Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Yiwusyo Yakutyocela kwa Ŵakuŵalanga

Yiwusyo Yakutyocela kwa Ŵakuŵalanga

Ana Ŵandu ŵambone ŵaŵakolasile Yesu pa cilo cakumalisya ca umi wakwe ŵaliji ŵani, soni ligongo cici ŵakolanjidwaga ni mena gelega?

Pa cilo cakumalisya ca umi wakwe, Yesu jwajamwice ŵandumetume ŵakwe kuti akasakaga malo gapenani pasikati pa ŵakukulupilila acimjawo. Jwalakwe jwasalile kuti, “Mayimwene ga pacilambo capasi gakwete macili pa ŵandu, soni ŵakwete ulamusi pa ŵanduwo akusakolanjidwa kuti Ŵandu ŵambone. Nambo jemanja mkaŵa ŵamti m’yoyo.”—Luk. 22:25, 26.

Ana Ŵandu ŵambone ŵaŵasalaga Yesuŵa ŵaliji ŵani? Yakulembedwa yakala yikusalosya kuti Agiliki soni Aloma ŵanonyelaga kwacimbicisya ŵandu ŵakumanyika mnope soni ŵakulamulila mwakwapa mena gakuti Euergetes, kapena kuti Ŵandu ŵambone. Ŵandu ŵeleŵa ŵapocelaga ucimbicimbiwu ligongo lyakuti ŵakamulaga masengo gakusosekwa mnope.

Mayimwene gane ŵagapaga mena gakuti Ŵandu ŵambone. Mayimwene gane mwa gelega, galamulilaga ku Iguputo. Mayimwenega galiji Ptolemy III Euergetes (ca m’ma 247-222 B.C.E.) * soni Ptolemy VIII Euergetes II (ca m’ma 147-117 B.C.E.) Mayimwene gane ga ku Loma mena gawo galiji, Julius Caesar (48-44 B.C.E.) ni Augustus. (31 B.C.E.–14 C.E.) * Mayimwenega nombe nago gamanyikaga ni linali, mpela muyaŵelele ni Helodi Jwamkulungwa, mwenye jwa ku Yudeya. Helodi, jwapocele ucimbicimbi ligongo jwatumisye tiligu soni yakuwala kwa ŵandu ŵakwe ŵakulaga.

Jwamlijiganye ya Baibulo jwine lina lyakwe Adolf Deissmann, jwasasile kuti lina lyakuti Ŵandu ŵambone lyawandile mnope. Jwalakwe jwatite, “Yili yisyene kuti lina lyakuti Ŵandu ŵambone lyaliji lyakuwanda ligongo lyakuti mu yakulemba yakala linali likusasimanikwa kakajinji.”

Sambano, ligongo cici Yesu jwasalile ŵakulijiganya ŵakwe kuti, “Nambo jemanja mkaŵa ŵamti m’yoyo”? Ana Yesu jwagopolelaga kuti jemanjajo ngakusosekwa kwakamucisya ŵandu ŵane? Iyayi. Pelepa Yesu jwasalaga ya kusosekwa kwakola cakulinga cambone pawukulosya ndamo ja koloŵa magasa.

Mu ndaŵi ja Yesu, ŵandu ŵakusicila ŵatendaga yindu yambone pakusaka kulipanganyicisya mbili. Ŵatendaga yeleyi, mwakwapa mbiya ŵandu ŵaŵatendaga mang’asi, kutaŵa nyumba syakulambilila soni yindu yine. Nambosoni ŵatendaga yeleyi ni cakulinga cakusaka kuti ŵandu ŵacimbicisyeje, aŵe ŵakumanyika, soni kuti ŵandu ciŵasagule. Buku jine jajite, “Atamose kuti pana yisyasyo ya ŵandu ŵakoloŵa magasa mpela ŵeleŵa, nambope cakulinga cekulungwa caliji pangani ja ndale, kuti ŵandu ciŵasagule pa ukumu msogolo.” Yakutenda mpela yeleyi ni yaŵalimbikasisye Yesu ŵakumkuya ŵakwe kuti ayiŵambaleje.

Pali papitile yaka, ndumetume Paulo jwagombelecesye ciwundo cici cakuti tukusosekwa kola nganisyo syambone patukwatendela ŵandu ŵane yambone. Jwalakwe jwalembele ŵakukulupilila acimjakwe ŵa ku Kolinto kuti, “Jwalijose atende mwakamulana ni yasimicisye mumtima mwakwe, akatenda mwakudandawula kapena mwakulikanganicisya, ligongo Mlungu akusiŵanonyela ŵakusapeleka mwakusangalala.”—2 Akoli. 9:7.

[Maloŵe ga Mwiŵanda]

^ ndime 3 B.C.E. jikugopolela Yesu mkanayice.

^ ndime 3 C.E. jikugopolela Yesu ali ayice.