Yakusati Yehofa pakutupikanicisya yikusawonecela cenene pasikati pa ŵanace ŵamaŵila. * Ŵanaceŵa akusaŵa ŵakamulana mnope. Nancy Segal juŵapali maŵila soni jwali jwakulolela ya majiganyo gakwamba ŵanace ŵamaŵila jwatite, “Ŵandu ŵane ŵamaŵila mpaka aŵecetane ni kupikanganana cenenepe.” Jwamkongwe jwine pakusala yamkamulano wawapali pasikati pa jwalakwe ni m’cemwaligwe juŵapali najo maŵila jwatite, “twamanyiganaga pa cilicose.”

Ana cici cacikusatendekasya ŵanace ŵamaŵila kuti amanyinganeje cenene? Kuwungunya kwine kwalosisye kuti yeleyi yikusatendekwa mnopemnope ligongo lyakulandana kwa yindu yine ya m’cilu (genes) yayikusakamucisya mundu kuti akule cenene, ngaŵape ligongo lya malo soni mwaŵele ali mkwalelela.

AGANICISYE AYI: Mlungu juŵapanganyisye yindu yakusimonjesyayi, mwangakayicila akusatumanyilila cenene kupunda jwalijose. Ni ligongo lyakwe jwamasalimo Daudi, jwasasile kuti, “Ŵalakwe ŵasisile m’citumbo mwa mama ŵangu. Maupa gangu nganigaŵa gakusisika kwa wawojo paŵaliji mkumbanganya m’malo gakusisika. . . . Meso gawo gambweni ndili m’citumbo, yiŵalo yangu yosope yalembedwe m’buku jawo.” (Masalimo 139:13, 15, 16) Mlungupe ni jwakusamanyilila cenene muŵatupanganyicisye soni ndamo syatukwete mwakamulana ni mwatwakulile. Yeleyi yikusatusimicisya kuti jwalakwe akusatupikanicisya cenene ŵanduwe.

Daudi jwapopesile kuti, “Wawo Yehofa awungunyisye une soni akumanyilila cenene. Akusamanyilila pandemi pasi soni pangwimuka. Akusamanyilila nganisyo syangu ali kwakutalika. Mkanimbecete cilicose, wawo Yehofa akusaŵa ayimanyi kala.” (Masalimo 139:1, 2, 4) Konjecesya pelepa Yehofa akusamanyilila mwatukupikanila mu mtima mwetu nambosoni “akusamanyilila nganisyo sya jwalijose.” (1 Mbili 28:9; 1 Samuele 16: 6, 7) Ana malembaga gakutusalila cici pakwamba ya Mlungu?

Atamose kuti patukupopela nganituŵa tusasile nganisyo syetu syosope soni mwatukupikanila mu mtima, nambope Mkupanganya jwetu akusamanyilila yeleyi soni kutupikanicisya ligongo lyakwe tukutenda yindu m’litala lyelelyo. Konjecesya pelepa, jwalakwe akusapikanicisya ligongo lyakwe tulepele kutenda cenene yindu yine yakwe atamose kuti twasacililaga ni mtima wosope kuti tukombole. Ligongo lyakuti Mlungu ŵatupanganyisye m’litala lyakuti twanonyeleje ŵane, jwalakwe akusajembeceyasoni kuti twapikanicisyeje ŵane soni kutenda nawo yindu mwacinonyelo.—1 Yohane 4:7-10.

Malemba gakusatusimicisya kuti:

• “Meso ga Yehofa gali pa ŵandu ŵakulungama, soni jwalakwe akusapikana mapopelo gawo.”—1 PETULO 3:12.

• Mlungu ŵasasile kuti, “Cinjimpa lunda soni cinjimkamucisya kwenda m’litala limkusosekwa kwendamo. Cinjimsalila yamkusosekwa kutenda soni kumlolela.”—SALIMO 32:8.

Kumanyilila kuti Mlungu akusapikanicisya mwayiŵelele yindu paumi wetu soni mwatukupikanila mumtima kukusatukamucisya kupilila yakusawusya. Aganicisye yayamtendecele Anna jwakusatama ku Nigeria. Jwalakwe jwatite, “Naliwusyaga naga umi wangu wakwete cakulinga ligongo lya yakusawusya yanasimanaga nayo. Naliji jwamasije ligongo lyakuti ŵamkwangu ŵajasice. Ndaŵi jine ndili mkumsamalila mwanace jwangu jwamkongwe juŵagonecedwe kucipatala ligongo lya ulwele wa mu ututu, (hydrocephalus) ŵasimene ni ulwele wa kansa ja m’maŵele. Myoyo ŵandesile opaleshoni ni kumba cikamucisyo ca mtela. Payandendecelaga yeleyi, ulwele wa mwanace jwangu waliji mkukulilakulilape. Yaliji yakusawusya kwa une kuti namsamalilejesoni mwanace jwangu.”

Ana cici cacamkamucisye Anna kupilila yakusawusyayi? Jwalakwe jwatite, “Naganicisyaga mnope malemba mpela Afilipi 4:6, 7, lyalikusati, ‘mtendele wa Mlungu wawukusapunda kuganisya mwakusokoka kulikose, ucicenjela mitima jawo soni nganisyo syawo.’ Ndaŵi jilijose panakumbucilaga lilembali, nalipikanaga kuti naliji pamkamulano wa kulimba ni Yehofa ligongo lyakumanyilila kuti jwalakwe jwambikanicisyaga cenene kupunda mwanalipikanilaga namsyene. Nambosoni ŵandu ŵamumpingo ŵetu wa Ciklistu ŵalimbikasisye mnope.

“Atamose kuti nganimbe kupola yisyesyene, nambope bola apano kulekangana ni mwayaŵelele pandanda, soni mwanangu sambano yikucenga. Ligongo lyakuti Yehofa mpaka atukamucisye, nalijiganyisye kuti tukaganisyaga mwakulemweceka patukusimana ni yakusawusya. Lilemba lya Yakobo 5:11 likusatusimicisya kuti, ‘tukusitwakolanga ŵandu ŵaŵapilile kuti ali ŵajaliwe. Ŵapikene ya kupilila kwa Yobu soni ayiweni yele Yehofa yaŵampele, kuti Yehofa ali jwacinonyelo mnope soni jwacanasa.’” Yehofa ŵampikanicisye cenene Yobu pa yakusawusya yaŵasimanaga nayo, mwamti jwalakwe mpaka atupikanicisyesoni m’weji patukusimana ni yakusawusya yiliyose.