Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Twasyasyeje Ŵandu Ŵaŵaliji Acimjakwe ŵa Yehofa

Twasyasyeje Ŵandu Ŵaŵaliji Acimjakwe ŵa Yehofa

“Unasi wakulimba ni Yehofa uli wa ŵandu ŵakusamjogopa jwalakwe.”—SAL. 25:14.

NYIMBO: 106, 118

1-3. (a) Ana tukumanyilila catuli kuti wosopewe mpaka tuŵe acimjakwe ŵa Mlungu? (b) Ana mungani ajino citutagulilane ya ŵani?

M’BAIBULO, Abulahamu jika ni jwaŵamkolasile kuti mjakwe jwa Mlungu. (Yes. 41:8; Yak. 2:23) Ana yeleyi yikulosya kuti pangalisoni ŵandu ŵane ŵaŵaŵele acimjakwe ŵa Yehofa akaŵepe Abulahamu? Iyayi. Ligongo Baibulo jikusalosyasoni kuti mundu jwalijose mpaka aŵe mjakwe jwa Yehofa.

2 Maloŵe ga Mlungu gakusasala ya ŵandu ŵakulupicika ŵajinji ŵaŵamjogopaga Yehofa, ŵaŵamkulupilaga, soni ŵaŵaŵele acimjakwe ŵapamtima. (Aŵalanje Salimo 25:14.) Ndumetume Paulo ŵasasile kuti acimjakwe ŵa Mlunguŵa ali mpela “liwunde lyekulungwa lya mboni.” (Ahe. 12:1) Ŵandu ŵeleŵa ali ŵakulekanganalekangana.

3 Kwende tugambe kutagulilana ya ŵandu ŵatatu ŵaŵaliji acimjakwe ŵa Yehofa ŵakusasimanikwa m’Baibulo. Jwandanda ali Lute, jwamkongwe jwamasije jwa ku Mowabu juŵaliji jwakulupicika. Jwaŵili ali mwenje jwakulungama jwa ku Yuda lina lakwe Hesekiya. Soni jwatatu ali Maliya, mamagwe Yesu juŵaliji jwakulinandiya. Ana mpaka tulijiganye cici pa yaŵatesile jemanjaji kuti aŵe acimjakwe ŵa Mlungu?

ŴALOSISYE CINONYELO SONI KULUPICIKA

4, 5. Ana Lute ŵasosekwaga kusagula cindu cekulungwa capi, soni ligongo cici kusagula yeleyi kwaliji kwakusawusya? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.)

4 Naomi pampepe ni acakwegwe ŵakwe ŵaŵili, Lute ni Olipa, ŵaliji pa ulendo welewu wakutyoka ku Mowabu ni kwawulaga ku Yisalayeli. Ali mkati mwa ulendowo, Olipa ŵasagwile kuwujila kumangwakwe, ku Mowabu. Nambo Naomi ŵajendelecele kwawula kumangwakwe, ku Yisalayeli. Nambi uli Lute, ana akasagwile kutenda cici? Ana akawujilesoni kumangwakwe ku Mowabu kapena akajendelecele kwawula ku Betelehemu pampepe ni akwegwe ŵakwewo?—Rute 1:1-8, 14.

5 Lute akakombolece kuganisya kuti awujile ku Mowabu kukwaliji ŵacibale ŵakwe ŵakampocele ni kumsamalilaga. Pakuŵa ku Mowabu kwaliji kumangwakwe, jwalakwe ŵamanyililaga cenene ŵandu ŵa kweleko, ciŵeceto cawo, soni ndamo syawo. Naomi ngamkanamsalila Lute kuti cakayipate yeleyi ku Betelehemu. Ni ligongo lyakwe ŵamlimbikasisye kuti awujile kumangwakwe. Naomi ŵamanyililagasoni kuti nganaŵa akombwele kumpatila Lute jwamlume kapenasoni kumpatila malo gakutama. Ana Lute ŵatesile cici? Mpela mwatuyiwonele, Olipa ŵasagwile ‘kuwujila kwa ŵandu ŵakwe soni milungu jakwe.’ (Rute 1:9-15) Nambo Lute nganasagula kuwujilwa kwa milungu jaumi jaŵalambilaga ŵandu ŵakwe.

6. (a) Ana Lute ŵasagwile kutenda cici? (b) Ligongo cici Bowasi ŵasasile kuti Lute ŵatilile m’mapapiko ga Yehofa?

6 Komboleka kuti Lute ŵalijiganyisye yakwamba Yehofa Mlungu kwa ŵamkwakwe ŵaŵaliji ali ajasice kapena kwa akwegwe ŵakwe. Lute ŵayimanyi kuti Yehofa ŵaliji jwakulekangana ni milungu ja ku Mowabu. Ŵamanyililagasoni kuti akusosekwa kumnonyela soni kumlambila Yehofa. Nambope, kwamba kumanyilila yeleyi kwaliji kwangakwanila. Jwalakwe ŵasosekwaga kusagula yakutenda. Ana akasagwile kuti Yehofa aŵe Mlungu jwakwe? Lute ŵasagwile cenene. Ŵamsalile Naomi kuti, “Ŵandu ŵawo cakaŵe ŵandu ŵangu, soni Mlungu jwawo cakaŵe Mlungu jwangu.” (Rute 1:16) Kuganicisya ya cinonyelo caŵakwete Lute kwa Naomi mpaka kutulimbikasye mnope. Nambope, cakusosekwa mnope caliji cinonyelo cakwe kwa Yehofa. Ndamo jaŵalosisye Luteji jamsangalesye mnope Bowasi mwati mkupita kwa ndaŵi ŵamlumbile Lute ligongo ‘lyakutilila m’mapapiko ga Yehofa.’ (Aŵalanje Rute 2:12.) Yeleyi yikutukumbusya ya kajuni kamwana kakakusatilila m’mapapiko ga nangologwe kuti kajuŵe. (Sal. 36:7; 91:1-4) Mwakulandanamo, Yehofa ŵaŵele mpela nangolo jwa Lute juŵamteteyaga. Yehofa ŵamjaliwe Lute ligongo lya cikulupi cakwe, soni Lutejo nganalijimba magambo ata panandi ligongo lyakusagula kumtumicila Yehofa.

7. Ana cici campaka cakamucisye ŵandu ŵakucelewa kulipeleka kwa Yehofa?

7 Ŵandu ŵajinji akusalijiganya ya Yehofa nambo ngakusasagula kuŵa m’mapapiko mwakwe. Akusacelewa kulipeleka kwa jwalakwe soni kubatiswa. Naga wawojo akucelewa kulipeleka kwa Yehofa, akusosekwa kuganicisya mwakusokoka ya cindu cacikwacelewekasya. Mundu jwalijose akusasagula kumtumicila Mlungu kapena yindu yine. (Yos. 24:15) Ni uli ngasagula kumtumicila Mlungu jusyesyene? Kulipeleka kwa Yehofa kuli litala lyambone lyakulosya kuti tukusamkulupilila jwalakwe. Yehofa cacakamucisya kuti ajendelecele kumtumicila mwangasamala kandu ya yakusawusya yampaka asimaneje nayo. Yeleyi ni yaŵamtendele Lute.

ŴAŴELE JWAKULUPICIKA KWA YEHOFA

8. Ana yindu yaliji wuli m’liŵasa lyaŵapagwile Hesekiya?

8 Mwakulekangana ni Lute, Hesekiya ŵapagwile mumtundu wawaliji wakulipeleka kwa Yehofa. Nambope Ayisalayeli ŵane nganaŵa ŵakulupicika. Mwambone, Mwenye Ahasi juŵaliji babagwe Hesekiya ŵaliji mundu jwakusakala mnope. Mwenye jwakusakalaju ŵatendekasisye Ayisalayeli ŵajinji kutanda kulambila milungu jakupanganyikwa ni ŵandu soni ŵasakesye nyumba ja Mlungu ja ku Yelusalemu. Ahasi ŵayikene pakupeleka mbopesi ŵane mwa acabalegwe ŵa Hesekiya. Kusala yisyene, jeleji jaliji ndaŵi jakusawusya mnope kwa Hesekiya.—2 Maf. 16:2-4, 10-17; 2 Mbiri 28:1-3.

9, 10. (a) Ligongo cici yikaŵele yangasawusya kuti Hesekiya amtumbilile Yehofa? (b) Ligongo cici ngatukusosekwa kumtumbilila Yehofa? (c) Ligongo cici ngatukusosekwa kuganisya kuti mwayiŵelele yindu mwiŵasa mwetu mpaka yitutendekasye kuŵa ŵambone kapena ŵakusakala?

9 Cisyasyo cakusakala ca Ahasi cikamtendekasisye Hesekiya kumtumbilila Yehofa. Moŵa agano, ŵandu ŵane ŵasimene ni yakusawusya yakulandanila ni ya Hesekiya akusaliwona kuti akwete magongo gakupikanika gakumtumbilila Yehofa soni likuga lyakwe. (Miy. 19:3) Ŵane akusakulupilila kuti ndamo jakusakala ja acinangolo ŵawo jatendekasisye kuti aŵesoni ŵakusakala. (Ezek. 18:2, 3) Ana yeleyi yili yisyene?

10 Cisyasyo ca Hesekiya cikulosya kuti yeleyi nganiyiŵa yisyene. Pangali ligongo lyakuti tumtumbilileje Yehofa ligongo jwalakwe ngakusiŵatendekasya ŵandu kuti asimaneje ni yakusawusya. (Yobu 34:10) Yili yisyene kuti acinangolo akusiŵajiganya ŵanace ŵawo yindu yambone kapena yakusakala. (Miy. 22:6; Akolo. 3:21) Nambo yeleyi ngayikulosya kuti mwayiŵelele yindu mwiŵasa mwetu mpaka yitutendekasye kuŵa ŵakusakala kapena ŵambone. Ligongo cici? Ligongo lyakuti Yehofa ŵampele mundu jwalijose upile wakusagula kutenda yambone kapena yakusakala. (Deut. 30:19) Ana Hesekiya ŵawukamulicisye masengo catuli upilewu?

Ŵacinyamata ŵajinji akusalijiganya usyesyene mwangasamala kandu ya liŵasa lyakutyocela (Alole ndime 9, 10)

11. Ligongo cici Hesekiya ŵaliji mundu jwambone mnope?

11 Atamose kuti babagwe Hesekiya ŵaliji mundu jwakusakala mnope, nambo Hesekiya ŵaliji mundu jwambone mnope. (Aŵalanje 2 Mafumu 18:5, 6.) Hesekiya nganasagula kuya cisyasyo ca babagwe. M’malomwakwe, ŵapikanilaga ŵakulocesya ŵa Yehofa, mpela Yesaya, Mika soni Hoseya. Mwenye Hesekiya ŵapikanilaga yamuko yaŵapelekaga Yehofa kupitila mwa ŵakulocesya ŵakweŵa. Yeleyi yamkamucisye kuti alinganye yakusakala yaŵatesile babagwe. Jwalakwe ŵaswejesye nyumba ja Mlungu, ŵam’ŵendile Mlungu kuti ŵakululucile ŵandu, soni ŵajonasile milungu jakupanganyikwa jajaliji m’cilambomo. (2 Mbiri 29:1-11, 18-24; 31:1) Pandaŵi jele Senakelibu, mwenye jwa Asiliya ŵasakaga kwimucila msinda wa Yelusalemu, Mwenye Hesekiya ŵalosisye kulimba mtima soni cikulupi. Jwalakwe ŵajegamile kwa Yehofa kuti ŵakulupusye soni ŵalimbikasisye ŵandu ŵakwe. (2 Mbiri 32:7, 8) Mkupita kwa ndaŵi Hesekiya ŵalosisye mtima wakulikwesya, nambo Yehofa paŵamjamwice, jwalakwe ŵalinandiye. (2 Mbiri 32:24-26) Kusala yisyene, Hesekiya nganakunda kuti muyaŵelele yindu m’liŵasa lyaŵapagwile yisokonasye umi wakwe. Jwalakwe ŵalosisye kuti ŵaliji mjakwe jwa Yehofa. Kwende wosope tukuye cisyasyo cakwe camboneci.

12. Mpela Hesekiya, ana Aklistu ŵajinji lelojino atesile yatuli kuti aŵe acimjakwe ŵa Yehofa?

12 Moŵa agano, ŵandu m’cilamboci ali ŵakusakala mnope soni ngakusanonyelana. Acinangolo ŵajinji ngakusiŵanonyela kapena kwasamalila cenene ŵanace ŵawo. (2 Tim. 3:1-5) Aklistu ŵajinji akutyocela m’maŵasa gagakwete yakusawusya yejinji, nambope asagwile kuŵa paunasi ni Yehofa. Mpela Hesekiya, jemanjaji alosisye kuti mwayiŵelele yindu mwiŵasa mwawo ngayikusalosya kuti msogolo caciŵa mundu jwatuli. Mlungu ŵatupele wosopewe mtuka wakusagula yakutenda. M’yoyo mpaka tusagule kumtumicila soni kumcimbicisya Yehofa mpela muŵatendele Hesekiya.

“UNETU NDILI KAPOLO JWA YEHOFA!”

13, 14. Ligongo cici masengo gaŵapocele Maliya galiji gakusawusya, nambo ana jwalakwe ŵajanjile kuti wuli?

13 Pali papitile yaka yejinji panyuma pa masiku ga Hesekiya, mwali jwine jwaciyuda juŵatyocelaga ku Nasaleti, ŵaŵele mjakwe jwa Yehofa. Lina lya mwaliju lyaliji Maliya, soni jwaliji jwakulinandiya mnope. Yehofa ŵampele jwalakweju masengo gapajika mnope. Maliya ŵaliji jwakuti cakole citumbo ni kuŵeleka soni kumlela Mwanace jumopejo jwa Mlungu. Yehofa ŵamkulupililaga mnope Maliya, ni ligongo lyakwe ŵamcimbicisye pakumpa upile welewu. Nambo ana Maliya ŵapikene wuli mumtima paŵapocele masengoga?

“Unetu ndili kapolo jwa Yehofa!” (Alole ndime 13, 14)

14 Ndaŵi syejinji tukusagamba kusala kuti Maliya ŵakwete upile wekulungwa kupocela masengoga. Nambope komboleka kuti jwalakwe ŵakwete woga. Mwambone, lilayika lya Mlungu lina lyakwe Gabuliyeli lyamsalile jwalakwe kuti cakole citumbo nambo ali nganagona ni jwamlume. Gabuliyeli nganajawula kwa ŵacibale ŵa Maliya soni kwa ŵakuŵandikana nawo nyumba kukwasalila yaciyitendekwe kuti Maliya akole citumbo. Sambano, ana jemanjaji akaganisisye cici? Ana Maliya akamsalile catuli Yosefe kuti atamose kuti jwalakwe akwete citumbo nambo akumnonyelape? Konjecesya pelepa, Maliya ŵakwete masengo gekulungwa gakumlela soni kumjiganya Mwanace jwa Mlungu. Ngatukumanyilila yindu yosope yaŵaganicisyaga Maliya paŵaŵecetaga ni Gabuliyeli. Nambope jwalakwe ŵajanjile kuti, “Unetu ndili kapolo jwa Yehofa! Yasasileyo yitendekwe nditu kwa une.”—Luk. 1:26-38.

15. Ligongo cici cikulupi caŵalosisye Maliya caliji capajika mnope?

15 Maliya ŵakwete cikulupi capajika mnope. Mpela kapolo, jwalakwe ŵasacililaga kutenda cilicose caŵamsalile Yehofa kuti atende. Maliya ŵakulupililaga kuti Yehofa camsamalileje soni kumteteya. Ana cici cacamkamucisye Maliya kola cikulupi cati m’yiyi? Ŵanduwe ngatukusapagwa tuli tukwete cikulupi. Nambo tukusasosekwa kulingalinga kuti tukole cikulupi soni Mlungu mpaka atukamucisye kuti tucilimbisye. (Aga. 5:22; Aef. 2:8) Maliya ŵalinjilelinjile kulimbisya cikulupi cakwe. Tukumanyilila catuli yeleyi? Kwende tulole mwaŵatendele pakupikanila utenga waŵapocele soni yaŵaŵecete.

16. Ana cici cacikulosya kuti Maliya ŵaliji jwakupikanila jwambone?

16 Ana Maliya ŵapikanilaga mwatuli? Baibulo jikusatusalila kuti tuŵeje “ŵacitema pakupikana, ŵakulitimalika pakwanga.” (Yak. 1:19) Maliya ŵaliji jwakupikanila jwambone. Baibulo jikusalosya kuti Maliya ŵapikanilaga yindu mwakusamala, mnopemnope yakwamba Yehofa. Jwalakwe ŵakolagasoni ndaŵi jakuganicisya yindu yapikeneyo. Pandaŵi jaŵapagwaga Yesu, ŵakucinga ŵamsalile Maliya utenga wakutyocela kwa lilayika. Yesu ali akwete yaka 12, ŵasasile cindu cine cakusosekwa mnope. Maliya ŵapikene yosopeyi, ŵayikumbucilaga, soni ŵayiganicisyaga mwakusokoka.—Aŵalanje Luka 2:16-19, 49, 51.

17. Ana tukulijiganya cici pa yaŵaŵecete Maliya?

17 Ana Maliya ŵaŵecetaga yatuli? Baibulo ngajikusatusalila maloŵe gejinji gaŵaŵecete maliya. Nambope, maloŵe gelewu gaŵaŵecete Maliya gakusasimanikwa pa lilemba lya Luka 1:46-55. Maloŵe gagali pa lilembali gakulosya kuti Maliya ŵagamanyililaga cenene Maloŵe ga Mlungu. Yaŵaŵecete Maliya yalandanilaga ni yaŵaŵecete Hana, mamagwe Samuyele m’lipopelo lyakwe. (1 Sam. 2:1-10) Yikuwoneka kuti Maliya paŵaŵecetaga ŵakamwile maloŵe ga m’Malemba maulendo gakwana 20. Mwangakayicila, jwalakwe ŵanonyelaga kuŵeceta ya usyesyene waŵalijiganyisye kwa mjakwe jwapamtima, Yehofa, soni m’Maloŵe gakwe.

18. Ana mpaka tusyasye catuli cikulupi ca Maliya?

18 Mpela Maliya, m’wejisoni ndaŵi jine Yehofa komboleka kutupa masengo gampaka tugawone kuŵa gakusawusya mnope. Kwende wosope tukundeje mwakulinandiya masengo gatupele Yehofa, soni mpela Maliya, tukulupilileje kuti jwalakwe catukamucisyeje. Mpaka tusyasye cikulupi ca Maliya patukupikanila mwakusamala yatukulijiganya pakwamba ya Yehofa soni lisosa lyakwe. Tukusosekwasoni kuganicisya mwakusokoka yatukulijiganya soni kwasalilaga ŵane.—Sal. 77:11, 12; Luk. 8:18; Alo. 10:15.

19. Ana tucikola upile watuli patukujigalila cisyasyo ca ŵandu ŵakulupicika ŵakusakolanjigwa m’Baibulo?

19 Mwangakayicila, Lute, Hesekiya, soni Maliya ŵaliji acimjakwe ŵa Yehofa, mpela muyaŵelelesoni ni Abulahamu. Panasoni ŵandu ŵane ŵakulupicika ŵajinji ŵali mu “liwunde lyekulungwa lya mboni” ŵaŵakwete upile wakuŵa acimjakwe ŵa Yehofa. Kwende wosope tujendelecele kusyasya cikulupi ca jemanjaji. (Ahe. 6:11, 12) Patukutenda m’yoyo, tucikola upile wakuŵa acimjakwe ŵa Yehofa mpaka kalakala.