1-3. (a) Ana usyesyene wa m’Baibulo tukusosekwa kuwuwona camtuli? Apelece cisyasyo. (Alole yiwulili yayili penanipa.) (b) Ana mungani ajino citukambilane yiwusyo yapi?

MASIKU agano, ŵandu ŵajinji akusanonyela kuwusya cindu cesumesume. Kuwungunya kukulosya kuti m’yilambo yine, pa ŵandu ŵakusuma 100, ŵandu 9 akusawusya yindu yasumile kala. Kwa ŵandu ŵakusanonyela kusuma yindu pa Intaneti, pa ŵandu 100 ŵaliwose, ŵandu ŵakupunda 30 akusawusya katundu. Komboleka kuti yikusagamba kutendekwa kuti ŵanduŵa asumile yindu yanganayisakaga. M’yoyo, jemanjaji akusaganisya kuti kuli cenene kucenganya katundujo ni jwine jwakumsaka kapena kuŵenda kuti ŵawucisye mbiya syawo.

² Atamose kuti mpaka tuwusye katundu jwakucilu jwatwasumile, nambo ngatukusosekwa kuwusya kapena “kusumisya” usyesyene wa m’Baibulo ‘watwasumile.’ (Aŵalanje Misyungu 23:23; 1 Tim. 2:4) Mpela mwatwayiwonele mungani jajipite jila, pasosekwaga ndaŵi jejinji kuti tulijiganye usyesyene. Kupwatika pelepa, kuti tusume usyesyene, komboleka kuti twalesile masengo ga mbiya syejinji. Ŵane mwa m’weji, twalimbene ni kucenga kwa maunasi getu gatwakwete, kapena kulinganya kaganisye ni ndamo syetu. Twalesilesoni ndamo soni yitendo  yangakamulana ni Malemba. Nambope, yindu yatwayilesiyi yili yamnono pakulandanya ni majali gatupatile.

³ Pangani ja usyesyene wa m’Baibulo, mwatukusapikanila mumtima yikusalandana ni yajwatesile mundu jwine juŵamsasile Yesu mu citagu cakwe. Pakulosya kusosekwa kwa usyesyene wa Ucimwene wa Mlungu kwa mundu jwawupatile, Yesu jwasasile ya mundu jwa malonda juŵapite mcisosasosa cuma cakusalala cakudula mnope. Kusala yisyene, cumaci caliji cakudula mnope mwamti jwapite ‘kukusumisya’ yosope yajwakwete kuti acisume. (Mat. 13:45, 46) Mwakulandana ni yeleyi, usyesyene watwawupatile, usyesyene wakwamba ya Ucimwene wa Mlungu soni usyesyene wosope watulijiganyisye kutyocela m’Maloŵe ga Mlungu, uli wakusosekwa mnope kwetuwe, mwamti twaliji ŵakusacilila kutenda cilicose kuti tuwupate. Ligongo lyakuti usyesyenewu tukusawuwona kuŵa wakusosekwa mnope, ngasitukunda atapanandi kuti ‘tuwusumisye.’ Cakutesya canasa cili cakuti, ŵandu ŵa Mlungu ŵane alepele kukuwona kusosekwa kwa usyesyene, mwamti ayikene pakuwusumisya. Tukakunda kuti yeleyi yitutendecele. Kuti tulosye kuti tukusawuwona usyesyene kuŵa wakusosekwa mnope soni kuti nganituŵa tuwusumisye, tukusosekwa kupikanila cikalamusyo ca m’Baibulo cakuti ‘tujendelecele kwenda mu usyesyene.’ (Aŵalanje 3 Yohane 2-4.) Kwenda mu usyesyene kukusagopolela kutenda yindu mwakamulana ni usyesyenewo. Kwende tukambilane yiwusyo ayi, Ana ŵane mpaka ‘asumisye’ camtuli usyesyene soni ligongo cici? Ana mpaka tuŵambale camtuli kuti yeleyi yikatutendecela? Ana mpaka tutende cici kuti ‘tujendelecele kwenda mu usyesyene’?

4. Mu yaka 100 yandanda, ligongo cici ŵandu ŵane ‘ŵasumisye’ usyesyene?

⁴ Mu yaka 100 yandanda, ŵandu ŵane ŵaŵawupocele ni makono gaŵili usyesyene waŵajiganyaga Yesu, ŵalepele kwendelecela kwenda mu usyesyenewo. Mwacisyasyo, panyuma pakuti Yesu alisisye likuga lya ŵandu mwakusimonjesya, likugali lyamkuyisye jwalakwe mpaka kuja kwika lisi line lya Nyasa ja Galileya. Ali ayice kweleko, Yesu jwasasile cindu cacakasile mitwe ŵanduwo. Yesu jwatite, “Nditu ngwasalicisya jemanja kuti naga ngakulya cilu ca mwanace jwa mundu soni kumwa miyasi jakwe, ngasakola umi mwa jika jawo.” M’malo mwakuti am’wusye Yesujo yajwagopolelaga, jemanjaji ŵatumbile kaneko ŵatite, “Maloŵe gelega gali gakulungasya mtwe, ŵani ŵampaka apikane yeleyo?” Yakuyicisya yakwe, “ŵajinji mwa ŵakumkuya ŵakwe ŵamlesile ni kuwujila ku yindu ya munyuma soni nganajendelecela kwenda najo.”—Yoh. 6:53-66.

5, 6. (a) Mundaŵi jetu jino, ana ligongo cici ŵane alepele kwendelecela kutama mu usyesyene? (b) Ana jwine mpaka alece camtuli usyesyene mwapanandipanandi?

⁵ Cakutesya canasa cili cakuti, masiku agano ŵandu ŵane alepele kwendelecela kutama mu usyesyene. Ŵane awujile panyuma ligongo lya kucenga kapikane ketu ka usyesyene kapena ligongo lya yajwatesile m’bale jwine jwakumanyika mnope. Ŵandu ŵane ŵatumbile ligongo lya camuko ciŵapocele kutyocela m’Malemba, kapena ŵalesile usyesyene ligongo lyakutindana nganisyo ni Mklistu mjawo. Ŵane ŵakuyisye ŵakusapuka soni ŵakusisya ŵakusaŵeceta yindu yaunami pakwamba ya yikulupi yetu. Yakuyicisya yakwe, ŵane mwapanandipanandi ŵatandite kumleka Yehofa soni mpingo wakwe. (Aheb. 3:12-14) Yikaliji cenene jemanjaji akajendelecele kola cikulupi soni kumjegamila Yesu, mpela muŵatendele ndumetume Petulo. Yesu ali ŵawusisye ŵandumetume ŵakwe naga ŵasakaga kumleka jwalakwe, ndaŵi jijojo Petulo jwajanjile kuti, “Ambuje, mpaka tujawulesoni kwaceni? Pakuŵa ŵalakwe akwete maloŵe gakupeleka umi wangamala.”—Yoh. 6:67-69.

⁶ Ŵane alesile usyesyene mwapanandipanandi. Mwine komboleka yatendekwaga yeleyi acimisyenewo ali ngakumanyilila. Mundu jwakusaleka  usyesyene mwapanandipanandi ali mpela liboti lyalikujigalika ni matumbela. Baibulo jikusasala kucenga kwapanandipanandiku mpela ‘kujigalwa.’ (Aheb. 2:1) Mwakulekangana ni mundu jwakusaleka usyesyene mwamele, mundu ‘jwakusajigalika’ ni matumbela ni kuwuleka usyesyene akusatenda yeleyi mwangakosecela. Ana mpaka tuŵambale camtuli kuti yeleyi yikatutendecela?

7. Ana cici campaka citukamucisye kuti tukasumisya usyesyene?

⁷ Kuti tujendelecele mu usyesyene, tukusosekwa kupikanila yosope yakusatusalila Yehofa. Paumi wetu, usyesyene ukusosekwa kuŵa pamalo gandanda soni tukusosekwa tutendeje yindu mwakamulana ni yiwundo ya m’Baibulo. Mu lipopelo lyakwe, Mwenye Daudi jwamsalile Yehofa kuti, “Une cinjijenda mu usyesyene wawo.” (Sal. 86:11) Daudi jwaliji jwakusimicisya kwenda mu usyesyene. M’wejisoni tukusosekwa kutenda m’yoyo. Naga ngatenda yeleyi mpaka tutande kuganicisya ya yindu yatwayilesile munyuma ligongo lya usyesyene mwamti mpaka tutande kuyitendasoni. Nambope, mwakusamala tukusawukamula mnope usyesyene. Tukusamanyilila kuti ngatukusosekwa kusagula usyesyene watukusosekwa kuwupikanila ni watukusosekwa ngawupikanila. Tukusosekwa kwenda mu “usyesyene wosope.” (Yoh. 16:13) Mungani jajipite jila, twakambilene yindu msano yampaka tukunde kuyileka kuti tulijiganye soni kamulicisya masengo usyesyene. Sambano citulole yampaka tutende kuti tukawujila ku yindu yatwayilesile munyuma.—Mat. 6:19.

8. Ana kulepela kamulicisya masengo ndaŵi mwalunda, mpaka kumtendekasye camtuli Mklistu kuleka usyesyene? Apelece cisyasyo.

⁸ Ndaŵi. Kuti tuŵambale kujigalwa ni kuwuleka usyesyene, tukusosekwa kukamulicisya masengo ndaŵi jetu mwalunda. Naga ngasamala, mpaka tutande kumalila ndaŵi jelewu pa yakusangalasya, kuwungunya yindu pa Intaneti, kapena kulolela TV. Atamose kuti yeleyi pajika nganiyiŵa yakulemweceka, nambo naga tukumalila ndaŵi jelewu pa yindu yeleyi mpaka yitumalileje ndaŵi jakutendela lijiganyo lyapajika soni yindu yine yausimu. Aganicisye yayamtendecele mlongo jwine lina lyakwe Emma. * Pandaŵi jaŵaliji kamsikana, Emma jwanonyelaga kwela mahaci. Pandaŵi jakwete lipesa, jwajawulaga kukwela mahaci. Nambo kaneko, pakuyiwona kuti jwamalilaga ndaŵi jelewu pa ung’asi wakwewu, jwatandite ngasangalala. M’yoyo, jwacenjile ni kutanda kuŵika yakusangalasya pamalo gakwe. Yeleyi yatendekasisye kuti yindu yitande kumjendela cenene. Cisyasyo cacamlimbisisye caliji ca mlongo jwine, lina lyakwe Cory Wells, jwele nombe najo jwanonyelega kwela mahaci. * Emma, sambano akumalila ndaŵi jejinji kumtumicila Yehofa soni akusamalila ndaŵi jejinji kutendela yimpepe yindu ni liŵasa lyakwe soni acimjakwe ŵakumtumicila Yehofa. Ligongo lyakuti akukamulicisya masengo ndaŵi jakwe mwalunda, jwalakwe akulipikana kuti ali pa mtendele soni jwakuŵandikana ni Yehofa.

9. Ana kunonyela yindu yakucilu mpaka kusokonasye camtuli yindu yausimu?

⁹ Yindu yakucilu. Kuti tujendelecele kwenda mu usyesyene, tukusosekwa kuyiwona yindu yakucilu mwakuŵajilwa. Patwatandite kulijiganya usyesyene, yindu yakucilu twatandite kuyiŵika pamalo gaŵili. Twaliji ŵakusangalala kuleka yindu yakucilu ni cakulinga cakuti tujende mu usyesyene. Nambope, mkupita kwandaŵi, mpaka twawoneje acimjetu ali mkusuma mafoni soni matabuleti gagagambile kopoka kwene kapena ali mkusangalala ni yindu yakucilu. Mpaka tutande kulipikana kuti tukusigalila. Kaneko mpaka tuŵe ŵagajikutila ni yatukwete. Pambesi pakwe mpaka tutande kuŵika yindu yausimu pambali  kuti tupate kaje yindu yakucilu. Yeleyi yigamba kutukumbusya yayamtendecele Dema. Cinonyelo cakwe pa “yindu ya mundaŵi ajino” camtendekasisye kuti alece kutenda undumetume ni Paulo. (2 Tim. 4:10) Ligongo cici Dema ŵamlesile ndumetume Paulo? Komboleka kuti jwanonyelaga yindu yakucilu kulekangana ni yindu yausimu kapena jwaliji jwangasacilila kuleka yindu yakucilu kuti atumicileje yimpepe ni Paulo. Baibulo jangasala. Tukusosekwa kuŵa ŵakusimicisya kuti tukatandilasoni kumbila yindu yakucilu, ligongo yeleyi mpaka yitusumule cinonyelo cetu pa usyesyene.

10. Kuti tujendelecele kwenda mu usyesyene, ana tukusosekwa kuŵambala cici?

¹⁰ Unasi wetu ni ŵane. Kuti tujendelecele kwenda mu usyesyene, ngatukusosekwa kunda kuti ŵandu ŵangamtumicila Yehofa atusokonasye. Patwatandite kwenda mu usyesyene, unasi wetu pasikati pa ŵandu ŵanganaŵa Ŵamboni soni ŵamwiŵasa mwetu, wacenjile. Komboleka kuti ŵane mwa jemanjaji ŵacimbicisyaga yatukusakulupilila nambo ŵane ŵatandite kutusisya. (1 Pet. 4:4) Atamose kuti tukusalingalinga kuŵa paunasi wambone ni ŵandu ŵamwiŵasa mwetu, nambo tukusosekwa kuŵa ŵakusamala kuti tukasokonasya usyesyene wetu pakusaka kwasangalasya jemanjaji. Yili yisyene kuti tucijendelecelape kutenda yindu mwakamulana ni ŵamwiŵasa mwetu. Nambope mwakamulana ni maloŵe gagali pa 1 Akolinto 15:33, ŵandu ŵakusamnonyela Yehofa ni ŵakusosekwa kuŵa acimjetu ŵapamtima.

11. Ana mpaka tuŵambale camtuli ndamo syangakamulana ni Malemba?

¹¹ Ganisya soni kutenda yindu yakusakala. Wosope ŵakwenda mu usyesyene akusosekwa kuŵa ŵaswela. (Yes. 35:8; aŵalanje 1 Petulo 1: 14-16.) Patwatandaga kulijiganya usyesyene, wosopewe twacenjile kuti tutendeje yindu mwakamulana ni yiwundo ya m’Baibulo yakulungama. Ŵane ŵasosekwe kucenga yindu yekulungwakulungwa. Cinga twacenjile yamtuli, nambo tukusosekwa kuŵa ŵakusamala mnope kuti tukacenganya ndamo syetu syambone ni ndamo syakusakala syakucilamboku. Ana mpaka tuŵambale camtuli kujigalika ni ndamo syakusakala? Tukusosekwa ganicisya ya mtuka waŵatupele Yehofa kuti tuŵe ŵaswela. Mtukawu uli miyasi ja mtengo wapenani ja Mwanace jwakwe, Yesu Klistu. (1 Pet. 1:18, 19) Kuti tujendelecele kuŵa ŵaswela pameso pa Yehofa, tukusosekwa kwendelecela kujiwona mbopesi ja ciwombolo ja Yesu kuŵa jakusosekwa pa umi wetu.

12, 13. (a) Ligongo cici kuli kwakusosekwa mnope kwendelecela kuyiwona yindimba ya kucilamboku mpela mwakusayiwonela Yehofa? (b) Ana citukambilane cici?

¹² Ndamo nambosoni yitendo yangamcimbicisya Mlungu. Ŵandu ŵamwiŵasa mwetu, acimjetu ŵakumasengo, soni acimjetu ŵakusukulu mpaka atukanganicisyeje kuti tutendeje nawo yindimba mpela kusangalalila lisiku lyakupagwa soni maholide. Ana mpaka tuŵambale camtuli misyungu soni maholide gangamcimbicisya Yehofa? Mpaka tutende yeleyi mwakwendelecela kuyiwona yindu yeleyi mwakusayiwonela Yehofa. Kulolasoni ngani m’mabuku getu syaŵasilembile syakusala kukwatyocele yindu yeleyi mpaka kutukamucisye. Patulikumbwisye magongo ga m’Malemba gagakusatutendekasya kuti tukatendaga nawo yindimba yeleyi, tukusaŵa ŵakusimicisya kuti tukwenda palitala ‘lyakusalijiticisya Ambuje.’ (Aef. 5:10) Kumjegamila Yehofa soni Maloŵe gakwe ga usyesyene kucitukamucisya kuti tuŵambale “kogopa ŵandu.”—Mis. 29:25.

¹³ Kwenda mu usyesyene nganikuŵa kwa lisiku limo. Tucijenda mpaka kalakala. Ana mpaka tutende cici kuti ‘tujendelecele kwenda mu usyesyene?’ Kwende tulole matala gatatu.

14. (a) Ana kwendelecela kusuma usyesyene mpaka kutukamucisye camtuli kuti tukawusumisya? (b) Ligongo cici lunda, msyungu soni kupikanicisya yindu kuli kwakusosekwa?

¹⁴ Candanda, tukusosekwa kwendelecela kuli jiganya usyesyene wa Maloŵe ga Mlungu soni  kuganicisyaga mwakusokoka. Tupateje ndaŵi jakusumila usyesyene. Kutenda yeleyi kucitukamucisya kuti tuyamicileje mnope usyesyene soni ngasituwusumisya. Kupwatika pa kusuma usyesyene, lilemba lya Misyungu 23:23 likusasala kuti tukusosekwa kusuma “lunda, msyungu soni kupikanicisya yindu.” Kola umanyilisi nganikuŵa kwakwanila. Tukusosekwa kunda kuti usyesyene ukamuleje masengo paumi wetu. Patupikanicisye yindu, tukusatanda kamulicisya masengo yosope yakusatusalila Yehofa. Lunda lukusatukamucisya kuti tutendeje yindu yatukumanyilila. Ndaŵi sine, usyesyene mpaka utujamuce, mwakutulosya yatukusosekwa kongolela. Tukusosekwa kamulicisyaga masengo camuko celeci. Camukoci cili cakusosekwa mnope kupunda silifa.—Mis. 8:10.

15. Ana lamba jwa usyesyene jikusatukamucisya camtuli?

¹⁵ Caŵili, lisiku lililyose tukusosekwa kutendaga yindu mwakamulana ni usyesyene. Tukusosekwa kuwala lamba jwausyesyene m’ciwunu mwetu. (Aef. 6:14) Mundaŵi ja m’Baibulo, lamba jaŵawalaga msilikali jamkamucisyaga pangondo. Nambope, lambaju kuti juŵe jwakamucisya mnope, ŵasosekwaga kumtaŵa mwamacili. Lambajo naga jukupelepeta, nganijukamucisyaga. Ana lamba jwetu jwausyesyene mpaka atukamucisye camtuli? Naga ndaŵi syosope tukukamulicisya masengo usyesyene wa m’Baibulo, yicitukamucisya kuti tuŵambaleje ganicisya yindu yakusakala soni tucitendaga yisagula yambone. Patusimene ni yakulingwa, usyesyene wa m’Baibulo wucitukamucisya kutenda yakuŵajilwa. Msilikali nganaŵa aganisisye yakwawula kungondo ali nganawala lamba. M’wejisoni tukusosekwa kulolecesya kuti ndaŵi syosope tuwete lamba kapena kuti nganijiŵa jakupelepeta. Tukusosekwa kulolecesya kuti lamba jwetu tumtaŵile mwakulimbangana m’ciwunu mwetu. Mpaka tutende yeleyi mwakukamulicisya masengo usyesyene paumi wetu. Masengo gane ga lamba jwa msilikali galiji kuswekapo upanga. Kwende tulole yampaka tutende mwakulandana ni yeleyi.

16. Ana kwajiganya ŵane usyesyene kukusatukamucisya camtuli kuti tujendelecele kwenda mu usyesyene?

¹⁶ Catatu, tukusosekwa kutenda yiliyose yampaka tukombole pakamula nawo masengo gakwajiganya ŵane usyesyene wa m’Baibulo. Naga tukutenda yeleyi, yicitukamucisya kuti tukamule mwamacili upanga wausimu, wawuli “Maloŵe ga Mlungu.” (Aef. 6:17) Wosopewe tukusosekwa kusya lunda lwetu lwakwiganya, ‘mwakulondesya cenene maloŵe ga usyesyene.’ (2 Tim. 2:15) Patukamulicisya masengo Baibulo pakwakamucisya ŵane kuti asume usyesyene soni kuti akajigalilaga yijiganyo yaunami, yikusakamucisya kuti Maloŵe ga Mlungu gatamilicice m’mitima mwetu. Kutenda yeleyi kukusatukamucisya kuti tujendelecele kwenda mu usyesyene.

17. Ligongo cici usyesyene uli wakusosekwa mnope kwa wawojo?

¹⁷ Usyesyene uli mtuka wapenani wakutyocela kwa Yehofa. Usyesyenewu ukusatukamucisya kuti tuŵe paunasi wambone ni Atati ŵetu ŵakwinani. Yaŵele mkutujiganya Yehofa yigambile kuŵa pakutandila. Konjecesya pa usyesyene watwasumilewu, Yehofa atulagucisyesoni umi wangamala. M’yoyo, kwende tuwuwoneje usyesyene kuŵa wakusosekwa mnope mpela cuma cakusalala cakudula mnope. Kwende tujendelecele “kusuma usyesyene soni tukawusumisya.” Kaneko, mpela muŵatendele Daudi, tucijendelecela kusunga cilanga kwa Yehofa cakuti, “Une cinjijenda mu usyesyene wawo.”—Sal. 86:11.