka mpaka sisokonasye kaganisye ketu. Myoyo tulinjilileje kuŵa ŵakuwusimana mtima.

• Tuwungunyeje yayikutulagasya nganisyo soni tumanyilileje yatukusosekwa kutenda. Mwachisyasyo, patukulagasika nganisyo, tumanyilileje yayikutulagasyayo, mwayikutukwayila mumtima soni mwatukusatendela yindu. Patumanyilile, mwine mpaka tuyilembe panepakwe. Naga tukumanyilila chenene yayikutulagasya nganisyo, tuchikombola kulimbana nayo mwangasawusya. Tukusosekwasoni kuganichisya matala gakumachisya yindu yayikusatulagasya nganisyo. Naga ngatukumanyilila chachitendekasisye, mpaka tupate matala gane gakunandiyila kulagasikako mpela kutenda masengo ganegakwe.

• Myoyo tulinjilileje kuchenga mwatukusayiwonela yindu. Yampaka yitulagasye nganisyo m’weji, ŵane nganaŵa alasile nayo. Kayiwone ka yindu mpaka kaŵe kakulekangana. Kwende tuganichisye yindu yitatu ayi:

  1. Tukajanguyaga kuganisya kuti ŵane akwete yakulinga yakulemwecheka. Ndaŵi sine patujimi pamsele, mundu jwine mpaka atupitile ni kwima kusogolo kwetu. Naga tukuganisya kuti yatesileyo yili yakulemwecheka mpaka tutumbile. Payitendekwe yeleyi tukusosekwa kukola nganisyo syambone kwa mundujo. Kutenda yeleyi kuli kwambone.

  2. Tulolejesoni yindu yambone mmalo mwakwamba ganichisya mwayiŵelele yindu. Mpaka tunandiye kulagasika nganisyo patuli pa malo gakwelela basi kapena patukwembecheya kuwonegana ni adokotala, mwakutenda yindu yineyakwe mpela kuŵalanga mabuku, kapena kuŵalanga mautenga ga pafoni.

  3. Tujiganichisyeje ngani josope jajikutulagasyajo. Mpaka tuliwusye kuti, Ana chakusawusyachi chichiŵa chekulungwa malaŵi kapena wiki jakuyichisya? Alekanganyeje yakusawusya yayili yekulungwa mnope ni yayili yamwana.

“Yindu yosope yitendekwe mwakulongosoka.”—1 AKOLINTO 14:40.

Yayikugopolela: Tulinjilileje kutenda yindu mwakulongosoka paumi wetu.

• Patukutenda yindu mwakulongosoka tukusasaka kuti tutendeje yindu mwakuŵajilwa. Chindu chimo champaka chitutendekasye kutenda yindu mwangalongosoka soni mwakutulagasya nganisyo chili kwamba kuyileka yindu mwachisawawa kuti chitutende ndaŵi jine. Yeleyi mpaka yitutendekasye kuti tukole masengo gejinji gangamalisya. Uli ngalinjilila kutenda yindu yiŵili yakuyichisyayi.

  1. Tukoleje ndandanda soni tujikuyeje chenene.

  2. Tupateje matala gakumachisya ndamo jajikusatutendekasyaga kuti tugambeje kuleka mwachisawawa masengo gangamalisya.

“Kupumula panandi kuli kwambone kulekangana ni kukamula masengo mwakulimbichila soni kuwutusya mbepo.”—JWAKULALICHILA 4:6

Yayikugopolela: Ŵandu ŵakusakamula masengo mwangapumulila, nganaŵa awuweni umbone wawukusayika ligongo lyakamula masengo mwakulimbichila. Ŵanduŵa ngakusapata ndaŵi jakusangalalila ni yindu yapatile pakamwile masengo.

• Myoyo tukusosekwa kugawonaga masengo soni mbiya mu litala lyakuŵajilwa. Mundu nganaŵa asangalele mnope kapena kunandiya kulagasika nganisyo ligongo lyakuti akwete mbiya syejinji. Kusala yisyene yeleyi yili yakuwona. Lilemba lya Jwakulalicila 5:12 likusasala kuti, “Ŵakusichila ŵangagona lugono ligongo lya yipanje.” Myoyo tukusosekwa kwikutila ni yindu yatukwete.

• Tukoleje ndaŵi jakupumula. Tukusanandiya kulagasika nganisyo patukutenda yindu yayikusatusangalasya. Myoyo kwamba kusangalala mwakulolela TV nganikuŵa kukamuchisye.

• Tukakundaga kuti yakupanganyapangaya ya masiku agano yitusokonasyeje. Tuŵambaleje kumalila ndaŵi pakuŵalanga mameseji kapena kunguluka pa malo gakunguluchila ga pa Intaneti. Tukatamilaga kuŵalanga mameseji gangakwayana ni masengo pa ndaŵi jatukukamula masengo kulekapo naga gali gakusosekwa mnope.

“Kutenda mang’asi gakulimbisya chilu kuli kwakamuchisya.”—1 TIMOTEO 4:8

Yayikugopolela: Kutenda mang’asi kapena kuti masewela gakulimbisya chilu mwakutamilichika kukusatendekasya kukola chilu chambone.

• Tunonyeleje kutenda yindu yampaka yitukamuchisye kola umi wambone. Kutenda masewela gakulimbisya chilu mpaka kukamuchisye kuti chilu chetu chiwonecheje chenene soni kuti tukalagasikaga mnope nganisyo. Tulyeje yakulya yampaka yikamuchisye kuti chilu chetu chiŵeje chambone soni tuŵambaleje kutama ngalya. Nambosoni tupumuleje mwakwanila.

• Tukakwembaga soona, kumwa mtela wakusokonasya mtwe soni kumwa mnope ukana pakusaka “kumasya” kulagasika nganisyo. Chilu chetu chikusajonasika soni kapate kambiya kakusaŵa kakusawusya naga tukukamulichisya masengo yindu yeleyi kwa ndaŵi jelewu. Yeleyi yikusajonjechesya kulagasika nganisyo.

• Tukusosekwa kuwonegana ni dokotala naga kulagasika nganisyoko kuyiche pakusawusya mnope. Tukatendaga sooni kwawula kwa adokotala kuti akatukamuchisye.

‘Tusaguleje ayo yayili yambone mnope.’—AFILIPI 1:10.

Yayikugopolela: Tuganichisyeje mwakusamala yindu yakusosekwa mnope.

• Tuyilembeje yindu mwakulongosoka yayili yakusosekwa. Yeleyi yichitukamuchisya kuti tuŵichilejepo mtima pamasengo gagali gakusosekwa mnope. Yichitukamuchisyasoni kulola yindu yatukusosekwa kutenda mwachitema ni yangayikusosekwa kuyitenda mwachitema nambosoni yayikusosekwa kuyileka kwene.

• Pa wiki, tuloleje yatutite kajikamulichisye masengo ndaŵi jetu. Kaneko tupateje matala gampaka gatukamuchisye kuti ndaŵi jetu tujikamulichisyeje masengo mwakuŵajilwa. Patukutenda yindu mwakulilekasya ngatukusalagasika mnope nganisyo.

• Tupateje ndaŵi jakupumula. Kupata ndaŵi jakupumula kukusakamuchisya kuti tukole machili soni kukusanandiya kulagasika nganisyo.

“Kudandawula kwa mundu kukusaŵa mpela chindu chakusitopesya mumtima mwakwe, nambo maloŵe gambone gakusamsangalasya.”—MISYUNGU 12:25, NW.

Yayikugopolela: Kuŵecheta mwakwaganichisya ŵane mpaka kwalimbikasye ŵane.

• Tumsalileje yayikutulagasya nganisyo mundu jwampaka atupikanichisye. Kumsalila mundu jwine yakulukosi kwetu, mpaka kutukamuchisye kuti tuyiwoneje yindu mwakuŵajilwa kapena mpaka kutukamuchisyesoni kupata litala lyakumachisya yayikutulagasyayo. Nambosoni kuchitukamuchisya kuti tuŵe ŵakusangalala.

• Tuŵendeje chikamuchisyo. Tumŵendeje mundu jwine kuti atukamuchisye kukamula masengo gatukwete.

• Naga jwatukusakamula najo masengo atutendele yindu yayikutulagasya nganisyo tukusosekwa kupata matala gakumachisya. Mwachisyasyo, tukusosekwa kumsalila mundujo mwatukupikanila mumtima payatutendeleyo nambo mwachinonyelo soni mwakuwusimana mtima. (Misyungu 17:27) Naga yeleyi yikulepeleka tukusosekwa kunandiya ndaŵi jakutendela yindu yalumo ni mundujo.

‘Ŵana upile ŵandu ŵakulaga m’mitima mwawo mwausimu.’—MATEYU 5:3.

Yayikugopolela: Ŵanduwe tukusasosechela yakulya, yakuwala soni malo gakutama. Tukusasosekwasoni yindu yausimu. Kuti tuŵe ŵakusangalala tukusosekwa tumanyilileje yatukusosechela soni tutendejepo kandu.

• Lipopelo chili chindu chekulungwa champaka chitukamuchisye. Mlungu akutusalila kuti, “mtule pajwalakwejo yidandawulo yenu yosope pakuti jwalakwejo ni jwakusamsamalila jemanja.” (1 Petulo 5:7) Kupopela soni ganichisya mnope yindu yambone mpaka kutukamuchisye kukola mtendele wamumtima.—Afilipi 4:6 7.

• Tuŵalanjeje maloŵe ga Mlungu kuti gatukamuchisye kuŵa paunasi ni Mlungu. Yiwundo yosope yayilembedwe m’magasiniji, yili yakutyochela m’Baibulo yayalembedwe kuti yitukamuchisye mwausimu. Yeleyi yikusatukamuchisya kukola ‘lunda lusyesyene nambosoni ndamo jakupakombola ganisya chenene.’ (Misyungu 3:21) Uli ngaliŵichila chakulinga chakuŵalanga Baibulo? Buku ja Misyungu mpaka jiŵe jambone kutanda kujiŵalanga.