Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JAKULIJIGANYA 2

Mpaka Akombole ‘Kwalimbikasya’ Ŵane

Mpaka Akombole ‘Kwalimbikasya’ Ŵane

“Ŵele ŵakungamuchisya masengo ga Uchimwene wa Mlungu, nipo ŵaliji mkungamuchisya [“mkulimbikasya,” NW] mnope.”​—AKOLO. 4:11.

NYIMBO 90 Tulimbisyaneje Jwine ni Mjakwe

YACHITULIJIGANYE *

1. Ana ŵakutumichila ŵa Yehofa ŵakulupichika ŵajinji akusimana ni yakusawusya yamtuli?

PACHILAMBO chosope, ŵakutumichila ŵajinji ŵa Yehofa akusimana ni yindu yakusawusya soni yakulagasya nganisyo. Ana pakwete paŵayiweni yeleyi mumpingo mwawo? Aklistu ŵane akulaga ligongo lya ulwele kapena chiwa cha mundu jwaŵamnonyelaga. Ŵane akulagasika nganisyo ligongo lyakuti jwine mwiŵasa mwawo kapena mjawo alesile kumtumichila Yehofa. Ŵanesoni akulaga ligongo lya ngosi syachilengedwe. Abale ni alongo wosopeŵa akusosekwa kwalimbikasya. Ana mpaka twakamuchisye chamtuli?

2. Ligongo chichi ndumetume Paulo jwasosekwaga kumlimbikasya ndaŵi sine?

2 Kwandaŵi syejinji umi wa ndumetume Paulo waŵaga pangosi. (2 Akoli. 11:23-28) Jwasosekwagasoni kupilila ‘chakusoma mpela miŵa mchilu mwakwe,’ chele komboleka chaliji ulwele. (2 Akoli. 12:7) Soni pandaŵi jine, jwalakwe jwatengwiche mnope ligongo lyakuti Dema jwaŵakamulaga najo masengo jwamlesile, ‘ligongo jwanonyelega yapasi pano.’ (2 Tim. 4:10) Paulo jwaliji Mklistu jwamsagulwe jwakulimba mtima. Jwalakwe jwakamuchisye ŵane ni mtima wosope, nambo pandaŵi sine jwalagasikaga nganisyo.—Alo. 9:1, 2.

3. Ana Paulo jwalimbikasidwe soni kupochela chikamuchisyo kutyochela kwa ŵani?

3 Paulo jwalimbikasidwe soni jwapochele chikamuchisyo chaŵasosechelaga. Ana yeleyi yatendekwe chamtuli? Yehofa ŵakamulichisye masengo msimu wakwe weswela pakumlimbikasya. (2 Akoli. 4:7; Afil. 4:13) Yehofa ŵamlimbikasisyesoni jwalakwe kupitila mwa Aklistu achimjakwe. Pakusala ya ŵane mwa achimjakweŵa, Paulo jwasasile kuti jemanjaji ŵaliji achimjakwe ‘ŵakumlimbikasya.’ (Akolo. 4:11, NW) Paulo ŵakolasile mena ga ŵandu ŵaŵamkamuchisye kuti apilile. Jemanjaji ŵaliji Alisitaliko, Tukiko soni Maliko. Ana ni ndamo syapi syasyakamuchisye Aklistu ŵatatuŵa kuŵa ŵakulimbikasya? Ana mpaka tukuye chamtuli chisyasyo chambonechi patukulimbikasyana jwine ni mjakwe?

TUŴEJE ŴAKULUPICHIKA MPELA ALISITALIKO

Mpela Alisitaliko, mpaka tuŵe ŵakulupichika kwa achimjetu mwakuŵa pampepe ni abale soni alongo ŵetu “pa ndaŵi ja yisawusyo” (Alole ndime 4-5) *

4. Ana Alisitaliko jwalosisye chamtuli kuti jwaliji mjakwe jwakulupichika jwa Paulo?

4 Alisitaliko Mklistu jwakutyochela ku Tesalonika mu upande wa Makedoniya, jwalosisye kuti jwaliji mjakwe jusyesyene jwa Paulo. Tukusaŵalanga kwandaŵi jandanda ngani ja Alisitaliko pandaŵi jele Paulo ŵapite ku Efeso paulendo wakwe watatu wa umishonale. Alisitaliko paŵampechesyaga Paulo, jwalakwe ŵakamulidwe ni ŵandu ŵachiwawa. (Mase. 19:29) Kaneko pimŵalesile, jwalakwe nganamleka Paulojo pakusaka kuti akasimanasoni ni yakusawusya, mmalo mwakwe ŵaliji yimpepe. Pali papite miyesi pandaŵi jiŵaliji ku Gilisi, Alisitaliko jwapitilisyepe kutama ni Paulo atamose pandaŵi jele achimmagongo ŵa Paulo ŵasakaga kumwulaga. (Mase. 20:2-4) Cha m’ma 58 C.E. pandaŵi jele Paulo ŵamtumisye ku Loma mpela mkayidi, Alisitako ŵaliji yalumo paulendowo. Mwamti chombo pachakasikaga panyasa ŵaliji ali yimpepe. (Mase. 27:1, 2, 41) Ali ayiche ku Loma, jemanjaji ŵatemi yimpepe kwakandaŵi m’ndende. (Akolo. 4:10) Yili yangakayikasya kuti Paulo jwalimbikasidwe ni mjakwe jwakulupichikaju.

5. Mwakamulana ni Misyungu 17:17, ana mpaka tuŵe chamtuli ŵakulupichika kwa achimjetu?

5 Mwakulandana ni Alisitaliko, mpaka tuŵe ŵakulupichika kwa abale ni alongo naga tukuŵa nawo yimpepe pandaŵi jambone atamose “pa ndaŵi ja yisawusyo.” (Aŵalanje Misyungu 17:17.) Abale ni alongoŵa mpaka asachepe kwalimbikasya atamose chakusawusyacho chili chimasile. Frances, * jwele achinangolo wakwe wosope ŵawile mkati mwa miyesi jitatu ni ulwele wa kansa jwatite, “Nguyiwona kuti yakusawusya yikusatutendekasyaga kuti tulajeje kwandaŵi jelewu. Ngusinayamichila achimjangu ŵakulupichika ŵakusakumbuchilaga kuti uneji yikumbwetegape atamose kuti papitile ndaŵi jelewu chiwile achinangolo ŵanguŵa.”

6. Ana kukulupichika mpaka kutukamuchisye kutenda chichi?

6 Aklistu ŵali achimjetu ŵakulupichika akusakamulichisya masengo ndaŵi soni machili gawo pakwakamuchisya abale ni alongo. Mwachisyasyo, madokotala gamsalile m’bale jwine lina lyakwe Peter kuti akwete ulwele wachawe nawo. Ŵamkwakwe ŵa m’baleju (Kathryn) ŵatite, “Liŵasa line kumpingo kwetu lyatujigalile ku chipatala kutwamanyilile yaŵalwalaga Peter. Pandaŵiji jemanjaji ŵaganisisye yakutukamuchisya kupilila chakusawusyachi soni nganatuleka jika ndaŵi syosope patukusaka chikamuchisyo chawo.” Kusala yisyene, yili yakulimbikasya mnope kola achimjetu ŵasyesyene ŵampaka atukamuchisye patusimene ni yakusawusya.

TUŴEJE ŴAKUDALILICHIKA MPELA TUKIKO

Mpela Tukiko, mpaka tuŵe mundu jwakudalilichika mwakwakumuchisya ŵane pasimene ni yakusawusya (Alole ndime 7-9) *

7-8. Mwakamulana ni Akolose 4:7-9, ana Tukiko jwalosisye chamtuli kuti jwaliji jwakudalilichika?

7 Tukiko juŵaliji Mklistu jwa ku Loma mu upande wa Asia. Jwalakwe jwaliji mjakwe jwa Paulo jwakudalilichika. (Mase. 20:4) Cha m’ma 55 C.E., Paulo jwalinganyisye yakulokotela mbiya syakwakamuchisya Aklistu ŵa ku Yudeya. Komboleka kuti ŵamtumile Tukiko kuti akamule masengo gakusosekwaga. (2 Akoli. 8:18-20) Paulo paŵawugalilidwe kwandaŵi jandanda m’ndende ku Loma, Tukiko ni juŵatumichilaga mpela jwamtenga jwakwe. Jwalakwe ŵatumisyaga mautenga soni yikalata yakulimbikasya ya Paulo ku mipingo ja ku Asia.—Akolo. 4:7-9.

8 Tukiko jwapitilisyepe kuŵa mjakwe jwa Paulo jwakudalilichika. (Tit. 3:12) Ngaŵa kuti Aklistu wosope ŵakalakala ŵaliji ŵakudalilichika mpela mwaŵaŵelele Tukiko. Cha m’ma 65 C.E., paulendo waŵili waŵaŵichidwe m’ndende, Paulo jwalembile kuti Aklistu ŵajinji ŵaŵatamaga mu upande wa Asia ŵamŵambalaga jwalakwe pakwajogopa ŵandu ŵakusisya. (2 Tim. 1:15) Nambope Paulo ŵamdalile mnope Tukiko mwamti ŵampele utumiki wine. (2 Tim. 4:12) Mwangakayichila Paulo jwayamichile ligongo lyakola mjakwe jwambone mpela Tukikoju.

9. Ana mpaka tumsyasye chamtuli Tukiko?

9 Mpaka tumsyasye Tukiko mwakuŵa mundu jwakudalilichika. Mwachisyasyo, ngatukusosekwa kwamba kwasalila abale ni alongo ŵetu kuti chitwakamuchisye, nambo tukusosekwa kutenda yatusasileyo. (Mat. 5:37; Luk. 16:10) Ŵandu ŵakusosechela chikamuchisyo payimanyi kuti mpaka twakamuchisye yikusiyalimbikasya mnope. Mlongo jwine jwasasile ligongo lyakwe pajwatite, “Ukusapikana chenene mumtima ligongo lyakuti apali mundu jwakusaka kukukamuchisya pandaŵi jasasile kuti chakukamuchisye.”

10. Mwakamulana ni Misyungu 18:24, ana ŵani ŵampaka ŵalimbikasye ŵandu ŵakusimana ni yakusawusya?

10 Ŵandu ŵakusimana ni yakusawusya kapena ŵakulagasika nganisyo akusalimbiga papatile mjawo jwakudalilichika. (Aŵalanje Misyungu 18:24.) M’bale jwine lina lyakwe Bijay jwatengwiche mnope mwanache jwakwe jwamlume pajwatyosedwe mumpingo. Jwalakwe jwatite, “Nasosekwaga kumsalila mundu jwine jwakudalilichika mwanapikanilaga mumtima.” M’bale jwinesoni lina lyakwe Carlos ŵajimi pa udindo wakwe mumpingo ligongo lyakuti ŵalemwisye. Jwalakwe jwatite, “Nasosekwaga kumsalila mundu jwine munapikanilaga mumtima jwakambikanichisye.” Jwalakwe jwapatile chikamuchisyo kupitila mwa achakulungwa ŵamumpingo. Jwalakwejo jwalimbikasidwe ligongo jwamanyilile kuti achakulungwawo ngamsalila jwalijose yakambileneyo.

11. Ana mpaka tutende chichi kuti tuŵe ŵakudalilichika kwa achimjetu?

11 Kuti tuŵe ŵakudalilichika kwa achimjetu, tukusosekwa kuŵa mundu jwakuwusimana mtima. Ulombela wa Zhanna pawamasile, jwalakwe yamlimbikasyaga pakwasalila achimjakwe ŵapamtima muŵapikanilaga. Jwalakwe jwatite, “Atamose kuti nagambaga kusala yindu mwakuwilisyawilisya, achimjanguŵa ŵambikanilaga mwakuwusimana mtima.” Wawojosoni mpaka aŵe mundu jwambone mwakuŵa mundu jwakupikanichisya.

TUŴEJE ŴAKUSACHILILA KWATUMICHILA ŴANE MPELA MALIKO

Maliko jwatesile yindu mwachinonyelo mwakumkamuchisya Paulo kuti akombole kupilila, m’wejisoni mpaka twakamuchisye abale ni alongo ŵetu pandaŵi jakusawusya mnope (Alole ndime 12-14) *

12. Ana Maliko ŵaliji ŵani, soni jwalosisye chamtuli kuti jwaliji jwakusachilila kwakamuchisya ŵane?

12 Maliko jwaliji Mklistu jwa Chiyuda jwakutyochela ku Yelusalemu. Msuŵani jwa Maliko lina lyakwe Banaba jwaliji mmishonale jwakumanyika chenene. (Akolo. 4:10) Liŵasa lya kumangwakwe Maliko lyaliji lyakusichila, nambope yeleyo nganiyimtendekasya jwalakwe kuŵika yindu yakuchilu pamalo gandanda. Kwa umi wakwe wosope, Maliko jwalosisye mtima wakusachilila kwatumichila ŵane. Mwachisyasyo, ndaŵi syejinji jwalakwe jwatumichilaga yimpepe ni ndumetume Paulo soni Petulo. Komboleka kuti pandaŵiji jwalakwe jwasumaga yakulya soni kusosasosa malo gagona ni yine. (Mase. 13:2-5; 1 Pet. 5:13) Paulo jwamkolasile Maliko kuti jwaliji jumo mwa ŵandu ‘ŵaŵamkamusyaga masengo ga Uchimwene wa Mlungu,’ soni “ŵamlimbikasyaga” mnope.—Akolo. 4:10, 11, NW.

13. Ana pa 2 Timoteo 4:11, pakulosya chamtuli kuti Paulo jwayamichile masengo ga Maliko gaŵagatesile mwakulupichika?

13 Maliko jwaliji jumo jwa achimjakwe ŵapamtima ŵa Paulo. Mwachisyasyo, paulendo wakumalisya Paulo pajwaliji m’ndende ku Loma cha m’ma 65 C.E., jwalembile chikalata chakwe chaŵili chakwawula kwa Timoteo. M’chikalatachi, jwalakwe jwamsalile Timoteo kuti ayiche ku Loma pampepe ni Maliko. (2 Tim. 4:11) Mwangakayichila Paulo jwayamichilaga yaŵatite Maliko pakulosya chikulupi pa utumiki wakwe. Myoyo jwasakaga kuti aŵe najo pandaŵi jakusawusyajo. Maliko jwamkamuchisye Paulo m’matala gejinji. Komboleka kuti jwasumaga yakulya kapena yindu yine yakamulichisya masengo pakulemba. Yaŵatesile Maliko pakumkamuchisya soni pakumlimbikasya Paulo yamkamuchisye Paulojo kuti apilile paŵasigele panandi kuwulajidwa.

14-15. Ana lilemba lya Mateyu 7:12, likutukamuchisya chamtuli kumanyilila yampaka tutende kuti twakamuchisye ŵane?

14 Aŵalanje Mateyu 7:12. Kusala yisyene tukusayamichila mnope ŵandu ŵatukamuchisye patusimene ni yakusawusya. M’bale jwine lina lyakwe Ryan jwele babagwe ŵawile mwangajembecheya jwatite, “Pana yindu yejinji yatukusatenda lisiku lililyose yayikusawoneka kuti nganituŵa tukombwele kuyitenda patukulagasika ni yine yakwe. Yikusaŵa yakamuchisya mundu jwine patutendele atamose chindu chachikuwoneka mpela chamwana.”

15 Naga tukuŵa mesope, mpaka yiŵe yangasawusya kwakamuchisya ŵane. Mwachisyasyo, mlongo jwine jwalinganyisye yakumkamuchisya Peter soni Kathryn ŵatwakolasile ŵala kuti akawonegane ni adokotala. Ligongo lyakuti Peter ni Kathryn ngamkanakombola kwendesya jika galimoto, mlongojo jwalinganyisye yakuti abale ni alongo ŵajigaleje mwakuchenganachengana. Ana yaŵalinganyisye mlongoju yakamuchisye? Kathryn jwatite, “Twalipikene mpela tutusile katundu jwakusitopa.” Ndaŵi syosope akumbuchileje kuti mpaka ŵalimbikasye ŵane atamose ali atesile yindu yamwana.

16. Ana tukulijiganya chichi pangani jakwalimbikasya ŵane kutyochela pa chisyasyo cha Maliko?

16 Maliko jwaliji jwakumkuya jwa Yesu soni Mklistu jwakulimbichila masengo mu yaka 100 yandanda. Jwakwetesoni masengo gakusosekwa mnope ga kumtumichila Yehofa, soni jwalembile buku ja ngani syambone jakumanyika ni lina lyakwe. Atamose yaliji myoyo, Maliko jwamlimbikasisye Paulo, soni Paulojo jwaliji jwagopoka kumŵenda chikamuchisyo Maliko. Angela jwayamichile mnope ŵandu ŵaŵamlimbikasyaga mundu jwine mliŵasa lyakwe ali awile pangosi. Jwalakwe jwatite, “Achimjangu paŵasakaga kungamuchisya ŵaŵaga ŵagopoka. Ŵawonekaga kuti ali ŵakusachilila kungamuchisya, soni nganalepelaga kutenda yeleyo.” Tukusosekwa tuliwusyeje kuti, ‘Ana ngusamanyika kuti ngusasachilila kwakamuchisya ŵane?’

TWALIMBIKASYEJE ŴANE

17. Ana maloŵe ga pa 2 Akolinto 1:3, 4, mpaka gatukamuchisye chamtuli pakwalimbikasya ŵane?

17 Yili yangasawusya kwamanyilila abale ni alongo ŵakusosekwa kwalimbikasya. Mpaka twalimbikasye jemanjaji mwakwasalila yindu yine yayatulimbikasisye. Nino jwele angangagwe ŵajasiche jwatite, “Yehofa mpaka ŵalimbikasye ŵane kupitila mwa m’weji naga tukukunda kuti jwalakwe atukamulichisye masengo.” (Aŵalanje 2 Akolinto 1:3, 4.) Frances jwatumkolasile jula jwasasile kuti, “Maloŵe ga pa 2 Akolinto 1:4 gali gakuwona. Mpaka tukamulichisye masengo maloŵe gaŵatulimbikasisye nago ŵane pakusaka kwalimbikasya ŵanesoni.”

18. (a) Ligongo chichi ŵane akusatenda woga kwalimbikasya ŵane? (b) Ana mpaka tukombole chamtuli kwalimbikasya ŵane yisyesyene? Apeleche chisyasyo.

18 Tupateje matala gakwalimbikasya ŵane atamose tuli tukwete woga. Mwachisyasyo, mpaka tutende woga ligongo lyakuti tukusoŵa chakwasalila ŵandu ŵakusimana ni yakusawusya. Jwamkulungwa jwamumpingo jwine lina lyakwe Paul akusakumbuchilaga yaŵatesile ŵane pakumkamuchisya pandaŵi jele babagwe ŵawile. Jwalakwe jwatite, “Kusala yisyene yaliji yakusawusya kuti abale ayiche kukuŵechetana ni une. Jemanjajo ŵasoŵaga chakuŵecheta. Nambope nayamichile kulingalinga kwawo kuti alimbikasye soni kungamuchisya.” Mwakulandana ni yeleyi, pali patendekwe chifomelesi chamachili, m’bale jwine lina lyakwe Tajon jwatite, “Kusala yisyene ngangusakumbuchila mautenga gosope gaŵandumichisye ŵandu lisiku lyakuyichisya chili chitendekwe chifomelesichi. Nambo ngusakumbuchila kuti jemanjaji ŵaliji ŵakusachilila kumanyilila kuti ndili pamalo gambone.” Mpaka tuŵe ŵakulimbikasya ŵambone naga tukusalosya kuti tukusasamala ya ŵane.

19. Ligongo chichi akusosekwa ‘kwalimbikasya’ ŵane?

19 Mbesi ja chilambochi pajikuŵandichila, yakutendekwa ya pachilambopa chiyisakale mnope soni umi chiwusawusyeje mnope. (2 Tim. 3:13) Kupwatika pelepa yakusawusya yayikusayika ligongo lya ulemwa watwajigalile kwa achinangolo ŵetu soni ungali umlama yikusalosya kuti tukusasosekwa kulimbikasidwa. Ligongo limo lyalyatendekasisye kuti ndumetume Paulo akombole kupilila mpaka pamapeto paumi wakwe, lyaliji lyakuti Aklistu achimjakwe ŵamlimbikasisye. Tukusosekwa tuŵeje ŵakulupichika mpela Alisitaliko, ŵakudalilichika mpela Tukiko, soni ŵakusachilila kwakamuchisya ŵane mpela Maliko. Naga tukutenda yeleyi, tuchakamuchisya abale ni alongo ŵetu kuti amtumichileje Yehofa mwakulupichika.—1 Ates. 3:2, 3.

^ ndime 5 Ndumetume Paulo jwasimene ni yakusawusya yejinji paumi wakwe. Payakusawusyayi, achimjakwe ŵane ŵamlimbikasisye mnope. Munganiji chitulole ndamo sitatu syasyakamuchisye achimjakweŵa kuti akombole kwalimbikasya ŵane. Chitulolesoni yampaka tutende kuti tusyasye chisyasyo chawo m’matala gakamuchisya.

^ ndime 5 Mena gane munganiji tugachenjile.

NYIMBO 111 Magongo Gakuŵela Ŵakusangalala

^ ndime 56 KULONDESYA YIWULILI: Alisitaliko soni Paulo ŵakombwele kupilila pachakasiche chombo.

^ ndime 58 KULONDESYA YIWULILI: Tukiko jwaliji jwakudalilichika pamasengo gakutumisya yikalata ya Paulo m’mipingo.

^ ndime 60 KULONDESYA YIWULILI: Maliko jwamkamuchisye Paulo.