Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Ŵanache akusalijiganya ndamo ja chinonyelo mwakuya chisyasyo chambone cha achinangolo ŵawo

LITALA LYAKAMUCHISYA KUMALANA NI YAKUSAWUSYA

Kulijiganya Kulekanganya Ndamo Syambone ni Syakusakala

Kulijiganya Kulekanganya Ndamo Syambone ni Syakusakala

Anyamata ŵane ŵamkamulile mnyamata mjawo pandaŵi jele sukulu japanganyisye ulendo wakwawula kwine kwakwe. Anyamata wosopeŵa ŵatyochelaga pa sukulu jakumanyika mnope ku Canada. Panyuma pa kumkamulila mnyamataju, jwakulemba ngani jwine lina lyakwe Leonard Stern jwalembile mu nyusipepala jine kuti, “Kuŵa jwalunda, jwamlijiganye soni jwakusichila nganikuŵa kukamuchisye ŵachinyamata kuleka kutenda yakusakala.”—Ottawa Citizen

Stern jwasasilesoni kuti, “Mpaka ayiwone kuti udindo wekulungwa wakwete achinangolo uli kwajiganya ŵanache ŵawo kumanyilila kulekanganya ndamo syambone ni syakusakala. Nambope atamose yili myoyo, achinangolo ŵajinji akusayiwona kuti chakusosekwa mnope chili chakuti ŵanache ŵawo akomboleje chenene kusukulu, soni kupata masengo gambone gampaka gatendekasye kola mbiya syejinji.”

Yili yisyene kuti kulijiganya kuli kwakusosekwa. Nambope, majiganyo gapenani nganigaŵa gamkamuchisye mundu kumalana ni kusachilila kutenda yakusakala, kapena kuŵambala ndamo syakusakala. Nambi ana ni kwapi kwampaka tupate majiganyo gakutukamuchisya kola ndamo syambone?

MAJIGANYO GA M’MALOŴE GA MLUNGU GAKUSATULONGOLELA

Baibulo jili mpela ligalasi. Patukujiŵalanga, tukusamayilila chenene malile ga katende ketu ka yindu soni yakulepela yetu. (Yakobo 1:23-25) Baibulo jikwete yindu yejinji yakamuchisya. Jikusatukamuchisya kuchenga yisyesyene, kukusya ndamo syakututendekasya kuŵa pa mtendele soni mkamulano. Ndamo syelesi sikupwatikapo umbone mtima, kutenda yambone, kuwusimana mtima, kulilekasya soni chinonyelo. Chinonyelo chikusakolanjikwasoni kuti ‘chakutaŵila yosope pampepe kusyene.’ (Akolose 3:14) Ligongo chichi chinonyelochi chili chapajika? Kwende tulole yajikusasala Baibulo pakwamba ya ndamoji.

  • “Chinonyelo chili chakuwusimana mtima nambosoni chakulisinga. Chinonyelo changali wiwu, changalilumba kapena kulikwesya [ligongo lya kupoka]. Chinonyelo changatenda chipongwe, changalinonyela, changatumbila, soni changasunga ngani naga jwine achilemwechesye. Chinonyelo changasangalala naga jwine atesile yangalumbana [yakusakala], nambo chikusasengwa ni yakuwona yisyesyene. Chinonyelo changapela pakutenda yindu, . . . chikusapilila ndaŵi syosope. Chinonyelo chili changamala.”—1 Akolinto 13:4-8.

  • “Naga mundu akumnonyela mjakwe, ngaŵa kumtendela chakusakala chilichose.”—Aloma 13:10.

  • “Penani pa yosope yene, chekulungwa mnope chili chakuti mnonyelaneje, pakuti chinonyelo chikusasisa ulemwa wejinji.”—1 Petulo 4:8.

Ana pali ni ŵandu ŵakusiŵanonyela wawojo akusapikana wuli? Ana akusayiwona kuti ali pa chiteteyo kapena pamtendele? Akusayiwona kuti akusiŵasosela yambone soni ngakusasaka kwakuŵasya mwamelepe.

Chinonyelo mpaka chatendekasye ŵandu kuchenga ndamilo syawo pakusaka kwapindulisya ŵane. Mwachisyasyo, mundu jwine jwatugambe kumkolanga kuti George jwakwete chisukulu chaŵanonyelaga kunguluka nacho. Nambope papali chakusawusya ligongo George jwanonyelaga kwemba sona. Akwegwe ŵakwe ŵalume nganasakaga kuti jwalakwe akwembeje pali pana chisukulucho. Ana George jwatesile chichi? Atamose kuti aŵele ali mkukwemba kwa yaka 50, nambope jwachenjile ndamoji pakusaka kuchisangalasya chisukulu chawo. Yisyene, chelechitu chaliji chinonyelo chekulungwa.

Baibulo jikusatukamuchisya kola ndamo syambone mpela umbone mtima, kutenda yambone soni chinonyelo chachili ndamo japajika

Chinonyelo chili ndamo jatukusatenda kulijiganya. Achinangolo akusakola masengo gekulungwa gakwajiganya ŵanache ŵawo mwampaka alochesye chinonyelo. Akusiŵasosela yakulya, kwachenjela soni kwakamuchisya palwasile. Achinangolo ŵambone akusiŵajiganyaga ŵanache ŵawo soni kuŵechetana nawo. Akusiŵajamuka ŵanache ŵawo yayikupwatikapo kwajiganya mfundo syampaka syakamuchisye kumanyilila chambone soni chakusakala. Konjechesya pelepa, akusatendaga yakomboleka mwakuŵa chisyasyo chambone kwa ŵanache ŵawo.

Yakutesya chanasa ni yakuti achinangolo ŵane akusalepela kwanilisya maukumu gawo. Ana yeleyi yikugopolela kuti ŵanache ŵawo ngaŵa mkuchenga ni kola ndamo syambone? Iyayi ngaŵa myoyo. Atamose ŵandu ŵachikulile kupwatikapo ŵaŵakulile m’liŵasa lyegaŵikangane, achenjile umi wawo ni kuŵa ŵandu ŵakudalilichika. Mpela mwachituyiwonele mungani jakuyichisya, ŵandu ŵane achenjile ndamo syawo atamose kuti ŵane ŵawonaga kuti nganaŵa achenjile.