1, 2. Ana cici cacikulosya kuti Yonatani ŵaliji jwakulupicika kwa Daudi?

YONATANI ŵasimonjile mnope kulola kuti Daudi ŵaliji jwakulimba mtima mnope. Daudi ŵam’wuleje Goliyati juŵaliji Mfilisiti ni kwawula kwa Mwenye Sauli, juŵaliji babagwe Yonatani ‘ali ajigele mtwe wa Mfilisitijo m’miyala mwakwe.’ (1 Sam. 17:57) Yonatani ŵatesile lung’wanu ni kulimba mtima kwa Daudi. Yaliji yaciwonecele kuti Mlungu ŵaliji ni Daudi. Yeleyi yatendekasisye kuti ‘Yonatani ni Daudi akamulane mnope.’ Konjecesya pelepa, jemanjaji ‘ŵatesile cilangano ligongo lyakuti Yonatani ŵamnonyelaga mnope Daudi mpela muŵalinonyelelaga msyene.’ (1 Sam. 18:1-3) Yonatani ŵaŵele jwakulupicika kwa Daudi kwa umi wakwe wosope.

² Yonatani ŵajendelecele kuŵa jwakulupicika kwa Daudi atamose kuti Yehofa ŵamsagwile Daudijo kuti aŵe mwenye jwakuyicisya ngaŵaga jwalakwejo. Pandaŵi jele Sauli ŵasakaga kum’wulaga Daudi, Yonatani ŵadandawulaga mnope ya mjakwejo. Jwalakwe ŵajesile ulendo welewu m’cipululu ca Yudeya ku Holesi kuti akamlimbikasye Daudi. Yonatani ŵamlimbikasisye Daudi kuti ‘ajegamile kwa Yehofa.’ Ŵamsalile kuti, “Mkasimtenda woga . . . , mmwejo cim’ŵe  mwenye jwa Yisalayeli, soni une cimbe jwaŵili kwa mmwejo.”—1 Sam. 23:16, 17.

3. Ana cindu cakusosekwa mnope kwa Yonatani caliji cici, soni ana tukumanyilila catuli yeleyi? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.)

³ Wosopewe tukusakola lung’wanu ni ŵandu ŵali ŵakulupicika. Nambo, ana Yonatani ŵaliji jwakulupicika kwa Daudipe? Iyayi. Kwa jwalakwe cindu cakusosekwa mnope caliji kuŵa jwakulupicika kwa Yehofa. Yeleyi ni yayamkamucisye kuti aŵesoni jwakulupicika kwa Daudi, soni nganamtendelaga wiwu atamose kuti Daudijo ŵaliji jwakuti caŵe mwenye m’malo mwakwe. Akumbucile kuti Yonatani ŵamlimbikasisye Daudi kuti ‘ajegamile kwa Yehofa.’ Yonatani ni Daudi ŵaŵele ŵakulupicika kwa jwine ni mjakwe, soni ŵasunjile cilangano cawo cakuti, “Yehofa aŵe pasikati pa mmwejo ni une, soni pasikati pa ŵanace ŵenu ni ŵanace ŵangu mpaka kalakala.”—1 Sam. 20:42.

4. (a) Ana cici cacicitukamucisya kuŵa ŵakusangalala soni ŵakwikutila? (b) Ana mungani ajino citutagulilane cici?

⁴ Aklistuwe ngatukusosekwa kwamba kola lung’wanu ni ŵandu ŵali ŵakulupicika, nambo tukusosekwa wosope kuŵa ŵakulupicika kwa ŵamwiŵasa mwetu, acimjetu, soni ŵakulambila acimjetu. (1 Ates. 2:10, 11) Nambo ana tukusosekwa kuŵa ŵakulupicikwa kwa ŵani candanda? Tukusosekwa kuŵa ŵakulupicika kwa Yehofa, juŵatupele umi. (Ciu. 4:11) Patukuŵa ŵakulupicika kwa jwalakwe, tukusaŵa ŵakusangalala soni ŵakwikutila. Nambope, tukusosekwa kuŵa ŵakulupicika kwa Mlungu atamose patukusimana ni yakusawusya. Mungani ajino citutagulilane cisyasyo ca Yonatani campaka citukamucisye kuŵape ŵakulupicika kwa Yehofa atamose yindu payisawisye mnope. Mwambone, (1) naga mundu jwakwete ukumu ngakuŵajilwa kumcimbicisya, (2) naga tukusosekwa kusagula kuti tuŵe ŵakulupicika kwa ŵani, (3) naga abale nganatupikana cenene kapena atujelwisye mwakulemwesya, soni (4) naga yikuwoneka kuŵa yakusawusya kuŵa jwakulupicika kwa mundu jwine.

5. Ligongo cici yaliji yakusawusya kwa Ayisalayeli kuŵa ŵakulupicika kwa Yehofa pandaŵi jele Mwenye Sauli ŵalamulilaga?

⁵ Mlungu ŵamsagwile Sauli, babagwe Yonatani kuti aŵe mwenye. Nambo mkupita kwandaŵi, Sauli nganampikanila Yehofa mwati Yehofajo ŵamkanile. (1 Sam. 15:17-23) Pakuŵa Mlungu nganamtyosya Sauli pa ukumu wakwewu ndaŵi jijojo, Ayisalayeli wosope ŵalinjikwe mnope ni ulamusi wakwe pandaŵiji. Yaliji yakusawusya kwa Ayisalayeliwo kuŵa ŵakulupicika kwa Yehofa ligongo lyakuti mwenye juŵatemi ‘pacitengu caucimwene ca Yehofa’ ŵatendaga yakusakala.—1 Mbiri 29:23.

6. Ana cici cacikulosya kuti Yonatani ŵajendelecele kuŵa jwakulupicika kwa Yehofa?

⁶ Yonatani ŵajendelecele kuŵa jwakulupicika kwa Yehofa atamose pandaŵi jele babagwe nganampikanila Yehofa. (1 Sam. 13:13, 14) Jwakulocesya Samuyele ŵasasile kuti, “Ligongo lya lina lyakwe lyekulungwa, Yehofa ngasiŵaleka ŵandu ŵakwe.” (1 Sam. 12:22) Yonatani ŵalosisye kuti ŵagakulupililaga maloŵe gelega pandaŵi jele asilikali ŵa Afilisiti ŵakola yida yangondo ŵakwana 30,000 ŵayice kukwajimucila Ayisalayeli. Sauli ŵagambile kola acalume ŵakuputa ngondo ŵakwana 600, soni jwalakwe ni Yonatanipe ni ŵaŵakwete yida yangondo. Nambope, Yonatani nganatenda woga, mwati ŵasasile kuti, “Pangali campaka cimlepelekasye Yehofa kulupusya ŵandu ŵakwe pakamulicisya masengo ŵandu ŵajinji kapena ŵamnono.” Yonatani pampepe ni jumo mwa acalumewo ŵapite ku masakasa ga Afilisiti ni kuwulaga acalume ŵakwana 20. Kaneko Yehofa ŵatendekasisye kuti cilambo citenganyice, mwati Afilisitiwo wakwete woga. Soni ligongo lyakusokonecela nganisyo, jemanjaji ŵatandite kuwulagana acimsyenepe. Pambesi pakwe Ayisalayeli ŵapundile ngondojo.—1 Sam. 13:5, 15, 22; 14:1, 2, 6, 14, 15, 20.

7. Ana Yonatani ŵatendaga wuli yindu ni babagwe?

⁷ Atamose pandaŵi jele unasi wa Sauli ni Yehofa wasokonecele, nambope Yonatani ŵapikanilagape babagwewo pa yindu yine. Mwambone, pandaŵi  jine jwalakwe pampepe ni babagwe ŵaputile ngondo jakwacenjela ŵandu ŵa Mlungu.—1 Sam. 31:1, 2.

8, 9. Ana tukusalosya catuli kuti tuli ŵakulupicika kwa Mlungu patukwacimbicisya ŵakwete maukumu?

⁸ Mpela Yonatani, nombe m’weji mpaka tuŵe ŵakulupicika kwa Yehofa mwakwapikanila acakulungwa ŵa boma atamose kuti ndaŵi sine mpaka awonece mpela ŵangaŵajilwa kwacimbicisya. Mwambone, jwamkulungwa jwa boma jwine komboleka kuŵa jwacinyengo, nambope tukusosekwa kucimbicisya ukumu wakwe ligongo lyakuti Yehofa ŵakundile jemanjaji kuti atulamulileje. (Aŵalanje Aloma 13:1, 2.) Sonitu, Yehofa akusasaka kuti twacimbicisyeje wosope ŵaŵapele maukumu.—1 Akoli. 11:3; Ahe. 13:17.

⁹ Mlongo jwine jwa ku South America lina lyakwe Olga ^[1] ŵalosisye kuti ali jwakulupicika kwa Yehofa mwakwacimbicisya ŵamkwakwe atamose kuti ŵamtendelaga yangalwe. Ndaŵi syejinji ŵamkwakwewo ŵamtumbililaga jwalakwe ligongo lyakuti ŵaliji jwa Mboni sya Yehofa. Ŵakombolekaga kukana kuŵeceta najo, soni pane ŵam’ŵecetelaga yacipongwe. Ndaŵi jine ŵayikene pakumsalila kuti cajigale ŵanace ŵawo ŵaŵili ni kumleka ulombela. Nambo Olga nganawucisya cakusakala pa cakusakala. Jwalakwe ŵalingagalingaga kuŵa jwamkongwe jwambone mwakwalinganyila ŵamkwakwe yakulya, kwacapila yakuwala, soni kwasamalila ŵanace ŵawo. (Alo. 12:17) Ndaŵi sine, ŵamkwakwewo pakwawula kukwalola ŵacibale ŵakwe soni acimjakwe, Olga ŵapecesyaga. Mwambone, ndaŵi jine ŵamkwakwe paŵajawulaga ku malilo ga baba ŵawo, Olga ŵalinganyisye yosope yakusosecela pa ulendowo ni kwawula nawo yimpepe. Kaneko ali ayice ku maliloko Olga ŵalindililaga ŵamkwakwewo pasa pa calici. Pali papitile yaka yejinji, ŵamkwakwe Olga ŵatandite kucenga ndamo jawo jila ligongo lyakuti Olga ŵaliji jwakupilila, soni ŵacimbicisyaga ŵamkwakwewo. Sambano ŵamkwakwe Olga akusamlimbikasya jwalakwe kuti ajawuleje ku Nyumba ja Ucimwene soni akusaja kukumleka pagalimoto. Ndaŵi sine akusasimanikwasoni pamisongano.—1 Pet. 3:1.

10. Ana cici cacamkamucisye Yonatani kusagula mundu jwakusosekwa kumlosya kulupicika?

¹⁰ Pandaŵi jele Sauli ŵasakaga kum’wulaga Daudi, Yonatani ŵalasile mnope kusagula kuti aŵe jwakulupicika kwa ŵani. Jwalakwe ŵasakaga kuŵa jwakulupicika kwa babagwe, nambo ŵasakagasoni kuŵa jwakulupicika kwa Daudi. Nambope,  Yonatani ŵamanyilile kuti Mlungu ali ni Daudi ngaŵaga ni Sauli. M’yoyo, jwalakwe ŵasagwile kuŵa jwakulupicika kwa Daudi. Jwalakwe ŵamkalamwisye Daudi kuti akajuŵe, soni kaneko ŵamsalile Sauli yindu yambone yakwamba Daudi pakusaka kuti akam’wulaga.—Aŵalanje 1 Samueli 19:1-6.

11, 12. Ana cinonyelo cetu kwa Mlungu mpaka citukamucisye catuli kusagula kuŵa ŵakulupicika kwa jwalakwe?

¹¹ Mlongo jwine jwa ku Australia lina lyakwe Alice ŵasosekwaga kusagula kuti aŵe jwakulupicika kwa ŵani. Paŵalijiganyaga Baibulo, ŵasalilaga ŵamwiŵasa mwakwe yaŵalijiganyaga. Kaneko ŵasalile ŵamwiŵasa mwakwewo kuti alesile kusangalalila nawo lisiku lyakupagwa kwa Yesu. Jwalakwe ŵalondecesye magongo gakwe, nambope yeleyi yatumbilikasisye mnope jemanjajo. Acabalegwewo ŵaganisyaga kuti Alice nganakola nawosoni masengo jemanjajo. Alice ŵatite, “Mama ŵangu ŵasasile kuti ngakusaka kumbonasoni. Yeleyi yalagasisye mnope munganisyo mwangu ligongo lyakuti nalinonyelaga liŵasa lyetu. Nambo mwangasamala kandu ya yeleyi, nasimicisye mumtima mwangu kuti cimbe jwakulupicika kwa Yehofa soni kwa Mwanagwe. Kaneko pamsongano wakuyicisya nabatiswe.”—Mat. 10:37.

¹² Naga ngatukusamala, mpaka tutande kuŵa ŵakulupicika ku cilambo, sukulu, kapena timu jetu ja ung’asi ni kuleka kuŵa ŵakulupicika kwa Mlungu. Mwambone, Henry ŵanonyelaga mnope kutenda ung’asi wine wati mpela bawo. Sukulu jawo japundaga mnope pa ung’asiwu, mwati jwalakwe ŵalimbicilaga mnope kutenda ung’asiwu. Henry ŵasasile kuti, “Mwapanandipanandi, natandite kuŵa jwakulupicika ku sukulu jangu m’malo mwakuŵa jwakulupicika kwa Mlungu. Twatendagasoni ung’asiwu kumbesi kwa cijuma yayanjonanjilaga ndaŵi jangu jwakwawulila mu undumetume kapena ku misongano. M’yoyo, pambesi pakwe nasagwile kuti ngambe kuleka kutenda nawo ung’asiwu.”—Mat. 6:33.

13. Ana cici campaka citukamucisye kusagula yakutenda naga yikuŵa yakusawusya kuti twasangalasye ŵamwiŵasa mwetu wosope?

¹³ Ndaŵi sine mpaka yiŵe yakusawusya kuŵa ŵakulupicika kwa ŵandu wosope ŵamwiŵasa mwetu. Mwambone, m’bale jwine lina lyakwe Ken ŵatite, “Nasacililaga mnope kuti ngaloleje ndaŵi ni katema mama ŵangu ŵaŵaliji ŵacikulile soni nasakaga kuti ayiceje kunyumba ndaŵi sine kuti tutameje nawo. Nambope, mamawo ni ŵamkwangu nganakamulanaga. Pandanda yasawusyaga mnope ligongo lyakuti ngamkaningomboleka kwasangalasya wosope. Kaneko namanyilile kuti pangani jeleji ngusosekwa kwasangalasya ŵamkwangu candanda. M’yoyo, nasagwile tutenda yakwasangalasya ŵamkwanguwo.” Kuŵa ŵakulupicika kwa Mlungu soni kucimbicisya Maloŵe gakwe kwamlimbikasisye Ken kuti ŵalondecesye ŵamkwakwe ligongo lyakwe akusosekwa kwapocela cenene mamagwewo. Kwamlimbikasisyesoni kuti ŵasalila mamagwe ligongo lyakwe ŵasosekwaga kwacimbicisya ŵamkwakwewo.—Aŵalanje Genesis 2:24; 1 Akolinto 13:4, 5.

14. Ana Sauli ŵamtendele Yonatani yindu yatuli?

¹⁴ Ndaŵi sine, mpaka yitusawusye kuŵa ŵakulupicika kwa Yehofa naga mundu jwine jwakwete ukumu atujelwisye mwakulemwesya. Yonatani ŵasimene ni cakusawusya mpela celeci. Sauli juŵaliji mwenye jwamsagule ni Yehofa, ŵamanyililaga kuti Yonatani akukamulana ni Daudi nambo nganapikanicisyaga ligongo lyakwe jemanjaji ŵakamulanaga. M’yoyo, Sauli ŵatandite kumtendela yangalwe Yonatani. Nambope, Yonatani nganawucisya yeleyi ligongo lyakuti ŵacimbicisyaga babagwewo. Jwalakwe nganalekasoni kuŵa jwakulupicika kwa Mlungu atamosesoni kwa Daudi, jwele panyuma pakwe ŵaŵele mwenye jwa Yisalayeli.—1 Sam. 20:30-41.

15. Naga m’bale jwine nganatutendela yindu mwacilungamo, ana tukusosekwa tutenda cici?

¹⁵ M’mipingo ja ŵandu ŵa Mlungu lelojino, abale ŵakulongolela akusalingalinga kutenda yindu mwacilungamo kwa jwalijose. Nambope, abaleŵa nganaŵa ŵamlama. Ndaŵi sine jemanjaji nganaŵa apikanicisye ligongo lyatutendele yineyakwe. (1 Sam. 1:13-17) M’yoyo, naga ndaŵi jine abale  nganiŵajelusya cenene kapena nganiŵapikana cenene, ajendelecele kuŵa jwakulupicika kwa Yehofa.

16. Ana tukusosekwa kuŵa ŵakulupicika kwa Mlungu pa yakutendekwa yapi?

¹⁶ Sauli ŵasakaga kuti Yonatani aŵe mwenye jwakuyicisya m’malo mwa Daudi. (1 Sam. 20:31) Nambo ligongo lyakuti Yonatani ŵaliji jwakulupicika kwa Yehofa, ŵasagwile kuti aŵe mjakwe jwa Daudi m’malo mwakupata matala gakuti aŵe mwenye. Kuya cisyasyo ca Yonatani mpaka kutukamucisye kumbucila kuti jwalijose jwakusamnonyela Yehofa ‘palumbile kuti catende yineyakwe yele kaneko ngayikuŵa yambone kwa jwalakwe, ngakusacenga nganisyo syakwe.’ (Sal. 15:4) Yonatani nganacenga nganisyo syakwe pa cilangano caŵatesile ni Daudi. M’wejisoni ngatukusosekwa kucenga nganisyo syetu pa cilangano catwatesile ni mundu jwine. Mwambone, naga twatesile cilangano ni mundu jwine pangani jamalonda, tucisosekwa kutendape yatwalangeneyo atamose yindu payisawisye ligongo lyakuti tuli ŵakulupicika kwa Mlungu. Soni naga tukusimana ni yakusawusya mu ulombela wetu, cinonyelo cetu kwa Yehofa cicitukamucisya kuŵape ŵakulupicika kwa ŵamkwetu.—Aŵalanje Malaki 2:13-16.

17. Ana ngani ajino jakamucisye catuli?

¹⁷ Patukuganicisya ya cisyasyo ca Yonatani pangani jakuŵa ŵakulupicika kwa Yehofa, tuciŵa ŵakusacilila kujigalila cisyasyo cakweci. Kwende wosope tukagambaga kutenda yakusaka yetupe. Mpela Yonatani, tujendelecele kuŵa ŵakulupicika kwa Yehofa mwakuŵa ŵakulupicika kwa ŵandu ŵakwe atamose ŵaŵatutengwisye. Patukuŵa ŵakulupicika kwa Yehofa Mlungu, atamose patusimene ni yakusawusya, tukusasangalasya mtima wakwe soni tukusaŵa ŵakusangalala. (Miy. 27:11) Yehofa cacitutendela yindu yayili yambone kwa m’weji soni cacitusamalila. Mungani jakuyicisya, tucitagulilana majiganyo gatukupata kutyocela kwa ŵandu ŵane ŵa mundaŵi ja Daudi ŵaŵaliji ŵakulupicika soni ŵane ŵanganaŵa ŵakulupicika.