Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MBILI JANGU

Nganindeka Kulijiganya

Nganindeka Kulijiganya

NGUMYAMICHILA mnope Yehofa ligongo lyakuti ‘akunjiganya une.’ (Yes. 30:20) Akusiŵajiganya ŵakutumichila ŵakwe pakamulichisya masengo Baibulo jajili Maloŵe gakwe, chilengedwe, soni gulu jakwe. Akusakamulichisyasoni masengo abale ni alongo pakutukamuchisya. Atamose kuti ngwete yaka ya mma 100, ngupindulape ni majiganyo ga Yehofa kupitila mmatala gelega. Uli nasalile ya mbili jangu kuti apikanichisye yangugopolela pelepa.

Ndili ni liŵasa lyangu mu 1948

Napali mu chaka cha 1927 mkatawuni kamwana chiŵandika ni msinda wa Chicago, ku Illinois, m’chilambo cha U.S.A. Baba ni Mama ŵakwete ŵanache 5. Mena ga ŵanacheŵa gali Jetha, Don, unejo, Karl, ni Joy. Wosope twamtumichilaga Yehofa ni mtima wosope. Mwamti Jetha jwajinjile kalasi jaŵili ja sukulu ja Giliyadi mu 1943. Don, Karl, ni Joy ŵatumichilaga ku Beteli ja ku Brooklyn, ku New York. Don jwapite mu 1944, Karl mu 1947, pele Joy mu 1951. Chisyasyo chawo chambone soni chisyasyo chambone cha achinangolo ŵetu chalimbikasisye mnope.

LIŴASA LYETU LYALIJIGANYISYE YISYESYENE

Baba ni Mama ŵamnonyelaga mnope Mlungu soni ŵalipelekaga mnope pakuŵalanga Baibulo. Mwamti ŵatukamuchisye ŵanachewe kukola mtima wakulandanawo. Baba nganayikosyaga ya dini mwamti ŵajinjile usilikali ku Europe pa Ngondo Jandanda ja Pachilambo Chosope. Ligongo lyakuyamichila kuti Baba ŵawusile ŵachijumi, Mama ŵasalile Babawo kuti, “Ŵamkwangu, kwende ku chalichi mpela mwatwatendelaga kala.” Baba ŵajanjile kuti, “Chinakuye nambo nganja kwinjila mkati.” Mama ni ŵawusisye kuti, “Ligongo chichi?” Babawo ŵajanjile kuti, “Patwaputaga ngondo, achimlongola ŵa dini jimo nambo ŵaŵaŵaga kumbali syakulekangana syasyamenyanaga ngondo ŵapopelelaga asilikali soni yida yakuputila ngondo. Ana pelepa Mlungu jwaŵaga kumbali syosope syasyalimbanagasi?”

Kaneko Mama ali ku chalichi, ŵa Mboni sya Yehofa ŵaŵili ŵayiche panyumba jetu. Ŵalechele Baba tumabuku tuŵili twakulijiganyila Baibulo, (Light), twatwalondesyaga ya buku ja Chiwunukuko. Baba twasangalesye tumabukutu mwamti ŵapochele. Mama paŵatuweni ŵatandite kutuŵalanga. Lisiku line ŵachiweni chimanyisyo pa nyusipepala jine chakwaŵenda ŵandu ŵachidwi ku lijiganyo lya Baibulo pakamulichisya masengo tumabuku tula (Light). Mwamti ŵapite kukutanda kulijiganya. Paŵakopochele, jwamkongwe jwine jwachikulile jwawugwile litanga. Mama ali akamulile kabuku kamo ŵamwusisye jwamkongweju kuti, “Ana akuno ni kwakulijiganya kabuku aka?” Jwamkongweju jwajanjile kuti, “Elo mjangu jwapamtima, jinjilani.” Wiki jakuyichisya, ŵanache wosope twapite yalumo ni Mama mwamti panyuma pakwe twajawulaga mwakutamilichika.

Ndaŵi jine palijiganyoli, jwakutendesya ŵambendile kuti mbalanje Salimo 144:​15, papakusasala kuti ŵakusamtumichila Yehofa akusaŵa ŵakusangalala. Lilembali lyalimbikasisye. Nambosoni malemba gane gagalimbikasisye galiji mpela 1 Timoteyo 1:​11, lyalikusasala kuti Yehofa ali “Mlungu jwakusangalala,” soni lya Aefeso 5:​1, lyalikusatulimbikasya kuti “tumsyasyeje Mlungu.” Mwamti pambesi pakwe naliŵechetele mumtima kuti ngusosekwa kumtumichila Mkupanganya jwangu mwakusangalala soni kuyamichila ligongo lya upilewu. Yeleyi yili yindu yiŵili yambele ndili mkutenda paumi wangu.

Mpingo wawaŵandichile waliji pa lutando lwa makilomita 32. Atamose kuti waliji pakutalichila myiyi, nambope twajawulaga kukusongana. Mwamti lunda lwangu lwakujimanyilila Baibulo lwapite pasogolo. Ngukumbuchila kuti lisiku line tuli pamisongano, jwakutendesya ŵamkolasile Jetha kuti ajanje. Ndili mbikanile yaŵajanjile, naliŵechetele mumtima mwangu kuti, ‘Najipikene mfundo jelejo pajiŵalanjidweje, yikaŵe kuti najimiche mkono nikuti ngakombwele kwanga.’ Kaneko natandite kukosechela yakuja kwanga kumisongano. Chakusangalasya mnope, nakulilaga yalumo ni achalongo achimjanguŵa pangani jakwawula pasogolo mwausimu. Mwamti nabatisidwe mu 1941.

KULIJIGANYA KUTYOCHELA KWA YEHOFA PAMISONGANO JA CHIGAWO

Jwangawuliŵalilaga msongano wachigawo uwatendekwe ku Cleveland mumsinda wa Ohio m’chaka cha 1942. Mwamti malo gane gakupunda 50 ku United States ŵagalumbikenye ni msonganowu kupitila pa telefoni. Liŵasa lyetu yalumo ni abale ni alongo ŵane twatemi mmatenti mu tawuni jine chiŵandika ni malo gamsonganowu. Ngondo Jaŵili ja Pachilambo Chosope jaliji jili mkati soni ŵa Mboni sya Yehofa ŵaliji ali mkwasisya mnope. Ligulo, nagawonaga magulu ga abale gali mkwimika magalimoto gawo pamalo gakwimika magalimoto nambo magesi ali agalosisye mwakutalikangana ni malo gatwatemi. Galimoto jilijose jakwete mundu jwakujijembecheya chilo chosope. Pachitendekwe chindu chakusimonjesya abaleŵa ŵaliji ŵakoseka kupamba magesi gakusogolo kuti gatendesye dimu ŵandu ŵakusokonasyawo nambosoni ŵaliji ŵakoseka kulisya utala. Abale ŵane ŵaliji ŵakoseka kuja kukamuchisya. Mwamti naliŵechetele mumtima kuti, ‘Ŵandu ŵa Yehofa ali ŵakoseka pa chilichose.’ Nganitukola chakusawusya chilichose mwamti nagonaga lugono lwakuwa nalo.

Panakumbuchilaga ya msonganowu panyuma pa yaka yejinji, nayikopochele kuti mama ŵangu ŵakwete chikulupi chakulimba pa Yehofa soni ku gulu jakwe, mwamti nganatendaga woga kapena kudandawula ni chilichose. Nganimba ndiŵalile chisyasyo chawo chambone.

Mkanipapite ndaŵi jekulungwa panyuma pamsonganowu, Mama ŵangu ŵalembesye upayiniya wakutamilichika. Mwamti ŵakolaga chidwi ni ngani syakusala ya utumiki wandaŵi syosope. Tuli mkwawula kunyumba, Mamaŵa ŵatite, “Ndili jwakusachilila kupitilisya upayiniya, nambo nganimba ngombwele kupitilisya kwineku ndili mkusamalila pamlango.” Ni ŵatuwusisye naga mpaka tukamuchisye pambaliji. Wosope twajitikene nayo kuti mpaka tukamuchisye. Myoyo, ŵatuŵendile jwalijose jwetuwe kuti tulinganyeje chipinda chimo kapena yiŵili mkanitulye chakulya chakundaŵi. Patupite kusukulu ŵalolechesyaga kuti pamlango pali chenene kaneko ŵajawulaga kukulalichila. Yatupilaga yakutenda nambope ŵalolechesyaga kuti akutusamalila ŵanachewe. Patuŵelwiche kusukulu twasimanaga ali atutelechele chakulya cha musi. Masiku gane patuŵelwiche kusukulu twalonganaga kukulalichila yayatukamuchisyaga kumanyilila ngopolelo ja kuŵa mpayiniya.

KUTANDA UTUMIKI WANDAŴI SYOSOPE

Natandite upayiniya ndili ngwete yaka 16. Atamose kuti pandaŵiji Baba ŵangu ŵaliji mkanaŵe kuŵa ŵa Mboni sya Yehofa, nambope ŵasangalalaga ni yanatendaga. Ligulo line nasalile kuti atamose kuti ngulipeleka mnope pakulalichila, ngangumpata mundu jwakuti namjiganyeje Baibulo. Kaneko panyuma pakuganichisya mwakusokoka nawusisye Babawo kuti, “Ana ali ŵakusachilila kuti alijiganyeje ni une Baibulo?” Ŵatemi jii kaneko ni ŵatite, “Nguyiwona kuti pangali ligongo lyakupikanika lyakanila kulijiganya.” Myoyo, lijiganyo lyangu lyandanda ŵaliji Baba ŵangu. Kusala yisyene welewu waliji upile wekulungwa.

Twalijiganyaga buku jakuti “Yisyesyene Yichimgopola” (The Truth Shall Make You Free). Lijiganyoli palyajawulaga pasogolo nayikopochele kuti Baba ŵangu ŵangamuchisyaga kuti mbe jwakulijiganya soni jwakwiganya jwambone. Mwachisyasyo, ligulo line panyuma pakumalisya kuŵalanga ndime, ŵatite, “Nayipikene yajikwiganya bukuji nambo ana mkumanyilila chamti uli kuti bukuji jikusala yisyene?” Nganimanyililaga kwanga kwa chiwusyochi, myoyo natite, “Nganingola kwanga kwa chiwusyochi pandaŵi ajino, nambo pa ulendo wakuyichisya chinjikola kwanga kwakwe.” Mwamti paulendo wakuyichisya najanjile. Napatile Malemba gagaŵichilaga kunyuma mfundo jatwakambilanaga. Kaneko natandite kukosechela chenene lijiganyo lyetu mwakuwungunya mfundo sine sya mulijiganyolyo. Yeleyi yangamuchisye une soni baba ŵangu kwawula pasogolo mwausimu. Mwamti ŵakamulichisyaga masengo yatwalijiganyaga kaneko mu chaka cha 1952 ŵabatisidwe.

YAKULINGA YASAMBANO YANGAMUCHISYE KULIJIGANYA YEJINJI

Natyosile panyumba ndili ni yaka 17. Jetha a jwaŵele mmishonale, pele Don, jwatumichilaga pa Beteli. Jemanjaji ŵawunonyelaga utumiki wawo mwamti yeleyi yalimbikasisye mnope. Myoyo, nawuchisye utumiki wa pa Beteli soni sukulu ja Giliyadi ni kujileka nganijo mmyala mwa Yehofa. Yaliji yakusangalasya kuti mu 1946 naŵilanjidwe ku Beteli.

Kwa yaka yejinji, mbele ndili mkutumichila m’mautumiki gejinji pa Beteli yayingamuchisye kulijiganya yindu yejinji yasambano. Kusala yisyene, pa yaka 75 yandemi pa Beteli, nalijiganyisye kupanganya kwa mabuku soni kusamalila ya mbiya. Nalijiganyisye kuŵilasya soni kutumisya katundu. Kupunda pa yosopeyi, mbele ndili mkusangalala ni majiganyo gausimu gagakusatendekwa pa Beteli kupitila pakulambila kwa kundaŵi soni ngani syakulimbikasya sya m’Baibulo.

Kwiganya kalasi ja achakulungwa ŵa mumpingo

Mpwanga Karl jujwayiche ku Beteli mu 1947 jwanjiganyisyesoni yindu yine. Jwalakwe jwaliji jwakulijiganya soni jwakwiganya Baibulo jwambone. Lisiku line namŵendile chikamuchisyo pa ngani janapegwile kuti mbechete. Namsalile kuti mbungunyisye soni ngwete malifalesi gejinji ga ngani jangu nambo yikusawusya kusikamulichisya masengo mfundosyo. Jwalakwe jwangamuchisye mwakumbusya chiwusyo chakuti, “Joel, ana mfundo jekulungwa ja ngani jawo jili chichi?” Nayikopochele yaŵagopolelaga. Ngatupiyaga yakuŵecheta mu ngani nambo ngambeje kamulichisya masengo yajikulondesya mfundo jekulungwa ja munganijo basi. Ngangusaliliŵalila lijiganyo lyanapatile pelepa.

Kuti usangalaleje yisyesyene pawuli pa Beteli, ukusosekwa kulipelekaga mnope pa masengo gakulalichila. Kutenda yeleyi kukusakukamuchisya kusimana ni yindu yakulimbikasya yejinji. Chindu chimo changangusachiliŵalila chili chinasimene nacho ligulo line ku Bronx mu msinda wa New York. Une ni m’bale jwine twamjawulile jwamkongwe jwine juŵapochelaga Sanja ja Mlonda ni Ajimuche! Patwamsimene twatandite mwakumsalila kuti, “Ligulo lino tukwakamuchisya ŵandu kulijiganya yindu yakulimbikasya yakutyochela m’Baibulo.” Jwalakwe jwatite, “Naga yili yakutyochela m’Baibulo mpaka ajinjile.” Twaŵalasile soni kukambilana malemba gejinji gakusala ya Uchimwene wa Mlungu soni yakwamba chilambo chasambano. Yeleyi yamsangalesye mnope jwalakwe, mwamti wiki jakuyichisya jwaŵilasile achimjakwe kuti tuŵe yalumo. Mwamti mlongoju ni ŵamkwakwe ŵaŵele ŵakutumichila Yehofa ŵakulupichika.

KULIJIGANYA KUTYOCHELA KWA ŴAMKWANGU

Kwa yaka yejinji, naŵele ndili mkumsosasosa jwamkongwe jwakuti namlombe. Ana chichi chachangamuchisye kuti nampate jwamkongwe jwakuŵajilwa? Naganichisyaga mnope ya chiwusyo achi, ‘Ana ngusaka kuti chitutendeje chichi panyuma pakwinjila mu liŵasa?’

Ndili ni ŵamkwangu Mary pa masengo gakulolela dela

Panyuma pa msongano wachigawo wa mu 1953 uwatendechele ku Yankee Stadium, nasimene ni mlongo jwine lina lyakwe Mary Aniol. Jwalakwe jwajinjile kalasi jaŵili ja sukulu ja Giliyadi yalumo ni chemwali ŵangu Jetha, mwamti ŵatendelaga yalumo umishonale. Mlongo, Mary jwalondechesyaga yakwamba utumiki wakwe wa umishonale ku Caribbean soni majiganyo ga Baibulo gaŵaŵele mkutendesya. Panyuma pakumanyigana chenene twayikopochele kuti wosope twakwete yakulinga yakulandana yausimu. Mwamti twatandite kunonyelana mnope. Kaneko twalombene mu Epulo 1955. Mary jwalosisye m’matala gejinji kuti ali mtuka wambone wakutyochela kwa Yehofa soni chisyasyo chambone kujigalila. Jwalakwe jwasangalalaga ni utumiki uliwose wapegwile. Jwalipelekaga mnope soni kwakamuchisya ŵane kutyochela pasi pamtima. Jwalongosyaga yindu yakwayana ni Uchimwene wa Mlungu. (Mat. 6:33) Twatumichile pa udindo wa ŵakulolela dela kwa yaka yitatu, kaneko mu 1958, twaŵilanjidwe kuja kutumichila ku Beteli.

Nalijiganyisye yejinji kutyochela kwa ŵamkwangu Mary. Mwachisyasyo, tuli tugambile kulombana kwene twakamulene yakuti tuŵalanjeje yalumo Baibulo, ndime 15 pandaŵi jimo. Panyuma pakuti jumo amalisisye kuŵalanga ndimesi, twakambilanaga yatukulijiganya pa ndimesyo soni yampaka tutende pakamulichisya masengo paumi wetu. Ŵamkwangu ndaŵi syejinji ŵasalilaga yaŵalijiganyisye ku sukulu ja Giliyadi kapena pa utumiki wawo wa umishonale. Mfundo syawo syambaga lunda soni yangamuchisyaga kongolela kaŵechete ka ngani syangu sya m’Baibulo nambosoni yanatendaga pakwakamuchisya alongo.—Mis. 25:11.

Ŵamkwangu ŵawile mu 2013. Mwamti ndili jwakusachilila kwawonasoni m’chilambo chasambano. Nambo pandaŵi ajino ndili jwakusachilila kupitilisya kulijiganya, soni kumkulupilila Yehofa ni mtima wangu wosope. (Mis. 3:​5, 6) Panguganichisya yachachitendaga ŵandu ŵa Yehofa m’chilambo chasambano, yikusalimbikasya soni kundendekasya kuŵa jwakusangalala mnope. Mwangakayichila, yeleyi yichipwatika kulijiganya yindu yasambano kutyochela kwa Mlungu soni yakwamba Mlungujo. Kusala yisyene, nganimba ngombwele kumyamichila yisyesyene pa yindu yosope yaŵele ali mkunjiganya soni yatite pakulosya umbone mtima wekulungwa m’matala gejinji.