1, 2. Ana m’bale jwine jwamanyilile kuti ŵasoŵaga cici, soni ana pambesi pakwe jwatesile cici?

JWACINYAMATA jwine lina lyakwe Robert jwabatiswe ali ni yaka 15. Nambo jwalakwe nganawuwonaga usyesyene kuŵa wakusosekwa mnope paumi wakwe, mwamti jwatite, “Nganindendaga cakulemweceka cilicose, nambo nagambaga kutenda yindu mwacisyoŵe. Nawonekaga mpela jwakulimba mwausimu ligongo lyakuti najawulaga ku misongano soni natendaga upayiniya wakamucisya m’miyesi jine pacaka. Nambo nasoŵaga cindu cine cakwe.”

² Robert nganacimanyilila cakusoŵa cakweco mpaka pajwalombele. Jwalakwe ni ŵamkwakwe ŵanonyelaga kuwusyana yiwusyo pangani sya m’Baibulo. Ŵamkwakwewo nganalajililaga kwanga yiwusyoyo, nambo Robert ŵalajililaga. Jwalakwe jwatite, “Yaŵaga mpela kuti ngangumanyilila cilicose. Pa ligongo lyeleli naganicisyaga kuti, ‘Naga ngusaka kuŵa jwakulongolela liŵasa jwausimu, nikuti ngusosekwa kutendapo kandu.’” Robert jwatesilepo kandu. Jwalakwe jwatite, “Kaneko natandite kulijiganya Baibulo mwakutamilicika soni kujipikanicisya, mwamti naŵele paunasi wakulimba mnope ni Yehofa.”

3. (a) Ana ngani ja M’bale Robert jikutujiganya cici? (b) Ana ngani ajino cijitukamucisye kwanga yiwusyo yakusosekwa yapi?

³ Ngani ja m’baleju mpaka jitujiganye yindu yakusosekwa mnope.  Mpaka tukole umanyilisi wine wa m’Baibulo soni mpaka tusonganeje ni Aklistu acimjetu, nambo yeleyipe nganiyiŵa yimtendekasisye mundu kuŵa jwausimu. Komboleka kuti tutesile kala yindu yine yakulosya kuti tukwawula pasogolo mwausimu, nambo patuliwungunyisye, tukuyiwonape kuti tukusosekwa kongolela mbali sine. (Afi. 3:16) Nganiji, cijitukamucisye kwanga yiwusyo yitatu yakusosekwa ayi, (1) Ana cici campaka citukamucisye kuliwungunya kuti tumanyilile naga tuli mundu jwausimu? (2) Ana mpaka tutende yamtuli kuti tuŵe mundu jwausimu, soni kuti usimu wetu ukamala? (3) Ana kuŵa mundu jwakulimba mwausimu mpaka kutukamucisye camtuli paumi wetu lisiku lililyose?

4. Ana maloŵe ga pa Aefeso 4:23, 24 gakwawula kwa ŵani?

⁴ Patwatandite kutumicila Mlungu, twacenjile yejinji paumi wetu. Atamose kuti twabatiswe, tukusosekwa kwendelecelape kucenga. Baibulo jikusati, “Ajendelecele kuŵa ŵasambano munganisyo mwawo.” (Aef. 4:23, 24) Kucengaku kuli kwakusosekwa mnope ligongo tuli ŵangali umlama. Atamose ŵandu ŵaŵele ali mkutumicila Yehofa kwa ndaŵi jelewu, akusosekwa kwendelecelape kuŵa ŵakulimba mwausimu.—Afi. 3:12, 13.

5. Ana yiwusyo yapi yampaka yitukamucisye kuliwungunya acimsyewe?

⁵ Kuti tumanyilile naga tukwendelecela kuŵa ŵakulimba mwausimu, tukusosekwa kuliwungunya mwakuwona mtima. Cinga tuli mwanace kapena jwamkulungwa, tukusosekwa kuliwusya yiwusyo ayi, ‘Ana ngwendelecela kucenga umi wangu mwakulosya kuti ngwawula pasogolo mwausimu? Ana umundu wangu uli mpela wa Klistu? Ana ndamo syangu pa misongano ja mpingo sikusalosya kuti ndili jwamkomangale mwausimu? Ana yangusanonyela kuŵeceta yikusalosya kuti ngusasacilila cici paumi wangu? Ana yangusatenda pakulijiganya Baibulo, soni pambocele camuko yikusalosya kuti ndili mundu jwamtuli? Ana ngusawala soni kulisalalisya mwakuŵajilwa? Ana ngusatendaga wuli pasimene ni yakulingwa? Ana sambano ndili Mklistu jwamkomangale mwausimu?’ (Aef. 4:13) Kumanyilila kwanga kwa yiwusyoyi mpaka kutukamucisye kulola naga tukwendelecela kwawula pasogolo mwausimu.

6. Kuti tumanyilile naga tuli ŵakomangale mwausimu, ana tukusosekwa kutenda cici?

⁶ Ndaŵi sine mpaka tusosekwe cikamucisyo kutyocela kwa ŵandu ŵane kuti tulole naga tuli ŵakomangale mwausimu. Ndumetume Paulo ŵasasile kuti mundu jwakucilu nganaŵa ayiweni yakulemweceka yakusatenda pameso pa Mlungu. Nambo mundu jwausimu akusapikanicisya nganisyo sya Mlungu nambosoni akusamanyilila kuti Mlungu jwangasangalala ni yakusakala. (1 Akoli. 2:14-16; 3:1-3) Ligongo lyakuti acakulungwa ŵa mumpingo akwete nganisyo mpela sya Klistu, jemanjaji ndaŵi syejinji akusamanyilila mwacitema naga tutandite kola nganisyo syakucilu. Naga nganisyo syakulemwekasi asiweni mwa m’weji, ana tukusapocela soni kamulicisya masengo camuko catupele? Kutenda yeleyi mpaka kulosye kuti tukusacilila kuŵa ŵakomangale mwausimu.—Mlal. 7:5, 9.

7. Ligongo cici kolape umanyilisi wa m’Baibulo nganikuŵa kwakwanila kuti tuŵe mundu jwausimu?

⁷ Tukumbucile kuti kolape umanyilisi wa m’Baibulo nganikuŵa kwakwanila kuti tuŵe mundu jwausimu. Mwambone, Mwenye Solomoni jwamanyililaga yejinji pakwamba ya Yehofa. Pambesi pakwe, maloŵe gakwe gejinji gaŵele mbali ja Baibulo. Nambo kaneko, unasi wakwe ni Yehofa wanandipe, mwamti nganaŵasoni jwakulupicika. (1 Maf. 4:29, 30; 11:4-6) Sano, konjecesya pa kumanyilila yayili m’Baibulo, ana tukusosekwasoni cici? Tukusosekwa kwendelecela kulimbisya cikulupi  cetu. (Akolo. 2:6, 7) Ana mpaka tutende mwamtuli yeleyi?

8, 9. (a) Ana cici campaka citukamucisye kuti tukule mwausimu? (b) Patukulijiganya ni kuganicisya mwakusokoka yatulijiganyisyeyo, ana cakulinga cetu ciŵeje cici? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.)

⁸ Ndumetume Paulo ŵalimbikasisye Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda kuti ‘atendeje yosope yakomboleka kuti aŵe ŵakomangale mwausimu.’ (Ahe. 6:1) Ana mpaka tutende yamtuli kuti m’wejisoni tukuye maloŵega? Litala limo lili kulijiganya buku jakuti “Ajendelecele Kuŵa M’cinonyelo ca Mlungu.” Kulijiganya bukuji mpaka kujimalisya kucakamucisya kuti akamulicisyeje masengo yiwundo ya m’Baibulo paumi wawo. Naga ŵamalisisye kulijiganya bukuji, mpaka atande kulijiganya mabuku ganesoni gampaka galimbisye cikulupi cawo. (Akolo. 1:23) Tukusosekwasoni kuganicisya mwakusokoka yatulijiganyisye, nambosoni kumŵenda Yehofa kuti atukamucisyeje kukuya yatulijiganyisyeyo.

⁹ Patukulijiganya ni kuganicisya mwakusokoka yatulijiganyisyeyo, cakulinga cetu ciŵeje kuti tuŵe paunasi wakulimba ni Yehofa soni kuti tukuyeje malamusi gakwe. (Sal. 40:8; 119:97) Konjecesya pelepa, tukusosekwa kuŵambala cilicose campaka citulepelekasye kukula mwausimu.—Tito 2:11, 12.

10. Ana ŵacinyamata akusosekwa kutenda yamtuli kuti aŵe ŵakulimba mwausimu?

¹⁰ Naga wawojo ali jwacinyamata, ana akwete yakulinga yamtuli yausimu? M’bale jwine jwakusatumicila pa nyambi akusanonyela kutagulilana ni ŵacinyamata ŵakwawula kukubatiswa pamsongano wamkuli pakwamba ya yakulinga yakwete. Akusatenda yeleyi kundaŵi, msongano mkaniwutande. Ŵajinji akusajanga kuti akusaka kutenda undumetume wandaŵi syosope kapena kwawula kumalo kwakusosecela ŵakulalicila ŵajinji. Nambo, ndaŵi sine ŵacinyamata ŵane akusasoŵa cakwanga. Yeleyitu mpaka yilosye kuti nganakola cakulinga cilicose causimu. Mpela jwacinyamata, aliwusye kuti, ‘Ana ngusatenda yindu yausimu pakusaka kwamba kwasangalasya acinangolo ŵangu? Ana ngulingalinga kuti mbe paunasi wambone ni Mlungu?’ Nambo, ngani jakola yakulinga yausimuji nganijiŵa ja ŵacinyamatape. Kusala yisyene, kola yakulinga mpaka kutukamucisye wosope kuŵa ŵandu ŵakulimba mwausimu.—Mlal. 12:1, 13.

11. (a) Kuti tukule mwausimu, ana tukusosekwa kutenda cici? (b) Ana tukusosekwa kujigalila cisyasyo ca ŵani?

¹¹ Pambesi pakuliwungunya ni kuyiwona kuti pana yatukusosekwa kulinganya, tukusosekwa kuyitenda yeleyo mwacitema. Kuŵa paunasi wakulimba ni Mlungu kuli kwakusosekwa mnope. Ligongo kulepela kutenda yeleyi yakuyicisya yakwe mpaka yiŵe ciwa. (Alo. 8:6-8) Yili yakomboleka kuŵa paunasi wambone ni Mlungu atamose kuti tuli ŵangali umlama. Msimu wa Yehofa mpaka utukamucisye kutenda yeleyi. Nambope, tukusosekwa kulimbicila. Pakuŵicila ndemanga lilemba lya Luka 13:24, M’bale John Barr, juŵaliji mu Likuga Lyakulongolela, jwaŵecete kuti, “Ŵandu ŵajinji akusalepela kupita pamlango wakanganika ligongo ngakusalimbicila kuti akule mwausimu.” Tukusosekwa kuŵa mpela Yakobo, juŵalimbene ni lilayika kuti limpe majali. (Gen. 32:26-28) Atamose kuti kulijiganya Baibulo mpaka kuŵe kwakusangalasya, nambo tukagambaga kujiŵalanga mpela nyusipepala. Tulimbicileje kulijiganya kuti tupateje yakamucisya paumi wetu.

12, 13. (a) Ana cici campaka citukamucisye kuti tutende yayili pa Aloma 15:5? (b) Ana cisyasyo ca ndumetume Petulo soni yaŵasasile mpaka yitukamucisye camtuli? (c) Ana mpaka tutende yamtuli kuti tukule mwausimu? (Alole libokosi lyakuti “Yampaka Tutende Kuti Tukule Mwausimu.”)

¹² Patukulingalinga kuti tuŵe mundu jwausimu, msimu wa Mlungu wucitukamucisya kucenga kaganisye ketu. Ni cikamucisyo ca msimu, mwapanandipanandi mpaka tutande kuganisya mpela Klistu. (Alo. 15:5) Msimuwo wucitukamucisyasoni kutyosya yakumbila yacilu ni kutukamucisya kusya ndamo syakumsangalasya  Mlungu. (Aga. 5:16, 22, 23) Naga nganisyo syetu sikutukanganicisya kuti tuganicisyeje ya cipanje kapena yakumbila ya cilu, tukajasa mtima. Tujendelecele kuŵenda msimu wa Yehofa kuti utukamucisye kucenga nganisyo syetu ni kutanda kuganicisya yindu yambone. (Luk. 11:13) Tukumbucileje muyaŵelele ni ndumetume Petulo. Ndaŵi sine, jwalakwe nganatendaga yindu mpela mundu jwausimu. (Mat. 16:22, 23; Luk. 22:34, 54-62; Aga. 2:11-14) Nambo jwalakwe nganajasa mtima. Ni cikamucisyo ca Yehofa, kaneko Petulo jwatandite kuganisya mwausimu. M’wejisoni mpaka tutende yeleyi.

¹³ Sonitu pali papite ndaŵi, Petulo jwasasile ndamo syatukusosekwa kusikusya. (Aŵalanje 2 Petulo 1:5-8.) Tukusosekwa kulimbicila kuti tukole ndamo mpela kuligosa, kupilila, kwanonyela abale, soni ndamo sine syambone. Lisiku lililyose tuliwusyeje kuti, ‘Ana lelo ngusosekwa kulingalinga kulosya ndamo japi jampaka jingamucisye kwawula pasogolo mwausimu?’

14. Ana kola nganisyo mpela sya Klistu mpaka kutukamucisye mwamtuli lisiku lililyose?

¹⁴ Kola nganisyo mpela sya Klistu kucitukamucisya kola ndamo syambone soni kuŵeceta yambone patuli kusukulu kapena kumasengo. Kucitukamucisyasoni kusagula yakutenda mwalunda. Yakusagula yetu yicilosya kuti tukusamkuya Klistu. Mpela ŵandu ŵausimu, ngatukusaka cilicose kusokonasya unasi wetu ni Atati ŵetu ŵakwinani. Patukulinjidwa kuti tutende yakulemweceka, tucikombola kuyiŵambala naga tukwete nganisyo mpela sya Klistu. Mkanitusagule kutenda cilicose, tukusosekwa kwima kaje ni kuganicisya yiwusyo ayi, ‘Ana yiwundo yapi ya m’Baibulo yampaka yingamucisye kusagula cenene? Yikaŵe kuti Yesu asimene ni yakulandana ni yeleyi, ana akasagwile yamtuli? Ana Yehofa mpaka asangalale ndili sagwile yamtuli?’ Kuti tuganisyeje m’yiyi ndaŵi syosope, kwende tulole yisyasyo yakuŵalanjika. Pa cisyasyo cilicose, citulole ciwundo ca m’Malemba campaka citukamucisye kusagula cenene yakutenda.

15, 16. Ana kola nganisyo mpela sya Klistu mpaka kutukamucisye mwamtuli (a) pakusagula mundu jwakulombana najo? (b) pakusagula ŵakunguluka nawo?

¹⁵ Pangani jakusagula mundu jwakulombana najo. Lilemba lyakamucisya panganiji lili lya 2 Akolinto 6:14, 15. (Aŵalanje.) Pa lilembali, Paulo jwasasile mwangasisa maloŵe kuti mundu jwausimu nganaŵa atemi mwamtendele ni mundu jwangakulupilila. Ana lilemba lyeleli mpaka litukamucisye wuli pakusagula mundu jwakulombana najo?

¹⁶ Ŵandu ŵakunguluka nawo. Ciwundo cakamucisya panganiji cili pa 1 Akolinto 15:33. (Aŵalanje.) Mundu jwakusanonyela ya Mlungu nganaŵa akungulwice ni ŵandu ŵampaka amsokonasye mwausimu. Ana tukusosekwa kuganicisya yiwusyo yapi pakamulicisya masengo lilembali? Mwambone, tuliwusyeje kuti, ‘Ana lilembali mpaka nalikamulicisye masengo mwamtuli pangani jakunguluka pa Intaneti? Kapena ana mpaka ndende yamtuli naga mundu jwangangummanyilila akusalila kuti ngunguluceje najo pa Intaneti?’

17-19. Ana kuŵa mundu jwausimu mpaka kutukamucisye mwamtuli (a) kuŵambala kutenda yindu yangakamucisya? (b) kuliŵicila yakulinga paumi? (c) kumasya ungapikangana?

¹⁷ Yindu yampaka yitusokonasye mwausimu.  Ndumetume Paulo jwakalamwisye Aklistu pangani jeleji. (Aŵalanje Ahebeli 6:1.) Ana “masengo gewe” gatukusosekwa kugaŵambala gali cici? Gali cilicose campaka citulepelekasye kuŵa ŵakulimba mwausimu. Ciwundo celeci mpaka citukamucisye kupata kwanga kwa yiwusyo ayi, ‘Ana yangusaka kutendayi yili yakamucisya kapena yangali mate? Ana kwinjila nawo m’tumakuga twakwasimisya mbiya cikungamucisye? Ligongo cici ngangusosekwa kwinjila nawo m’tumakuga twakulimbikasya kuti yindu yicenje pacilambopa?’

¹⁸ Tukoleje yakulinga yausimu. Pa Kulalicila kwa Petumbi, Yesu jwatulimbikasisye kuti tukoleje yakulinga. (Mat. 6:33) Mundu jwamkomangale mwausimu akusakola yakulinga yausimu. Kumbucila yeleyi mpaka kutukamucisye kwanga yiwusyo ayi, ‘Ana ngusosekwa kwawula ku koleji pamalisisye majiganyo ga ku sekondale? Soni ana masengo gangusaka kutenda gali gambone?’

¹⁹ Ungapikangana. Ana maloŵe ga Paulo gakwawula kumpingo wa ku Loma mpaka gatukamucisye camtuli pakumasya ungapikangana? (Alo. 12:18) Mpela ŵakumkuya ŵa Yesu, tukusalingalinga kuti ‘tuŵeje pamtendele ni ŵandu wosope.’ Patutindene nganisyo ni ŵane, ana tukusatenda yamtuli? Ana yikusatulema kwiticisya nganisyo sya ŵane? Ana ŵandu akusatumanyilila kuti tuli “ŵakuyikasya mtendele”?—Yak. 3:18.

20. Ligongo cici wawojo ali ŵakusacilila kwawula pasogolo mwausimu?

²⁰ Yeleyi yigambile kuŵa yisyasyo yamnonope ya yindu yampaka tusagule yakulosya kuti msimu wa Mlungu ukutulongolela. Kuŵa mundu jwausimu mpaka kutukamucisyeje kuŵa ŵakusangalala soni ŵakwikutila lisiku lililyose. Robert, jwatumkolasile kundanda kwa nganiji, jwatite, “Unasi wangu ni Yehofa pawalimbile, naŵele jwamlume jwambone, soni mtati jwambone kwa ŵanace ŵangu. Naliji jwakusangalala soni jwakwikutila.” M’wejisoni mpaka tuŵe ŵakusangalala soni ŵakwikutila naga tukulingalinga kwawula pasogolo mwausimu. Mpela ŵandu ŵausimu, tuciŵa ŵakusangalala apano, nambosoni msogolo tucipata “umi usyesyene.”—1 Tim. 6:19.