NGANI JAKULIJIGANYA 10
Mpaka Akombole Kuleka Ndamo Syawo Syakusakala
‘Mleche ndamo syenu syakala pamo ni yitendo yakwe yangalumbana.’—AKOLO. 3:9.
NYIMBO NA. 29 Kutenda Yindu Mwakamulana ni Lina Lyetu
YACHITULIJIGANYE *
1. Ana umi wawo waliji wamtuli mkanatande kulijiganya Baibulo?
ANA umi wawo waliji wamtuli mkanatande kulijiganya Baibulo ni ŵa Mboni sya Yehofa? Ŵajinji mwa uweji ngatukusasaka ata panandi ganichisya muŵaŵelele umi wetu pandanda. Ndamo syetu soni katende ketu ka yindu kalakala kajigalilaga yakusayiwona kuchilamboku kuti yili yambone kapena yakusakala. Yeleyi yatendekasisye kuti ‘tutameje pachilambo pano tuli ŵangali chembecheyo soni ŵangali Mlungu.’ (Aef. 2:12) Nambo patwatandite kulijiganya Baibulo umi wetu wachenjile mnope.
2. Ana ŵalijiganyisye chichi paŵatandite kulijiganya Baibulo?
2 Paŵatandite kulijiganya Baibulo, ŵayimanyi kuti akwete Atati ŵawo ŵakwinani ŵakusiŵanonyela mnope. Kaneko ŵayiweni kuti naga akusaka kumsangalasya Yehofa soni kuŵa m’liŵasa lya ŵandu ŵakusamtumichila, akusosekwa kuchenga mnope ndamo syawo soni kaganisye kawo. Kupwatika pelepa, ŵasosekwaga kutendaga yindu yakusayiwona Yehofa kuti yili yambone ni kuyiŵambalaga yakusayiwona jwalakwe kuti yili yakusakala.—Aef. 5:3-5.
3. Mwakamulana ni Akolose 3:9, 10, ana Yehofa akusasaka kuti tutende chichi? Ana chitukambilane chichi munganiji?
3 Yehofa ni juŵatupanganyisye soni ali Atati ŵetu ŵakwinani. Myoyo jwalakwe akwete ufulu wakwasalila ŵakutumichila ŵakwe yakusosekwa kutenda. Nambosoni jwalakwe akusasaka kuti ŵakutumichila ŵakweŵa akusosekwa ‘kuleka ndamo syakala’ * mkanaŵe kubatisidwa. (Aŵalanje Akolose 3:9, 10.) Nganiji chijakamuchisye ŵandu ŵakusaka kubatisidwa kumanyilila kwanga kwa yiwusyo yitatu yakuyichisyayi. (1) Ana ‘ndamo syakala’ ni chichi? (2) Ligongo chichi Yehofa akusasaka kuti tuleche ndamo syakala? (3) Ana mpaka tutende chamtuli yeleyi? Kwa ŵandu ŵatwabatisidwe kala, nganiji chijitukamuchisye kuti tukatandilasoni kuganisya mpela mutwatendelaga mkanituŵe kuleka ndamo syakusakala.
ANA ‘NDAMO SYAKALA’ NI CHICHI?
4. Ana mundu jwakulongoleledwa ni ‘ndamo syakala’ akusaŵa jwamtuli?
4 Mundu jwakusalongoleledwa ni ‘ndamo syakala’ ndaŵi syosope akusaganisya soni kutenda yindu yakusakala. Jwalakwe akusaŵa jwakulinonyela, jwangakaŵa kutumbila, jwangayamichila, soni jwakulikwesya. Mundu jweleju akusanonyela kulolela yakuŵagula soni mafilimu gachiwawa. Munduju mpaka akole ndamo sine syambone mwamti mpaka alijimbeje magambo pa yakusakala yakusaŵecheta soni kutenda. Nambo ngakusakola nganisyo syamachili mnope syakusaka kuchenga ndamo syakwe.—Agal. 5:19-21; 2 Tim. 3:2-5.
Patulesile ‘ndamo syakala,’ yakumbila ya chilu yakusakala yangatulamulilagasoni (Alole ndime 5) *
5. Ana yili yakomboleka kutyosya mumtima mwetu nganisyo syosope syakusakala? Alondesye. (Masengo 3:19)
5 Ligongo lyakuti wosopewe tuli ŵangali umlama, pangali mundu jwampaka akombole kutyosya nganisyo syosope syakusakala mumtima mwakwe. Ndaŵi sine mpaka tuŵechete kapena kutenda yindu yampaka tulijimbe nayo magambo. (Yel. 17:9; Yak. 3:2) Nambo naga tukuleka ndamo syakala, yichitukamuchisya kuti tukatendaga ndamo syakusakala. Yakuyichisya yakwe tuchikola ndamo syambone.—Yes. 55:7; aŵalanje Masengo 3:19.
6. Ligongo chichi Yehofa akusatulimbikasya kuti tuleche ganisya soni kutenda ndamo syakusakala?
6 Yehofa akusatulimbikasya kuti tutyosyeje nganisyo soni yitendo yakusakala. Jwalakwe akusatenda yeleyi ligongo lyakuti akusatunonyela soni akusasaka kuti tusangalaleje ni umi. (Yes. 48:17, 18) Jwalakwe akusamanyilila kuti ŵandu ŵakusatenda yakusakala akusaliwulasya achimsyene soni ŵandu ŵane. Mwamti jwalakwe yikusampweteka mnope pakwawona ŵandu ali mkutenda yeleyi.
7. Mwakamulana ni Aloma 12:1, 2, ana tukwete ufulu wakusagula kutenda chichi?
7 Ndaŵi sine achimjetu soni ŵachinasi ŵetu mpaka atunyosyeje ligongo lyakuti tukulingalinga kuchenga ndamo syetu syakala. (1 Pet. 4:3, 4) Jemanjaji mpaka atusalileje kuti tukwete ufulu wakutenda chilichose chatukusaka soni kuti tukakundaga kuti jwalijose atusalileje yakutenda. Nambo ŵandu ŵakusakana malangiso ga Yehofa yikusagopolela kuti akukunda kuti alongoleledweje ni nganisyo sya Satana sya m’chilambochi. (Aŵalanje Aloma 12:1, 2.) Jwalijose akusosekwa kusagula yakutenda panganiji. Mpaka tusagule kupitilisya kutenda ndamo syakusakala syakusalimbikasya Satana ni chilambo chakwe chakusakalachi. Kapena mpaka tukunde kuti Yehofa atukamuchisye kuchenga ndamo syetu syakusakala ni kola ndamo syambone.—Yes. 64:8.
ANA MPAKA ATENDE ULI KUTI ‘ALECHE NDAMO SYAKALA’?
8. Ana chichi champaka chitukamuchisye kuti tuŵambaleje ganichisya yakusakala soni kutenda yakulemwecheka?
8 Yehofa akusamanyilila kuti pakusasosekwa ndaŵi kuti mundu akombole kuleka ndamo syakusakala soni ganichisya yindu yakulemwecheka. (Sal. 103:13, 14) Nambope Yehofa akusatupa lunda soni machili kuti tukombole kuchenga ndamo syetu. Akusatenda yeleyi pakamulichisya masengo Maloŵe gakwe, msimu wakwe weswela soni gulu jakwe. Komboleka kuti jwalakwe ŵakamuchisye kala m’matala gane. Kwende tulole yindu yine yakusosekwa kutenda kuti aleche ndamo syakala yampaka yakamuchisye kuti aŵajilwe kubatisidwa.
9. Ana maloŵe ga Mlungu mpaka gakamuchisye kutenda chichi?
9 Akamulichisyeje masengo Baibulo kuti amanyilile mwaŵelele. Maloŵe ga Mlungu gali mpela ligalasi. Mpaka gakamuchisye kumanyilila mwakusaganichisya, mwakusaŵechetela soni katende kawo ka yindu. (Yak. 1:22-25) Mundu jwakusiŵajiganya Baibulo kapena Mklistu jwine jwakumanyilila yejinji mpaka ŵape malangiso. Mwachisyasyo, jemanjaji mpaka akamulichisye masengo Malemba pakwasalila yindu yakusatenda chenene soni yakusalepela. Mpaka ŵajiganye mwampaka apatile mfundo sya m’Baibulo syampaka syakamuchisye kuleka kutenda ndamo syakusakala. Kupwatika pelepa Yehofa ali jwakoseka kwakamuchisya. Jwalakwe akusamanyilila yampaka atende pakwakamuchisya. Akusamanyililasoni yayili mumtima mwawo. (Mis. 14:10; 15:11) Myoyo ndaŵi syosope apopeleje kwa jwalakwe soni alijiganyeje Maloŵe gakwe lisiku lililyose.
10. Ana alijiganyisye chichi pa yindu yaŵasimene nayo Elie?
10 Akulupilileje kuti malamusi ga Yehofa gali gambone. Patukutenda yiliyose yakusatuŵenda Yehofa yindu yikusatujendela chenene. Ŵandu ŵakusatenda yindu mwakamulana ni malamusi ga Mlungu akusaŵa ŵakuchimbichika, akusakola sogolo jambone, soni akusaŵa ŵakusangalala yisyesyene. (Sal. 19:7-11) Nambo ŵandu ŵakusalepela kupikanila malamusi ga Yehofa, akusasimana ni yakusawusya yayikusayika ligongo lyakutenda yakusakala. Apikane yajwasasile jwamlume jwine lina lyakwe Elie pakwamba ya kungapikanila malamusi ga Mlungu. Jwamlumeju jwakulile mliŵasa lyalyamnonyelaga mnope Yehofa. Nambo Elie pajwaliji jwachinyamata, jwatandite kunguluka ni ŵandu ŵaŵakwete ndamo syakusakala. Kaneko jwatandite kutenda nawo ndamo sine mpela kamulichisya masengo mitela jakusokonasya mtwe, chikululu, soni kwiŵa. Elie jwasasile kuti yajwatendagayi yamtendekasisye kuti aŵeje jwawukali mnope soni jwachiwawa. Jwalakwe jwatite, “Natendaga chilichose chanasalilidwe kuti mpela Mklistu ngangusosekwa kutenda. Nambope, Elie nganaliŵalila yindu yaŵajiganyidwe ali mwanache. Kaneko jwatandite kulijiganyasoni Baibulo. Jwatesile yakomboleka kuti aleche ndamo syakwe syakusakala, mwamti jwabatisidwe mu 2000. Ana kola ndamo syakamulana ni malamusi ga Yehofa kwamkamuchisye chamtuli? Elie jwatite, “Apano ngwete mtendele wamumtima soni chikumbumtima cheswela.” * Chisyasyo cha Elie chikulosya kuti ŵandu ŵangakusapikanila malamusi ga Yehofa akusagamba kulipweteka achimsyene. Nambope, Yehofa akusaŵa jwakoseka kwakamuchisya.
11. Ana Yehofa akusaŵengana ni yindu yapi?
11 Aŵenganeje nayo yindu yakusayiŵenga Yehofa. (Sal. 97:10) Baibulo jikusatusalila yindu yakusaŵengana nayo Yehofa. Yindu yakwe yili mpela “meso gakupoka ni lulumi lwa unami, nambosoni makono gakuwulaga ŵandu ŵangalemwa kose.” (Mis. 6:16, 17) Jwalakwe akusaŵenganasoni ni ŵandu ‘ŵakuwulaga achimjawo ni kwalambuchisya ŵane.’ (Sal. 5:6) Yehofa akusaŵengana mnope ni ndamo syelesi, mwamti mundaŵi ja Nowa Yehofa jwayikene pakwajonanga ŵandu ŵakusakala wosope ligongo chilambo chapasi chagumbele ni ndamo syawo sya chiwawa. (Gen. 6:13) Aganichisyesoni chisyasyo achi. Kupitila mwa jwakulochesya Malaki, Yehofa jwasasile kuti akusaŵengana ni ŵandu ŵakusamasya malombela gawo pali pangali magongo gakupikanika. Mlungu jwangajitichisya kulambila kwa ŵandu ŵeleŵa mwamti chachalamula ligongo lya yitendo yawo.—Mala. 2:13-16; Aheb. 13:4.
Kutenda yindu yakusasala Yehofa kuti yili yakusakala kukusaŵa kwakunyalaya mpela kulya yakulya yewole (Alole ndime 11-12)
12. Ana ‘kuchiŵenga chachili chakusakala’ kukusagopolela chichi?
12 Yehofa akusasaka kuti ‘tuchiŵenjeje chachili chakusakala.’ (Alo. 12:9) Maloŵe gakuti “mchiŵenjeje” gakusagopolela kuchiŵenga mnope chindu chine chakwe soni kuchiwona kuti chili chakusakala mnope. Aganichisye mwampaka apikanile mundu jwine ali ŵasalile kuti alye chakulya chewole. Ganichisya yeleyi mpaka yatendekasye kulipikana mpela akulwala. Mwakulandana ni yeleyi, atamose kwamba ganichisya yindu yakusayiwona Yehofa kuti yili yakusakala kukusaŵasoni kwakunyalaya kwa m’weji.
13. Ligongo chichi tukusosekwa kuŵambala nganisyo syakulemwecheka?
13 Achenjeleje nganisyo syawo. Yatukusatendaga yikusatyochela munganisyo mwetu. Ni ligongo lyakwe Yesu jwatusalile kuti tuŵambaleje ganichisya yindu yampaka yitutendekasye kutenda ulemwa wekulungwa. (Mat. 5:21, 22, 28, 29) Wosopewe tukusasaka kwasangalasya Atati ŵetu ŵakwinani. Myoyo kuli kwakusosekwa kuti tukaneje mwachitema ganichisya yindu yakulemwecheka.
14. Ana yatukusaŵecheta yikusasala ya chichi? Ana ni yiwusyo yapi yatukusosekwa kuliwusya?
14 Asamaleje ni yindu yakusaŵecheta. Yesu jwatite, “Yayikukopoka mkamwa mwa mundu yikusatyochela mu mtima.” (Mat. 15:18) Kusala yisyene yindu yatukusaŵecheta yikusasala yayili mumtima mwetu. Myoyo akusosekwa kuliwusya yiwusyo yakuyichisyayi. ‘Ana ngusaŵambala unami atamose yili mkuti kutenda yelo mpaka kutendekasye kuti simane ni yakusawusya? Mpela mundu jwamlombele, ana ngusaŵambala kukopana ni ŵandu ŵanganaŵa achalume kapena achakongwe achimjangu? Ana ngusaŵambala kuŵecheta ngani syakusakala? Ana ngusajanga mwakuwusimana mtima naga mundu jwine andemwechesye?’ Mpaka yiŵe yakamuchisya kuganichisya yiwusyo yeleyi. Mpela mwayikusaŵela kuti ulusi ukusalumbikanya chakuwala, nombe kuŵecheta yindu yakusakala kukusalimbikasya ndamo syakusakala. Myoyo naga akuŵambala kuŵecheta yindu yakutukana, yawunami soni yakusakala yichiŵa yangasawusya kuti aleche ndamo syakala.
15. Ana kuwukoleka umundu wetu wakala pa chitela chakulagachisya kukusagopolela chichi?
15 Aŵeje ŵakusachilila kutenda yayili yakusosekwa. Ndumetume Paulo jwasasile chisyasyo chakupikanika chenene chakutukamuchisya kumanyilila kusosekwa kwakuchenga umi wetu. Jwalakwe jwalembile kuti tukusosekwa kuwukoleka umundu wetu wakala ‘pa msalaba’ kapena kuti pachitela chakulagachisya. (Alo. 6:6) Kasale kane, mpaka tujile kuti tumsyasyeje Yesu. Tukusosekwa kuleka kutenda ndamo syosope syakusaŵengana nasyo Yehofa. Kutenda yeleyi kuchitukamuchisya kuti tukole chikumbumtima chambone soni tuchikola upile wakusangalala ni umi wangamala m’chilambo chasambano. (Yoh 17:3; 1 Pet. 3:21) Akumbuchileje kuti Yehofa nganaŵa achenjile malamusi gakwe kuti gakamulaneje ni yatukusaka m’weji. Mmalo mwakwe, m’wejo ni ŵatukusosekwa kuchenga ndamo syetu kuti sikamulane ni yakusasaka jwalakwe.—Yes. 1:16-18; 55:9.
16. Ligongo chichi akusosekwa kupitilisya kulimbana ni yakumbila ya chilu yakusakala?
16 Apitilisye kulimbana ni yakumbila ya chilu yakusakala. Atamose pachachibatisidwa chachisosekwa kupitilisya kulimbana ni yakumbila ya chilu yakusakala. Aganichisye yajwasimene nayo jwamlume jwine lina lyakwe Maurício. Jwalakwe jwatandite ndamo ja kugonana ni achalume achimjakwe kutandila ali mwanache. Kaneko jwasimene ni ŵa Mboni sya Yehofa mwamti jwatandite kulijiganya Baibulo. Kaneko panyuma pakuchenga umi wakwe jwabatisidwe mu 2002. Atamose kuti Maurício aŵele ali mkumtumichila Yehofa kwa yaka yejinji jwalakwe jwatite, “Ndaŵi sine nasosekwaga kulimbana ni nganisyo syakusakala syasyayikaga munganisyo mwangu.” Nambope jwalakwe nganakunda kuti yeleyi yimtengusye. Mmalo mwakwe jwasasile kuti, “Nakwete chikulupi chakuti naga ngulingalinga ngatenda yindu yayayikaga munganisyo mwangu nikuti chinjimsangalasya Yehofa.” *
17. Ana chichi chachalimbikasisye pa ngani ja Nabiha?
17 Amŵendeje Yehofa kuti ŵakamuchisye, soni adalileje msimu wakwe. (Agal. 5:22; Afil. 4:6) Tukusasosekwa kulimbichila naga tukusaka kuleka kwene ndamo syakala. Aganichisye yajwasimene nayo jwamkongwe jwine lina lyakwe Nabiha. Babagwe ŵalesile kumkamuchisya ali akwete yaka 6. Jwalakwe jwatite, “Yeleyi yambwetekaga mnope.” Pajwakulaga, Nabiha jwaŵaga jwawukali mnope soni jwatumbilaga mwachitema. Kaneko jwatandite kusumisya mitela jakusokonasya mtwe, mwamti jwataŵidwe soni jwatemi mundende kwa yaka yakuŵalanjika. Ŵamboni ŵaŵalalichilaga kundendeko ŵatandite kumjiganya Baibulo. Kaneko Nabiha jwatandite kuchenga umi wakwe. Jwalakwe jwatite, “Yaliji yangasawusya kuchenga ndamo sine. Nambo kuti ndeche kwemba sona jaliji ngani jekulungwa.” Pamasile chaka kuti Nabiha akombole kuleka kwemba sona. Ana jwakombwele chamtuli yeleyi? Jwalakwe jwatite, “Chindu chachangamuchisye mnope kuti ngombole kuleka kwemba sona chaliji kupopela kwa Yehofa.” Apano jwalakwe akusiŵasalila achimjakwe kuti, “Naga une nakombwele kuchenga ndamo syangu kuti namsangalasye Yehofa, ni kuti jwalijose mpaka akombole.” *
MPAKA AŴAJILWE KUBATISIDWA
18. Mwakamulana ni 1 Akolinto 6:9-11, ana ŵakutumichila ŵa Mlungu ŵajinji akombwele kutenda chichi?
18 Mu yaka 100 yandanda, ŵandu ŵane ŵaŵasagwile Yehofa kuti akalamulile yimpepe ni Yesu kwinani ŵaliji ŵakuti pandanda ŵatendaga yindu yakusakala. Mwachisyasyo, pandanda ŵane mwa jemanjaji ŵaliji ŵachikululu, ŵagonanaga ni achalume kapena achakongwe achimjawo, soni ŵane ŵajiŵaga. Nambo msimu weswela wa Mlungu wakamuchisye jemanjaji kuti akombole kuchenga ndamo syawo. (Aŵalanje 1 Akolinto 6:9-11.) Mwakulandana ni jemanjaji, nombe masiku agano Baibulo jakamuchisye ŵandu ŵajinji kuchenga umi wawo. * Jemanjaji akusakombola kuchenga atamose ndamo syakusawusya kuchenga. Yisyasyo ya jemanjaji yikusalosya kuti nombe wawojo mpaka akombole kuchenga ndamo syawo ni kwika pakuŵajilwa kubatisidwa.
19. Ana ngani jakuyichisya jichilondesya chichi?
19 Kupwatika pa kuleka ndamo syakala, ŵandu ŵakusaka kubatisidwa akusasosekwasoni kulimbichila kuti awale umundu wasambano. Ngani jakuyichisya jichilondesya mwampaka tutendele yeleyi. Jichilondesyasoni yampaka atende ŵane pakutukamuchisya.
NYIMBO NA. 41 Chonde Apikane Lipopelo Lyangu
^ Kuti mundu aŵajilwe kubatisidwa, akusasosekwa kuŵa jwakoseka kuchenga ndamo sine pa umi wakwe. Nganiji chijitukamuchisye kumanyilila ndamo syakusakala, ligongo lyakwe tukusosekwa kuleka ndamosi soni mwampaka tutendele yeleyi. Ngani jakuyichisya jichitukamuchisya kumanyilila yampaka yitukamuchisye kupitilisya kola ndamo syasambano atamose patubatisidwe.
^ NGOPOLELO JA MALOŴEGA: ‘Kuleka ndamo syakala’ kukusagopolela kuleka ndamo nambosoni yakumbila yakusaŵengana nayo Yehofa. Mundu akusosekwa kutanda kutenda yeleyi mkanaŵe kubatisidwa.—Aef. 4:22.
^ Kuti amanyilile yejinji alole ngani ja Chichewa jakuti “Baibulo Limasintha Anthu—‘Ndinazindikira kuti ndiyenera kubwerera kwa Yehova’” mu Sanja ja Mlonda ja Epulo 1, 2012.
^ Kuti amanyilile yejinji alole ngani ja Chichewa jakuti “Baibulo Limasintha Anthu—‘Anandikomera mtima kwambiri,’” mu Sanja ja Mlonda ja Meyi 1, 2012.
^ Kuti amanyilile yejinji alole ngani ja Chichewa jakuti “Baibulo Limasintha Anthu—‘Ndinali munthu waukali komanso wosachedwa kupsa mtima,’” mu Sanja ja Mlonda ja Okotoba 1, 2012.
^ Alole libokosi lyakuti “ Baibulo Jikusachenga Umi wa Ŵandu.”
^ KULONDESYA CHIWULILI: Kuleka ndamo syakusakala kuli mpela kuwula chakuwala chakala.
