Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JAKULIJIGANYA 47

NYIMBO NA. 103 Ŵakuchinga Ali Mituka mwa Achalume

Yampaka Atende Abale kuti Aŵajilwe Kuŵa Achakulungwa ŵa Mumpingo

Yampaka Atende Abale kuti Aŵajilwe Kuŵa Achakulungwa ŵa Mumpingo

“Naga mundu akulingalinga kuti aŵe jwakulolela, akusachilila masengo gambone.”1 TIM. 3:1.

CHAKULILNGA CHA NGANIJI

Chitukambilane yindu yine yakusasosekwa kuyikwanilisya m’bale kuti aŵajilwe kuŵa jwamkulungwa jwa mumpingo.

1-2. Ana ni “masengo gambone” gapi gakusakamula achakulungwa ŵa mumpingo?

 NAGA wawojo aŵele ali mkutumichila mpela jwakutumichila jwakamuchisya kwakandaŵi, nikuti mpaka aŵajilwe kutumichila mpela jwamkulungwa jwa mumpingo. Ana wawojo ali ŵakusachilila kukamula “masengo gambone” gakusakamula achakulungwa ŵa mumpingo?—1 Tim. 3:1.

2 Ana ni masengo gane gapi gakusasosekwa kukamula jwamkulungwa jwa mumpingo? Jwalakwe akusalongolela pa masengo gakulalichila, kutenda maulendo ga ubusa, kwiganya nambosoni kuwulimbikasya mpingo kupitila mu yakuŵecheta soni chisyasyo chakwe chambone. Mwamti pana magongo gejinji gagatendekasisye kuti m’Baibulo ŵakolanjeje achakulungwa ŵa mumpingo kuti ali ‘achalume ŵali mpela mituka.’—Aef. 4:8.

3. Ana mpaka atende uli kuti aŵajilwe kutumichila mpela jwamkulungwa jwa mumpingo? (1 Timoteyo 3:​1-7; Tito 1:​5-9)

3 Ana mpaka atende uli kuti aŵajilwe kutumichila mpela jwamkulungwa jwa mumpingo? Yindu yayikusamtendekasya mundu kuŵajilwa kuŵa jwamkulungwa jwa mumpingo, yikusalekangana ni yindu yayikusamtendekasya mundu kupata masengo. Kuchilamboku, naga mundu akusamanyilila chenene masengo ganegakwe, yikusaŵa yangasawusya kupata masengo. Mwakulekangana ni yeleyi, naga wawojo akusaka kuŵa jwamkulungwa jwa mumpingo, akusosekwa kumanyilila yejinji kupunda kwamba kumanyilila chenene masengo gakulalichila soni kwiganya. Akusasosekwa kukwanilisya yindu yakusayikolanga pa 1 Timoteyo 3:​1-7 soni pa Tito 1:​5-9. (Aŵalanje.) Munganiji, chitukambilane mbali sitatu syasikwete yindu yakusasosekwa kuyikwanilisya mundu kuti aŵajilwe kuŵa jwamkulungwa jwa mumpingo. Mbali syakwe sili kukola mbili jambone mumpingo soni kwa ŵandu ŵane, kuŵa chisyasyo chambone mpela mtwe wa liŵasa, soni kuŵa jwakusachilila kwakamuchisya abale ni alongo mumpingo.

KUKOLA MBILI JAMBONE

4. Ana kutama ‘umi wakuti ŵandu akakupatila magongo’ kukusagopolela chichi?

4 Jwamkulungwa jwa mumpingo akusasosekwa kutama “umi wakuti ŵandu akampatilaga magongo.” Yeleyi, yikusagopolela kuŵa ni mbili jambone mumpingo ligongo lyakola ndamo syambone. Konjechesya pelepa, jwamkulungwa jwa mumpingo akusasosekwasoni kuŵa jwakuti “ŵandu ŵangakulupilila akusaŵecheta yambone yakwamba jwalakwejo.” Yisyene kuti ndaŵi sine, ŵandu ŵangakulupilila mpaka aŵechete yindu yakusakala pakwamba yakusakulupilila wawojo, nambo jemanjajo akusasosekwa ŵawoneje wawojo kuti ali mundu jwakuwona mtima soni mundu jwambone. (Dan. 6:​4, 5) Myoyo, mpaka aliwusye kuti, ‘Ana ngwete mbili jambone mumpingo atamose kwa ŵandu ŵane?’

5. Ana mpaka alosye chamti uli kuti ‘akusanonyela yambone’?

5 Naga wawojo ali mundu “jwakunonyela yambone” nikuti chachilolaga yambone mwa ŵane soni kwayamichila ndamo syambone syakwete jemanjajo. Mpaka aŵe ŵakusangalala mnope pakwatendela ŵane yindu yambone atamose yakuyiwona kuti nganasosekwaga kutenda. (1 Ates. 2:8; Tit. 1:8) Ndamoji jili jakusosekwa mnope kwa jwamkulungwa jwa mumpingo, ligongo lyakuti pakwete ndamoji mpaka akombole kukamulichisya masengo ndaŵi jakwe josope pakwatumichila soni kwakamuchisya abale ni alongo ŵakwe. (1 Pet. 5:​1-3) Atamose kutenda yeleyi kukusasaka kulipeleka mnope, nambo yakuyichisya yakwe, wawojo mpaka aŵe jwakusangalala mnope ligongo lyakwatumichila ŵane.—Mase. 20:35.

6. Ana mpaka ‘twapochele achalendo’ m’matala gane gapi? (Ahebeli 13:​2, 16; alolesoni chiwulili.)

6 Mpaka alosye kuti ‘akusiŵapochela chenene achalendo’ pakulingalinga kwatendela yambone ŵandu ŵane kupwatikapo ŵandu ŵanganaŵa achimjawo ŵa pamtima. (1 Pet. 4:9) Buku jine jakulondesya Baibulo jasasile kuti, mundu jwakwapochela chenene achalendo “akusiŵalosya chinonyelo atamose ŵandu ŵele ngakwamanyilila soni akusasangalala kwaŵilanjila jemanjajo ku nyumba jakwe.” Aliwusye kuti, ‘Ana ngwete mbili jamti uli pangani jakwapochela chenene achalendo?’ (Aŵalanje Ahebeli 13:​2, 16.) Mundu jwakwapochela chenene ŵane akusatenda yampaka akombole pakwakamuchisya achalendo kupwatikapo ŵandu ŵakulaga nambosoni abale ŵakusalipeleka mnope pa utumiki wawo mpela ŵakulolela madela kapena abale ŵayiche kukuŵecheta ngani pampingo.—Gen. 18:​2-8; Mis. 3:27; Luk. 14:​13, 14; Mase. 16:15; Alo. 12:13.

Liŵasa lya Chiklistu lyalikusiŵapochela chenene achalendo, likumpochela jwakulolela dela ni ŵamkwakwe (Alole ndime 6)


7. Ana jwamkulungwa jwa mumpingo mpaka alosye chamti uli kuti “jwanganonyela mbiya”?

7 “Akaŵa jwakunonyela mbiya.” Yeleyi yikugopolela kuti akusosekwa kuŵambala kuganichisyaga mnope yindu yakuchilu. Chinga wawojo ali ŵakulaga kapena ŵakusichila, mpaka akombole kuŵika pandanda yindu yakwayana ni Uchimwene. (Mat. 6:33) Mpaka atende chenene kukamulichisya masengo ndaŵi jawo, machili gawo, soni yindu yakwete pakumtumichila Yehofa. (Mat. 6:24; 1 Yoh. 2:​15-17) Mpaka aliwusye kuti: ‘Ana ngusasiwona chamti uli mbiya? Ana ngusajikutila ni yakusosechela ya paumi yangusapata? Kapena ana ngusaganichisya mnope ya kusosasosa mbiya soni kupata yindu ya kuchilu?’—1 Tim. 6:​6, 17-19.

8. Ana mpaka alosye chamti uli kuti ‘akwete ndamo syambone’ soni ali ‘ŵakulilekasya’?

8 Naga akusatenda yindu “mwangapundanganya malile” soni ali “jwakulilekasya,” nikuti ali mundu jwangali uwanache. Kuti akombole kutenda yeleyi, akusasosekwa kuŵambala kulya mnope soni kumwa mnope. Konjechesya pelepa, akusasosekwasoni kuwala soni kulisamalila mwakuŵajilwa nambosoni kusagula yakusangalasya yambone. Akusasosekwa kuŵambala kutenda yindu yakusatenda ŵandu ŵele ngakusamtumichilaga Yehofa. (Luk. 21:34; Yak. 4:4) Akusasosekwasoni kuŵa mundu jwakuwusimana mtima atamose ŵane paŵatendele yangali chilungamo. Nambosoni akusosekwa kuŵambala ‘kumwa mnope ukana’ kapena kuti kukolelwa. Aliwusye kuti, ‘Ana mwangusatendela yindu, yikusalosya kuti ngwete ndamo syambone soni ndili jwakulilekasya?’

9. Ana kuŵa ‘jwaganisya chenene’ soni ‘jwakuyikolosya chenene yindu’ kukusagopolela chichi?

9 Naga ali “jwaganisya chenene,” akusalolechesya kuti ndaŵi syosope akutenda yindu mwakamulana ni mfundo sya m’Baibulo. Ligongo lyakuti aŵele ali mkuganichisya mwakusamala mfundo sya m’Baibulo, yikusiyakamuchisya kuti aganisyeje chenene soni kuti asaguleje yindu mwalunda. Mfundosi, sikusakamuchisya wawojo kuti akawutuchilaga kusagula yindu mkanaŵe kuganisya chenene. Mmalomwakwe akusawungunya chenene mkanaŵe kusagula yakutenda. (Mis. 18:13) Yeleyi yikusiyakamuchisya kuti asaguleje yindu mwakamulana ni kaganisye ka Yehofa. Naga ali “jwakuyikolosya chenene yindu,” ndaŵi syosope akusalingalinga kutenda yindu mwadongosolo soni pandaŵi jakwe. Mwamti ŵane mpaka ŵadalileje naga wawojo akusalingalinga kukuya malangiso pakutenda yindu. Naga wawojo akutenda yakomboleka kukola ndamo syatukambilenesi, chachikola mbili jambone. Kwende sambano tukambilane chindu chine chakusasosekwa kuchikwanilisya chachili kulilongolela chenene liŵasa lyawo.

KULILONGOLELA CHENENE LIŴASA LYAWO

10. Ana jwamlume mpaka atende yamti uli kuti ‘alilongoleleje chenene liŵasa lyakwe’?

10 Naga wawojo ali jwamlume jwamlombele soni akusaka kuŵa jwamkulungwa jwa mumpingo liŵasa lyawo lyosope likusosekwasoni kuŵa lya chisyasyo chambone. Kuti yeleyi yikomboleche, akusosekwa ‘kulingalinga kulilongolela chenene liŵasa lyawolyo.’ Kutenda yeleyi kukusapwatikapo kulolechesya kuti akulisamalila liŵasa lyosope mwachinonyelo soni kusagula yindu yakamuchisya ku liŵasa lyosopelyo. Mpaka atende yeleyi, mwakulolechesya kuti ndaŵi syosope akutendesya kulambila kwa peŵasa, akusasimanikwa pa misongano ja mpingo, soni akusakamula nawo masengo gakulalichila. Ligongo chichi kutenda yeleyi kuli kwakusosekwa mnope? Ndumetume Paulo jwasasile kuti, “Naga mundu ngakumanyilila kulilongolela liŵasa lyakwe, ana chachisamalila chamtuli mpingo wa Mlungu?”—1 Tim. 3:5.

11-12. Ligongo chichi ŵanache ŵa m’bale jwakusaka kuŵa jwamkulungwa jwa mumpingo akusosekwa kola ndamo syambone? (Alolesoni chiwulili.)

11 Naga akwete ŵanache, akusosekwa kulolechesya kuti ŵanache ŵali chiŵela pamlango pawo ‘akusiŵapikanila ni mtima wosope.’ Akusosekwa kwajiganya ŵanachewo mwachinonyelo. Mpela nangolo, mpaka asacheje kuti ŵanache ŵawo ang’andeje soni asangalaleje mpela mwakusatendela ŵanache wosope. Nambope, akusosekwa kulolechesya kuti ŵanachewo akusiŵapikanila, kwachimbichisya, soni akwete ndamo syambone. Konjechesya pelepa, akusosekwasoni kutenda yakomboleka pakwakamuchisya ŵanache ŵawo kuti aŵe paunasi wambone ni Yehofa, akuyeje mfundo sya m’Baibulo, soni kuti abatisidwe.

12 Ŵanache ŵa jwamkulungwa jwa mumpingo akusasosekwa kuŵa ‘ŵakulupilila, ŵangali mbili syakusakala kapena ŵakupikanila.’ Naga mwanache jwakulupilila atesile ulemwa wekulungwa, ana yeleyo mpaka yakwaye chamti uli babagwe? Naga babagwe ŵalepele kumjiganya chenene mwanachejo kapena ŵalechelele ndamo sine syakwe syakusakala, nganaŵa aŵajilwe kutumichila mpela jwamkulungwa jwa mumpingo.—Alole Sanja ja Mlonda ja Chichewa ja Okotoba 15, 1996, p. 21, ndime 6-7.

Jwamlume jwakwete ŵanache, akwajiganya ŵanache ŵakwe mwachinonyelo, mwakukamula nawo masengo gakulekanganalekangana gakamuchisya yindu ya Uchimwene (Alole ndime 11)


KUKAMULA MASENGO GAKUWUKAMUCHISYA MPINGO

13. Ana mpaka alosye chamti uli kuti ali ‘ŵakupikana ya ŵane’?

13 Abale ŵakwete ndamo syambone sya Chiklistu akusaŵa ŵakamuchisya mnope mumpingo. Mundu “jwakupikana ya ŵane” akusatenda yindu yakuyikasya mtendele. Myoyo, naga akusaka kuŵa mundu jwakupikana ya ŵane, akusasosekwa kuŵambalaga kukanilila nganisyo syawo, nambo alinjelinjeje kutenda yakomboleka kuti ŵapikanichisyeje ŵane. Tuwanichisye kuti ali pamsongano wa achakulungwa ŵa mumpingo, ana mpaka akamulane ni yasagwile achakulungwa ŵajinji naga ngayikukasa mfundo sya m’Baibulo, atamose yili mkuti wawojo wakwete nganisyo sine? Maloŵe gakuti, akaŵa jwangapikana ya ŵane” gakugopolela kuti akusosekwa kuŵambala kukanilila nganisyo syawo. Ndaŵi syosope ayamichileje ŵane pakupeleka nganisyo syawo. (Gen. 13:​8, 9; Mis. 15:22) Jwamkulungwa jwa mumpingo akusasosekwa “akaŵa jwakunonyela yakangana” kapena “jwakwanguya kupya mtima.” Kuti akombole kutenda yeleyi, akusasosekwa kwachimbichisyaga ŵane soni kuŵambala chilichose champaka chitandikasye kangana. Mmalomwakwe, atendeje yindu yakulosya kuti akusiŵanonyela ŵane. Mpela mundu jwamtendele, akusosekwa kulingalinga kutamilikasya mtendele pasikati pawo atamose yindu payisawisye. (Yak. 3:​17, 18) Ndaŵi syosope, pakulingalinga kuŵecheta maloŵe ga chinonyelo, mpaka yitendekasye kuti yindu yajendele chenene atamose pali pasikati pa ŵandu ŵakwasisya.—Ŵak. 8:​1-3; Mis. 20:3; 25:15; Mat. 5:​23, 24.

14. Ana maloŵe gakuti “akaŵa . . . jwagambile kutanda kwene kukulupilila” soni “jwakulupichika” gakusagopolela chichi?

14 M’bale jwakusaŵajilwa kutumichila mpela jwamkulungwa jwa mupingo, jwangaŵaga “mundu jwagambile kutanda kwene kukulupilila.” Nambotu, yeleyi ngayikugopolela kuti pakusosekwa kupita yaka yejinji kutyochela paŵabatisidwe kuti aŵajilwe udindowu. Nambope, pakusasosekwa kupita ndaŵi jakwanila kuti aŵe Mklistu jwakumanyilila yejinji soni kuti akomboleje kusagula yindu mwalunda. Mkanaŵe kuŵichidwa kuŵa jwamkulungwa jwa mumpingo, akusosekwa kulingalinga kutenda yindu mwakulinandiya mpela Yesu ni kwembecheyaga kuti Yehofa ni jwampaka ŵape utumiki mumpingo pandaŵi jakuŵajilwa. (Mat. 20:23; Afil. 2:​5-8) Mpaka alosye kuti ali mundu “jwakulupichika” mwakulingalinga kutenda yindu yakumsangalasya Yehofa. Nambosoni mwakupitilisya kukuya malangiso gakusapochela kutyochela ku gulu jakwe.—1 Tim. 4:15.

15. Ana mundu akusasosekwa kuŵa jwakumanyilila kuŵecheta chenene ngani kuti aŵe jwamkulungwa jwa mumpingo? Alondesye.

15 Baibulo jikusasala kuti jwakulolela akusasosekwa kuŵa “jwakombola kwiganya.” Ana yeleyi yikugopolela kuti akusosekwa kuŵa mundu jwakombola kuŵecheta chenene ngani? Iyayi. Ngaŵa kuti achakulungwa ŵa mumpingo wosope akusakombola kuŵecheta chenene ngani. Nambope, jemanjaji pakulalichila soni pakutenda maulendo ga ubusa, akusakamulichisya masengo Baibulo pakwajiganya soni kwalimbikasya abale ni alongo ŵawo. (Alole 1 Akolinto 12:​28, 29, soni Aefeso 4:11.) Atamose yili mkuti wawojo ngakusamanyilila kuŵecheta chenene ngani, nambope akusosekwa kutenda yakomboleka kuti ajonjechesye lunda lwawo. Sano, ana mpaka atende yamti uli kuti aŵe jwakwiganya jwambone?

16. Ana mpaka atende uli kuti aŵe jwakwiganya jwambone? (Alolesoni chiwulili.)

16 Jwamkulungwa jwa mumpingo akusasosekwa kuŵa mundu “jwakamula mwamachili maloŵe gakulupichika.” Kuti aŵe jwakwiganya jwambone, ndaŵi syosope akamulichisyeje masengo Maloŵe ga Mlungu pakwiganya soni pakupeleka malangiso. Kuti akombole kutenda yeleyi, akusosekwa kulijiganya Baibulo soni mabuku getu ndaŵi syosope. (Mis. 15:28; 16:23; Tit. 1:9) Pakulijiganya, alolechesyeje chenene kukamulana kwa mfundo sya m’mabuku getu soni aloleje yampaka atende pakuyikamulichisya masengo. Pandaŵi jakwiganya, atendeje yakomboleka kuti ŵayicheje pamtima ŵakupikanila ŵawo. Chindu chine champaka chakamuchisye kuti aŵe jwakwiganya jwambone, chili kuŵenda lunda kwa achakulungwa ŵane ŵakusamanyilila chenene kuŵecheta ngani. (1 Tim. 5:17) Achakulungwa ŵa mumpingo akusasosekwa “akomboleje kwalimbikasya” abale ni alongo ŵawo. Nambope ndaŵi sine, jemanjaji akusasosekwa kupeleka malangiso soni “kwajamuka” Aklistu achimjawo. Pakutenda yeleyi, achakulungwaŵa akusasosekwa kulingalinga kutenda yindu mwachinonyelo. Naga wawojo ali mundu jwakuwusimana mtima soni akusalingalinga kutenda yindu mwachinonyelo, ndaŵi syosope chachilingalinga kukamulichisya masengo Maloŵe ga Mlungu pakwajiganya ŵane. Pakutenda yeleyi, chachiŵa jwakwiganya jwambone, ligongo yichiŵa kuti akumsyasya Yesu jwali jwakwiganya jwamkulungwa.—Mat. 11:​28-30; 2 Tim. 2:24.

Jwakutumichila jwakamuchisya, akulijiganya yampaka atende kuti akamulichisyeje masengo Baibulo pakwiganya soni kuti aŵe jwakwiganya jwambone pakamulichisya masengo Baibulo. Jwalakwe akulijiganya yeleyi kutyochela kwa jwamkulungwa jwa mumpingo jwakumanyilila yejinji. Jwakutumichila jwakamuchisyajo akulinjilila ngani jakwe kwineku ali mkulilolela pa ligalasi (Alole ndime 16)


ATENDE YAKOMBOLEKA KUTI AŴAJILWE KUŴA JWAMKULUNGWA JWA MUMPINGO

17. (a) Ana chichi champaka chakamuchisye ŵakutumichila ŵakamuchisya kuti aŵajilwe kuŵa achakulungwa ŵa mumpingo? (b) Ana achakulungwa ŵa mumpingo akusosekwa kumbuchila chichi pakulola naga m’bale akuŵajilwa udindo? (Alole libokosi lyakuti “ Atendeje Yindu Mwachinonyelo Pakulola Naga M’bale Akuŵajilwa Udindo.”)

17 Komboleka panyuma pakukambilana yindu yakusasosekwa kuyikwanilisya mundu kuti aŵe jwamkulungwa jwa mumpingo, ŵakutumichila ŵakamuchisya ŵane mpaka atande ganisya kuti nganaŵa aŵajilwe. Nambo chakusosekwa kumbuchila chili chakuti, Yehofa kapena gulu jakwe ŵangajembecheya kuti wawojo chalosyeje ndamosi mwangalemwesya chilichose. (1 Pet. 2:21) Nambosoni akusosekwa kumbuchila kuti machili ga msimu weswela wa Yehofa ni gampaka gakamuchisye wawojo kuti akombole kuyikwanilisya yinduyi. (Afil. 2:13) Ana pana ndamo jinejakwe jajiweni kuti akusosekwa kuputila ngondo kuti atendeje chenene? Naga yili myoyo, akusosekwa kumŵenda Yehofa kuti ŵakamuchisye. Mpaka awungunyejesoni yindu yine m’mabuku getu yampaka yakamuchisye. Nambosoni mpaka aŵende malangiso kwa jwamkulungwa jwa mumpingo jwalijose.

18. Ana ŵakutumichila ŵakamuchisya wosope akulimbikasidwa kutenda chichi?

18 Kusala yisyene, wosopewe kupwatikapo abale ŵali kala achakulungwa ŵa mumpingo tukusasosekwa kulingalinga kukola ndamo syatukambilene munganiji. (Afil. 3:16) Ana wawojo ali jwakutumichila jwakamuchisya? Naga yili myoyo, akusosekwa kola mtima wakusaka kutenda yejinji pakwatumichila Aklistu achimjawo. Amŵendeje Yehofa kuti ŵakamuchisye ni chakulinga chakuti akomboleje kwatumichila abale ni alongo ŵawo. (Yes. 64:8) Ngatukukayichila kuti Yehofa chachapa upile pa yosope yakulingalinga kutenda kuti aŵajilwe kuŵa jwamkulungwa jwa mumpingo.

NYIMBO NA. 101 Kamula Masengo Mwakamulana