Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JAKULIJIGANYA 20

Ana Buku ja Chiwunukuko Jikusasala Kuti Achimmagongo ŵa Mlungu Chichatendechela Chichi?

Ana Buku ja Chiwunukuko Jikusasala Kuti Achimmagongo ŵa Mlungu Chichatendechela Chichi?

“Misimu jakusakala jila jasongenye ayimwene ŵala ku malo gele pa chiŵecheto cha Chihebeli malogo gakusakolanjidwa kuti Alimagedo.”—CHIW. 16:16.

NYIMBO NA. 150 Amsoseje Mlungu Kuti Akulupuche

YACHITULIJIGANYE *

1. Ana buku ja Chiwunukuko jikusasala yamtuli pakwamba ya ŵandu ŵa Mlungu?

 BUKU ja Chiwunukuko jikusasala kuti Uchimwene wa Mlungu ukulamulila kwinani soni Satana ŵamtopwele kwinaniko. (Chiw. 12:1-9) Yeleyi yatendekasisye kuti kwinani kuŵe kwana mtendele. Nambo yayikasisye yakusawusya pachilambo chapasi. Tukuŵecheta yeleyi ligongo lyakuti ukali wa Satana uli pa ŵandu ŵakusamtumichila Yehofa mwakulupichika pachilambo chapasi.—Chiw. 12:12, 15, 17.

2. Ana chichi champaka chitukamuchisye kuti tuŵepe ŵakulupichika kwa Yehofa?

2 Ana mpaka tutende uli kuti tuŵepe ŵakulupichika kwa Yehofa atamose kuti Satana akulimbana ni m’weji? (Chiw. 13:10) Chindu chimo champaka chitukamuchisye chili kumanyilila yachiyitendekwe kusogoloku. Mwachisyasyo, m’buku ja Chiwunukuko, ndumetume Yohane jwasasile yindu yambone yejinji yatusangalale nayo pangakaŵapa. Yine mwa yinduyi yili konanjidwa kwa achimmagongo ŵa Mlungu. Kwende sambano tulole yajikusati buku ja Chiwunukuko pakwalondesya achimmagongoŵa soni yayichatendechela.

KWALONDESYA ACHIMMAGONGO ŴA MLUNGU MWAKUWANICHISYA

3. Ana buku ja Chiwunukuko jikusasala ya yindu yine yapi yakuwanichisya?

3 Ndime jandanda ja buku ja Chiwunukuko jikusalosya kuti yayili m’bukuji akuyisala mwakuwanichisya. (Chiw. 1:1) Kaneko tukusaŵalanga ya yilombo yayikwimila achimmagongo ŵa Mlungu. Mwachisyasyo, pana “chilombo chachikuchuwuka m’nyasa.” Chilombochi chikwete “misengo likumi ni mitwe msano ni jiŵili.” (Chiw. 13:1) Panyuma pa chilombochi pawonechesoni “chilombo chine chili mkukopoka pasi.” Chilombo chelechi chaŵechetaga mpela chingwena soni “chayiche nawo moto pachilambo chapasi kutyochela kwinani.” (Chiw. 3:11-13) Kaneko pawoneche chilombo chine “chechejewu,” chaŵakwesile jwamkongwe jwakulijesya. Yilombo yitatu yeleyi yikwimila achimmagongo ŵaŵele ali mkulimbana ni Yehofa soni Uchimwene wakwe kwandaŵi jelewu. Myoyo yili yakamuchisya mnope kwamanyilila jemanjaji.—Chiw. 17:1, 3.

YILOMBO MCHECHE YEKULUNGWAKULUNGWA

Yilomboyi ‘yakopweche m’nyasa.’ (Dan. 7:1-8, 15-17) Yikusajimila mauchimwene ga pachilambo chapasi gele yitendo yawo yikwayiye mnope ŵandu ŵa Mlungu kutandila mundaŵi ja Daniele. (Alole ndime 4, 7)

4-5. Ana lilemba lya Daniele 7:15-17 likusatukamuchisya chamtuli kupikanichisya ngopolelo ja yindu yakuwanichisyayi?

4 Mkanitutande kwamanyilila achimmagongoŵa kuti ali ŵani, kwende tulole kaje yayikusajimila yilomboyi soni jwamkongwe jwakulijesya jula. Litala lyambone lyakutukamuchisya kumanyilila yayikusajimila yindu yeleyi lili kulola yajikusasala Baibulo. Yindu yejinji yakuwanichisya yakusayisala m’buku ja Chiwunukuko ŵayilondesisye kala m’mabuku gane ga m’Baibulo. Mwachisyasyo, jwakulochesya Daniele jwayiweni ‘yilombo mcheche yili mkukopoka m’nyasa.’ (Dan. 7:1-3) Daniele jwasasile ngopolelo ja yeleyi. Yilombo mcheche yekulungwakulungwayi yikusajimila “ayimwene” kapena kuti maboma. (Aŵalanje Daniele 7:15-17.) Yeleyi yikutukamuchisya kumanyilila kuti yilombo yakusayisala m’buku ja Chiwunukuko yikusajimilasoni achimlongola ŵa ndale.

5 Sambano kwende tutande kambilana yindu yakuwanichisya yakusayisala m’buku ja Chiwunukuko. Pachitukambilaneje chitulole yajikusati Baibulo pakutukamuchisya kumanyilila ngopolelo ja yindu yakuwanichisyayi. Chitutande kukambilana yakwamba yilombo yakulekanganalekangana. Chandanda, chitulole yayikwimila yilomboyi. Kaneko chitulole yindu yayikusimana nayo yilomboyi. Pambesi pakwe chitulole mwayikutukwayila yindu yeleyi.

KWAMANYILILA ACHIMMAGONGO ŴA MLUNGU

CHILOMBO CHAKOLA MITWE 7

Chilombochi ‘chikuchuwuka m’nyasa’ soni chikwete mitwe 7, misengo 10 nambosoni yisoti 10. (Chiw. 13:1-4) Chilombochi chikwimila maboma gosope gagaŵele mkwalamulila ŵandu mpaka mundaŵi jetu jino. Mitwe 7 jikwimila ma ulamusi 7 ga pachilambo chosope gele yitendo yakwe yikwayiye mnope ŵandu ŵa Mlungu. (Alole ndime 6-8)

6. Ana chilombo chakola mitwe 7 chakusachikolanga pa Chiwunukuko 13:1-4 chikusagopolela chichi?

6 Ana chilombo cha mitwe 7 chili chichi? (Aŵalanje Chiwunukuko 13:1-4.) Chilombochi chikuwoneka mpela chisuŵi nambo sajo syakwe mpela sya chimbalangondo. Pakamwa pakwe mpela pa lisimba soni chikwete misengo 10. Nombe yilombo mcheche yakusayisala m’buku ja Daniele chaputala 7 yikusawoneka mwakulandana ni chilombochi. Nambope kawoneche ka yilombo mcheche yeleyi kakusimanikwa mu chilombo chimo chakuchisala m’buku ja Chiwunukuko. Chilombochi ngachikwimila boma jimo kapena ulamusi umpepe wa pachilambo chosope. Chilombochi akuchisala mpela kuti chikulamulila “ŵandu ŵa lukosyo lulilose, mtundu wuliwose, ni chiŵecheto chilichose.” Yeleyi yikulosya kuti chilombochi chikwete machili kupunda boma wamba. (Chiw. 13:7) Chilombo chelechi mpaka chijimile maboma gosope gagaŵele mkwalamulila ŵandu mpaka mundaŵi jetu jino. *Jwak. 8:9.

7. Ana mtwe uliwose pa mitwe 7 ja chilombo ukwimila chichi?

7 Ana mtwe uliwose pa mitwe 7 ukwimila chichi? Buku ja Chiwunukuko chaputala 17, jikusatukamuchisya kupata kwanga kwa chiwusyochi. Yili myoyo ligongo lyakuti chaputalachi chikusalondesya yachikusajimila chilombo chakusachisala pa Chiwunukuko chaputala 13. Pa Chiwunukuko 17:10, tukusaŵalanga kuti, pana “ayimwene msano ni ŵaŵili. Mwa jemanjajo, msano ŵalepele, jumo akulamulilape, nipo jwine nganaŵe kwika; pitachiyikapo, tachilamulila kwa ndaŵi jamnono.” Mwa mauchimwene gosope ga ndale gele Satana aŵele ali mkugakamulichisya masengo, mauchimwene 7 galandanaga ni “mitwe” ligongo lyakuti galiji gamachili mnope. Yagaŵele mkutenda mauchimwene gelega yikwayiye mnope ŵandu ŵa Mlungu. Mu ndaŵi ja ndumetume Yohane, mauchimwene msano mwa mauchimwene gelega, galiji gali galamulile kala. Mauchimwenega galiji Iguputo, Asiliya, Babiloniya, Amedi ni Apelesi soni Gilisi. Pandaŵi jele Yohane jwagawonaga mesomkulola ga m’buku ja Chiwunukuko, uchimwene wa 6 waliji uli mkulamulila. Nambi uchimwene wa 7 kapena kuti mtwe wa 7, wawuli wakumalisya waliji ŵani?

8. Ana mtwe wa 7 wa chilombo ukwimila chichi?

8 Mpela mwachituyiwonele, yakulochesya ya m’buku ja Daniele yikusatukamuchisya kumanyilila mtwe wa 7 wa chilombo wawulisoni wakumalisya. Ana uchimwene wapi wa pachilambo chosope wawuŵele uli mkulamulila m’masiku gakumalisya, lyalili “lisiku lya Ambuje”? (Chiw. 1:10) Uli mkamulano wa United Kingdom ni United States of America. Kuŵecheta kwine, uli ulamusi wa Britain ni America. Mwakamulana ni yeleyi, mpaka tujile kuti ulamusi welewu uli mtwe wa 7 wa chilombo chakusachikolanga pa Chiwunukuko 13:1-4.

CHILOMBO CHAMISENGO MPELA MWANACHE JWANGONDOLO

Chilombochi ‘chakopweche pasi’ soni chaŵechetaga “mpela chingwena.” Chilombochi “chayiche nawo moto pachilambo chapasi kutyochela kwinani” soni chatendaga yakusimonjesya mpela  jwakulochesya jwa unami.” (Chiw. 13:11-15; 16:13; 19:20) Mpela chilombo chakola misengo jiŵili chachikwimilasoni jwakulochesya jwa unami, ulamusi wa Britain ni America ukwalambusya ŵandu soni wasalile ŵandu kuti “apanganye chiwanichisyo” cha “chilombo” chachikwete mitwe 7 soni misengo 10. (Alole ndime 9)

9. Ana chilombo chakola “misengo jiŵili mpela mwanache jwangondolo,” chikwimila ŵani?

9 Chiwunukuko chaputala 13 chikusatusalilasoni kuti mtwe wa 7 welewu wawuli ulamusi wa Britain ni America, ukusatendasoni yindu mpela chilombo chakola “misengo jiŵili mpela mwanache jwangondolo, nipo chaŵechetaga mpela chingwena.” Chilombochi “chatendaga yindu yakumasya lunda, chayiche nawo moto pachilambo chapasi kutyochela kwinani, ŵandu ali mkulola.” (Chiw. 13:11-15) Chaputala 16 soni 19 cha buku ja Chiwunukuko chikusasala ya chilombochi kuŵa mpela “jwakulochesya jwa unami.” (Chiw. 16:13; 19:20) Daniele jwasasilesoni yakulandana ni yeleyi kuti ulamusi wa Britain ni America ‘uchijonanga kwakogoya.’ (Dan. 8:19, 23, 24) Yeleyi ni yayatendekwe pa Ngondo Jaŵili ja Pachilambo Chosope. Mabomba gaŵili gagawuliche ku Pacific gagatendekasisye kuti ngondoji jimale, gapanganyidwe ni ŵasayansi wa ku Britain ni America. Yeleyi yaliji mpela kuti ulamusi wa Britain ni America ‘uyiche nawo moto pachilambo chapasi kutyochela kwinani.’

CHILOMBO CHECHEJEWU

Jwamkongwe jwakulijesya jwali Babiloni Jwamkulungwa akwesile chilombochi. Chilombochi akuchilondesya kuŵa mwenye jwa 8. (Chiw. 17:3-6, 8, 11) Pandanda jwamkongwe jwakulijesyaju akuchilamulila chilombochi, nambo kaneko jwalakwe akonanjidwa ni chilombochi. Jwamkongwe jwakulijesyaju akwimila uchimwene wa pachilambo chosope wa dini jaunami. Masiku agano chilombochi chili bungwe ja United Nations, jajikusakamuchisya maboma gandale ga pachilambo chosope. (Alole ndime 10, 14-17)

10. Ana “chiwanichisyo cha chilombo” chikwimila ŵani? (Chiwunukuko 13:14, 15; 17:3, 8, 11)

10 Buku ja Chiwunukuko jikusatusalilasoni ya chilombo chine. Chilombochi chili chakulandanasoni ni chilombo chakola mitwe 7 chila. Nambo kulekangana kwakwe kwaliji kwakuti chilombo chelechi chaliji chechejewu. Chilombochi akusachikolanga kuti “chiwanichisyo cha chilombo” soni akusachisala kuti chili “mchimwene jwa msano ni katatu.” * (Aŵalanje Chiwunukuko 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) “Mchimwene” jweleju jwawonechele, kaneko nganijuwonekasoni, nambo jwaliji jwakuti msogolo juchiwonekasoni. Yakutendekwayi yikulandana ni yindu yajiŵele jili mkusimana najo bungwe ja United Nations jajikusakamuchisya magulu gosope ga ndale ga pachilambopa. Pajawonechelaga kandanda bungweji jamanyikaga kuti League of Nations. Nambo pandaŵi ja Ngondo Jaŵili Japachilambo Chosope, bungweji nganijiwonekasoni. Nambo pali papitile ndaŵi jawonechelesoni mwamti jatandite kumanyika kuti United Nations.

11. Ana maboma gakusatenda chichi? Ligongo chichi ngatukusosekwa kogopa yeleyo?

11 Yilombo yeleyi kapena kuti mabomaga gakusakamulichisya masengo unami pakusaka kumsisya Yehofa soni ŵandu ŵakwe. Mwakuwanichisya jemanjaji akusiŵasonganganya pampepe “ayimwene ŵa pachilambo chapasi” ku ngondo ja Alimagedo, lyalili ‘lisiku lyekulungwa lya Mlungu Jwamachiligosope.’ (Chiw. 16:13, 14, 16) Nambo m’weji ngatukusosekwa kogopa chilichose. Mlungu jwetu jwamkulungwa Yehofa, chachitenda yindu mwachitema pakusaka kwakulupusya ŵandu ŵakusakamuchisya ulamusi wakwe.—Esek. 38:21-23.

12. Ana yilombo yosope yichisimana ni chichi?

12 Ana yilomboyi yasimene ni chichi? Pa Chiwunukuko 19:20 pakusajanga kuti, “Chilombo chila chakamwilwe kuja ku ukayidi, pampepe ni jwakulochesya jwa unami jwele juŵaliji ali atesile yakumasya lunda pameso pakwe. (Yaliji kupitila mu yakumasya lunda yiŵatesile jwalakwejo, myoyo ŵaliji ali ŵalambwisye ŵandu ŵiŵalembedwe chimanyisyo cha chilombo chila, nambo soni ŵandu ŵiŵaliji ali alambile chilandanyo chakwe chila.) Chilombo chila pampepe ni jwakulochesya jwa unami jula ŵaponyedwe ali ŵachijumi mu Nyasa ja moto jakukolela ni maganga ga sulufule.” Myoyo achimmagongo ŵa Mlunguŵa chachijonanjidwa ali mkulamulila soni ngasasimanikwa mpaka kalakala.

13. Ana maboma gakusatenda yamtuli yayikusiyakwaya ŵandu ŵa Mlungu?

13 Ana yeleyi yikutujiganya chichi m’weji? Ligongo lyakuti tuli Aklistu tukusosekwa kuŵa ŵakulupichika kwa Mlungu soni ku Uchimwene wakwe. (Yoh. 18:36) Kuti tukombole kutenda yeleyi, tukusosekwa kuŵambala kwinjilila nawo mu yakutendekwa ya ndale ya m’chilambochi. Nambo yikusaŵa yakusawusya kuti mundu akajinjililaga nawo mu yakutendekwa ya m’chilambo. Yili myoyo ligongo lyakuti maboma gakusasaka kuti tugakamuchisyeje kupitila mu yakuŵecheta soni yakutenda yetu. Ŵandu ŵakusalingalinga kugakamuchisya mabomaga akusapochela chimanyisyo cha chilombo. (Chiw. 13:16, 17) Yehofa nganaŵa ŵajitichisye ŵandu wosope ŵakusapochela chimanyisyochi soni ngasapochela umi wangamala. (Chiw. 14:9, 10; 20:4) Myoyo tukusosekwa kutenda yampaka tukombole kuti tukajinjililaga mu yakutendekwa ya m’chilambochi atamose maboma gali galinjilile kutukanganichisya kuti tutende yeleyo.

KONANJIDWA KWA JWAMKONGWE JWAKULIJESYA

14. Ana ni chindu chapi chakusimonjesya chiŵachiweni ndumetume Yohane chakusachisala pa Chiwunukuko 17:3-5?

14 Ndumetume Yohane jwasasilesoni kuti ‘jwasimonjile mnope’ ni chindu chine chaŵachiweni. Ana chaliji chichi? Jwalakwe jwam’weni jwamkongwe ali akwesile chilombo chakogoya. (Chiw. 17:1, 2, 6) Jwamkongweju akum’wanichisya ni “jwamkongwe jwakulijesya” soni lina lyakwe lili “Babiloni Jwamkulungwa.” Jwalakwe akutenda “chikululu” ni “ayimwene ŵa chilambo chapasi.”—Aŵalanje Chiwunukuko 17:3-5.

15-16. Ana “Babiloni Jwamkulungwa” ali ŵani? Ana tukumanyilila chamtuli yeleyi?

15 Ana “Babiloni Jwamkulungwa” akwimila ŵani? Jwamkongweju nganaŵa ajimile maboma ga ndale ligongo jwalakwe akumsala kuti jwatesile chikululu ni achimlongola ŵa ndale. (Chiw. 18:9) Soni ligongo lyakuti jwamkongweju akwesile chilombochi, yeleyi yikulosya kuti jwalakwe ni jwakusachilongolela. Kupwatika pelepa, jwamkongweju ngakusajimila ŵamalonda ŵa m’chilambo cha Satanachi. Jemanjaji akusiŵasala kuti ali “ŵakusuma ni kusumisya malonda ŵa pachilambo chapasi.”—Chiw. 18:11, 15, 16.

16 M’Baibulo maloŵe gakuti ‘kulijesya’ mpaka gajimile ŵandu ŵakusasala kuti akusamtumichila Mlungu nambo chitamilecho yili mkuti akusalambila mafano kapena akusajigala nawo mbali mu yakutendweka ya m’chalambochi. (1 Mbi. 5:25; Yak. 4:4) Mwakulekangana ni yeleyi, ŵandu ŵakusamtumichila Mlungu mwakulupichika akusiŵasala kuti ali ‘achiŵaliŵalipe’ kapena kuti ‘ŵangalisakasya ni achakongwe.’ (2 Akoli. 11:2; Chiw. 14:4) Ku Babiloni jwakala ni kukwaliji kumangwakwe kwa kulambila kwa unami. Myoyo Babiloni Jwamkulungwa mpaka ajimile mitundu josope ja kulambila kwa unami. Jwalakwe ali uchimwene wa pachilambo chosope wa dini jaunami.—Chiw. 17:5, 18; alole ngani ja Chichewa pa jw.org ja mtwe wakuti, “Kodi Babulo Wamkulu N’chiyani?

17. Ana Babiloni Jwamkulungwa chachisimana ni yamtuli?

17 Ana Babiloni Jwamkulungwa chachisimana ni yamtuli? Pa Chiwunukuko 17:16, 17 pakusatukamuchisya kupata kwanga kwa chiwusyochi. Palilembali pakusati, “Misengo likumi jimwajiweni jila, pamo ni chilombo chila, tiyichiŵengana ni jwamkongwe jwakulijesya jula. Chalakwecho tichichimsumula jwalakwejo yakwe yosope ni kumleka makonope. Tichichilya mnowu wa jwamkongwejo, kaneko ni kumponya pa moto kuti atiniche. Tiyichiŵa myoyo, pakuti Mlungu ŵapeleche mtima wakusaka kwa ayimwene kumalisya chakulinga chakwe.” Yehofa chachigatendekasya maboma ga ŵandu kuti gakamulichisye masengo chilombo chechejewu chachili bungwe ja United Nations pakonanga uchimwene wa pachilambo chosope wa dini jaunami, mwamti ngasiwusimanikwa mpaka kalakala.—Chiw. 18:21-24.

18. Ana mpaka tutende wuli kuti tuŵambaleje kuŵa kumbali ja Babiloni Jwamkulungwa?

18 Ana yeleyi yikutujiganya chichi m’weji? Tulolechesyeje kuti kulambila kwetu kuŵeje “kweswela ni kwangasakasidwa kwa Mlungu” jwetu. (Yak. 1:27, NWT.) Tuŵambalejesoni yijiganyo yiliyose ya dini jaunami, yisangalalo yachikusa, ndamo syakusakala soni yikulupi yiliyose yakusalimbikasya Babiloni Jwamkulungwa. Kupwatika pelepa, tukusosekwasoni kupitilisya kwasalila ŵandu kuti ‘akopoche mwa jwalakwe’ kuti aŵambale gaŵana najo ulemwa wakwe.—Chiw. 18:4.

KONANJIDWA KWA MMAGONGO JWAMKULUNGWA JWA MLUNGU

CHINGWENA CHEKULUNGWA CHECHEJEWU

Satana ni jwakupeleka ulamusi kuchilombochi. (Chiw. 12:3, 9, 13; 13:4; 20:2, 10) Satana jwali mmagongo jwamkulungwa jwa Yehofa chachimponya kwisimbo soni chachitama kweleko kwa yaka 1,000. Panyuma pa yeleyi, Satana chachimponya mu “nyasa ja moto jegumbale ni maganga ga sulufule gakolela.” (Alole ndime 19-20)

19. Ana “chingwena chekulungwa chechejewu” chili ŵani?

19 Buku ja Chiwunukuko jikusasalasoni ya “chingwena chekulungwa chechejewu.” (Chiw. 12:3) Chingwenachi chikulimbana ni Yesu soni malayika gakwe. (Chiw. 12:7-9) Kupwatika pelepa chikulimbanasoni ni ŵandu ŵa Mlungu, nambosoni chikupeleka machili kwa chilombo kapena kuti maboma gakulamulila. (Chiw. 12:17; 13:4) Ana chingwenachi chili ŵani? Chingwena chelechi “chikusaŵilanjidwa kuti Jwakusakala kapena Satana.” (Chiw. 12:9; 20:2) Jwalakweju ni jwakwakamuchisya soni kwalongolela achimmagongo wosope ŵa Yehofa.

20. Ana chingwena chichisimana ni yamtuli?

20 Ana chingwena chichisimana ni yamtuli? Pa Chiwunukuko 20:1-3 pakusalondesya kuti lilayika lyamponyisye Satana kwisimbo kwakuli mpela kundende. Pandaŵi jachachiŵa ali kwisimboku, Satana ngasakombolasoni ‘kwalambusya ŵandu ŵamitundu josope mpaka yili yimasile yaka 1,000.’ Pambesi pakwe, Satana pampepe ni yiwanda yakwe chachijonanjidwa mu “nyasa ja moto jegumbale ni maganga ga sulufule gakolela.” Yeleyi yikugopolela kuti jwalakwe chachijonanjidwa soni ngasasimanikwa mpaka kalakala. (Chiw. 20:10) Agambe ganisya ali mkutama m’chilambo changali Satana soni yiwanda yakwe. Kusala yisyene jeleji jichiŵa ndaŵi jakusangalasya mnope.

21. Ligongo chichi mpaka tuŵe ŵakusangalala ni yindu yatuŵalasile m’buku ja Chiwunukuko?

21 Yili yakulimbikasya mnope kumanyilila ngopolelo ja yiwanichisyo yayili m’buku ja Chiwunukuko. Tukombwele kwamanyilila achimmagongo ŵa Yehofa nambosoni tulijiganyisye yayichatendechela jemanjaji. Kusala yisyene “jwana upile mundu jwakuŵalanga bukuji, nambo soni ŵana upile ŵandu ŵele ŵakusapikana ni kutenda” yakulochesya ya m’bukuji. (Chiw. 1:3) Nambo ana ŵandu ŵakulupichika chachisangalala ni upile wamtuli pachachijonanjidwa achimmagongo ŵa Mlungu? Tuchikambilana yeleyi mungani jakuyichisya.

NYIMBO NA. 23 Yehofa Atandite Kulamulila

^ Buku ja chiwunukuko jikusakamulichisya masengo yindu yakuwanichisya pakusala ya achimmagongo ŵa Mlungu. Buku ja Daniele jikusatukamuchisya kupikanichisya ngopolelo ja yindu yakuwanichisyayi. Mu nganiji chitulole kulandana kwakupali pasikati pa yakulochesya ya m’buku ja Daniele ni ya m’buku ja Chiwunukuko. Yeleyi chiyitukamuchisye kwamanyilila achimmagongo ŵa Mlungu. Kaneko chitulole yindu yayichatendechela jemanjaji.

^ Umboni wine wakulosya kuti chilombo chakola mitwe 7 chikwimila maulamusi gosope ga pachilambo chapasi uli wakuti chikwete misengo 10. M’Baibulo, nambala ja 10 jikusajimila kukwanila kwa yindu.

^ Mwakulekangana ni chilombo chandanda chila, chiwanichisyo cha chilombochi nganichikola “chisindi” kapena kuti chisoti ku misengo jakwe. (Chiw. 13:1) Yili myoyo ligongo lyakuti chilombochi chili “jumo jwa ayimwene msano ni ŵaŵili ŵala” mwamti jemanjaji akusachipa machili chilombochi.—Alole ngani ja Chichewa pa jw.org ja mtwe wakuti “Kodi Chilombo Chofiira Kwambiri Chomwe Chimatchulidwa M’chaputala 17 cha Chivumbulutso Chimaimira Chiyani?