1. Ana ni ndaŵi japi jampaka yiŵe jakusawusya kumtumichila Yehofa?

ANA wawojo akuganisya kuti ndaŵi jakusawusya mnope kumtumichila Yehofa jili japi? Ana jili ndaŵi jakusimana ni yakusawusya kapena pali pamtendele? Patukusimana ni yakusawusya yikusaŵaga yangasawusya kumdalila mnope Yehofa. Nambo ana tukusatenda wuli pandaŵi jatuli pamtendele? Ana tukusaliŵalilaga kuti tukusosekwa kumtumichila Yehofa? Yehofa ŵasalile Aisalaeli kuti yeleyi mpaka yatendechele.—Det. 6:10-12

2. Ana Mwenye Asa jwalosisye chisyasyo chamtuli?

² Chisyasyo chambone mnope cha mundu juŵatesile yindu mwalunda ali Mwenye Asa. Jwalakwe jwamdalile mnope Yehofa. Mwenye Asa ŵamtumichile Yehofa mundaŵi syakusawusya soni mundaŵi jaŵaliji pamtendele. Kutandila ali mwanache, Asa “ŵaliji ŵakulupichika kwa Ambuje.” (1 Ayi. 15:14) Litala limo lyele Asa ŵalochesye kuti ali jwakulipeleka kwa Mlungu lili lyakuti jwamasisye kulambila kwaunami mu Yuda mosope. Baibulo jikusasala kuti “jwalakwe ŵagumwile malo gakupelechela mbopesi kwa milungu jachilendo ni malo gakulambilila milunguji.” (2 Mbi. 14:3, 5) Jwalakwe jwayikene pakumtyosya Maaka ŵaŵaliji angangagwe kuti akaŵa jwamkongwe jwakuchimbichikwa mu uchimwene wakwe. Jwalakwe jwatesile yeleyi ligongo lyakuti angangagweŵa ŵalimbikasyaga kulambila kwaunami.—1 Ayi. 15:11-13.

3. Ana munganiji chitukambilane chichi?

³ Mwenye Asa jwatesilesoni yindu yine yejinji. Jwalakwe ŵalimbikasisye kulambila kweswela soni jwakamuchisye ŵandu ŵa mu uchimwene wa Yuda kuti awujile kwa Yehofa. Yehofa ŵamkamuchisye Asa soni ŵandu ŵa ku Yuda mwakwapa ndaŵi jamtendele. *  Pandaŵi jele Mwenye Asa ŵalamulilaga ku Yuda ‘chilambocho chaŵele pamtendele’ kwa yaka 10. (2 Mbi. 14:1, 4, 6) Munganiji chitulole yaŵatesile Mwenye Asa pakujikamulichisya masengo ndaŵi jaŵaliji pamtendeleji. Kaneko chitulolesoni chisyasyo cha Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda ŵele ŵakamulichisye masengo chenene ndaŵi jaŵaliji pamtendele mpela mwaŵatendele Mwenye Asa. Pambesi pakwe, chitupate kwanga kwa chiwusyo achi, Naga wawojo akutama m’chilambo chele mwana ufulu wakulambila, ana mpaka atende wuli kuti ajikamulichisyeje masengo chenene ndaŵi jali pamtendeleji?

4. Ana lilemba lya 2 Mbiri 14:2, 6, 7 likulosya chamtuli kuti Mwenye Asa jwakamulichisye masengo chenene ndaŵi jamtendele?

⁴ Aŵalanje 2 Mbiri 14:2, 6, 7. Asa ŵasalile ŵandu ŵa mu Yuda kuti Yehofa ni ‘jwakwachinjilichisya’ jemanjaji mwakwapa mtendele. Asa nganaganisyaga kuti ndaŵi jamtendeleji jili jagambaga kutama ni kusangalalaga. Mmalo mwakwe, jwalakwe jwakamulichisye masengo ndaŵiji pakutanda kutaŵa misinda ja ku Yuda. Ŵataŵilesoni mapupa, sanja soni mageti. Jwalakwe jwasalile ŵandu ŵa ku Yuda kuti, ‘Chilambochi chili chetu.’ Ana Mwenye Asa jwagopolelaga chichi paŵasalaga yeleyi? Jwalakwe ŵagopolelaga kuti ŵandu mpaka ajendeje mwaufulu m’chilambo chaŵapele Mlungucho soni kutaŵa yindu yakusaka pali pangali ŵakwajogoya. Konjechesya pelepa, jwalakwe jwalimbikasisyesoni ŵandu kuti ajikamulichisye masengo chenene ndaŵi jamtendele.

5. Ligongo chichi Asa jwajonjechesye nambala ja asilikali ŵakwe?

⁵ Mwenye Asa ŵakamulichisyesoni ndaŵi jamtendeleji pakonjechesya nambala ja asilikali ŵakwe kuti aŵe ŵamachili. (2 Mbi. 14:8) Ana yaŵatesileyi yikugopolela kuti jwalakwe nganamdalilaga Yehofa? Iyayi. Asa jwatesile yeleyi ligongo jwamanyililaga kuti uli udindo wakwe kwakosechelesya ŵandu ya yindu yakogoya  yayikwika msogolo. Jwalakwe jwamanyililaga kuti ndaŵi jele Ayuda ŵaliji pamtendeleji jichimala, sonitu yeleyi ni yayatendekwe panyuma pakwe.

6. Ana Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda ŵakamulichisye masengo chamtuli ndaŵi jaŵaliji pamtendele?

⁶ Atamose kuti Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda ŵalagasidwaga, nambope pandaŵi sine ŵaŵaga pamtendele. Ana jemanjaji ŵajikamulichisyaga masengo chamtuli ndaŵi jamtendeleji? Aklistu ŵakulupichikaŵa nganagamba kutama. Mmalo mwakwe ŵalipeleche pakulalichila ngani syambone sya Uchimwene wa Mlungu. Ngani jajikusasimanikwa mu buku ja Masengo jikusalosya kuti jemanjaji “ŵajendaga mwakwajogopa Ambuje.” Ligongo lya yeleyi jemanjaji ŵapitilisyepe kulalichila ngani syambone mwamti “ŵandu ŵajinji ŵajinjile mu mpingo.” Mwangakayichila, Yehofa ŵapele upile jemanjaji pamasengo gawo gakulalichila gaŵagakamulaga pandaŵi jamtendeleji.—Mase. 9: 26-31.

7-8. Alondesye yaŵatesile Paulo yimpepe ni Aklistu ŵane pawawuguchile upile wakulalichila.

⁷ Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda ŵakamulichisyaga masengo mpata uliwose wawupatikene kuti alalichile ngani syambone. Mwachisyasyo, pandaŵi jine Paulo paŵaliji ku Efeso jwamanyilile kuti litanga lyekulungwa lya utumiki liwugwiche. Myoyo, jwalakwe jwakamulichisye masengo upile welewo pakulalichila soni kwajiganya ŵandu ŵa mumsindawo.—1 Akoli. 16:8, 9.

⁸ Pajagambile kumala ngani jakwayana ni kuwumbala mu 49 C.E., Paulo ni Aklistu ŵane ŵakwetesoni upile wine wakulalichila. (Mase. 15:23-29) Pandaŵi jele mipingo jasalilidwe mwajimalile nganiji, Aklistu wosope ŵalipeleche “pakulalichila maloŵe ga Ambuje.” (Mase. 15:30-35) Ana yakuyichisya yakwe yaliji yamtuli? Baibulo jikusasala kuti chikulupi cha Aklistuwo chalimbile mnope, mwamti lisiku ni lisiku ‘ŵandu ŵajinji ŵajinjilaga mumpingo.’—Mase. 16:4, 5.

9. Ana m’yilambo yejinji masiku agano yindu yili wuli? Ana tukusosekwa kuliwusya chiwusyo chapi?

⁹ M’yilambo yejinji Aklistuwe tukwete ufulu wakulalichila. Ana ni mwayiŵelelesoni m’chilambo chawo? Naga yili myoyo akusosekwa kuliwusya kuti, ‘Ana ufulu welewu nguwukamulichisya masengo chamtuli?’ Masiku gambesiga, gulu ja Yehofa jikutenda yakomboleka kuti masengo gakulalichila ni kwiganya gajendeje chenene kupundana ni kalakose. (Maliko 13:10) Ŵandu ŵa Yehofawe tukwete upile wakutenda yindu yejinji pakamula nawo masengo gakulalichilaga.

10. Ana lilemba lya 2 Timoteyo 4:2 likutulimbikasya kutenda chichi?

¹⁰ Ana wawojo mpaka ajikamulichisye masengo chamtuli ndaŵi jali pamtendele? (Aŵalanje 2 Timoteyo 4:2.) Alinje kuganichisya yampaka atende panganiji. Mwine wawojo kapena mundu jwine jwa m’liŵasa lyawo mpaka akombole konjechesya ndaŵi ja mu utumiki kapena kutenda upayiniya. Jamani, ajino nganijiŵa ndaŵi jakusosasosa kapena kuliwunjichila chipanje. Yindu yeleyi ngasiyikulupuka yimpepe ni m’weji pandaŵi ja yisawusyo yekulungwa.—Mis. 11:4; Mat. 6:31-33; 1 Yoh. 2:15-17.

11. Ana abale ni alongo ŵane atesile yindu yapi pakusaka kwalalichila ŵandu ŵajinji?

¹¹ Abale ni Alongo ŵajinji alijiganyisye yiŵecheto yine ni chakulinga chakuti akomboleje kulalichila soni kwajiganya ŵane. Gulu ja Yehofa jiŵele jili mkwakamuchisya abaleŵa pakoposya mabuku gejinji mu yiŵecheto yakulekanganalekangana. Mwachisyasyo, mu 2010 mabuku getu gasimanikwaga m’yiŵecheto chiŵandika 500. Nambo apano mabukuga gakusimanikwa m’yiŵecheto yakupunda 1,000.

12. Ana ŵandu akusapindula chamtuli pakupikana utenga wa Uchimwene m’chiŵecheto chawo? Apeleche chisyasyo.

 ¹² Ana ŵandu akusapikana wuli papikene Maloŵe ga Mlungu m’chiŵecheto chawo? Kwende tulole chisyasyo cha mlongo jwine jwakusaŵecheta chiŵecheto cha Kinyarwanda. Mlongoju jwatesile nawo msongano wachigawo wawatendechele ku Memphis, Tennessee, U.S.A. Msonganowu watendekwe m’chiŵecheto cha Kinyarwanda, chachikusaŵechetedwa ku Rwanda, Congo (Kinshasa) soni ku Uganda. Pawagambile kumala msonganowu mlongoju jwaŵechete kuti, “Pamasile yaka 17 chiyichile akuno ku United States, nambo msongano awuno wuli wandanda kupindula ni pologalamu josope kulekangana ni misongano jine josope munyumamu.” Mwangakayichila msonganowu wam’yiche pamtima mlongoju ligongo lyakuti ŵawupikanile mu chiŵecheto chakwe. Naga yili yakomboleka kwa wawojo, ana mpaka alijiganye chiŵecheto chine ni chakulinga chakuti ŵakamuchisyeje ŵandu ŵali mudela jawo? Kutenda yeleyi mpaka kuŵe kwakamuchisya mnopemnope naga mudela jawo mwana ŵandu ŵane ŵakusasangalala kwalalichila m’chiŵecheto chawo. Alinje kutenda yeleyi kuti aliwonele jika yindu yambone yampaka yipagwe.

13. Ana abale ŵetu ku Russia ŵajikamulichisye masengo mwamtuli ndaŵi jaŵaliji pamtendele?

¹³ Nambotu ngaŵa kuti abale ni alongo wosope akwete ufulu wakulalichila mwagopoka. Ligongo yilambo yine, yili yakusawusya kuti abale ni alongo alalichileje, ligongo boma jilekasisye masengo getuga. Mwachisyasyo, agambe ganisya mwayiŵelele yindu ku Russia. Kwa yaka yejinji abale ni alongo m’chilambochi ŵalagasidwaga soni kwalekasya masengo gakulalichila. Kaneko mu Malichi 1991 bomaji jakundile kuti abaleŵa atande kulambila Mlungu mwaufulu. Pandaŵiji m’chilambochi mwapali ŵakulalichila ŵakwana 16,000 basi. Nambo mkupita kwa yaka 20 chiŵalanjilo cha ŵakulalichila m’chilambochi chakwesile ni kwika pa 160,000.  Kusala yisyene pelepa mpaka tujile kuti abale ni alongo ŵeleŵa ŵatesile yindu mwalunda pandaŵi jaŵakwete upile wakulalichila mwaufulu. Nambotu patukuŵecheta pano, abale ŵa ku Russia nganaŵasoni pamtendele. Atamose yili myoyo abaleŵa akupitilisya kutumichila Yehofa mwakulipeleka. Jemanjaji akutenda yiliyose yakomboleka kuti amtumichileje Yehofa.

14-15. Ana Yehofa ŵamkamuchisye chamtuli Asa?

¹⁴ Mtendele wawapali mundaŵi ja Mwenye Asa nganiwutamilisya. Pali papite ndaŵi asilikali ŵamachili ŵakwana 1 miliyoni ŵayiche kutyochela ku Ifiyopiya. Sela juŵaliji jwamkulungwa jwa asilikali jwaliji jwakusimichisya kuti chiŵagomeche Ayudaŵa. Nambope Mwenye Asa nganalola winji wa asilikali ŵaŵakwete, mmalo mwakwe ŵamdalile Yehofa. Asa jwapopesile kwa Yehofa kuti, ‘Ambuje Mlungu, atukamuchisye m’we pakuŵapo tukukulupilila mwa wawo, nipo m’we tuyiche kukuputa ngondo ni asilikali ŵamachiliŵa mu lina lya wawo.’—2 Mbi. 14:11

¹⁵ Atamose kuti asilikali ŵaŵatyochele ku Ifiyopiya ŵapali ŵajinji mnope pakulandanya ni asilikali ŵa ku Yuda, Asa jwamanyililaga kuti Yehofa akwete machili soni kuti chiŵakulupusye ŵandu Ŵakwe. Yisyene, Yehofa nganagamba kwaleka ŵandu ŵakwe. Jwalakwe jwakamuchisye Ayuda kuti ŵagomeche asilikali ŵa ku Ifiyopiyaŵa mwakutesya sooni.—2 Mbi. 14:8-13.

16. Ana tukumanyilila chamtuli kuti ndaŵi jamtendele jili jangatamilisya?

¹⁶ Ngatukumanyilila yindu yosope yampaka tusimane nayo kusogoloku, nambo yatukumanyilila yili yakuti mtendele wampaka tusangalale nawo apano wuli wangatamilisya. Tukumbuchileje kuti Yesu ŵasalile ŵakulijiganya ŵakwe kuti m’masiku gambesi ‘mitundu josope ja ŵandu jichaŵenga.’ (Mat. 24:9) Nombesoni ndumetume Paulo jwasasile kuti “wosope ŵakusaka kuŵa ni umi wakumlumba Mlungu mwa Klistu Yesu tachisimana ni yisawusyo.” (2 Tim. 3:12) Satana ali “jwaukali mnope” mwati mpaka kuŵe kulilambusya naga tukuganisya kuti jwalakwe pangali champaka atutende.—Chiw. 12:12.

17. Ana chikulupi chetu mpaka chilinjidwe chamtuli?

¹⁷ Pachangakaŵapa jwalijose jwetuwe chasimane ni yindu yampaka yilinje chikulupi chakwe. Chilambochi chichisimane ni ‘yisawusyo yakogoya mnope yele nganiyiwonechejesoni  chitandilile chipanganyichisye Mlungu chilambo chapasi.’ (Mat. 24:21) Pandaŵiji komboleka kuti ŵachinasi ŵetu chachitujimuchila soni mwine masengo getu chachigalekasya. (Mat. 10:35, 36) Ana m’wejo tuchimdalila Yehofa kuti atukamuchisye soni kutuchenjela mpela mwaŵatendele Mwenye Asa?

18. Ana lilemba lya Ahebeli 10:38, 39, mpaka litukamuchisye chamtuli kukosechela yatuchitenda pawuchimala mtendele?

¹⁸ Yehofa aŵele ali mkutukosechelesya mwausimu kuti chitukombole kupilila yindu yayikwika msogolo. Jwalakwe akutukamuchisya kupitila mwa ‘kapolo jwakulupichika ni jwalunda’ kuti atupeje ‘chakulya chausimu cha pandaŵi jakwe.’ (Mat. 24:45) Nambope m’wejo tukusosekwa kutenda mbali jetu kuti tukole chikulupi chakulimba.—Aŵalanje Ahebeli 10:38, 39.

19-20. Panyuma pakuŵalanga lilemba lya 1 Mbili 28:9, ana ayiweni kuti akusosekwa kuliwusya yiwusyo yapi? Ligongo chichi akusosekwa kuliwusya yiwusyoyi?

¹⁹ Tukusosekwa ‘kumsosasosa’ Yehofa mpela mwaŵatendele Mwenye Asa. (2 Mbi. 14:4; 15:1, 2) Twatandite kumsosasosa Yehofa patwagambile kummanyilila jwalakwe soni kubatisidwa. Ndaŵi syosope tukusasosekwa kutenda yiliyose yampaka tukombole kuti tulimbisye unasi wetu ni Yehofa. Kuti tumanyilile naga tukutenda chenene pambali jeleji mpaka tuliwusye kuti, ‘Ana ngusasimanikwa pamisongano ndaŵi syosope?’ Patukusimanikwa pamisongano tukusapataga machili gakutukamuchisya kuti tupitilisyepe kumtumichila Yehofa soni tukusalimbisyanaga ni Aklistu achimjetu. (Mat. 11:28) Mpaka tuliwusyesoni kuti, ‘Ana une ngusanonyela kulijiganya Baibulo pajika?’ Ana wawojo ni ŵamwiŵasa mwawo akusapata ndaŵi jakutendela kulambila kwa peŵasa wiki jilijose? Naga akusatama jika, ana akusapataga ndaŵi jakulambila pajika mpela mwakusatendela ŵandu ŵali peŵasa? Ana akusakamula nawo masengo gakulalichila soni kwiganya mwakulipeleka mnope?

²⁰ Ligongo chichi tukusosekwa kuliwusya yiwusyoyi? Pajatu Baibulo jikusatusalila kuti Yehofa akusawungunya mitima jetu ni nganisyo syetu. Myoyo m’wejisoni tukusosekwa kuliwungunya. (Aŵalanje 1 Mbiri 28:9.) Naga tukuyiwona kuti tukusosekwa kuchenga yindu yine paumi wetu mpela yakulinga yetu, kaganisye ketu soni mwatukusayiwonela yindu, tukusosekwa kumŵenda Yehofa kuti atukamuchisye. Ajino jili ndaŵi jambone jakulikosechelesya ya yindu yayikwika kusogoloku. Akakunda chilichose kwalepelekasya kutenda yindu mwalunda pandaŵi jali pamtendele.