Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

MBILI JANGU

Nasagwile Kuti Yehofa Alongoleleje Paumi Wangu

Nasagwile Kuti Yehofa Alongoleleje Paumi Wangu

NDILI ngwete yaka 16 nasagwile kukamula masengo ganaganonyelaga mnope. Nambo Yehofa ŵambendile kuti ngamule masengo ga mtundu wine. Pelepa Yehofa jwaliji mpela akusalila kuti, “Tinjimmanyisya ni kumjiganya litala lyakuŵajilwa kwenda mwejo.” (Sal. 32:8) Kunda kuti Yehofa alongoleleje paumi wangu kumbele upile wejinji kupwatikapo kutumichila ku Africa kwa yaka 52.

KUTYOKA KU CHILAMBO CHETU KWAWULA KU MALAWI

Napagwile mu 1935 mu tawuni ja Darlaston. Tawuniji jaliji mudela jine jakolanjidwa kuti Black Country ku England. Lina lyakuti Black Country lyayiche ligongo lya lyosi lyepiliwu lyakutyochela m’mafakitale. Panakwete yaka mcheche achinangolo ŵangu ŵatandite kulijiganya Baibulo ni Ŵamboni sya Yehofa. Natandite kulijiganya usyesyene ndili kamnyamata soni nabatisidwe mu 1952 ndili ni yaka 16.

Pandaŵi jijojo natandite kulijiganya masengo pakampani jine jajapanganyaga yisyano ya galimoto. Nalijiganyaga kuti mbe sekilitale jwa pakampaniji soni nasangalalaga ni masengoga.

Nasosekwaga kusagula yindu mwalunda pandaŵi jele jwakulolela dela ŵambendile kuti ndendesyeje Lijiganyo lya Buku lya Mpingo mu mpingo wakumangwetu wa Willenhall. Nambo yeleyi yaliji yakusawusya kwa une ligongo pandawiji nasonganaga mmipingo jiŵili. Misongano ja mkati mwa wiki natendaga ku mpingo wawaliji chiŵandika ni kunakamulaga masengo ku Bromsgrove, lutando lwa makilomita 32 kutyochela kunyumba. Nambo kumapeto kwa wiki pambujile kunyumba natendaga misongano ku Willenhall.

Pakusachilila kukamuchisya gulu ja Yehofa, nakundile yaŵasalile jwakulolela dela jula atamose kuti yeleyi yikandendekasisye kuleka masengo ganaganonyelaga mnope. Ngangusalijimba magambo ligongo lyakusagula kuti Yehofa alongolele paumi wangu ligongo yeleyi yingamuchisye kukola umi wakusangalala.

Panasonganaga mumpingo wa Bromsgrove nasimene ni mlongo jwakusalala jwakunonyela yindu yausimu lina lyakwe Anne. Twalombene mu 1957, soni twakwete upile wakutendela yalumo upayiniya wakutamilichika, upayiniya wapadela, kulolela dela soni kutumichila pa Beteli. Anne aŵele mkundendekasya kuŵa jwakusangalala paumi wangu.

Mu 1966, twasangalele mnope kwinjila nawo kalasi nambala 42 ja sukulu ja Giliyadi. Panyuma pasukuluji ŵatutumisye ku Malawi, chilambo chele ŵandu ŵakwe akusiŵapochela chenene achalendo. Nganitujembecheyaga kuti chitukatame kwa kandaŵi kamnono.

KUTUMICHILA KU MALAWI PANDAŴI JAKUSAWUSYA

Galimoto janakamulichisyaga masengo panalolelaga dela ku Malawi

Twakopochele ku Malawi pa Febuluwale 1, 1967. Mwesi wandanda twamalile ndaŵi jejinji tuli mkulijiganya chiŵecheto kaneko twatandite kulolela chigawo. Twajendelaga galimoto jinejakwe jele ŵandu ŵane ŵaganisyaga kuti mpaka jipite palipose atamose mu sulo. Nambo yeleyi nganiyiŵa yisyene, ligongo twagambaga kupita m’malo mumwaliji mesi gamnono. Ndaŵi sine twatamaga m’nyumba syakumata ni utope soni kuti mukasululaga mundaŵi ja wula twasosekwaga kuŵika chipepala. Kusala yisyene umishonale wetu twawutandite ni yakusawusya nambope twawunonyelaga mnope utumikiwu.

Mu Epulo twamanyilile kuti chitusimane ni yakusawusya. Twapikene pa wailesi yajwaŵechete pulesidenti jwa ku Malawi, Dr. Hastings Banda. Jwalakwe jwasasile kuti ŵa Mboni sya Yehofa ngakupeleka misongo soni kuti yeleyi yikusokonasya boma. Nambope yeleyi yaliji yaunami. Twamanyilile kuti ngani jekulungwa jaliji ungajinjilila nawo yandale. Yeleyi yatendekwaga ligongo twakanaga kusuma makadi ga chipani.

Pakwika mu Sepetemba twawalasile mu nyusipepala kuti pulesidentiju akwajimba magambo ŵa Mboni sya Yehofa gakuti akutandikasya yakusawusya. Pamsongano wajwatendesye jwalakwe ŵasasile kuti chamasye masengo ga ŵa Mboni sya Yehofa mchilambochi. Pakwika pa Okotoba 20, 1967, pulesidentiju jwalekasisye masengo ga ŵa Mboni sya Yehofa m’chilambocho. Yili yitendekwe yeleyi, ŵapolisi ŵapite kukuwugala ofesi ja nyambi soni ŵasalile amishonale kuti atyoche m’chilambocho.

Mu 1967 twataŵidwe soni kutopoledwa ku Malawi yalumo ni amishonale achimjetu Jack ni Linda Johansson

Panyuma pakutama kundende masiku gatatu ŵatutumisye ku Mauritius chilambo chachaliji pasi pa ulamusi wa Britain. Nambope boma ja Mauritius jatukanile kutama m’chilambomo mpela amishonale. Kaneko ŵatutumisye ku Rhodesia chilambo chele (apano chikumanyika kuti Zimbabwe). Patwayiche m’chilambochi twasimene ni jwapolisi juŵatukanyisye kwinjila m’chilambomo. Jwalakwe jwatite, “Jemanja amtopwele ku Malawi soni amkanyisye kutama ku Mauritius apano ni mkwika akuno.” Ndaŵi jijojo Anne ŵatandite kulila. Yawonekaga mpela kuti pangali juŵatusakaga mwamti nasakaga kuwujila ku England. Pambesi pakwe achakulungwakulungwa ŵapolisiwo ŵatukundile kuti tukagone ku ofesi ja nyambi kuti kundaŵi kwakwe tukawonechele ku ofesi jawo. Yeleyi yatutengwisye mnope. Nambo twapitilisye kwembecheya kuti tulole yichajile Yehofa pakutukamuchisya. Mwangajembecheya lisiku lyakuyichisya musi ŵatusalile kuti mpaka tutame mchilambo cha Zimbabwe mpela achalendo. Ngasindiŵalila yayatendekwe palisikuli. Nakulupilile kuti Yehofa akutulongolela paumi wetu.

KUTUMICHILA KU MALAWI TULI MKUTAMA KU ZIMBABWE

Ndili ni Anne ku Beteli ja ku Zimbabwe mu 1968

Ku ofesi ja nyambi ja ku Zimbabwe ŵambendile kuti ndumichileje ku Dipatimenti ja utumiki, kuti ndoleleje masengo gakulalichila ku Malawi soni Mozambique. Pandaŵiji abale ni alongo ku Malawi ŵalagasidwaga mnope. Mpela mbali ja masengo gangu nagopolelaga malipoti gaŵatumisyaga ŵakulolela madela ŵa ku Malawi. Lisiku line chilo ndili mkugopolela lipoti line lyakwe, nalisile mnope panaŵalasile yaŵatiga pakulagasidwa abale ni alongo ku Malawi. * Nambope yalimbikasisye mnope kulola yaŵatiga abaleŵa pakulosya kulupichika soni kupilila.—2 Akoli. 6:4, 5.

Twatesile yiliyose yakomboleka pakwakamuchisya mwausimu abale ni alongo ŵaŵasigalile ku Malawi soni ŵaŵatilile ku Mozambique. Kagulu kakagopolelaga Chichewa, chiŵecheto chachikusaŵechetedwa mnope ku Malawi kasamile ku famu ja m’bale jwine ku Zimbabwe. Jwalakwe jwataŵile nyumba soni maofesi ni kwapa ŵagopolelaŵa kuti akamulichisyeje masengo. Jemanjaji ŵapitilisye masengo gawo gakusosekwa mnope gagopolela mabuku.

Twalinganyisye yakuti chaka chilichose ŵakulolela madela ŵa ku Malawi, ayicheje kukutenda msongano ku Zimbabwe. Jemanjaji pakuwujila ku Malawi ŵajigalaga maautulayini ga ngani sya pamsonganowo. Payiche ku Malawi ŵasalilaga abale ni alongo yindu yaŵalijiganyisye kumsonganowo. Chaka chine wakulolela madelaŵa paŵayiche ku Zimbabwe, twalinganyisye Sukulu ja Utumiki wa Uchimwene kuti twalimbikasye jemanjaji.

Kuŵecheta ngani mu Chichewa pamsongano wa chigawo wa Chichewa ni Chishona wawatendekwe ku Zimbabwe

Mu Febuluwale 1975, napite ku Mozambique kukwalola abale ni alongo ŵaŵatilile kweleko. Abaleŵa ŵapikanilaga malangiso gosope gakutyochela ku gulu ja Yehofa kupwatikapo kukuya dongosolo ja pandaŵijo jakuŵika achakulungwa ŵa mumpingo. Achakulungwa ŵa mumpingoŵa ŵalinganyaga yakuti patendekweje yindu yausimu, mpela kutendesya lilemba lyesiku, Sanja ja Mlonda soni misongano ja dela. Abaleŵa ŵalinganyaga yakuti pakampu jilijose, paŵeje dipatimenti jakuswejesya, kulola ya yakulya, jaulonda mpela mwayikusaŵela pamsongano wachigawo. Jemanjaji ŵakombwele kutenda yejinji ligongo lya chikamuchisyo cha Yehofa, mwamti panayiche kweleko yalimbikasisye mnope.

Chakumbesi kwa chaka cha 1970, ofesi ja nyambi ja ku Zambia jatandite kulolela masengo gakulalichila ku Malawi. Atamose kuti yaliji myoyo napitilisyepe kuganichisya ya abale ni alongo ku Malawi soni kwapopelela mpela muŵatendelaga abale ŵane. Ligongo lyakuti natumichilaga mu komiti ja nyambi ku Zimbabwe, nakolaga upile wakusimana pampepe ni abale wakutyochela kulikulu lyetu yalumo ni abale ŵamaudindo ŵa ku Malawi, ku South Africa soni ku Zambia. Ndaŵi jilijose patusimene, twakambilanaga chiwusyo chakuti, “Ana tutende wuli kuti twakamuchisye abale ni alongo ku Malawi?”

Yaka payamalaga kulagasidwa kwa abale ni alongo ku Malawi kwatandite kunandipa. Abale ni alongo ŵaŵatisile m’chilambochi ŵatandite kuwujila. Nambosoni kulagasidwa kwa abale ni alongo ŵaŵasigele m’chilambochi kwatandite kunandipa. Yilambo yakuŵandikana ni chilambo cha Malaŵi yatandite kwakunda ŵa Mboni sya Yehofa kuti atendeje yindu yakwayana ni kumtumichila Mlungu. Nombe chilambo cha Mozambique chatesile yeleyi mu 1991. Nambope twaliwusyaga kuti, ‘Ana ŵa Mboni sya Yehofa ku Malawi chachiŵa ŵagopoka chakachi pakumtumichila Yehofa.’

KUWUJILA KU MALAWI

Yindu payachenjile ku Malawi mu 1993, boma jalesile kwalagasya ŵa Mboni sya Yehofa. Yili yigambile kutendekwa yeleyi, naŵechetene ni mmishonale jwine juŵambusisye kuti, “Ana chimwujile ku Malawi?” Pandaŵiji, naliji ndili ngwete yaka 59, ni namjanjile kuti “Ngambujila ngusile mnope.” Nambope, lisiku lilyolyo twapochele chikalata kutyochela ku Likuga Lyakulongolela chakutusalila kuti tuwujile ku Malawi.

Twawunonyelaga utumiki wetu ku Zimbabwe. Myoyo yaliji yakusawusya kusagula kuti tuwujile ku Malawi. Ku Zimbabwe twakwete achimjetu ŵambone ŵajinji ŵaŵatunonyelaga mnope. Likuga Lyakulongolela lyatusalile kuti naga tukusaka mpaka tupitilisye kutama ku Zimbabwe. Myoyo yaliji yangasawusya kusagula kupitilisya kutama ku Zimbabwe. Nambo naganichisye ya Abulahamu ni Sala ŵaŵalesile malo gambone mnope. Jemanjaji ŵatesile yeleyi ligongo lyakusaka kumpikanila Yehofa atamose kuti ŵaliji ali akusile.—Gen. 12:1-5.

Twasagwile kupikanila malangiso gakutyochela ku gulu ja Yehofa. Mwamti twawujile ku Malawi pa Febuluwale 1, 1995. Pakwika pandaŵiji, paliji pali pamasile yaka 28 kutyochela patwayiche kandanda m’chilambocho. Kaneko jalinganyidwe Komiti ja Nyambi mwamwapali une ni abale ŵane ŵaŵili. Mwachitema twalinganyisye yakuti masengo ga kulalichila gatande.

YEHOFA JWAJALIWE MASENGO GETU

Kusala yisyene, Yehofa jwajaliwe masengo ga kulalichila. Chiŵalanjilo cha ŵakulalichila chakwesile kutyoka pa 30,000 mu 1993 ni kwika pa ŵandu ŵakupunda 42,000 mu 1998. * Likuga lya Kulongolela lyajitichisye kuti tutaŵe ofesi ja nyambi kuti jiloleleje masengo gakulalichila m’chilambochi. Kaneko twasumile malo ku Lilongwe gakwana maekala 30. Mwamti uneji nasagulidwe kuŵa nawo mu komiti jakulolela masengo gakutaŵaga.

M’bale Guy Pierce jwa mu Likuga Lyakulongolela, jwaŵechete ngani jakuwugulila ofesi janyambiji mu Meyi 2001. Abale ni alongo ŵakupunda 2,000 ŵasimanikwe pamwambowu. Ŵajinji mwa jemanjaji ŵaliji ŵakuti pamasile yaka yakupunda 40 kutyochela paŵabatisidwe. Abale ni alongo ŵakulupichikaŵa, ŵapilile yakusawusya yejinji paŵalagasidwaga pandaŵi jiŵalekasisye masengo gakulalichila ku Malawi. Jemanjaji ŵaliji ŵakulaga mwakuchilu, nambo ŵakwete chikulupi chakulimba soni ŵaliji paunasi wambone ni Yehofa. Jemanjaji ŵasangalele mnope paŵayiche kukulola malo ku ofesi jawo ja nyambi jasambano. Palipose paŵapitaga mchilola malo, jemanjaji ŵajimbaga nyimbo mpela mwakusajimbila ku Africa. Yeleyi yaliji yakulimbikasya mnope, mwamti kwaliji kutanda kuyiwona. Yayatendekweyi yangamuchisye kumanyilila kuti Yehofa akusiŵapa upile ŵandu ŵakusapilila yakusawusya mwakulupichika.

Pagamasile masengo gakutaŵa ofesi ja nyambi, ŵambele utumiki wakuti mbecheteje ngani syakuwugulila Nyumba sya Uchimwene. Mipingo ja ku Malawi jatandite kupindula ni dongosolo jakutaŵa Nyumba sya Uchimwene m’yilambo yakulaga. Pandanda mipingo jine jasonganaga m’masakasa. Soni mkati mwakwe ŵaŵakaga mipando ja njelwa. Nambo apano, abale ni alongo akusagumba njelwa ni kocha kuti ataŵile malo gakusalala gakutendela misongano. Nambope, jemanjaji akusanonyelape kutamila mipando jelewu, ligongo jikusakomboleka kutamila ŵandu ŵajinji.

Yalimbikasisyesoni mnope kulola yaŵatiga Yehofa pakwakamuchisya ŵandu kuti amnonyeleje mnope jwalakwe. Mnopemnope ŵachinyamata ŵa ku Africa ŵalipelekaga mnope. Jemanjaji ŵalijiganyaga yindu mwachitema, ŵane mwa jemanjaji ŵakolaga maudindo pa Beteli soni ŵane ŵatumichilaga m’mipingo. Konjechesya pelepa, ŵajinji mwa jemanjaji ŵasagulidwaga kuti aŵe ŵakulolela madela kuti alimbikasyeje mipingo. Mwamti ŵajinji mwa jemanjaji ŵaliji ŵalombele. Atamose kuti ŵandu ŵa ku Africa akusajembecheya kuti ŵandu ŵalombane chakoleje ŵanache, jemanjaji ŵasagwile kuti akakola ŵanache kuti atendeje yejinji pakumtumichila Yehofa.

KWIKUTILA NI YINDU YANASAGWILE

Ndili ni Anne ku Beteli ja ku Britain

Panyuma pakutama ku Africa kwa yaka 52, natandite kulwalalwala. Likuga lya Kulongolela lyajitichisye yaŵaŵendile abale ŵa mu Komiti ja Nyambi ja ku Malawi yakuti ngatumichileje ku Britain. Twadandawile mnope kuleka utumiki watwawunonyelaga mnope, nambope abale ni alongo ku ofesi ja nyambi ja ku Britain akusatusamalila mnope atamose kuti tukalambele.

Apano ngusayiwona kuti nasagwile mwalunda kunda kuti Yehofa alongoleleje paumi wangu. Yikaŵe kuti nasagwile kutenda yanasakaga nikuti ngamkaningola umi wambone. Ndaŵi syosope Yehofa ni jwakusalongolela ‘matala gangu.’ (Mis. 3:5, 6) Panaliji jwachinyamata nasakaga kuti ngamuleje masengo pa kampani jine jekulungwa mnope. Nambope, gulu ja Yehofa jangamuchisye kola yakulinga yausimu yayikusandendekasya kuŵa jwakusangalala mnope. Kumtumichila Yehofa kuli chindu chakusosekwa mnope paumi wangu.

^ Mbili ja ŵa Mboni sya Yehofa ku Malawi jakopweche mu Yearbook of Jehovah’s Witnesses ja 1999, pa peji 148 mpaka 223.

^ Apano ku Malawi kwana ŵakulalichila ŵakupunda 100,000.