ANA mpaka tusale yayikusatendekwa pa Cikumbucilo ca ciwa ca Klistu? Mwangakayicila wosopewe mpaka tukumbucile yayikusatendekwa. Ligongo cici? Ligongo lyakuti cakutendekwaci cikusaŵa cangasawusya. Nambope, cakutendekwaci cili cakusosekwa mnope. M’yoyo, mpaka tuliwusyeje kuti, ‘Ligongo cici cakutendekwaci cili cangasawusya?’

1-2. (a) Ligongo cici yili yakupikanika kuti Yesu jwatupele litala lyangasawusya lyakukumbucilila ciwa cakwe? (b) Ana citulole ndamo syapi sya Yesu?

² Pandaŵi ja undumetume wakwe wapacilambo capasi, Yesu jwamanyikaga kuti jwajiganyaga usyesyene m’litala lyangasawusya soni lyakupikanika cenene. (Mat. 7:28, 29) Mwakulandana ni yaŵatiga pakwiganya, jwalakwe jwatupele litala lyangasawusya lya kukumbucilila * ciwa cakwe. Kwende tuganicisye mwakusokoka ya Cikumbuciloci soni yindu yajwaŵecete Yesu ni kuyitenda. Ciyitukamucisye kupikanicisya mnope mwaŵelele Yesu jwakulinandiya, jwakulimba mtima soni jwacinonyelo. Citulijiganyesoni yampaka tutende kuti tumsyasyeje jwalakwe.

3. Mwakamulana ni lilemba lya Mateyu 26:26-28, ana Cikumbucilo caŵatandisye Yesu caliji cangasawusya m’litala lyamtuli, soni ana yindu yiŵili yaŵakamulicisye masengo yajimilaga cici?

³ Yesu paŵaliji ni ŵandumetume ŵakwe ŵakwana 11 jwatandisye Cikumbucilo. Jwalakwe jwajigele yayasigele pa Pasaka ni kutendela Cikumbucilo cangasaka yejinji. (Aŵalanje Mateyu 26:26-28.) Jwalakwe jwakamulicisye masengo mkate wangali cakusasaŵilisya  soni finyo jwajwapali pandaŵijo. Yesu jwasalile ŵandumetume ŵakwe kuti yindu yeleyi yajimilaga cilu cakwe cangali ulemwa soni miyasi jakwe. Yindu yeleyi Yesu jwaliji ali asigele panandi kuyipeleka m’malo mwa jemanjajo. Ŵandumetume ŵakwe nganasimonga pakuyiwona kuti Yesu akutandisya cakutendekwa casambano pakamulicisya masengo litala lyangasawusya. Ligongo cici?

4. Ana yaŵamsalile Malita yikutukamucisya camtuli kupikanicisya ligongo lyakwe Yesu jwatandisye Cikumbucilo cangasaka yejinji?

⁴ Agambe ganicisya yayatendekwe munyuma mwakwe, m’caka catatu ca undumetume wa Yesu. Jwalakwe jwapite ku nyumba ja acimjakwe ŵa pamtima ŵaŵaliji Lasalo, Malita soni Maliya. Pandaŵi jakupumula, Yesu jwatandite kwiganya. Malita jwaliji papopo, nambo yamtupile yakutenda mwakulinganya yakulya yejinji kuti alye Yesu. Yesu ali ayiweni yeleyi, ŵamkamucisye Malita kumanyilila kuti ngaŵa kuti ndaŵi syosope pakusasosekwa yakulya yejinji. (Luk. 10:40-42) Kaneko, pali pasigele maawala gamnono Yesu mkanawe, jwalakwe jwakamulicisye masengo ciwundo cicici. Jwalakwe jwalolecesye kuti cakutendekwaci ciŵe cangasaka yejinji. Ana yeleyi yikutusalila cici pakwamba Yesu?

5. Ana cakutendekwa cangasaka yejinjici cikusalosya cici pakwamba ya Yesu, soni ana yeleyi yikukamulana wuli ni Afilipi 2:5-8?

⁵ Cilicose caŵaŵecetaga Yesu soni kutenda, ŵacitendaga mwakulinandiya. M’yoyo, nganiyiŵa yakusimonjesya kuyiwona kuti jwalakwe jwalosisye kulinandiya mnope pa cilo cakumalisya ca umi wakwe wapacilambo capasi. (Mat. 11:29) Jwalakwe jwamanyilile kuti asigele panandi kupeleka mbopesi jakusosekwa mnope mu mbili ja ŵandu soni kuti Yehofa cacimjimusya ni kumŵika kuŵa mwenye kwinani. Atamose kuti yaliji m’yoyo, jwalakwe nganatenda yindu yakulisangalasya mwakutandikasya cakutendekwa cakuti ŵandu akumbucileje ciwa cakwe, nambo cakusawusya kucitenda. Mmalo mwakwe, jwalakwe jwasalile ŵakulijiganya ŵakwe kuti pa caka kamo amkumbucileje jwalakwe mwakutenda cakutendekwa cangasaka yejinjici. (Yoh. 13:15; 1 Akoli. 11:23-25) Yeleyi yikulosya kuti Yesu nganaŵa mundu jwakulikwesya. Mpaka tuŵe ŵakusangalala kumanyilila kuti kulinandiya jili ndamo jimo mwa ndamo syapenani sya Mwenye jwetu jwakwinani.—Aŵalanje Afilipi 2:5-8.

6. Ana mpaka tusyasye camtuli kulinandiya kwa Yesu patusimene ni yakulingwa?

⁶ Ana mpaka tumsyasye camtuli pangani ja kulinandiya? Mwakuŵika yakusaka ya ŵane pamalo gandanda mmalo mwa yetu. (Afil. 2:3, 4) Aganicisye yayatendekwe pa cilo cakumalisya  ca umi wa Yesu wa pacilambo capasi. Yesu jwamanyilile kuti pacangakaŵapa cawulajidwe. Nambope, jwaganicisyaga mnope ya ŵandumetume ŵakwe ŵakulupicika ŵaŵaliji ŵakuti casigale ali mkumlilila jwalakwe. M’yoyo, cilo cosope jwaliji ali mkwajiganya soni kwalimbikasya. (Yoh. 14:25-31) Mwakulinandiya, Yesu jwalosisye kuganicisya mnope ya yakusaka ya ŵane m’malo mwa yakwe. Jwalakwe jwatulecele cisyasyo cambone cakuti tucikuyeje.

7. Ana Yesu jwalosisye camtuli kulimba mtima panyuma pakuti atandikasisye cakutendekwa ca Cakulya Caligulo ca Ambuje?

⁷ Yesu ali agambile kutandisya cakutendekwa ca Cakulya Caligulo ca Ambuje, jwalakwe jwalosisye kulimba mtima mnope. Mwamtuli? Yesu jwakundile kutenda cakulinga ca Mlungu, atamose kuti jwamanyililaga kuti yeleyi ciyimtendekasye kuwulajidwa pa magambo ga kunyosya Mlungu. (Mat. 26:65, 66; Luk. 22:41, 42) Pakusaka kucimbicisya lina lya Yehofa, Yesu jwajendelecele kuŵa jwakulupicika mwakukamucisya ulamusi wekulungwa wa Mlungu, soni kuwugula litala lya ku umi wangamala kwa ŵandu ŵapitikwice mtima. Pandaŵijisoni, Yesu jwakosocelesye ŵakumkuya ŵakwe pa yindu yacasimane nayo kusogolo.

8. (a) Ana Yesu jwasalile cici ŵandumetume ŵakwe ŵakulupicika? (b) Panyuma pa ciwa ca Yesu, ana ŵakulijiganya ŵakwe ŵajigalile camtuli cisyasyo cakwe ca kulimba mtima?

⁸ Yesu jwalosisyesoni kulimba mtima mwakuŵambala ganicisya mnope ya yakusawusya yajwaliji ali asigele panandi kusimana nayo. Kulimba mtimaku ŵakulosisyesoni mwakuganicisya mnope yakusosecela ya ŵandumetume ŵakwe ŵakulupicika. Cakutendekwa cangasaka yejinji caŵacitandisye Yesu, Yudasi ali atyosile, caliji cakwakumbusya ŵakumkuya ŵakwe ŵasagulwe ya majali gakwika ligongo lya miyasi jaŵasulwisye Yesu mpela mbali jacilanga casambano. (1 Akoli. 10:16, 17) Yesu jwasalile ŵakulijiganya ŵakwe yindu yaŵasosekwaga kuti atendeje, pakusaka kwakamucisya kuti ajendelecele kuŵa  ŵakulupicika soni kuti caŵe ni jwalakwe kwinani. (Yoh. 15:12-15) Yesu jwasalilesoni ŵandumetume ŵakwe yakulingwa yacasimane nayo msogolo. Pakusaka kwalimbikasya kuti ajigalile cisyasyo cakwe, jwalakwe jwasalile jemanjajo kuti aŵe “ŵakulimba mtima!” (Yoh. 16:1-4a, 33) Pali pamasile yaka yejinji, ŵakulijiganya ŵa Yesu ŵajendelecele kukuya cisyasyo ca Yesu cakulijima soni kulimba mtima. Jemanjaji ŵakamusyanganaga jwine pasimene ni yakulingwa, atamose kuti yeleyi yikatendekasisye kuti asimane ni yakusawusya.—Aheb. 10:33, 34.

9. Ana mpaka tumsyasye camtuli Yesu pangani ja kulimba mtima?

⁹ Masiku agano, m’wejisoni tukusakuya cisyasyo ca Yesu ca kulimba mtima. Mwacisyasyo, tukusasosekwa kulimba mtima kuti twakamucisye abale ni alongo ŵetu ŵakusimana ni yakusawusya ligongo lya cikulupi cawo. Ndaŵi sine abale ni alongo ŵetu mpaka ŵatendele yindu yangali cilungamo mwakwaŵika mu ndende. Payitendekwe yeleyi, tukusosekwa kutenda yiliyose yampaka tukombole pakwakamucisya, yampaka yipwaticepo kutenda yindu yakwaŵicila kunyuma. (Afil. 1:14; Aheb. 13:19) Litala line lyatukusalosya kuti tuli ŵakulimba mtima lili kwendelecela kulalicila “mwakulimba mtima.” (Mase. 14:3) Mpela muŵatendele Yesu, m’wejisoni tuli ŵakusimicisya kulalicila utenga wa Ucimwene, atamose kuti ŵandu ŵajinji mpaka atusisye kapena kutulagasya. Nambope, ndaŵi sine tukusalepela kuŵa ŵakulimba mtima. Ana mpaka tutende cici?

10. Payisigele yijuma yakuŵalanjika kuti tutende Cikumbucilo, ana tukusosekwa kutenda cici soni ligongo cici?

¹⁰ Mpaka tuŵe ŵakulimba mtima mnope mwakuganicisya yakwamba cembeceyo catukwete ligongo lya mbopesi ja ciwombolo ca Klistu. (Yoh. 3:16; Aef. 1:7) Kuli kusigele yijuma yakuŵalanjika kuti tutende Cikumbucilo, tucikola upile wapajika wakulosya kuyamicila mbopesi ja ciwomboloji. Pandaŵi jeleji, tukusosekwa kuŵalanga Malemba ga pandaŵi ja Cikumbucilo soni kuganicisya mwakusokoka yayatendekwe pandaŵi  ja ciwa ca Yesu. Kaneko patucisongana pampepe kutenda cakutendekwa ca Cakulya Caligulo ca Ambuje, tucipikanicisya cenene kusosekwa kwa yimanyilo ya pa Cikumbucilo soni yayikusajimila. Patupikanicisye yaŵatutendele Yesu ni Yehofa, soni kumanyilila majali gatukusapata, cembeceyo cetu cikusalimba mnope. Nambosoni yikusatukamucisya kuti tujendelecele kupilila mpaka kumbesi.—Aheb. 12:3.

11-12. Ana pakwikanaga apano tulijiganyisye yamtuli?

¹¹ Pakwikanaga apano, tulijiganyisye kuti cakutendekwa ca Cakulya Caligulo ca Ambuje ngacikusagamba kutukumbusyape ya mbopesi jakusosekwa ja ciwombolo. Nambo cikusatukumbusyasoni ya ndamo syapepani sya Yesu mpela kulinandiya soni kulimba mtima. Mpaka tuŵe ŵakusangalala kumanyilila kuti Yesu akwendelecela kulosya ndamosi mpela Jwamkulungwa jwa Ŵambopesi, jwakusacondelela kwa Mlungu m’malo mwetu. (Aheb. 7:24, 25) Kuti tulosye kuyamicila, tukusosekwa kukumbucila ciwa ca Yesu, mpela yaŵatite pakutulamula. (Luk. 22:19, 20) Tukusatenda yeleyi pa lisiku lya Nisani 14, lyalili lisiku lyakusosekwa mnope pacaka.

¹² Cakutendekwa cangasaka yejinji ca Cakulya Caligulo ca Ambuje, mpaka citujiganyesoni ya ndamo jine jajamtendekasisye Yesu kutuwila. Pajwaliji pacilambo capasi, jwalakwe jwamanyikaga ni ndamoji. Ana ndamo jakwe japi?

13. Ana lilemba lya Yohane 15:9 soni 1 Yohane 4:8-10 likusasala yamtuli ya cinonyelo caŵatulosisye Yehofa soni Yesu, soni ana ŵani ŵakusapindula ni cinonyeloci?

¹³ Mu cilicose caŵatendaga Yesu, jwalosyaga cinonyelo cakwete Yehofa. (Aŵalanje Yohane 15:9; 1 Yohane 4:8-10.) Cakusosekwa mnope cili cakuti, Yesu kutyocela pasi pa mtima, jwasacilile kupeleka umi wakwe mmalo mwa m’weji. Cinga tuli ŵasagulwe ni msimu kapena “ŵangondolo sine,” tukusapindula ni cinonyelo caŵatulosisye Yehofa soni Mwanace jwakwe kupitila mu mbopesi jakwe. (Yoh. 10:16; 1 Yoh. 2:2) Aganicisyesoni ya yindu yakusakamulicisya masengo pa Cikumbucilo. Yeleyi yikusalosya kuti Yesu akusiŵaganicisya ŵakulijiganya ŵakwe soni kwanonyela. Camtuli?

14. Ana Yesu jwalosisye camtuli cinonyelo kwa ŵakumkuya ŵakwe?

¹⁴ Yesu jwalosisye cinonyelo kwa ŵakumkuya ŵakwe ŵasagulwe mwakutandisya cakutendekwa cacaliji cangasaka yejinji. Mkupita kwandaŵi, ŵakulijiganya ŵasagulweŵa ŵasosekwaga kutenda Cikumbuciloci caka cilicose. Ŵasosekwaga kutenda yeleyi pali mundamo jilijose kupwatikapo mu ndende. (Ciw. 2:10) Ana jemanjaji ŵapikanile yaŵaŵecete Yesuyi? Elo.

15-16. Ana ŵane akombwele camtuli kutenda Cikumbucilo atamose pandaŵi jakusawusya?

¹⁵ Kutyocela mu yaka 100 yandanda mpaka mundaŵi jetu jino, Aklistu ŵasyesyene aŵele ali mkumbucila ciwa ca Yesu. Jemanjaji akusatenda cakutendekwa ca Cakulya Caligulo ca Ambuje mulimose mwampaka akombolele, atamose pandaŵi jakusawusya. Alole yisyasyo yakuyicisyayi. M’bale Harold King paŵaliji jikajikape mu ndende ja ku China, jwatesile yampaka akombole kuti atende Cikumbucilo. Jwalakwe mwakusisa jwalinganyisye yimanyilo ya pa Cikumbucilo, pakamulicisya masengo yindu yajwakwete. Jwalakwe jwaŵalanjilesoni mwakusamala masiku gakutendela Cikumbucilo kuti amanyilile lisiku lisyesyene. Pajayice ndaŵi ja Cikumbucilo, jwalakwe ali jika mu ndendemo jwajimbile nyimbo, kupeleka lipopelo kaneko jwaŵecete ngani ja m’Baibulo.

¹⁶ Cisyasyo cine cili ca pandaŵi ja Ngondo jaŵili ja pacilambo cosope. Likuga lya alongo ŵaŵaliji mu ndende jakulagacisya ŵandu ŵaŵisile umi wawo pangosi, pakusaka kutenda cakutendekwa ca Cakulya Caligulo ca Ambuje. Nambope, ligongo lyakuti ŵakamulicisye masengo yindu yangasawusya, jemanjaji ŵakombwele kutenda cakutendekwaci mwakusisa. Jemanjaji ŵatite, “Wosope twajimi mwakuŵandikana soni mwakusyungulila. Pasikati petu paliji katebulo  patwatandicepo nguwo jeswela. Penani pa katebulopa paliji yimanyilo. M’cipindamu twapambile kandulo ligongo yikaŵe kuti tupambile ligesi ŵandu akamanyilile yatwatendaga. . . . Pelepa twatesilesoni cilanga kwa Atati ŵetu cakuti citukamulicisyeje masengo macili getu pakukamucisya kuswejesya lina Lyakwe lyeswela.” Kwelekutu kwaliji kulimba mtima. Nambosoni Yesu jwalosisye cinonyelo pakutukamucisya kuti tukomboleje kutenda Cikumbucilo atamose yindu panganiyiŵa cenene.

17. Ana mpaka tuliwusye yiwusyo yamtuli?

¹⁷ Pajikuŵandicila ndaŵi ja Cikumbucilo, mpaka yiŵe cenene jwalijose kuliwusya yiwusyo yakuyicisyayi, ‘Ana mpaka namsyasye camtuli Yesu pangani jakulosya cinonyelo?’ Ana ngusaganicisya mnope ya yakusosecela ya ŵakulambila acimjangu kupundana ni yangu? Ana ngusajembeceya kupocela yejinji kutyocela kwa abale ni alongo kulekangana ni yampaka akombole kupeleka? Kapena ngusamanyilila kuti ndaŵi sine nganaŵa akombwele kutenda yindu yine?’ Kwende ndaŵi syosope tumsyasyeje Yesu soni tulosyaneje “canasa.”—1 Pet. 3:8.

18-19. (a) Ana mpaka tuŵe ŵakusimicisya ya cici? (b) Ana tusimicisye kutenda cici?

¹⁸ Kutenda Cikumbucilo ngasikujendelecela mpaka kalakala. Yesu “pacaciyika” pandaŵi ja yisawusyo yekulungwa, cacasonganganya “ŵasagulidwe” ŵakwe ŵacaciŵa ali ciŵela pacilambopa ni kwawula nawo kwinani. Payicitendekwa yeleyi, tucileka kutenda Cikumbucilo.—1 Akoli. 11:26; Mat. 24:31.

¹⁹ Atamose pandaŵi jatucileka kutenda Cikumbucilo, tuli ŵakusimicisya kuti ŵandu ŵa Mlungu cacijendelecela kukumbucila cakutendekwaci mpela cimanyilo ca ndamo syapenani sya kulinandiya, kulimba mtima soni cinonyelo. Pandaŵiji, ŵandu ŵaŵakwete upile wakutenda nawo Cikumbuciloci, mwangakayicila cacasalilaga ŵane ŵacaciŵa ni umi pandaŵijo. Nambo kuti apanopano tujendelecele kupindula ni Cikumbuciloci, tukusosekwa kuŵa ŵakusimicisya kujigalila kulinandiya kwa Yesu, kulimba mtima kwakwe soni cinonyelo cakwe. Naga tukutenda yeleyi, mpaka tuŵe ŵakusimicisya kuti Yehofa cacitupa mbote jetu.—2 Pet. 1:10, 11.