1. Ana tukusapata wuli lunda, soni ana pana umbone wamtuli?

YEHOFA ali Msyene lunda, soni jwalakwe akusiŵagaŵila ŵane mwakoloŵa magasa. Lilemba lya Yakobo 1:5, likusati, “Naga jwine mwa jemanja akusoŵa lunda, aŵendeje kwa Mlungu. Pakuŵa jwalakwe akusapeleka kwa jwalijose mwakoloŵa magasa soni mwangamnyosya.” Litala limo lyampaka tulocesye kuti tukusaka lunda lwakutyocela kwa Yehofa, lili kunda kupocela camuko cakusatupa jwalakwe. Lundalu mpaka lutukamucisye kuŵambala ndamo syakusakala soni kuti tukawulala mwausimu. (Miy. 2:10-12) Yakuyicisya yakwe ‘tucitenda yindu yakumtendekasya Mlungu kutunonyela . . . patukwembeceya kupocela umi wangamala.’—Yuda 21.

2. Ana mpaka tutende wuli kuti tuyamicileje camuko cakusatupa Mlungu?

² Nambope, ligongo lyakuti tuli ŵangali umlama, soni pamagongo gane, yikusatutendekasya kuti tulajeje kupocela camuko kapena kuciwona kuŵa cangali mate. Nambo panyuma pakuwuwona umbone wa camukoco, ni patukusayamicila mnope soni kusimicisya kuti Mlungu akusatunonyela. Lilemba lya Miyambo 3:11, 12, likusati, “Mwanangu, kasimkana camuko ca Yehofa, . . . ligongo Yehofa akusiŵajamuka ŵandu ŵakusiŵanonyela.” Tukumbucileje kuti Yehofa akusalola mnope mumtima. (Aŵalanje Ahebeli 12:5-11.) Ligongo lyakuti Yehofa akusatumanyilila cenene, jwalakwe ndaŵi syosope akusatupa camuko cakusosecela soni cakamulana ni mwatuŵelele. Mungani ajino citutagulilane mbali mcece syakwayana  ni camuko. Mbali syakwe sili, (1) mwampaka tulipele acimsyewe camuko, (2) camuko cakusapeleka acinangolo, (3) camuko catukusapocela mumpingo, soni (4) cindu cakupweteka mnope kupundana ni camuko cilicose campaka tupocele.

3. Ana mwanace mpaka akusye wuli ndamo jakulijamuka? Apelece cisyasyo.

³ Naga mundu akusalijamuka, yikusamkamucisya kuti ajongolela ndamo syakwe soni kaganisye kakwe. Wosope nganitupagwa tuli ni ndamo jakusacilila kulipa camuko. Tukusasosekwa kulijiganya. Kuti tupikanicisye yeleyi, kwende tuwanicisye m’yi, lisiku lyandanda lyakusaka mwanace kulijiganya njinga, ndaŵi syejinji nangolo akusasosekwa kukamula njingajo kuti mwanacejo akagwa. Nambo masiku pagakupita ali mkulijiganya, ndaŵi sine nangolojo akusamleka mwanacejo kwakandaŵi panandi. Nangolojo payiweni soni kusimicisya kuti mwanacejo nganaŵa agwile, akusamleka kuti ajendesyeje njingajo jika. Mwakulandana ni yeleyi, ndaŵi syosope soni mwakuwusimana mtima acinangolo akusiŵajiganya ŵanace ŵawo ŵacinandipile “mwakwapa camuko ca Yehofa soni kwajiganya kaganisye kakwe.” Acinangoloŵa akusalingalinga kwakamucisya ŵanaceŵa kusya ndamo jakulijamuka soni lunda.—Aef. 6:4.

4, 5. (a) Ligongo cici kulijamuka kuli kwakusosekwa mnope kuti mundu “awale umundu wasambano”? (b) Ligongo cici ngatukusasosekwa kuwujila munyuma patugwile mwausimu?

⁴ Yeleyisoni yikulandana ni ŵandu ŵakusalijiganya Baibulo ali ŵacikulile. Jemanjaji akusaŵa ali akusisye kala ndamo jakulijamuka acimsyene. Atamose yili m’yoyo, jemanjaji akusaŵa ŵanace mwausimu. Nambo akusakula mwausimu pakulingalinga kuŵa mpela Klistu, soni kuwala “umundu wasambano.” (Aef. 4:23, 24) Kulijamuka kuli mbali jimo jakusosekwa mnope ja kukula mwausimuku. Kulijamuka kukusatukamucisya “kuleka umi wangamcimbicisya Mlungu, yakumbila ya pacilambo capasi, soni kuti tukole nganisyo syambone, tuŵe ŵakulungama soni ŵakulipeleka kwa Mlungu mu ndaŵi ajino.”—Tito 2:12.

⁵ Nambope, wosopewe tukusasacilila kutenda yakulemwa. (Mlal. 7:20) Nambo mundu pagwile mwausimu, ngayikusagopolela kuti basi pangalisoni campaka atende. Lilemba lya Miyambo 24:16, likusasala kuti, “Mundu jwakulungama komboleka kugwa ka 7, nambo ni kwimukasoni.” Ana cici campaka cimkamucisye mundu kutenda yeleyi? Yeleyitu nganiyiŵa yikombolece mwamacili getu, nambo mwa msimu wa Mlungu. (Aŵalanje Afilipi 4:13.) Cisogosi ca msimu wa Mlunguci cikusapwatikapo kulitimalika, kwakukusalandana mnope ni kulijamuka acimsyewe.

6. Ana mpaka tutende wuli kuti tuŵe ŵakulijiganya Maloŵe ga Mlungu ŵambone? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.)

⁶ Cindu cine campaka citukamucisye kuti tukusye ndamo jakulijamuka, cili lipopelo lyakutyocela pasi pa mtima, kulijiganya Baibulo, soni kuganicisya mwakusokoka yatulijiganyisyeyo. Nambo ana mpaka atende wuli naga yikusiyasawusya kulijiganya Maloŵe ga Mlungu? Ana kapena lili ligongo lyakuti wawojo nganakola cisyoŵe cakulijiganya? Akumbucileje kuti Yehofa mpaka ŵakamucisye naga akumkunda kuti jwalakwejo ŵakamucisye. Jwalakwe mpaka ŵakamucisye kuti akole cisyoŵe ‘cakusacilila’ kulijiganya Maloŵe gakwe. (1 Pet. 2:2) Candanda, apopeleje kwa Yehofa kuti ŵape mtima wakulitimalika kuti alijiganye Maloŵe gakwe. Kaneko, akusosekwa kutenda yindu mwakamulana ni lipopelo lyawo. Mwambone, kola ndaŵi jejinji jakulijiganya Baibulo. Mkupita kwa ndaŵi, caciyiwona kuti kulijiganyako kuli kwangasawusya soni kwakusangalasya. Caciyiwonasoni kuŵa yakusangalasya mnope ligongo lyakola ndaŵi jaganicisya yiwundo yakusosekwa mnope ya Yehofa.—1 Tim. 4:15.

7. Ana kulijamuka mpaka kutukamucisye camtuli kwanilisya yakulinga yetu yausimu?

⁷ Kulijamuka kukusatukamucisya kwanilisya yakulinga yetu yausimu. Kwende tutagulilane cisyasyo ca mundu jwine jwali mtwe wa liŵasa. Jwalakwe jwaliwonaga kuti mtawu wakwe ukunandipa. Nambo kaneko, jwaliŵicile cakulinga cakuŵa mpayiniya jwakutamilicika soni kuŵalanga ngani sine syakusala ya upayiniya. Yeleyi nambosoni lipopelo  yatendekasisye kuti unasi wakwe ni Yehofa ulimbe, soni cakulinga cakwe cakutenda upayiniya cikwanilicikwe. Nambosoni naga apatile lipesa, jwatendaga upayiniya wakamucisya. Ana yakuyicisya yakwe yaliji yamtuli? Atamose kuti jwasimanaga ni yakusawusya, nambo meso gakwe galiji pa cakulinga cakwe mwamti pambesi pakwe cakwanilicikwe.

8-10. Ana acinangolo Ŵaciklistu mpaka akombole wuli kwalela ŵanace ŵawo kuti amtumicileje Yehofa? Apelece cisyasyo.

⁸ Acinangolo Ŵaciklistu, akwete ukumu wakusosekwa mnope wakwalela ŵanace ŵawo “mwakwapa camuko ca Yehofa soni kwajiganya kaganisye kakwe.” (Aef. 6:4) Jelejitu jili ngani jakusawusya, mnopemnope masiku gakumalisya gano. (2 Tim. 3:1-5) Yeleyi yili m’yoyo, ligongo lyakuti ŵanace ngakusapagwa ali mkumanyilila cambone ni cakusakala. Jemanjanji akusagamba kupagwa ali akwete cikumbumtima basi, nambo cikusaŵa cangajiganyidwa. M’yoyo, pakusasosekwa kwajamuka kuti ajiganye cikumbumtimaco. (Alo. 2:14, 15) Jwakulemba Baibulo jwine jwasasile kuti, maloŵe Gacigiliki gaŵagagopolele kuti “camuko,” mpaka gagopolelesoni kuti, “kukula kwa mwanace,” kapena kujila kuti kumlela mwanace kuti aŵe jwakulijimila pajika.

⁹ Ŵanace ŵakusajamucidwa mwacinonyelo akusalipikana kuti ali pa malo gambone. Jemanjaji akusamanyilila kuti ufulu wawo ukwete malile. Soni kuti yakusagula yiliyose soni yampaka atende mundu yikwete yakuyicisya yakwe. Yeleyi yikulosya kuti acinangolo akusosekwa kuŵenda cikamucisyo kwa Yehofa kuti ŵalongoleleje pakwajamuka ŵanace ŵawo. Akumbucileje kuti matala gakwajamucila ŵanace gakusaŵa gakulekanganalekangana soni yikusajigalila ndamo ja kumalo kwakutama soni ukulu wa ŵanacewo. Acinangolo ngakusosekwa kwamba ganisya yampaka atende pakwajamuka ŵanace ŵawo, kapena kwegamila nganisyo sya ŵandu, nambo akundeje kuti Mlungu ŵalongoleleje.

¹⁰ Kuti tupikanicisye yeleyi, kwende tutagulilane cisyasyo ca Nowa. Yehofa paŵamsalile Nowa kuti ataŵe combo, jwalakwe nganajegamila lunda lwakwe. Nowa jwaliji mkanataŵepo combo. M’yoyo, jwasosekwaga kwegamila Yehofa kuti amkamucisye. Nowa jwatesile mwakamulana ni muŵamlamulile Mlungu, mwamti jwalakwe ‘jwatesile m’yoyo.’ (Gen. 6:22) Ana yakuyicisya yakwe yaliji yamtuli? Comboci cakulupwisye umi wakwe yalumo ni liŵasa lwakwe. Nowa jwakobwele kwalela ŵanace ŵakwe. Ligongo cici? Ligongo jwajegamilaga lunda lwa Mlungu. Nowa jwajiganyisye ŵanace ŵakwe soni jwaliji cisyasyo cambone kwa ŵanacewo. Nambotu yeleyi yaliji yakusawusya kuyitenda ligongo jaliji ndaŵi jakusawusya mnope.—Gen. 6:5.

11. Ana pana umbone wuliwose naga nangolo akulosya cisyasyo cambone pakwiganya ŵanace?

¹¹ Naga wawojo ali nangolo, ana mpaka atende wuli kuti akombole kutenda yindu yaŵasalile Yehofa? Ampikanileje jwalakwejo. Amkundeje kuti ŵasalileje kalele ka mwanace. Mpaka atende yeleyi kupitila m’Maloŵe gakwe soni yatukusapocela kutyocela ku likuga lyakwe. Mkupita kwa ndaŵi, ŵanace ŵawo caciyamicila ligongo lyakwakamucisya. M’bale jwine jwalembile kuti, “Ndili jwakusangalala mnope ligongo acinangolo ŵangu ŵandelite cenene kwabasi. Jemanjaji ŵatesile yakakombwele pakusaka kuyika pamtima. Acinangolo ŵanguŵa akusosekwa  kupocela ucimbicimbi ligongo lyakuti ŵangamucisye kuti mbe paunasi wambone ni Mlungu.” Nambope atamose yili m’yoyo, yikusasimanikwa kuti ŵanace ŵajinji akuleka kutumicila Yehofa atamose kuti acinangolo ŵawo ŵatesile yampaka akombole. Nambo cakupunda yosopeyi, acinangolo ŵaŵalinjilile kwajiganya ŵanace ŵawo usyesyene mwakwayika pa mtima akusakola cikumbumtima cambone. Nambosoni acinangoloŵa akusakulupilila kuti lisiku line mwanacejo caciwujila kwa Yehofa.

12, 13. (a) Ana acinangolo akusosekwa kulosya mwamtuli kuti akusampikanila Mlungu naga mwanagwawo amtyosisye mumpingo? (b) Ana liŵasa line lyapatile umbone wamtuli ligongo lyakupikanila Yehofa?

¹² Cakulingwa cakupweteka mnope kwa acinangolo cili kutyosyedwa kwa mwanace jwawo mumpingo. Cakulingwa celeci mpaka cilinje kulupicika kwawo. Awanicisye cisyasyo ca nangolo jwine juŵakwete mwanace jwamtyosyedwe juŵaliji ali atyosile panyumbapo. Jwalakwe jŵatite, “Nasosaga cindu cakulikululucila m’mabuku getu ni cakulinga cakuti malileje ndaŵi jakunguluka ni mwanangu soni cisukulu cangu.” Jwalakwe jwajonjecesye kuti, “Mwacinonyelo ŵamkwangu ŵangamucisye kupikanicisya kuti mwanace jwetu atyosile m’miyala mwetu, m’yoyo ngatukusosekwa kuŵecetana najo.”

¹³ Mkupita kwa ndaŵi, mwanace jwetu ŵam’wucisye mumpingo. “Jwalakwe jwatandite kunjimbila foni soni kutumbela utenga pa foni lisiku lililyose. Jwalakwe akutuyamicila mnope ligongo akumanyilila kuti twapikanile Mlungu. Sambano tuli pa unasi wambone mnope.” Naga akwete mwanace jwamtyosyedwe, akusosekwa ‘kumkulupilila Yehofa ni mtima wawo wosope, soni akajegamilaga lunda lwawo.’ (Miy. 3:5, 6) Akumbucileje kuti, camuko ca Yehofa cikusalosya lunda soni cinonyelo. Akaliŵalilaga kuti Yehofa jwapelece Mwanagwe kwa wosope, kupwatikapo mwanagwawojo. Mlungu jwangasaka kuti ŵandu cajonajidwe. (Aŵalanje 2 Petulo 3:9.) M’yoyo akulupilileje camuko ca Yehofa soni matala gakwe. Nangolo akusosekwa kutenda yakusasaka Yehofa, atamose kuti yikwapweteka mu mtima. Tukusosekwa kamulicisya masengo camuko ca Yehofa m’malo mwakutenda naco mpikisano.

14. Ana tukusapata umbone wamtuli ligongo lya camuko ca Yehofa cakusapeleka kupitila mwa “kapolo jwakulupicika”?

¹⁴ Yehofa jwatusimicisye kuti caciwusamalila, kuwukamucisya soni kuwulongolela mpingo wa Ciklistu. Jwalakwe akusatenda yeleyi m’matala gejinji. Mwambone, jwalakwe jwasagwile Yesu kuti alongoleleje mpingowu. Nombe najo Yesu ŵasagwile “kapolo jwakulupicika” kuti apeleceje cakulya causimu pa ndaŵi jakwe. (Luk. 12:42) Kapoloju akusatukamucisya m’matala gakulekanganalekangana soni akusatupa camuko. M’yoyo akusosekwa kuliwusya kuti, ‘Ana pambikanile ngani kapena kuŵalanga magasini, yikusandendekasya kucenga kaganisye kangu soni ndamo jangu?’ Naga ajanjile kuti elo, nikuti akusosekwa kusangalala. Yeleyi yikulosya kuti akukunda Yehofa kwagumba.—Miy. 2:1-5.

15, 16. (a) Ana tukusapata umbone wamtuli ligongo lya “mituka mwa acalume” jajili mumpingo mwetu? (b) Ana tukusosekwa kutenda cici kuti acakulungwa ŵa mumpingo asangalaleje pakukamula masengo gawo?

¹⁵ Klistu ŵapelecesoni ku mpingo “mituka mwa acalume,” ŵali acakulungwa ŵa mumpingo kuti alongoleleje ngondolo sya Mlungu. (Aef. 4:8, 11-13) Ana mpaka tupate umbone wamtuli ligongo lya masengo ga acakulungwaŵa? Umbone wampaka tupate wuli wakuti tukusakuya cikulupi cawo soni kujigalila cisyasyo cawo cambone. Soni tukusapikanila camuko cakusatupa kutyocela m’Malemba. (Aŵalanje Ahebeli 13:7, 17.) Tukumbucileje kuti acakulunguŵa akusatunonyela soni akusasaka kuti tuŵe paunasi wambone ni Mlungu. Mwambone naga amanyilile kuti ngatukusimanikwa pamisongano kapena lung’wanu lwetu lukunandipa, mwangacelewa akusayika kuti atukamucisye. Jemajanji akusatupikanila patukuŵeceta soni akusalingalinga kutulimbikasya ni cikamucisyo cakuŵajilwa ca m’Malemba. Ana akusaciwona cikamucisyoci kuŵa mbali jimo jakulosya kuti Yehofa akusatunonyela?

¹⁶ Tukumbucilejesoni kuti, ndaŵi sine acakulungwa yikusiyasawusya kuti atupe camuko cakuŵajilwa. Agambe ganicisya muyaŵelele yakusawusya kuti jwakulocesya Natani aŵecete ni Mwenye Daudi  juŵalingaga kusisa cakulemwa cakwe. (2 Sam. 12:1-14) Ndumetume Paulo jwasosekwagasoni kulimba mtima kuti apelece camuko kwa Petulo, juŵaliji jumo mwa ŵandumetume 12 juŵalosyaga ndamo ja lusagu kwa ŵandu ŵanganaŵa Ayuda. (Aga. 2:11-14) Ana mpaka tutendeje wuli kuti acakulungwa ŵa mumpingo wetu akalajililagakutupa camuko? Tukusosekwa kuŵa ŵakulinandiya, ŵangasawusya kutuyicila, soni tuyamicileje. Tuciwoneje camukoco mpela litala lyakulocesya Mlungu kutunonyela. Tucipata majali ligongo lyakutenda yeleyi. Nambosoni cakupunda pa yosope acakulungwaŵa caciŵa ŵakusangalala pakutenda masengo gawo.

17. Ana Mlongo jwine ŵapatile umbone wamtuli ligongo lya cinonyelo ca acakulungwa wa mumpingo?

¹⁷ Mlongo jwine jwayiweni kuŵa yakusawusya kumnonyela Yehofa ligongo lya yaŵasimene nayo munyuma. Jwalakwe jwasasile kuti, “Panapesile ligongo lya yakusawusya yanasimene nayo munyuma, nayiweni kuti ngusosekwa kwasalila acakulungwa ŵa mumpingo. Acakulungwa nganaŵecetaga mwaukali soni mwakunjembulusya, nambo ŵalimbikasisye. Mwamti pambesi pa msongano wuliwose, jumo mwa acakulungwaŵa ŵalingaga kumbusya mwayikwendela yindu pa umi wangu. Ŵatendaga yeleyi atamose yindu payatupile. Ligongo lya yindu yayandendecele munyuma, naliwonaga mpela kuti Mlungu ngaŵa mkunonyela. Nambo ndaŵi ni katema, Yehofa aŵele ali mkukamulicisya masengo mpingo soni acakulungwa pakusaka kusimicisya kuti akusanonyela. Ngusapopela kuti ngamleka.”

18, 19. Ana cindu cakupweteka mnope kupundana ni camuko cili capi? Apelece cisyasyo.

¹⁸ Atamose kuti camuko cili cakupweteka mnope, nambo pana cindu cine cakupweteka mnope kupunda camukoco. Cindu cakwe cili yakuyicisya yayikusayika ligongo lyakana kupocela camuko. (Ahe. 12:11) Kuti tupikanicisye yeleyi, kwende tutagulilane cisyasyo ca Kaini soni ca Mwenye Sedekiya. Kaini ali akusisye mumtima mwakwe nganisyo syakum’wulaga Abele, Mlungu ŵamsalile mwamacili kuti, “Ligongo cici mtumbile camti m’yiyi, soni ligongo cici ngope jenu jili jakugwa? Naga mkucenga ni kutenda yambone, ana une ngaŵa mkumnonyela? Nambo naga ngamkucenga ni kutenda yambone, ulemwa ukumjembeceya pamlangopo kuti umlye. Ana mmwejo ngam’wugomeka?” (Gen. 4:6, 7) Nambo Kaini nganapikanila yeleyi. Yakuyicisya yakwe ulemwa wamgomece Kaini. Jwalakwe ŵaliyikacisye yakusawusya yejinji pa umi wakwe. (Gen. 4:11, 12) Yikaŵe kuti Kaini ŵampikanile Mlungu, jwalakwe ngamkanasimana ni yakusawusya yakupweteka mnopeyi.

¹⁹ Sedekiya jwaliji mwenye jwakusakala mnope juŵalamulilaga msinda wa Yelusalemu. Mwakuwilisyawilisya jwakulocesya Yelemiya ŵamsalilaga Sedekiya kuti alece kutenda ndamo syakwe syakusakala. Nambo mwenyeju nganapikanila. Yakuyicisya ya ungapikanila wakwewu yaliji yakogoya kwabasi. (Yer. 52:8-11) Yehofa ngakusasaka kuti m’weji tusimane ni yakusawusya yakwika ligongo lya ungapikanila wetu.—Aŵalanje Yesaya 48:17, 18.

20. Ana cici cacicatendekwela wosope ŵakukunda camuko ca Mlungu soni ŵakukana?

²⁰ Ŵandu kucilamboku, akusaciwona camuko kuŵa mpela cakwelegula soni akusakana kupikanila. Nambo pacangakaŵapa, wosope ŵakukana camuko ca Yehofa casimane ni yakupweteka mnope yakwika ligongo lyakana camukoci. (Miy. 1:24-31) M’yoyo, kwende tujendelecele ‘kupikanila camuko kuti tuŵe ŵalunda.’ Mpela mwalikusasalila lilemba lya Miyambo 4:13 kuti “mpikanile camuko, mkasimcileka. Mcisunje pakuŵa cili umi wenu.”