1, 2. Ligongo cici lilemba lya Aloma 5:12 lili lyakutesya lung’wanu kwa ŵa Mboni sya Yehofa?

TUWANICISYE kuti wawojo akusaka kulemba Malemba ga m’Baibulo gele ŵa Mboni sya Yehofa akusagamanyilila cenene soni ndaŵi syejinji akusagakamulicisya masengo. Ana lilemba lya Aloma 5:12 ngaliŵa lyandanda pa Malemba gosope gakusaka kulembago? Agambe ganicisya winji wa ndaŵi syakamulicisye masengo maloŵe ga m’lilembali gakuti, ‘Ulemwa wayice pacilambo ligongo lya mundu jumo ni ciwa kupitila mu ulemwa, kaneko ciwa cawandile kwa ŵandu wosope ligongo wosope ŵalemwisye.’

² Lilemba lyeleli akusaliwilisyawilisya m’buku ja Ana Baibulo Jikusajiganya Cici Kusyesyene? Pakulijiganya bukuji ni ŵanace ŵawo kapena ŵandu ŵane, ndaŵi syejinji akusaŵalanga lilemba lya Aloma 5:12. Akusatenda yeleyi pakutagulilana yakwamba lisosa lya Yehofa lya cilambo capasi mu mtwe 3, ciwombolo mu mtwe 5 soni yayikusatendekwa mundu pawile mu mtwe 6. Nambo ana akusaganisya kuti lilemba lya Aloma 5:12 mpaka lyakamucisye catuli kuŵa pa unasi ni Yehofa, pa yakutenda yawo, soni kwendelecela kwembeceya yindu ya msogolo yaŵalagucisye?

3. Ana tukusosekwa kumbucila cici pa ngani ja ulemwa?

³ Kusala yisyene, wosopewe tukusosekwa kumbucila kuti tuli ŵakulemwa. Lisiku lililyose tukusalemwesya. Nambo tukusamanyilila kuti Mlungu  akusakumbucila kuti twapanganyidwe kutyocela ku luwundu, soni jwalakwe akusaŵa jwakusacilila kutulosya canasa cakwe. (Sal. 103:13, 14) Mu lipopelo lyakwe lya cisyasyo, Yesu ŵam’ŵendile Mlungu kuti, ‘Atukululucile yakulemwa yetu.’ (Luk. 11:2-4) Yeleyi yikulosya kuti, pangali ligongo lyakumbucililasoni yakulemwa yatwatesile kala yakuti Mlungu ŵatukululucile. Nambope tukusosekwa ganicisya yaŵatesile Mlungu pakutukululucila.

4, 5. (a) Ana cici campaka citukamucisye kupikanicisya lilemba lya Aloma 5:12? (b) Ana maloŵe gakuti ‘umbone mtima wekulungwa’ gagali pa Aloma 3:24 gakusagopolela cici?

⁴ Mu Buku ja Aloma, mnopemnope mtwe 6 tukusapata songa syakusosekwa mnope syampaka situkamucisye kumanyilila yakusatenda Yehofa pakutukululucila. Mu mtwe 3, tukusaŵalanga kuti, ‘Wosope ŵalemwisye . . . , nambo ŵatesile kuŵa ŵakulungama ligongo lya umbone mtima wakwe wekulungwa waŵawulosisye pakwagopola kupitila mu ciwombolo ca Klistu Yesu.’ (Alo. 3:23, 24) Ana Paulo ŵagopolelaga cici paŵaŵecete kuti, ‘umbone mtima wakwe wekulungwa’? Jwalakwe ŵakamulicisye masengo maloŵe ga Cigiliki gagakusagopolela kuti mundu amtendele jwine yindu yambone pangajembeceya kuti jwamtendelejo am’wucisye kanekakwe. Kusala yisyene, m’weji nganituŵajilwaga kupocela umbone mtimawu.

⁵ Jwakulijiganya ya Baibulo jwine, lina lyakwe John Parkhurst, ŵalembile kuti, “Baibulo pajikusala ya umbone mtima wekulungwa wa Mlungu kapena Klistu, ndaŵi syejinji jikusagopolela yatesile Mlungu pakululucila yakulemwa atamose yekulungwa soni pakulupusya ŵandu.” Yeleyi yikamulana mnope ni yaŵatite pakamulicisya masengo maloŵe gakuti “umbone mtima wekulungwa” mu Baibulo ja cilambo casambano. Nambo ana Mlungu alosisye catuli umbone mtima wakwe wekulungwawu? Soni ana umbone mtima wakwewu mpaka utukamucisye catuli kuŵa paunasi wambone ni jwalakwe soni kola cembeceyo ca msogolo?

6. Ana umbone mtima wekulungwa wa Mlungu mpaka wakamucisye catuli ŵandu?

⁶ Ulemwa soni ciwa ‘yayice pa cilambo’ kupitila mwa “Mundu jumo,” jwali Adamu. M’yoyo, “ligongo lya ulemwa wa mundu jumo, ciwa cilamulile mpela mwenye.” Paulo ŵajonjecesye kuti, “umbone mtima wekulungwa wa [Mlungu]” wayice kwa ŵandu “kupitila mwa mundu jumo, Yesu Klistu.” (Alo. 5:12, 15, 17) Umbone mtima wa Mlunguwu wakamucisye mnope ŵandu wosope. Baibulo jikusati, “Kupitila mu kupikanila kwa mundu jumo [Yesu] ŵajinji caciŵa ŵakulungama.” Kusala yisyene, umbone mtima wekulungwa wa Mlungu mpaka utukamucisye kuti citupate “umi wangamala kupitila mwa Yesu Klistu.”—Alo. 5:19, 21.

7. Ligongo cici mpaka tujile kuti yaŵatesile Mlungu pakupeleka ciwombolo yalosisye umbone mtima wakwe wekulungwa?

⁷ Yehofa nganasosekwaga kupeleka Mwanace jwakwe mpela mbopesi ja ciwombolo. Mpela ŵandu ŵangali umlama soni ŵakulemwa, nganituŵajilwaga kutendeledwa yindu yekulungwa yaŵatesile Mlungu ni Yesuyi, pakupeleka ciwombolo kuti atukululucile yakulemwa yetu. Kusala yisyene, kululucidwa kwa yakulemwa yetu soni cembeceyo catukwete cakutama ni umi wangamala yikombolece ligongo lya umbone mtima wekulungwa wa Mlungu. M’yoyo, kwende tulosyeje mu yakutenda yetu ya lisiku ni lisiku kuti tukum’yamicila mnope Mlungu ligongo lya mtuka wapajika wa umbone mtima wakwewu.

8. Ana nganisyo syakulemweceka syapi syatukusosekwa kusiŵambala?

⁸ Ligongo lya ungali umlama watwajigalile kwa Adamu, tukusasacilila kutenda yakusakala. Nambope, yeleyi ngayikututendekasya kuti tuwuwoneje umbone mtima wa Mlungu kuŵa cakutendela yakusakala, tuli mkuganisya kuti, ‘Atamose ndili ndesile cakusakala cakusaciwona Mlungu kuŵa cakulemwa, ngangusosekwa kudandawula. Yehofa cacingululucila.’ Atamose mu yaka 100 yandanda, ŵandumetume paŵaliji ciŵela, papali Aklistu ŵane  ŵaŵakolaga nganisyo mpela syelesi. (Aŵalanje Yuda 4.) Masiku agano, tukusosekwa kusamala kuti tukakola nganisyo mpela syelesi ligongo mwapanandipanandi mpaka sitande kula.

9, 10. Ana Paulo ni ŵandu ŵane ŵagopwece wuli ku ulemwa ni ciwa?

⁹ Paulo ŵasasile kuti, tukusosekwa kana mwamacili nganisyo syakuti, ‘Aaa, Mlungu cambikanicisye. Jwalakwe cangululucile yakulemwa yangu.’ Ligongo cici tukusosekwa kana nganisyo syelesi? Ligongo Paulo ŵalembile kuti, Aklistu ‘ŵawile ku ulemwa.’ (Aŵalanje Aloma 6:1, 2.) Ana Paulo ŵagopolelaga cici paŵaŵecete kuti Aklistu ‘ŵawile ku ulemwa’ nambo jemanjajo ni ali ciŵela pacilambopa?

¹⁰ Yehofa kupitila mu ciwombolo, ŵakululucile yakulemwa ya Paulo soni ŵandu ŵane mu ndaŵi jakwe. Jwalakwe ŵasagwile ni msimu weswela kuti aŵe ŵanace ŵakwe ŵausimu. Naga jemanjaji ŵajendelecele kuŵa ŵakulupicika nikuti ŵajawile kwinani kuti akalamulile yalumo ni Klistu. Nambotu Paulo paŵaŵecetaga ya jemanjaji kuti ‘ŵawile ku ulemwa’ ŵaliji ali mkutumicilape Mlungu pacilambopa. Ana yeleyi yikakombolece catuli? Jwalakwe ŵakamulicisye masengo cisyasyo ca Yesu, jwaŵawile mpela mundu nambo paŵajimukaga ku ŵawe ŵajimwice ali mundu jwausimu jwangakomboleka kuwa. Ciwa nganicitendasoni umwenye pa Yesu. Yeleyi yili yakulandanasoni ni Aklistu ŵaŵaliji mpela ‘ŵawe ku ulemwa nambo ŵaumi kwa Mlungu kupitila mwa Klistu Yesu.’ (Alo. 6:9, 11) Umi wawo wacenjile mnope ligongo nganakundagasoni kuti yakumbila ya ulemwa yalamulileje. Kutandila ndaŵi jelejo ŵatandite kutenda yindu yakumsangalasya Mlungu.

11. Kwa wosopewe ŵatukwete cembeceyo cakutama kwangamala mu Paladaiso, ana ‘twawile ku ulemwa’ catuli?

¹¹ Nambi uli m’weji ŵatukwete cembeceyo cakutama kwangamala mu Paladaiso? Mkanutuŵe Aklistu, ndaŵi syejinji twatendaga yindu yakusakala mwangamanyilila kuti yakutenda yetu yamsakalisyaga Mlungu. Twaliji mpela ‘acikapolo ŵa yausakwa soni ungapikanila malamusi.’ Yeleyi yigopolela kuti twaliji ‘acikapolo ŵa ulemwa.’ (Alo. 6:19, 20) Nambo patwalijiganyisye usyesyene wa m’Baibulo, twacenjile umi wetu ni kulipeleka kwa Mlungu soni kubatiswa. Kutandila ndaŵi jelejo, tuŵele ŵakusacilila ‘kupikanila kutyocela mumtima’ yijiganyo ya Mlungu soni malamusi gakwe. Atamose kuti ngaŵa mkuŵeceta kuti twaliji acikapolo ŵa yausakwa soni ungapikanila malamusi, nambo ‘twagopeledwe ku ulemwa ni kuŵa acikapolo ŵa cilungamo.’ (Alo. 6:17, 18) Yeleyi yikulosya kuti m’wejisoni ‘twawile ku ulemwa.’

12. Ana jwalijose jwetuwe akusosekwa kusagula cici?

¹² Tukusosekwa kuganicisya mnope mwakamulana ni maloŵe ga Paulo gakuti, ‘Mkakunda kuti ulemwa ujendelecele kulamulila mpela mwenye m’yilu yenu yakomboleka kuwayo kuti mpikanileje yakumbila yawo.’ (Alo. 6:12) Mpaka ‘tukunde ulemwa kwendelecela kutulamulila’ naga tukutenda yiliyose yayikutulimbikasya yilu yetu yangali umlamayi kuti tutende. Ligongo lyakuti mpaka yikombolece ‘kunda’ ulemwa kutulamulila kapena kana kuti ukatulamulila, tukusosekwa kuliwusya kuti, Ana mtima wangu ukusasaka cici kusyesyene? ‘Ana ndaŵi sine, ngusakunda kuti cilu cangu kapena nganisyo syangu syangali umlama silongolele kutenda yakulemweceka? Kapena ana ndili jwam’we ku ulemwa? Ana ndili jwaumi kwa Mlungu kupitila mwa Yesu Klistu?’ Naga tukusayamicila kusyesyene umbone mtima wekulungwa waŵatulosisye Mlungu, tucitenda yakomboleka kuti tumsangalasyeje jwalakwe.

13. Ana pana umboni watuli wakulosya kuti yili yakomboleka kuleka ndamo syakusakala?

¹³ Ŵandu ŵa Yehofa mkanatande kummanyilila, kumnonyela soni kumtumicila Mlungu, ŵatendaga ndamo syakusakala. Yaŵatendagayi yapwatikagapo ‘yindu yakutenda nayo sooni masiku agano’ soni yakaŵajilwe kuwa nayo. (Alo. 6:21) Nambo kaneko ŵanduŵa ŵalesile ndamo syawosi. Yeleyitu ni yaŵatesile ŵandu ŵajinji ŵa ku Kolinto. Paulo ŵalembile kuti ŵane mwa ŵanduŵa ŵaliji ŵakulambila milungu jakupanganyidwa, ŵacikululu, ŵalombanaga  acalumepe kapena acakongwepe, ŵawiyi, soni ŵakolelwa. Nambo jemanjaji ‘ŵaswejesyedwe.’ (1 Akoli. 6:9-11) Mwelemu ni muyaŵelelesoni ni Aklistu ŵa ku Loma. Paulo ŵalembelesoni Aklistuŵa kuti, ‘Mkapeleka yilu yenu ku ulemwa kuti yiŵe yida yakutendela masengo gangalungama, nambo mlipelece kwa Mlungu mpela ŵandu ŵajimwice ku ŵawe, nambosoni mpelece yilu yenu kwa Mlungu mpela yida yakutendela masengo gakulungama.’ (Alo. 6:13) Paulo ŵakwete cikulupi cakuti Aklistuŵa cajendelecele kuŵa ŵaswela mwausimu soni kupindula ni umbone mtima wekulungwa wa Mlungu.

14, 15. Pa ngani ‘jakupikanila kutyocela mumtima,’ ana tukusosekwa kuliwusya cici’?

¹⁴ Mwelemu ni mwayiŵelelesoni masiku agano. Abale ni alongo ŵane ŵatendaga ndamo syakusakala mpela syaŵatendaga ŵandu ŵa ku Kolinto. Nambo abale ni alongoŵa ŵacenjile. Jemanjaji ŵalesile yakusakala yaŵatendaga ni ‘ŵaswejesyedwe.’ Kombolekasoni kuti wawojo paumi wawo yindu yaliji m’yoyo, nambo ana apano unasi wawo ni Yehofa uli watuli? Pakuŵa sambano pana umbone mtima wekulungwa wa Mlungu yayitendekasisye kuti ŵandu akululucidweje, ana wawojo ali ŵakusimicisya mtima kuti ‘akapeleka cilu cawo ku ulemwa’? Ana m’malo mwakwe calipelece kwa Mlungu mpela mundu jwajimwice ku ŵawe’?

¹⁵ Kuti m’weji tukombole kutenda yeleyi, tukusosekwa kuŵambala kutenda yakusakala yekulungwakulungwa mpela yaŵatendaga ŵandu ŵane ŵa ku Kolinto. Yeleyi yili yakusosekwa mnope naga tukusaka kupocela umbone mtima wekulungwa wa Mlungu soni kuti ‘ulemwa ukatenda umwenye petuwe.’ Nambope, ana tuli ŵakusimicisya ‘kupikanila kutyocela mumtima’ mwakutenda yampaka tukombole kuti tuŵambale yakulemwa yiliyose yampaka ŵane ayiwone kuŵa yamwanamwana?—Alo. 6:14, 17.

16. Ana tukumanyilila catuli kuti kuŵa Mklistu ngakukusagopolelape kuŵambala kutenda yakulemwa yekulungwakulungwa?

¹⁶ Kwende tuganicisye ya ndumetume Paulo. Mpaka tuŵe ŵakusimicisya kuti jwalakwe nganatendaga nawo yakulemwa yakusayisala pa 1 Akolinto 6:9-11. Nambope, Paulo ŵasasile kuti ŵaliji kapolo jwa ulemwa. Jwalakwe ŵalembile kuti, ‘Une ndili jwakucilu, jwakusumisidwa ku ulemwa. Jwangapikanicisya yangusatenda. Ligongo yangusasaka kutenda, jwangayitenda. Nambo yangusaŵengana nayo ni yangusayitenda.’ (Alo. 7:14, 15) Yeleyi yikulosya kuti papali yindu yine yele Paulo ŵayiwonaga mpela yakulemwa, ni jwalakwe ŵalingaga kulimbana nayo. (Aŵalanje Aloma 7:21-23.) Kwende tujigalile cisyasyo cakwe soni tutendeje yiliyose yakomboleka kuti tumpikanileje Mlungu.

17. Ligongo cici tukusosekwa kuŵa ŵakuwona mtima?

¹⁷ Mwambone, kwende tuganicisye ngani jakuŵa ŵakuwona mtima. Tukusamanyilila kuti wosope ŵali Aklistu akusosekwa kuŵa ŵakuwona mtima. (Aŵalanje Miyambo 14:5; Aefeso 4:25.) Ngatukusasaka kuŵa mpela Satana jwali ‘mtati jwa unami,’ soni Ananiya ni ŵamkwakwe ŵaŵawile ligongo lya unami. M’weji ngatukusosekwa kujigalila yisyasyo yawo, m’yoyo tukusaŵambala kulambusya. (Yoh. 8:44; Mase. 5:1-11) Nambotu, kuwona mtima nganikuŵa kuŵambalape kulambusya. M’malo mwakwe tukusosekwa kulosya kuti tukusayamicila mnope umbone mtima wa Mlungu mwakuŵasoni ŵakuwona mtima m’matala gane.

18, 19. Ana kuŵa ŵakuwona mtima kukusapwatikapo cici?

¹⁸ Kulambusya kuli kuŵeceta yineyakwe yanganiyiŵa yisyesyene. Nambope, Yehofa akusasaka kuti ŵandu ŵakwe akaŵecetaga yaunami atamose unami wangawonecela. Jwalakwe ŵasalile Ayisalayeli kuti, ‘M’ŵeje ŵaswela, ligongo Une Yehofa Mlungu jwenu, ndili jwamswela.’ Kaneko ŵasalile mbali syakusosekwa kuŵa ŵaswela. Jwalakwe ŵasalile kuti, ‘Mkasimjiŵa, mkalambusyaga, soni jwalijose akamtendela mjakwe yacinyengo.’ (Lev. 19:2, 11) Atamose kuti mundu mpaka asimicisye kuti akaŵecetaga yaunami yakuwonecela, nambo naga akwatendekasya ŵane kulupilila yindu yanganiyiŵa yisyesyene soni yacinyengo, nikuti nganaŵa jwakuwona mtima.

¹⁹ Mwambone, mundu mpaka amsalile bwana jwakwe kapena ŵakamula nawo masengo kuti lisiku  lyakuyicisya ngasayika kumasengo kapena caciyika nambo caciŵeluka mwacitema ligongo akusaka cajawule kucipatala. Nambo yisyesyene yakwe yili yakuti cacigamba kwawula kucipatalako kuti akasume mtela kapena akalipile mbiya basi, yayicijigala kandaŵi kamnono. Nambo lisosa lyakwe lyekulungwa lyangayicila kumasengo lili lyakuti jwalakwe akusaka cakosecele mkanipaŵe ulendo wa ku nyasa yalumo ni liŵasa lyakwe. Komboleka kuti jwalakwe asasile yisyene pakusala kuti ‘akwawula kucipatala,’ nambo ana mpaka ajile kuti jwalakwe jwaliji jwakuwona mtima? Kapena ana jwalakwe jwaliji jwacinyengo? Komboleka kuti akumanyilila yakutendekwa yakulandana ni yeleyi. Ndaŵi sine ŵandu akusiŵalambusya ŵane ligongo lyakogopa kupedwa cilango kapena pakusaka kwalila ŵane masuku pamtwe. Atamose kuti ngaŵa mkulambusya mwakuwonecela, nambo tukusosekwa kupikanila yakusasala Mlungu kuti, “Mkalambusyaga.” Tukusosekwa kumbucilasoni lilemba lya Aloma 6:19, lyalikusasala kuti, “Mpelece yiŵalo yenu kuti yiŵe acikapolo ŵa cilungamo kuti mtendeje masengo geswela”

20, 21. Ana umbone mtima wekulungwa wa Mlungu ukusatulimbikasya kuŵambala kutenda cici?

²⁰ Kusala yisyene, kuyamicila kwetu umbone mtima wekulungwa wa Mlungu kukusapwatikapo yejinji kupunda pa kuŵambala kutenda cikululu, kolelwa soni kutenda yakulemwa yekulungwakulungwa mpela yaŵatendaga ŵandu ŵane ŵa ku Kolinto. Kukusapwatikapo kuŵambala kutenda cilicose cangamsangalasya Mlungu. Kupeleka yiŵalo yetu mpela acikapolo ŵa cilungamo ngakukusagamba kutukamucisya kuŵambala kolelwa nambo kukusatukamucisyasoni kuŵambala kumwa mnope. Kuti tukombole kuŵambala kutenda yeleyi, tukusosekwa kulingalinga mnope kulimbana ni ndamo syelesi. Kusala yisyene jili ngondo jampaka tupunde.

²¹ Lisosa lyetu lyekulungwa likusosekwa kuŵa lyakuti tuŵambaleje yakulemwa yekulungwakulungwa soni yakulemwa yakuwoneka mpela yamwanamwana. Nambo ndaŵi sine ngaŵa mkutenda cenene ligongo tuli ŵangali umlama. Nambope tukusosekwa kulingalinga mpela mwaŵatendele Paulo. Jwalakwe ŵasalile Aklistu acimjakwe kuti, ‘Mkakunda kuti ulemwa ujendelecele kulamulila mpela mwenye m’yilu yenu yakomboleka kuwayo kuti mpikanileje yakumbila yawo.’ (Alo. 6:12; 7:18-20) Patukulingalinga kuŵambala kutenda ulemwa wamtundu wuliwose, tukusalosya kuti tukusayamicila mnope umbone mtima wekulungwa wa Mlungu waŵawulosisye kupitila mwa Klistu.

22. Ana wosope ŵakusayamicila umbone mtima wa Mlungu akwembeceya kupocela cici?

²² Ligongo lya umbone mtima wakwe wekulungwa, Mlungu ŵatukululucile yakulemwa yetu soni cajendeleceleje kutukululucila. Pakulosya kuyamicila, kwende tulinjejelinjeje kuŵambala kutenda yakulemwa yiliyose atamose yampaka ŵane ayiwone kuŵa yamwanamwana. Paulo ŵagombelecesye ya mbote jatucipocela wosopewe, paŵaŵecete kuti, “Pakuŵa mwagopoledwe ku ulemwa ni kuŵa acikapolo wa Mlungu, sambano mkuŵeleka yisogosi m’litala lyeswela, soni yakuyicisya yakwe cimcipocela umi wangamala.”—Alo. 6:22.