Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JAKULIJIGANYA 37

NYIMBO NA. 118 “Atupe Chikulupi Chejinji”

Chikalata Champaka Chitukamuchisye Kupilila Mpaka Kumbesi

Chikalata Champaka Chitukamuchisye Kupilila Mpaka Kumbesi

“Tukupitilisyape kukamula mwamachili yindu yatwayikulupilile kutyochela pandanda.”AHEB. 3:14.

CHAKULINGA CHA NGANIJI

Kutukamuchisya kumanyilila yampaka tutende kuti tukombole kupilila mwakulupichika mpaka kumbesi kwa chilambochi. Chitulijiganye yeleyi kupitila mu chikalata chakwawula kwa Ahebeli.

1-2. (a) Ana yindu yaliji uli ku Yudeya ndumetume Paulo pajwalembelaga chikalata Aklistu ŵa Chihebeli? (b) Ligongo chichi chikalatachi chaliji chakamuchisya mnope kwa jemanjaji?

 PANYUMA pakuti Yesu awile, Aklistu ŵa Chihebeli ŵaŵatamaga ku Yelusalemu soni ku Yudeya, ŵasimanaga ni yakusawusya yejinji. Ndaŵi jeleji ni jaŵawutamilikasisye mpingo wa Chiklistu, mwamti Aklistuwo ŵalagasidwaga mnope. (Mase. 8:1) Kaneko, pali papitile yaka 20, ŵakumkuya ŵa Klistu ŵatandite kulaga ligongo lya kusoŵa kwa mbiya. Yeleyi yatendekwe ligongo lyakuti mudelajo mwagwile sala. (Mase. 11:​27-30) Nambope, cha mma 61 C.E., Aklistu ŵatandite kupata kamtendele panandi, pakulandanya ni yakusawusya yaŵajembecheyaga kusimana nayo. Pandaŵiji, Aklistuŵa ŵapochele chikalata kutyochela kwa ndumetume Paulo. Mwamti chikalatachi chaliji chakamuchisya mnope kwa jemanjajo.

2 Chikalata chakwawula kwa Aklistu ŵa Chihebeli chaliji chakamuchisya mnope ligongo lyakuti mtendele waŵakwete jemanjaji waliji wakuti chiwumale mkanipapite ndaŵi jelewu. Mwamti Paulo jwapele malangiso Aklistuwo pakusaka kwakamuchisya kuti akombole kupilila yakusawusya yaŵajembecheyaga kusimana nayo. Soni yajwasasile Yesu yakwamba konanjidwa kwa msinda wa Yelusalemu yaliji yili yisigele panandi kutendekwa. (Luk. 21:20) Nambope, Paulo pampepe ni Aklistu ŵaŵatamaga ku Yudeya nganamanyililaga ndaŵi jisyesyene jawuchijonanjidwa msindawu. Atamose yaliji myoyo, Aklistuwo, ŵasosekwaga kukamulichisya masengo ndaŵi jajasigelejo pakutenda yakomboleka kuti akole ndamo syambone mnope mpela chikulupi soni kupilila.—Aheb. 10:25; 12:​1, 2.

3. Ligongo chichi yindu yayikusasimanikwa m’buku ja Ahebeli yili yakamuchisya mnope kwa Aklistu masiku agano?

3 Pachangakaŵapa, chitusimane ni yakusawusya yekulungwa kupunda yaŵasimene nayo Aklistu ŵa Chihebeli. (Mat. 24:21; Chiw. 16:​14, 16) Myoyo, kwende tukambilane malangiso gane gakamuchisya gaŵapeleche Yehofa kwa Aklistu ŵa Chihebeli gampaka gatukamuchisyesoni m’weji.

“TUTENDE YILIYOSE YAKOMBOLEKA KUTI TUŴE ŴACHIKULILE”

4. Ana Ayuda ŵaŵatandite Chiklistu ŵasimanaga ni yakusawusya yapi? (Alolesoni chiwulili.)

4 Ayuda ŵaŵatandite Chiklistu ŵasimene ni chakusawusya chekulungwa. Pandaŵi jine jemanjaji ŵaliji ŵandu ŵaŵasagulidwe ni Yehofa. Kwa yaka yejinji Yelusalemu wali msinda wakusosekwa mnope. Mwamti mwenye juŵajimilaga Uchimwene wa Mlungu jwalamulilaga kutyochela mumsindawu. Soni ŵandu ŵaŵasakaga kumtumichila Yehofa ŵajawulaga ku nyumba ja Mlungu jajaliji mumsindawu. Ayuda wosope ŵakulupichika ŵakuyaga chilamusi cha Mose chaŵajiganyaga achimlongola ŵa dini syawo. Chilamusichi chasalaga yakwamba yakulya yaŵasosekwaga kulya, ngani ja kuwumbala, soni yaŵasosekwaga kutenda ni ŵandu ŵa mitundu jine. Nambope, panyuma pakuti Yesu awile, Yehofa jwalesile kupochela mbopesi syaŵapelekaga Ayuda ku nyumba ja Mlungu. Yeleyitu yaliji yakusawusya kwa Ayuda ŵaŵatandite Chiklistu ŵele pandanda ŵakuyaga Chilamusi cha Mose. (Aheb. 10:​1, 4, 10) Atamose ŵandu ŵane ŵaŵaŵele Aklistu kwa yaka yejinji mpela ndumetume Petulo, yasawusyaga kutenda yindu mwakamulana ni kuchenga kweleko. (Mase. 10:​9-14; Agal. 2:​11-14) Ligongo lya kuchengaku, achimlongola ŵa dini ja Chiyuda ŵapatilepo upile wakwalagasya Ayuda ŵaŵatandite Chiklistu.

Aklistu ŵasosekwaga kuyikulupilila mnope yijiganyo yisyesyene, soni kuyikana yijiganyo yaunami yaŵawandisyaga ŵandu ŵakusisya ŵaŵaliji mu dini ja Chiyuda (Alole ndime 4-5)


5. Ana Aklistu ŵasosekwaga kuŵa ŵakusamala ni chichi?

5 Aklistu ŵa Chihebeli ŵaŵatamaga ku Yudeya ŵalagasidwaga ni magulu gaŵili ga ŵandu. Gulu jandanda jaliji ja achimlongola ŵa dini ja Chiyuda ŵaŵawonaga jemanjaji mpela ŵandu ŵampatuko. Gulu jaŵili jaliji ja Aklistu ŵane ŵaŵachisyaga achimjawo kukuya Chilamusi cha Mose kuti akalagasidwaga. (Agal. 6:12) Ana chichi chachikakamuchisye Aklistuŵa kuŵape ŵakulupichika kwa Yehofa?

6. Ana Paulo jwalimbikasisye Aklistu achimjakwe kutenda chichi? (Ahebeli 5:14–6:1)

6 Mu chikalata chakwe chakwawula kwa Aklistu ŵa Chihebeli, Paulo jwalimbikasisye ŵakulupilila achimjakwewo kuti alijiganyeje Maloŵe ga Mlungu mwakusokoka mnope. (Aŵalanje Ahebeli 5:14–6:1.) Paulo jwakamulichisye masengo Malemba ga Chihebeli pakwakamuchisya Aklistu achimjakwewo kumanyilila kuti litala lyaŵakamulichisyaga masengo jemanjajo pakumtumichila Yehofa lyaliji lyambone mnope kupunda litala lyaŵakuyaga Ayuda pakumtumichila jwalakwe. a Jwalimbikasisyesoni Aklistu achimjakweŵa kumanyilila soni kupikanichisya yisyesyene ya m’Malemba. Jwatesile yeleyi kuti jemanjaji amanyilileje yijiganyo yaunami ni kuyiŵambalaga.

7. Ana masiku agano tukusasimana ni yakusawusya yapi?

7 Mpela muyaŵelele ni Aklistu ŵa Chihebeli, m’wejisoni masiku agano tukusasimana ni ŵandu ŵakusawandisyaga yindu yaunami soni kuŵecheta yindu yakusisyana ni mfundo syakulungama sya Yehofa. Jemanjaji akusatusisyaga payindu yatukusakulupilila soni pangani jakola ndamo syambone. Akusaŵecheta kuti tuli ŵandu wakusakala soni ngatukusatenda yindu mwakwaganichisya ŵane. Kusala yisyene, kaganisye ka ŵandu masiku agano kangakamulana atapanandi ni kaganisye ka Yehofa. (Mis. 17:15) Myoyo, tukusasosekwa kulijiganya mnope Maloŵe ga Mlungu kuti tukomboleje kumanyilila nganisyo syakulemwecheka soni kusikana. Mwamti ngatukusosekwa kukunda kuti ŵandu ŵakusisya atutendekasye kuwujila munyuma ni kuleka kumtumichila Yehofa.—Aheb. 13:9.

8. Ana mpaka tutende uli kuti tupitilisye kuŵa Aklistu ŵachikulile?

8 Kuti tuŵe Aklistu ŵachikulile tukusosekwa kupikanila malangiso gaŵapeleche Paulo kwa Aklistu ŵa Chihebeli. Nambo kuti tukombole kutenda yeleyi, tukusasosekwa kulijiganya Baibulo mwakusamala mnope yampaka yitukamuchisye kuti tummanyilile chenene Yehofa soni kutenda yindu mulitala lyakumsangalasya jwalakwe. Mwamti tukusasosekwa kupitilisya kutenda yeleyi atamose panyuma pakubatisidwa. Chinga tuŵele tuli kumtumichila Yehofa kwandaŵi jelewu chamti uli, wosopewe tukusasosekwa kuŵalanga soni kulijiganya Maloŵe ga Mlungu ndaŵi syosope. (Sal. 1:2) Kulijiganya Baibulo ndaŵi syosope, kuchitukamuchisya kola chikulupi ndamo jele Paulo ŵajigombelechesye mnope mu chikalata chakwe chakwawula kwa Ahebeli.—Aheb. 11:​1, 6.

‘TUKOLE CHIKULUPI CHAKUSUNGA UMI WETU’

9. Ligongo chichi Aklistu ŵa Chihebeli ŵasosekwaga kukola chikulupi chakulimba?

9 Aklistu ŵa Chihebeli ŵasosekwaga kukola chikulupi chakulimba kuti akombole kukulupuka pa yakusawusya yekulungwa yayasigele panandi kutendekwa ku Yudeya. (Aheb. 10:​37-39) Yesu jwaliji ali ŵakalamwisye ŵakumkuya ŵakwe kuti chatile mu msinda wa Yelusalemu pachachawona asilikali ali awusyungulile msindawu. Malangisoga gakamulaga masengo kwa Aklistu wosope, chinga ŵaŵatamaga mumsindawu kapena kusa kwa msindawu. (Luk. 21:​20-24) Nambotu pandaŵijo yaliji yakuti naga kuyiche asilikali ŵakwimuchila, kuti ŵandu ŵaŵatamaga kusa kwa msinda akulupuche, ŵasosekwaga kutilila mumsinda wakola lutenje lwetaŵe chenene mpela msinda wa Yelusalemu. Myoyo, kutilila ku matumbi kukawoneche kuŵa kwangakamuchisya, mwamti mundu kuti atende yeleyi jwasosekwaga kola chikulupi chakulimba.

10. Ana chikulupi chakulimba chikakamuchisye Aklistu kutenda chichi? (Ahebeli 13:17)

10 Aklistu ŵa Chihebeli ŵasosekwaga kwapikanila abale ŵaŵakamulichisyaga masengo Yesu pakuwulongolela mpingo. Mwamti abale ŵaŵalongolelaga pandaŵijo ŵapelekaga malangiso gakwakamuchisya ŵandu kumanyilila malo gachachisosekwa kutilila soni ndaŵi jakwe. (Aŵalanje Ahebeli 13:17.) Liloŵe lya Chigiliki lyaŵalikamulichisye masengo pa Ahebeli 13:17 lyakuti “mwapikanileje” likusagambaga ya mundu jwali jwakoseka kupikanila malangiso ga mundu jwine, ligongo lyakuti akusamdalila jwakupeleka malangisojo. Kutenda yeleyi kukusasaka yejinji kupunda kwamba kumpikanila mundu ligongo lyakuti akwete udindo. Myoyo, Aklistu ŵa Chihebeli ŵasosekwaga kwadalila mnope abale ŵaŵalongolelaga pandaŵijo mkaniyitande yakusawusya yekulungwa. Naga Aklistu akukombola kupikanila malangiso ga achakulungwa ŵa mumpingo pandaŵi jakuti yindu yikwenda chenene, nganiyiŵa yalemile kupikanila malangiso ga jemanjajo pandaŵi jakusawusya.

11. Ligongo chichi kukola chikulupi chakulimba kuli kwakusosekwa mnope masiku agano?

11 Mpela muyaŵelele ni Aklistu ŵa Chihebeli, m’wejisoni masiku agano tukusosekwa kukola chikulupi. Tukutama mundaŵi jele ŵandu ŵajinji akusakana soni kunyosya yajikusatukalamusya Baibulo yakuti mbesi ja chilambo chakusakalachi jisigele panandi. (2 Pet. 3:​3, 4) Konjechesya pelepa, atamose kuti Baibulo jikusatusalilaga yindu yejinji yayichitendekwa pandaŵi ja yakusawusya yekulungwa, nambope pana yinesoni yejinji yangatukuyimanyilila. Mwamti tukusosekwa kukulupilila mnope yakuti mbesiji jichiyika pandaŵi jakwe soni yakuti Yehofa chachitusamalila.—Hab. 2:3.

12. Ana chichi champaka chitukamuchisye kuti chitukulupuche pandaŵi ja yakusawusya yekulungwa?

12 Masiku agano tukusosekwasoni kukulupilila yakuti Yehofa akusakamulichisya masengo “kapolo jwakulupichika ni jwalunda” pakutulongolela. (Mat. 24:45) Mwamti payichitandaga yakusawusya yekulungwa tuchipochela malangiso gele gachitukamuchisya kuti chitukulupuche. Malangisoga gachiŵa gakulandana ni malangiso gaŵapochele Aklistu ŵa Chihebeli pandaŵi jele asilikali ŵa Chiloma ŵasyungulile msinda wa Yelusalemu. Mwamti ajino jili ndaŵi jatukusosekwa kukulupilila mnope malangiso gatukusapochela mu gulu ja Yehofaji. Myoyo, naga apano tukusalepela kupikanila malangiso ga jemanjaji, tukajembecheyaga kuti tuchigapikanila chenene pandaŵi ja yakusawusya yekulungwa.

13. Ligongo chichi malangiso gagakusasimanikwa pa Ahebeli 13:5 gali gakusosekwa mnope?

13 Aklistu ŵa Chihebeli paŵajembecheyaga chimanyisyo chakwasalila ndaŵi jakusosekwa kutila, ŵasosekwaga kutamaga umi wangasaka yejinji mwakuŵambala ‘kunonyela mbiya.’ (Aŵalanje Ahebeli 13:5.) Ŵane mwajemanjaji ŵaŵele ali mkusimana ni yakusawusya mpela sala soni usawuchi. (Aheb. 10:​32-34) Atamose kuti Aklistuŵa ŵaliji ŵakusachilila kupilila yakusawusya ligongo lya ngani syambone, ŵane mwa jemanjaji ŵatandite kusosasosa chipanje kuti akole umi wambone. Nambotu mbiya ngamkanisikombola kwakulupusya jemanjaji pandaŵi ja konanjidwa kwa msinda wa Yelusalemu. (Yak. 5:3) Mwamti yaliji yakusawusya kwa ŵandu ŵaŵanonyelaga yindu yakuchilu kuti aleche katundu soni nyumba syawo ni kutilila kumatumbi.

14. Ana masiku agano kola chikulupi chakulimba mpaka kutukamuchisye chamti uli pangani jakusosasosa yindu yakuchilu?

14 Naga ngatukusakayichila yakuti pachangakaŵapa Yehofa chajonanje chilambo chakusakalachi, tuchiŵambala kuyiwona kuti mbiya kapena yindu yakuchilu yili yakusosekwa mnope. Pandaŵi ja yakusawusya yekulungwa mbiya sichiŵa syangali mate. Mwamti Baibulo jikusasala kuti ŵandu “tachijasa silifa ni golide jwawo m’misewu mpela yiswani.” Tachitenda yeleyi ligongo jemanjajo tachiyikopochela kuti “silifa kapena golide jwawo ngaŵa mkukombola kwakulupusya jemanjajo palisiku lyele AMBUJE tachilosya ukali wawo.” (Esek. 7:19) Myoyo, mmalo mwakuŵika nganisyo syetu pakuliwunjichila chipanje, tukososekwa kulingalinga kutendaga yindu yampaka yitukamuchisye kuti tukomboleje kulisamalila m’wejo kapena liŵasa lyetu kwineku tuli mkupitilisya kumtumichila Yehofa. Kuti tukombole kutenda yeleyi, tukusasosekwa kuŵambalaga kujigala ngongole pali pangali magongo gakupikanika, kapena kumalilaga ndaŵi jetu tuli mkusamalila yindu yejinji yatukwete. Tukusosekwasoni kusamala kuti yindu yakuchilu yatukwete kala yikaŵaga yakusosekwa mnope paumi wetu. (Mat. 6:​19, 24) Mwamti patukwembecheya mbesi ja chilambochi, chikulupi chetu mpaka chilinjidwe ni yindu yejinji kupwatikapo yindu yakuchilu.

“MKUSOSEKWA KUŴA ŴAKUPILILA”

15. Ligongo chichi Aklistu ŵa Chihebeli ŵasosekwaga kupilila?

15 Aklistu ŵa Chihebeli ŵaŵatamaga ku Yudeya ŵasosekwaga kupilila yakusawusya yaŵajembecheyaga kusimana nawo. (Aheb. 10:36) Atamose kuti ŵane mwa Aklistu ŵa Chihebeli ŵalagasidwe mnope, ŵajinji mwajemanjaji ŵatandite Chiklistu pandaŵi jele kwaliji kamtendele panandi. Myoyo, Paulo jwakamuchisyaga jemanjaji kuŵa ŵakoseka kulagasidwa soni kuŵa ŵakoseka kulupichika mpaka chiwa chawo mpela mwajwatendele Yesu. (Aheb. 12:4) Mwamti Ayuda nganasangalalaga soni ŵatendaga yachiwawa paŵayiwonaga kuti ŵandu ŵajinji akutanda Chiklistu. Nambosoni pali pagambile kumala yaka yamnono yeleyi mkaniyitendekwe, ŵandu ŵakusisya ŵamjimuchile Paulo pajwalalichilaga ku Yelusalemu. Mwamti Ayuda ŵakupunda 40 ŵalumbile kuti “chaŵe ŵalweseche naga akulya kapena kumwa chilichose mkanamwulaje Paulo.” (Mase. 22:22; 23:​12-14) Atamose kuti Aklistuŵa ŵalagasidwaga chamti myiyi, jemanjaji ŵasosekwaga kupitilisya kusongana pampepe, kulalichila ngani syambone soni kutenda yakomboleka kuti akole chikulupi chakulimba.

16. Ana chikalata chaŵalembele Aklistu ŵa Chihebeli mpaka chitukamuchisye chamti uli kola nganisyo syakuŵajilwa pandaŵi jatukulagasidwa? (Ahebeli 12:7)

16 Ana ni chichi chachakamuchisye Aklistu ŵa Chihebeli kuti akombole kupilila pandaŵi jaŵalagasidwaga? Paulo jwasakaga kwakamuchisya Aklistuŵa kumanyilila umbone wawukusapagwa ligongo lya kupilila yakusawusya. Mwamti jwalakwe, jwasalile jemanjajo kuti Mlungu akusakunda kuti Mklistu asimane ni yakusawusya pakusaka kumjiganya. (Aŵalanje Ahebeli 12:7.) Mwamti yindu yampaka alijiganye mundu pandaŵi jakusimana ni yakusawusya, mpaka yimkamuchisye kola ndamo syambone sya Chiklistu. Myoyo, kuganichisya yindu yambone yakapatile pandaŵi jaŵasimanaga ni yakusawusya kukamuchisye Aklistu ŵa Chihebeli kuyiwona kuŵa yangasawusya kupilila.—Aheb. 12:11.

17. Ana Paulo jwalijiganyisye yamti uli pangani ja kupilila kulagasidwa?

17 Paulo jwalimbikasisye Aklistu ŵa Chihebeli kuti aŵeje ŵakulimba mtima soni kuti akawujilaga munyuma pakusimana ni yakusawusya. Mwamti jwalakwe jwaliji pamalo gambone kwasalila jemanjaji malangisoga. Yaliji myoyo ligongo lyakuti pandanda jwalakwejo jwalagasyaga Aklistu, mwamti jwamanyililaga yakusawusya yampaka asimane nayo achimjakwewo. Jwamanyililagasoni yampaka atende mundu kuti akombole kupilila pakulagasidwa. Konjechesya pelepa, panyuma pakuti Paulo aŵele Mklistu, ŵandu ŵamsisyaga jwalakwe mmatala gejinji. (2 Akoli. 11:​23-25) Ligongo lya yeleyi, Paulo jwamanyililaga chenene yakusasosekwa kutenda mundu kuti akombole kupilila. Jwalakwe jwakumbwisye Aklistuwo kuti akusosekwa kumdalila Yehofa kuti akombole kupilila yakusawusya mmalo mwakulidalila jika. Mwamti chindu chachikakamuchisye jemanjajo kuŵa ŵakulimba mtima chaliji kumbuchila maloŵe gakuti, “Yehofa ali jwakungamuchisya, ngasindenda woga.”—Aheb. 13:6.

18. Ana tukusasosekwa kumanyilila chichi pakwamba yamsogolo kuti chitukombole kupilila kulagasidwa?

18 Apano pana abale ni alongo ŵetu ŵane ŵakupilila kulagasidwa. Myoyo, mpaka twakamuchisye jemanjaji mwakwapopelela soni mwakwapa yindu yakuchilu yakusosechela. (Aheb. 10:33) Nambosonitu, paja Baibulo jikusasala kuti, “ŵakulijiganya wosope ŵa Yesu ŵakusachilila kutama ni umi wakulipeleka kwa Mlungu nombenawo chachilagasidwa.” (2 Tim. 3:12) Ligongo lya yeleyi, wosopewe tukusasosekwa kukosechela yakusawusya yampaka tusimane nayo kusogoloku. Myoyo, kwende ndaŵi syosope tumkulupilileje mnope Yehofa kuti chachitukamuchisya kuti chitukombole kupilila yakusawusya yampaka tusimane nayo. Mwamti pandaŵi jakwe, Mlungu chachapumusya ŵakutumichila ŵakwe wosope ŵakulupichika.—2 Ates. 1:​7, 8.

19. Ana tukusosekwa kutenda chichi kuti tukosechele yakusawusya yekulungwa? (Alolesoni chiwulili.)

19 Ngatukukayichila kuti chikalata chaŵalembele Paulo Aklistu ŵa Chihebeli chakamuchisye Aklistu wosope ŵapandaŵijo kukosechela yakusawusya yaŵajembecheyaga kusimana nayo. Paulo jwalimbikasisye Aklistu achimjakwewo kuti alijiganyeje Maloŵe ga Mlungu mwakusamala soni kugapikanichisya. Kutenda yeleyi kukakamuchisye jemanjajo kumanyilila soni kukana yijiganyo yayikasokonasisye chikulupi chawo. Jwalimbikasisyesoni kuti akole chikulupi chakulimba yayikakamuchisye kuti apikanileje malangiso ga Yesu soni malangiso gakutyochela kwa abale ŵaŵalongolelaga mumpingo pandaŵijo. Jwakamuchisyesoni Aklistuwo kumanyilila kuti mpaka akombole kupilila yakusawusya naga akuyiwona yakusawusyayo mpela litala lyakukamulichisya masengo Yehofa pakwajiganya. M’wejisoni tukusosekwa kukamulichisya masengo malangiso gelega, mwamti naga tukutenda yeleyi tuchikombola kupilila mwakulupichika mpaka kumbesi.—Aheb. 3:14.

Aklistu ŵakulupichika ŵapatile upile ligongo lya kupilila kwawo. Mwamti panyuma pakutila ku Yudeya ŵapitilisye kusongana pampepe. Ana mpaka tulijiganye chichi pelepa? (Alole ndime 19)

NYIMBO NA. 126 Mŵe Mesope, Ŵakutamilichika Soni Ŵakulimbangana

a Mu chaputala chandandape, Paulo jwakamwile Malemba ga Chihebeli kwa mawulendo 7 pakusaka kulosya kuti litala lyaŵakuyaga Aklistu pakumtumichila Yehofa lyaliji lyambone mnope kupunda litala lyaŵakuyaga Ayuda.—Aheb. 1:​5-13.