Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JAKULIJIGANYA 45

NYIMBO NA. 138 Uchimbichimbi Wawukusayika Ligongo lya Wuli

Tulijiganyeje Kutyochela pa Maloŵe Gaŵaŵechete Ŵandu Ŵakulupichika

Tulijiganyeje Kutyochela pa Maloŵe Gaŵaŵechete Ŵandu Ŵakulupichika

“Yisyene, lunda luli ni ŵandu ŵachekulupe, ŵandu ŵa ula syakala ali ŵakupikanichisya yindu.”YOB. 12:12.

CHAKULINGA CHA NGANIJI

Kumpikanila Yehofa Mlungu mpaka kutukamuchisye kuti tupate upile wekulungwa apano soni mpaka kutulongolele kuti chitupate umi wangamala kusogolo.

1. Ligongo chichi tukusosekwa kulijiganya kutyochela kwa ŵandu ŵachikulile?

 WOSOPEWE tukusasosekwa malangiso kuti tukomboleje kusagula yindu yakusosekwa mnope paumi wetu. Mwamti mpaka tupate malangiso gakamuchisya kutyochela kwa achakulungwa nambosoni kwa Aklistu ŵane ŵakulimba mwausimu. Ŵane mwa jemanjaji mpaka aŵe ŵachikulile, myoyo tuŵambaleje kuganisya kuti malangiso gawo nganigaŵa gatukamuchisye. Yehofa akusasaka kuti tulijiganyeje yindu kutyochela kwa ŵandu ŵachikulileŵa. Yili myoyo ligongo lyakuti jemanjaji atemi ni umi kwandaŵi jelewu kupunda m’weji mwamti akusamanyilila yejinji, akusapikanichisya yindu, soni akwete lunda.—Yob. 12:12.

2. Ana chitulijiganye chichi mu nganiji?

2 Mundaŵi ja m’Baibulo, Yehofa ŵakamulichisyaga masengo ŵandu ŵachikulile ŵaŵaliji ŵakulupichika pakwalimbikasya soni kwalongolela ŵandu ŵakwe. Ŵane mwa ŵandu ŵeleŵa ŵaliji, Mose, Daudi, soni ndumetume Yohane. Jemanjaji ŵatemi ni umi pandaŵi syakulekangana, soni yindu yaŵasimene nayo paumi wawo yaliji yakulekangana. Nambope, chakumbesi kwa umi wawo jemanjaji ŵapeleche malangiso gakamuchisya kwa ŵandu ŵachinandipile. Mwamti malangiso gaŵapeleche achalume ŵakulupichikaŵa gagombelechesye mnope kusosekwa kwakumpikanila Mlungu. Yehofa ŵagasunjile malangisoga m’Baibulo kuti gatukamuchisye masiku agano. Mwamti chinga tuli ŵachikulile kapena ŵachinandipile, wosopewe mpaka tupindule mnope ni malangiso gaŵapeleche jemanjaji. (Alo. 15:4; 2 Tim. 3:16) Myoyo, mu nganiji chitulole maloŵe gakumalisya gaŵaŵechete ŵandu ŵatatuŵa, soni yampaka tulijiganye kutyochela pa yindu yaŵaŵecheteyi.

“CHIMKATAME KWANDAŴI JELEWU”

3. Ana ni yindu yapi yaŵakombwele kutenda Mose paŵamtumichilaga Yehofa soni paŵalongolelaga Ayisalayeli?

3 Mose jwalipeleche pakumtumichila Yehofa kwa umi wakwe wosope. Jwalakwe jwatumichile mpela, jwakulochesya, jwakuwelusya, jwamkulungwa jwa asilikali, nambosoni jwakulemba. Mwamti jwalakwe jwamanyililaga yindu yejinji. Jwawulongolele mtundu wa Ayisalayeli pakutyoka ku ukapolo ku Iguputo soni jwayiweni yakusimonjesya yejinji yaŵatesile Yehofa. Mlungu ŵakamulichisye masengo Mose pakulemba mabuku msano gandanda ga m’Baibulo. Jwalembilesoni buku ja Yobu, Salimo 90 soni komboleka ni juŵalembile Salimo 91.

4. Ana Mose jwalimbikasisye ŵani, soni ligongo chichi jwatesile yeleyi?

4 Mose ali ni yaka 120 soni ali asigele panandi kuwa, jwaŵilasile Ayisalayeli wosope ni kwakumbusya yindu yosope yaŵayiweni soni yayatendechele. Ŵane mwa ŵandu ŵaŵampikanilagawo ŵaliji ŵachinyamata ŵaŵayiweni yakusimonjesya yejinji yaŵatesile Yehofa soni chamuko chaŵapele ŵandu ŵa ku Iguputo. (Eks. 7:​3, 4) Jemanjaji ŵajombweche mwakusimonjesya pa Nyasa Jechejewu, soni ŵam’weni Falawo yimpepe ni asilikali ŵakwe ali mkonanjidwa. (Eks. 14:​29-31) Paŵaliji m’chipululu, jemanjaji ŵayiweni yaŵatesile pakwachenjela soni kwasamalila. (Det. 8:​3, 4) Ayisalayeli ŵaliji ali asigele panandi kwinjila m’chilambo chaŵasalile Mlungu kuti chachapa. Myoyo, Mose ali asigele panandi kuwa ŵayiweni kuti akusosekwa kwalimbikasya ŵanduwo. a

5. Ana maloŵe gakumalisya gaŵaŵechete Mose gagakusimanikwa pa Detulonomo 30:​19, 20 gasimichisye Ayisalayeli ya chichi?

5 Ana Mose jwasalile chichi ŵanduwo? (Aŵalanje Detulonomo 30:​19, 20.) Mtundu wa Ayisalayeli wakwete sogolo jambone. Ni chikamuchisyo cha Yehofa Ayisalayeliwo ŵakwete upile wakutama kwandaŵi jelewu m’chilambo chele Mlungu ŵasalile kuti chachapa. Kusala yisyene, chilambochi chaliji chakusalala mnope nambosoni chakwete yakulya yejinji. Pakwalondechesya jemanjaji ya kumaloko, Mose jwasasile kuti, “Chilambocho chikwete misinda jekulungwa soni jambone janganimtaŵa jemanja. Chikwetesoni nyumba syegumbale ni yindu yakulekanganalekangana yambone yanganimkamulila masengo jemanja, soni yisima yam’maganga yanganimwukula jemanja. Nambosoni chikwete migunda ja mipeleya ni yitela ya maolifi yanganimpanda jemanja.”—Det. 6:​10, 11.

6. Ligongo chichi Mlungu ŵakundile mitundu jine kuwugomeka mtundu wa Isalayeli?

6 Mose jwakalamwisyesoni Ayisalayeli. Jemanjaji ŵasosekwaga kupikanila malamusi ga Yehofa kuti apitilisye kutama m’chilambo chakusalalachi. Myoyo, Mose jwaŵendile jemanjaji “kusagula umi” mwakumpikanila Yehofa soni “kumnyambatila jwalakwejo.” Nambope, chakutesya chanasa chaliji chakuti Ayisalayeli ŵamkanile Yehofa. Myoyo pali papite ndaŵi, Yehofa ŵakundile Asiliya soni kaneko Ababulo kwagomeka jemanjaji ni kwajigala kwawula ku ukapolo.—2 Ayi. 17:​6-8, 13, 14; 2 Mbi. 36:​15-17, 20.

7. Ana tukulijiganya chichi pa maloŵe gaŵaŵechete Mose? (Alolesoni chiwulili.)

7 Ana m’weji tukulijiganya chichi? Kupikanila kukusakulupusya umi. Mpela mwayaŵelele ni Ayisalayeli ŵaŵasigele panandi kwinjila m’chilambo chiŵasalile Mlungu kuti chachapa, m’wejisoni tusigele panandi kwinjila m’chilambo chasambano chele Mlungu ŵatusalile kuti chachitupa. Mwelemu tuchichiwona chilambochi chili mkuchenga nikuŵa paladaiso. (Yes. 35:1; Luk. 23:43) M’chilambomo muchiŵa mwangali Satana soni yiŵanda yakwe. (Chiw. 20:​2, 3) Dini syaunami syasikusajiganya yaunami yakwamba Yehofa chachisijonanga. (Chiw. 17:16) Nambosoni maboma gagakusalamulila ŵandu mwangasa ngasigasimanikwasoni. (Chiw. 19:​19, 20) Konjechesya pelepa, m’paladaiso muchiŵa mwangali jwakwimuchila jwalijose. (Sal. 37:​10, 11) Ŵandu wosope chachipikanilaga malamusi gakulungama ga Yehofa. Yeleyi yichitendekasya kuti ŵandu chaŵe ŵakamulana mnope soni chaŵe pamtendele. Konjechesya pelepa, ŵandu chachinonyelanaga mnope soni chachikulupililanaga. (Yes. 11:9) Kusala yisyene, ndaŵi jelejitu jichiŵa jakusangalasya mnope. Nambo chakusangalasya mnope chili chakuti tuchitama m’paladaiso ngaŵaga kwa yaka mahandedepe, nambo kwa umi wetu wosope, naga tuchipitilisya kumpikanila Yehofa.—Sal. 37:29; Yoh. 3:16.

Naga tukumpikanila Yehofa, tuchitama kwa umi ŵetu wosope mpaladaiso, ngaŵaga yaka mahandepe (Alole ndime 7)


8. Ana kuganichisya ya chilanga chaumi wangamala kwamkamuchisye chamti uli mmishonale jwine? (Yuda 20, 21)

8 Naga tukuganichisya mnope yachilanga chasasile Yehofa chakwamba umi wangamala, tuchipitilisya kumpikanila atamose tuli tusimene ni yakusawusya yiliyose. (Aŵalanje Yuda 20, 21.) Kuganichisya chilangachi mpaka kutukamuchisyesoni kulimbana ni yakulepela yetu. Mmishonale jwine jwatumichile kwandaŵi jelewu ku Africa, jwele jwasimanaga ni yindu yakulinga chikulupi chakwe jwatite, “Nayimanyi kuti naga ngulepela kumpikanila Yehofa, nganimba ngwete upile wakutama ni umi wangamala mu paladaiso. Yeleyi yangamuchisye kuti ndende yakomboleka kuti malane ni chakusawusya chanakwete mwamti napopesile kwa Yehofa kuti angamuchisye. Ni chikamuchisyo chakwe, nakombwele kumalana ni chakusawusyacho.”

“YINDU YICHIMJENDELA CHENENE”

9. Ana Daudi jwasimene ni yakusawusya yamti uli paumi wakwe?

9 Daudi jwaliji mwenye jwa ŵandu ŵa Yehofa soni jwaliji jwakulupichika kwa Mlungu. Jwalakwe jwaliji jwakwimba, jwandakatulo, msilikali, nambosoni jwakulochesya. Daudi jwasimene ni yakusawusya yejinji. Kwa yaka yejinji, Daudi jwatamilaga kutila ligongo lyakuti Mwenye Sauli jwasakaga kumwulaga. Daudi ali aŵele mwenye, jwasosekwagasoni kutila ligongo lyakuti Abisalomu jwaŵaliji mwanache jwakwe jwasakaga kumsumula umwenye. Nambotu atamose kuti Daudi jwasimene ni yakusawusya yosopeyi, jwalakwe jwapitilisye kuŵa jwakulupichika kwa Mlungu mpaka kumbesi kwa umi wakwe. Mwamti Yehofa ŵamkolasile jwalakwe kuti “jwapamtima jwangu.” Kusala yisyene, m’wejisoni tukusosekwa kugapikanila malangiso gakamuchisya gaŵapeleche Daudiga.—Mase. 13:22; 1 Ayi. 15:5.

10. Ligongo chichi Daudi jwapeleche malangiso kwa Solomo juŵamjinjile mmalo?

10 Aganichisye ya malangiso gaŵapeleche Daudi kwa mwanache jwakwe Solomo, juŵajinjile umwenye mmalo mwa jwalakwe. Solomo jwasagulidwe ni Yehofa kuti apitilisye kwakamuchisya ŵandu ŵakwe kumtumichila jwalakwe nambosoni kuti amtaŵile nyumba jakuti ŵandu amtindiŵalilejemo Yehofa. (1 Mbi. 22:5) Nambotu papali yakusawusya yine yaŵajembecheyaga kusimana nayo Solomo. Ana Daudi ŵamsalile chichi jwalakwe? Kwende tulole.

11. Mwakamulana ni 1 Ayimwene 2:​2, 3, ana Daudi ŵamsimichisye chichi Solomo? Ana maloŵega gawonechele chamti uli kuti galiji gakuwona? (Alolesoni chiwulili.)

11 Ana Daudi jwamsalile chichi Solomo? (Aŵalanje 1 Ayimwene 2:​2, 3.) Daudi jwamsalile Solomo kuti, naga chachipitilisya kumpikanila Yehofa yindu yichimjendela chenene paumi wakwe. Mwamti kwa yaka yejinji Solomo pajwampikanilga Yehofa yindu yamjendelaga mnope. (1 Mbi. 29:​23-25) Jwalakwe jwakombwele kumtaŵila Yehofa nyumba jakusalala mnope soni kulemba mabuku gane gagakusasimanikwa m’Baibulo. Solomo jwamanyiche mnope ligongo lya lunda soni chipanje chaŵakwete. (1 Ayi. 4:34) Nambotu mpela mwajwaŵechetele Daudi, yindu yikapitilisye kumjendela chenene Solomo yikaŵe kuti akumpikanilape Yehofa Mlungu. Chakutesya chanasa, Solomo jwatandite kujitumichila milungu jaunami. Mwamti Yehofa jwalesile kumpa upile jwalakwe, kaneko Solomo lwammalile lunda soni nganakombolaga kutenda yindu mwachilungamo.—1 Ayi. 11:​9, 10; 12:4.

Maloŵe gakumalisya gaŵaŵechete Daudi kwa Solomo, gakusatukamuchisya kumanyilila kuti naga tukumpikanila Yehofa, chachitupa lunda lwakutukamuchisya kusagula yindu mwakuŵajilwa (Alole ndime 11-12) b


12. Ana mpaka tulijiganye chichi kutyochela ku maloŵe ga Daudi?

12 Ana tukulijiganya chichi pelepa? Kupikanila kukusakamuchisya kuti yindu yitujendele chenene. (Sal. 1:​1-3) Yisyene kuti Yehofa nganatusalila kuti chachitupa yipanje soni yindu yapenani yaŵakwete Solomo. Nambope, naga tukumpikanila Yehofa, chachitupa lunda lwakutukamuchisya kusagula yindu mwalunda. (Mis. 2:​6, 7; Yak. 1:5) Lunda lwampaka atupe Mlungu mpaka lutukamuchisye kusagula chenene yindu mpela masengo, majiganyo, yakusangalasya, soni mbiya. Mwamti naga tukupikanila malangiso ga Mlungu yichitukamuchisya kuti tupitilisye kuŵa najo paunasi wambone soni tuchipata umi wangamala. (Mis. 2:​10, 11) Nambosoni tuchiŵa paunasi wambone ni ŵandu ŵane. Konjechesya pelepa, yichitukamuchisya kupata malangiso gampaka gakamuchisye liŵasa lyetu kuŵa lyakusangalala.

13. Ana chichi chachamkamuchisye Mlongo Carmen kuti asagule yindu mwalunda paumi wakwe?

13 Mlongo Carmen jwa ku Mozambique, jwaganisyaga kuti kutenda majiganyo gapenani mpaka kumkamuchisye kola umi wakusangalala. Myoyo jwalakwe jwalinganyisye yakutenda majiganyo ga ku yunifesite kuti alijiganye ya mapulani soni yakutaŵataŵa. Jwalakwe jwatite, “Nanonyelaga kulijiganya, nambope majiganyo ganatendegaga gamalilaga machili soni ndaŵi jangu. Nasosekwaga kutama kusukulu kutandila 7:30 kundaŵi mpaka 6:00 ligulo. Mwamti yaŵaga yakusawusya kuti simanikweje pamisongano soni unasi wangu ni Yehofa watandite kusokonechela. Kaneko nayikopochele kuti ngutumichila achambuje ŵaŵili.” (Mat. 6:24) Jwalakwe jwalinganyisye yakujipopelela nganiji soni kuwungunya m’mabuku getu. Jwasasilesoni kuti, “Panyuma pakupochela malangiso gachinonyelo kutyochela kwa abale ŵakumanyilila yejinji nambosoni kutyochela kwa mama, nasagwile kuleka majiganyogo ni kulinganya yakutenda utumiki wa ndaŵi syosope. Yeleyi yangamuchisye kuti sagule yindu mwalunda paumi wangu, mwamti apano ngangusaligambaga.”

14. Ana ni mfundo japi jekulungwa jaŵasasile Mose ni Daudi?

14 Mose ni Daudi ŵamnonyelaga Yehofa nambosoni jemanjaji ŵamanyililaga kuti kumpikanila jwalakwe kuli kwakusosekwa mnope. Mwamti kupitila pamaloŵe gakumalisya gaŵaŵechete jemanjaji, ŵalimbikasisye ŵandu ŵaŵapikanilaga kusosekwa kwakupitilisya kumpikanila Yehofa Mlungu jwawo. Jemanjaji ŵakalamwisyesoni ŵandu ŵaŵapikanilaga mwakwasalila kogoya kwakumleka Yehofa. Ŵalondesisye kuti naga mundu akumleka Yehofa nganaŵa apatile upile uliwose. Mwamti malangiso gaŵapeleche jemanjaji gali gakamuchisya mnope kwa m’weji masiku agano. Pali papitile yaka yejinji, jwakutumichila jwine jwa Yehofa jwalosisye kusosekwa kwakuŵa jwakulupichika kwa Mlungu.

“PANGALI CHACHIKUSASANGALASYA MNOPE”

15. Ana ndumetume Yohane jwasimene ni yamti uli paumi wakwe?

15 Yohane jwaliji ndumetume jwa Yesu Klistu soni jemanjaji ŵakamulanaga mnope. (Mat. 10:2; Yoh. 19:26) Yohane jwajendaga yimpepe ni Yesu pamaulendo gejinji gakwawula kukulalichila. Jwalakwe jwam’weni Yesu ali mkutenda yindu yakusimonjesya nambosoni jwaŵele ni Yesujo pandaŵi jakusawusya. Yesu pajwawulajidwaga jwalakwe jwaliji papopo. Nambosoni ŵam’weni jwalakwe panyuma pakuti ajimwiche ku chiwa. Jwalakwe jwatendelesoni umboni kuwanda kwa Chiklistu kutandila mu yaka 100 yandanda, kutyochela mu kagulu kamwana ka ŵandu ŵakulupichika mpaka ndaŵi jele ngani syambone “ŵasilalichile ku yakupanganyikwa yosope pachilambo chapasi.”—Akolo. 1:23.

16. Ana yikalata yaŵalembile Yohane yikusiyakamuchisya ŵani?

16 Chakumbesi kwa umi wakwe, Yohane jwakwete upile wakulemba nawo Maloŵe ga Mlungu. Jwalakwe jwalembile “chiwunukuko chele Mlungu ŵamsalile Yesu Klistu.” (Chiw. 1:1) Yohane jwalembile nawosoni buku ja Ngani Syambone jakumanyika ni lina lyakwe. Konjechesya pelepa jwalakwe jwalembilesoni yikalata yitatu. Mwamti muchikalata chakwe chatatu jwalakwe jwamlembele Mklistu jwakulupichika lina lyakwe Gayo, jwele Yohanejo jwamwonaga mpela mwanache jwakwe mwausimu. (3 Yoh 1) Pandaŵijo, papalisoni ŵandu ŵajinji ŵele Yohane ŵawonaga mpela ŵanache ŵakwe mwausimu. Yindu yaŵalembile Yohane yiŵele yili mkwakamuchisya soni kwalimbikasya ŵakumkuya ŵa Yesu mpaka lelojino.

17. Mwakamulana ni 3 Yohane 4, ana chichi chachikusatutendekasya kuŵa ŵakusangalala mnope?

17 Ana Yohane jwalembile yamti uli? (Aŵalanje 3 Yohane 4.) Yohane jwalembile ya chisangalalo chachikusayika ligongo lyakumpikanila Mlungu. Jwalakwe pajwalembaga chikalata chakwe chatatu, ŵandu ŵane ŵaliji ali atandite kuwandisya yijiganyo yaunami yayatendekasisye kuti paŵe kugaŵikangana. Atamose kuti yaliji myoyo, ŵane ‘ŵakuyagape yijiganyo yisyesyene.’ Jemanjaji ŵampikanilaga Yehofa soni “kwenda mwakukuya malamusi gakwe.” (2 Yoh. 4, 6) Aklistu ŵakulupichikaŵa nganagamba kumtendekasya Yohanepe kuŵa jwakusangalala, nambo ŵamtendekasisyesoni Yehofa kuŵa jwakusangalala mnope.—Mis. 27:11.

18. Ana mpaka tulijiganye chichi kutyochela pamaloŵe ga Yohane?

18 Ana tukulijiganya chichi pelepa? Kukulupichika kukusatutendekasya kuŵa ŵakusangalala. (1 Yoh. 5:3) Mwachisyasyo, tukusasangalala ligongo lyakumanyilila kuti tumtendekasisye Yehofa kuŵa jwakusangalala. Jwalakwe akusasangalala mnope pakutuwona m’weji tuli mkukana yakulingwa yakuchilamboku ni kwitichisya yindu yayili yisyesyene. (Mis. 23:15) Nombe nago malayika kwinani gakusasangalala mnope. (Luk. 15:10) M’wejisoni tukusasangalala mnope patwaweni Aklistu achimjetu ali mkupitilisya kuŵa ŵakulupichika atamose kuti akusimana ni yakusawusya yejinji. (2 Ates. 1:4) Kusogoloku, tuchiŵa ŵakusangalala mnope kumanyilila kuti twatesile yakomboleka kuŵa ŵakulupichika kwa Yehofa pachichimala chilambo chakulamulidwa ni Satanachi.

19. Ana Mlongo Rachel jwasasile yamti uli pakwamba yakwajiganya yisyesyene ŵandu ŵane? (Alolesoni chiwulili.)

19 Tukusasangalala mnope patwasalile ŵane yisyesyene ya m’Maloŵe ga Mlungu. Mlongo Rachel, jwa ku Dominican Republic, akusayiwona kuti kumjiganya mundu yindu yakusimonjesya yakwamba Mlungu uli upile wekulungwa mnope. Jwalakwe pakuganichisya ya ŵandu ŵaŵakamuchisye kulijiganya yakwamba Mlungu jwasasile kuti, “Yikusasawusya kulondesya yangusati pakusangalala panam’weni mundu jwanamjiganyisye Baibulo ali mkupitilisya kumnonyela Yehofa, ali mkulosya kumdalila mnope jwalakwe, soni ali mkulingalinga kutenda yampaka akombole pakusaka kumsangalasya Yehofa. Kusala yisyene, chisangalalo changusakolachi ngusachiwona kuŵa chekulungwa mnope, mwamti nganichiŵa chilandene ni machili soni ndaŵi janamalile pakwajiganya ŵanduŵa.”

Tukusasangalala mnope patukwajiganya ŵandu ŵane kumnonyela soni kumpikanila Yehofa (Alole ndime 19)


MALOŴE GAKUMALISYA GAŴAŴECHETE ACHALUME ŴAKULUPICHIKA MPAKA GATUKAMUCHISYE MNOPE

20. Ana m’weji tukusalandana chamti uli ni Mose, Daudi, soni Yohane?

20 Yakutendekwa ya mundaŵi jetu jino yikulekangana mnope ni ya mu ndaŵi ja Mose, Daudi, soni Yohane. Nambope atamose kuti yili myoyo, pana yindu yine yejinji yatukusalandana ni jemanjaji. Jemanjaji ŵamtumichilaga Mlungu jwakuwona jwatukusamtumichilagasoni m’weji. Mpela mwayaŵelele ni jemanjaji, m’wejisoni tukusapopela kwa Yehofa, kumdalila jwalakwe, soni kwembecheya kuti jwalakwe chatulongoleleje. Nambosoni mpela mwaŵatendelaga ŵandu ŵakalaŵa, m’weji masiku agano tukusakulupilila kuti Yehofa akusiŵapa upile ŵandu ŵakusampikanilaga.

21. Ana ŵandu ŵakusapikanila malangiso gaŵapeleche ŵandu ŵakulupichika mpela Mose, Daudi, soni Yohane akwembecheya yindu yakusangalasya yapi?

21 Myoyo, kwende ndaŵi syosyope tulinjelinjeje kukamulichisya masengo maloŵe gakumalisya gaŵaŵechete ŵandu ŵakalaŵa, mwakupikanila malamusi ga Yehofa. Naga tukutenda yeleyi, yindu yosope yatukusatendaga yichitujendela chenene. Yichitukamuchisyasoni kukola umi wambone soni ‘tuchitama kwandaŵi jelewu,’ nditu mpaka kalakala. (Det. 30:20) Konjechesya pelepa, tuchiŵa ŵakusangalala ligongo lyakumanyilila kuti tukwasangalasya Atati ŵetu ŵakwinani, ŵakusakwanilisya yiliyose yasasile kuti tachitenda, mu litala lyanganituŵa tukombwele kuliganichisya.—Aef. 3:20.

NYIMBO NA. 129 Chitupitilisye Kuŵa Ŵakupilila

a Ayisalayeli ŵajinji ŵaŵayiweni yakusimonjesya yaŵatesile Yehofa panyasa jechejewu nganajinjila nawo m’chilambo chele Mlungu ŵasalile kuti chachapa. (Num. 14:​22, 23) Yehofa ŵasasile kuti ŵandu ŵakwete yaka 20 kapena kupunda pelepa chachiwila m’chipululu. (Num. 14:29) Nambope, Yoswa, Kalebi, ŵandu ŵamtundu wa Alefi, soni ŵandu ŵane ŵajinji ŵaŵaliji ŵachinandipile, ŵakulupwiche kuti alole kukwanilichikwa kwa maloŵe gaŵasasile Yehofa. Jemanjaji ŵakulupwiche pandaŵi jele Ayisalayeli ŵajombokaga Lusulo lwa Yolodani nambosoni kwinjila m’chilambo cha Kanani.—Det. 1:​24-40.

b KULONDESYA YIWULILI : Kumchiji: Daudi akumsalila Solomo jwaŵaliji mwanache jwakwe maloŵe gakumalisya galunda. Kumlyo: Ŵakulijiganya akupata mfundo syakamuchisya pali mu Sukulu ja Apayiniya.