LUZIA ALI JWAMLEMALE LUKONGOLO LWA KUMCIJI. Jwalakwe paŵaliji mwanace jwalwasile ulwele wa poliyo wawakwayiye tumitasi twa mcilu twakamula masengo mpela ututu. Luzia ali akwete yaka 16 abwana ŵakwe ŵakongwe ŵamsalile kuti, “Mlungu ampele cilango ligongo nganimwapikanilaga mama ŵenu.” Pamasile yaka sambano Luzia ali mkukumbucilape maloŵe gakupwetekaga.

DAMARIS PAŴASIMANIKWE NI KANSA JA MU UTUTU babagwe ŵam’wusisye kuti, “Ana mtesile cici kuti yeleyi yimtendecele? Pana cinecakwe cimtesile cakulemweceka. Ni ligongo lyakwe Mlungu akumpa cilango.” Maloŵe gelega gampwetece mnope Damaris.

Kwa yaka yejinji ŵandu aŵele ali mkukulupilila kuti yilweleyi yili cilango cakutyocela kwa Mlungu. Buku ja Manners and Customs of Bible Lands jikusasala kuti ŵandu ŵajinji mu ndaŵi ja Yesu ŵakulupililaga kuti “yilwele yayikaga ligongo lya ulemwa wa mundu jwakulwalajo kapena ŵacibale ŵakwe. Yeleyi ŵayiwonaga kuti cili cilango ca ulemwawo.” Buku jine (Medieval Medicine and the Plague) jasasile kuti pali pamasile yaka yejinji ciwile Yesu, “ŵandu ŵane ŵakulupililaga kuti Mlungu jwayikasisye yilwele ligongo lya yakulemwa yaŵatesile ŵanduwo.” Ana ŵandu ŵajinji ŵaŵawile pandaŵi jeleji ku Europe ligongo lya yilwele nikuti Mlungu ŵapaga cilango? Kapena ŵawile ligongo lya tulombo twakutandisya yilwele mpela mwakusaŵecetela ŵakuwunganya? Ŵandu ŵanesoni akusasimonga naga Mlungu akusapa ŵandu cilango ligongo lya yakulemwa yawo. *

AGANICISYE AYI: Yikaŵe kuti yilwele soni yipwetesi yili cilango cakutyocela kwa Mlungu, ana Yesu akaposisyesoni ŵandu ŵakulwala? Ana kwaposyaku nganiwuŵa umboni wamacili wakulosya cilungamo ca Mlungu? (Mateyu 4:23, 24) Yesu nganatendaga yindu yakusisyana ni Mlungu. Jwalakwe jwatite, “Ndaŵi syosope ngusatenda yindu yakumsangalasya jwalakwe” soni “ngusatenda cilicose mpela mwaŵandumile Atati kuti ndende.”—Yohane 8:29; 14:31.

Baibulo jikusatusimicisya kuti Yehofa Mlungu “ngakusatenda yangalungama.” (Detulonomo 32:4) Mwambone Mlungu nganaŵa atendekasisye ngosi ja ndege ni kuwulagasya ŵandu ŵajinji ŵangalemwa ligongo lyakusaka kumpa cilango mundu jumo. Mwakamulana ni cilungamo ca Mlungu, Abulahamu jwaŵecete kuti Mlungu nganaŵa ‘ajonasile ŵakulungama yimpepe ni ŵakusakala.’ Jwasasilesoni kuti yili “yangakomboleka” Mlungu kutenda yeleyo. (Genesesi 18:23, 25) Baibulo jikusasalasoni kuti, “Mlungu jwangatenda yakusakala,” kapena ‘kutenda yakulemweceka.’—Yobu 34:10-12.

Patusimene ni yipwetesi ngaŵa kuti Mlungu akutupa cilango pa yakulemwa yetu. Yesu ŵasimicisye yeleyi kwa ŵakulijiganya ŵakwe paŵasimene ni mundu juŵaliji jwangalola cipagwile. “Ŵakulijiganya ŵakwe ŵam’wusisye kuti, ‘Mwalimu ana ŵani ŵaŵalemwisye kuti munduju apagwe jwangalola, msyene kapena acinangolo ŵakwe?’ Yesu ŵajanjile kuti, ‘Munduju kapena acinangolo ŵakwe nganalemwa nambo yeleyi yatendekwe kuti masengo ga Mlungu gawonecele.’”—Yohane 9:1-3.

Ligongo lya nganisyo syakulemweceka siŵakwete, ŵakulijiganya ŵa Yesu ŵasimonjile kupikana kuti munduju soni acinangolo ŵakwe nganatenda cakulemwa cilicose. Yesu paŵamposisye jwangalolaju yakamucisye kumasya cikulupi cakuti yipwetesi yatukusasimana nayo cili cilango cakutyocela kwa Mlungu. (Yohane 9:6, 7) Kumanyilila kuti Mlungu ngakusatendekasya  yipwetesi kuli kwakamucisyasoni kwa ŵandu wosope ŵakulaga ni yilwele yekulungwa masiku agano.

Malemba gakusatusimicisya kuti:

• “Mlungu ngaŵa mkulinjidwa ni yindu yakusakala, soni jwalakwe jwangamlinga jwalijose.” (YAKOBO 1:13) Kusala yisyene, “yindu yakusakala” yayiŵele mkwalagasya ŵandu kwa yaka yejinji mpela yilwele, yipwetesi soni ciwa ciyimale pacangakaŵapa.

• Yesu Klistu “jwaposisye ŵandu wosope ŵakulwala.” (MATEYU 8:16) Yesu paŵaposisye ŵandu wosope ŵaŵayice kwa jwalakwe jwalosisye yawucitenda Ucimwene wa Mlungu pa cilambo cosope.

• “Jwalakwe [Mlungu] cacipukuta misosi josope mmeso mwawo, soni ciwa ngasicipagwasoni. Ngasipapagwasoni kulila, kuwuwula kapena kupikana kupweteka. Yindu yakala yiciŵa yimasile.”—CIWUNUKUKO 21:4.

Ligongo cici ŵandu akusimana ni yipwetesi yejinji? Ŵandu aŵele ali mkuliwusya ciwusyo celeci kwa yaka yejinji. Naga Mlungu jwangatendekasya yipwetesi nambi ana ŵani ŵakusayitendekasya? Kwanga kwa yiwusyo yeleyi citukupate mu ngani jakuyicisya.