1. Ana tukusosekwa kuciwona mwatuli cikulupi?

CIKULUPI cili ndamo japenani mnope kwa Aklistu. Nambo, ngaŵa mundu jwalijose jwakusakola ndamoji. (2 Ates. 3:2) Nambope, Yehofa ŵapelece “cikulupi” kwa jwalijose jwakusamlambila. (Alo. 12:3; Aga. 5:22) Wosope ŵakwete cikulupici akusosekwa kuyamicila mnope.

2, 3. (a) Ana majali gapi gampaka mundu apate naga akwete cikulupi? (b) Ana citutagulilane yiwusyo yapi?

2 Yesu Klistu ŵaŵecete kuti Atati ŵakwe ŵakwinani akusiŵawutila ŵandu kwa jwalakwe msyene kupitila mwa Mwanagwe. (Yoh. 6:44, 65) Jwalijose kuti akululucidwe yakulemwa yakwe, akusosekwa kola cikulupi mwa Yesu. Yeleyi yikusatendekasya kuti tuŵe pa unasi wangamala ni Yehofa. (Alo. 6:23) Kusala yisyene, nganituŵajilwa kupocela majali gelega. Mpela ŵandu ŵakulemwa, twasosekwaga kuwa. (Sal. 103:10) Nambo Yehofa ŵayiweni yambone mwa m’weji. Nambosoni ligongo lya umbone mtima wakwe, ŵawugwile mitima jetu kuti tupikanile ngani syambone syakwamba Yesu soni mbopesi jakwe. M’yoyo twatandite kulosya  cikulupi mwa Yesu kuti citupate umi wangamala.—Aŵalanje 1 Yohane 4:9, 10.

³ Nambo ana cikulupi cili cici kusyesyene? Ana cili kumanyililape majali gele Mlungu atusunjile kusogolo? Soni ana matala gapi gampaka tulocesye cikulupi cetu?

4. Alondesye ligongo lyakwe cikulupi cikusapwatikapo yejinji ngaŵa kwamba kumanyililape lisosa lya Mlungu.

⁴ Cikulupi cikusapwatikapo yejinji ngaŵa kwamba kumanyililape lisosa lya Mlungu. Cili macili gagakusamlimbikasya mundu kutenda yindu mwakamulana ni lisosa lya Mlungu. Cikulupi cikusamtendekasya mundu kuti ŵasalileje ŵane ngani syambone. Ndumetume Paulo jwalondesye kuti, “Naga mkulalicila peswela ni pakamwa penu yakuti Yesu ali Ambuje, soni kulupilila mumtima mwenu kuti Mlungu ŵamjimwisye ku ŵawe, cimcikulupusidwa. Pakuŵa mundu akusakola cikulupi mumtima mwakwe kuti aŵe jwakulungama, nambo ni pakamwa pakwe akusalalicila peswela ya cikulupusyo.”—Alo. 10:9, 10; 2 Akoli. 4:13.

5. Ligongo cici cikulupi cili cakusosekwa mnope, soni mpaka tucilimbisye wuli? Apelece cisyasyo.

⁵ Kusala yisyene, kuti citusangalale ni umi wangamala m’cilambo casambano ca Mlungu tukusosekwa kola cikulupi cakulimba. Cikulupi mpaka tucilandanye ni cakumela. Kuti cakumela cijendelecele kula, tukusasosekwa kucijitililaga mesi. Nambo naga ngatukucijitilila mesi gakwanila, mpaka cinyale soni kuwa kwene. Yeleyi yikulandanasoni ni cikulupi cetu. Mpaka citenguce soni kuwa naga ngatukucilimbisya. (Luk. 22:32; Ahe. 3:12) Nambo naga tukucisamalila cenene, cikulupi cetu mpaka cijendelecele ‘kula,’ soni tuciŵa ‘ŵakulimba m’cikulupi.’—2 Ates. 1:3; Tito 2:2.

6. Ana lilemba lya Ahebeli 11:1 likusagopolela cikulupi matala gaŵili gapi?

⁶ Lilemba lya Ahebeli 11:1, likusasala gopolela kwa cikulupi. (Aŵalanje.) Cikulupi cili (1) ‘Ungakayicila pa yindu yatukwembeceya.’ Yeleyi yikupwatikagapo yakutendekwa yamsogolo yiŵalagucisye kuti ciyicitendekwa nambo nganiyiŵe kutendekwa, mpela mbesi ja yakusakala yosope soni kwika kwa cilambo casambano. (2) ‘Umboni wakuwoneka wa yindu yisyesyene atamose kuti yili yangawoneka,’ mpela Yehofa Mlungu, Yesu Klistu, malayika soni Ucimwene wakwinani. (Ahe. 11:3) Ana tukusalosya wuli kuti cembeceyo cetu cili caumi soni kuti tukusakulupilila yindu yangawoneka yakusayisala m’Maloŵe ga Mlungu? Tukusalosya yeleyi kupitila mu yatukusaŵeceta soni m’yitendo yetu.

7. Ana cisyasyo ca Nowa mpaka citukamucisye catuli kupikanicisya gopolela kwa kola cikulupi? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.)

⁷ Pa Ahebeli 11:7, akusasala ya cikulupi ca Nowa jwele ‘panyuma pakuti Mlungu amkalamwisye ya yindu yayaliji mkaniyiwonece, ŵalosisye kogopa Mlungu ni ŵataŵile combo kuti jwalakwe ni ŵamwiŵasa mwakwe akulupucilemo.’ Nowa ŵalosisye cikulupi mwakutaŵa combo cekulungwa mnope. Mwangakayicila, ŵandu ŵakuŵandikana nawo ŵam’wusyaga jwalakwe ligongo lyakwe ŵataŵaga cindu cekulungwa cati m’yoyo. Ana Nowa ŵagambile kutama ngajanga cilicose kapena ŵasalilaga kuti atendeje yawo? Iyayi. Cikulupi cakwe camlimbikasisye kuti alalicile mwakulimba mtima soni kwakalamusya ŵanduwo ya cigumula cacaliji mkwika. Komboleka kuti Nowa ŵawilisyaga kwasalila ŵanduwo maloŵe gaŵamsalile Yehofa kuti, ‘cinjonanje yaumi yosope ligongo lyakuti cilambo cigumbele ni  yangalwe ligongo lya jemanjaji . . . Cimbikasye cigumula ca mesi pacilambo capasi kuti cijonanje caumi cilicose. Cilicose cacili pacilambo ciciwa.’ Kombolekasoni kuti Nowa ŵasalilaga ŵanduwo litala limopelyo lyakulupucila lyaŵamsalile Mlungu kuti, ‘cimjinjile m’combomo.’ M’yoyo Nowa ŵalosisyesoni cikulupi mwakuŵa “jwakulalicila jwacilungamo.”—Gen. 6:13, 17, 18; 2 Pet. 2:5.

8. Ana jwakulijiganya Yakobo ŵasasile yatuli pakwamba ya gopolela kwa cikulupi cisyesyene?

⁸ Mwangakayicila, Yakobo ŵalembile cikalata cakwe mkanipapite ndaŵi jelewu ndumetume Paulo ali alembile gopolela kwa cikulupi. Mpela Paulo, nombenajo Yakobo ŵasasile kuti cikulupi nganiciŵa kwamba kumanyilila yineyakwe, ukusasosekwa kutenda yakulosya kuti ukukulupilila. Yakobo ŵalembile kuti, ‘Mundosye cikulupi cenu cangali masengoco, soni une cinamlosye cikulupi cangu cana masengo.’ (Yak. 2:18) Yakobo ŵasasilesoni mwakupikanika cenene kulekangana kwa kwamba kulupililape ni kulosya cikulupi. Malayika gakusakala gakusakulupilila kuti Mlungu apali, nambo nganigakola cikulupi cisyesyene. M’malomwakwe, gakusatenda yindu yakusisyana ni lisosa lya Mlungu. (Yak. 2:19, 20) Kaneko Yakobo ŵasasile ya mundu jwine jwacikulupi, paŵatite, ‘Ana nangolo jwetu Abulahamu nganam’wona kuŵa jwakulungama  ligongo lya masengo gakwe paŵampelece Isaki mwanagwe pamalo gakupelecela mbopesi? Ayiwenitu kuti cikulupi cakwe cajendele yimpepe ni masengo gakwe, soni cikulupi cakweco caŵele camlama ligongo lya masengo gakwe.’ Pakusaka gombelecesya kuti tukusosekwa kulosya cikulupi cana masengo, Yakobo ŵasasile kuti, “Mpela mwele cilu cangali msimu cikusaŵa cewe, m’yoyosoni cikulupi cangali masengo cili cewe.”—Yak. 2:21-23, 26.

9, 10. Ana ndumetume Yohane ŵatukamucisye catuli kumanyilila kusosekwa kwa kulosya cikulupi?

⁹ Panyuma pa yaka yakupunda 30 Yakobo ali alembile cikalata cakwe, ndumetume Yohane ŵalembile buku jakwe ja ngani syambone soni yikalata yitatu. Mwakulandana ni ŵakulemba Baibulo ŵane, Yohane ŵamanyililaga gopolela kwa cikulupi cisyesyene. Mu yakulemba yakwe, jwalakwe ŵakamulicisye masengo mnope maloŵe gacigiliki gele ndaŵi sine akusagagopolela kuti ‘kulosya cikulupi.’

¹⁰ Mwambone, Yohane ŵasasile kuti, “Jwalijose jwakumkulupilila Mwanacejo akwete umi wangamala. Jwalijose jwangampikanila Mwanacejo ngasawuwona umi, nambo lutumbilo lwa Mlungu luciŵa pa jwalakwe.” (Yoh. 3:36) Cikulupi cisyesyene cikupwatikapo kupikanila yaŵatulamwile Yesu. Maulendo gejinji, Yohane ŵakamwile maloŵe ga Yesu gakulosya kuti tukusosekwa kwendelecelape kulosya cikulupi.—Yoh. 3:16; 6:29, 40; 11:25, 26; 14: 1, 12.

11. Ana mpaka tulosye catuli kuyamicila kwetu ligongo lyakumanyilila usyesyene?

¹¹ Tukusosekwa kum’yamicila Yehofa ligongo lyakuti ŵakamulicisye masengo msimu wakwe weswela kuti atujuwulile usyesyene wakwamba jwalakwe soni mwanagwe, nambosoni kutukamucisya kuti tulosyeje cikulupi mwa jemanjajo. (Aŵalanje Luka 10:21.) Ngatukusosekwa kuleka kum’yamicila jwalakwe ligongo lyakutukunda kuti tuŵe najo paunasi kupitila mwa Mwanagwe jwali “Ndumetume Jwamkulungwa soni Jwakwanilisya cikulupi cetu.” (Ahe. 12:2) Tukusosekwa kwendelecela kulimbisya cikulupi cetu kupitila mwipopelo soni kulijiganya Maloŵe ga Mlungu pakusaka kulosya kuti tukusayamicila umbone mtima wakwe.—Aef. 6:18; 1 Pet. 2:2.

12. Ana cikulupi cetu mpaka tucilosye m’matala gapi?

¹² Tukusosekwa kwendelecela kulosya cikulupi cetu mu yiŵalagucisye Yehofa. Tukusosekwa kutenda yeleyi m’matala gampaka ŵane agawone cenene. Mwambone, tukusajendelecela kulalicila pakwamba ya Ucimwene wa Mlungu soni kamula nawo masengo gakupanganya ŵakulijiganya. Nambosoni tukusajendelecela ‘kwatendela wosope yambone, mnopemnope abale ni alongo ŵetu m’cikulupi.’ (Aga. 6:10) Soni tukusatenda mtawu kuti ‘tuwule umundu wetu wakala ni masengo gakwe,’ pakulimbana ni cilicose campaka citutengusye mwausimu.—Akolo. 3:5, 8-10.

13. Ana kola cikulupi mwa Mlungu kwana umbone watuli, nambi cikulupi acilandenye ni cici, soni ligongo cici?

¹³ Baibulo jikusati, ‘Pali pangali cikulupi ngakomboleka kumsangalasya Mlungu, ligongo jwalijose jwakum’ŵandicila Mlungu akusosekwa kulupilila kuti apali nambosoni akusapeleka mbote kwa wosope ŵakusamsosa ni mtima wosope.’ (Ahe. 11:6) Maloŵe ga Mlungu gakusati ‘kulupilila Mlungu’ kuli mbali ja “cilimbilimbi” cele jwalijose jwakusaka kuŵa Mklistu jusyesyene akusosekwa kola. (Ahe. 6:1) Ni cilimbilimbi celeci, Aklistu wosope akusosekwa konjecesya ndamo sine pa cikulupi cawo kuti ‘ajendelecele kuŵa m’cinonyelo ca Mlungu.’—Aŵalanje 2 Petulo. 1:5-7; Yuda 20, 21.

14, 15. Pakulandanya ni cinonyelo, ana cikulupi cili cakusosekwa wuli?

 ¹⁴ Ŵakulemba Baibulo ŵagombelecesye kusosekwa kwa cikulupi mwakusala ya cikulupico maulendo gejinji. Pangali ndamo jine jaciklistu jakusajikolanga mnope m’Baibulo kupunda cikulupi. Ana yeleyi yikugopolela kuti cikulupi cili ndamo jakusosekwa mnope kupunda ndamo syaciklistu syosope?

¹⁵ Pakusaka kulandanya cikulupi ni cinonyelo, Paulo ŵalembile kuti, “Naga ngwete cikulupi cakuti mpaka kusamisya matumbi, nambo ndili jwangali cinonyelo, ndili jwangali mate.” (1 Akoli. 13:2) Yesu jwagombelecesye kusosekwa kwa ndamo jambone ja kumnonyela Mlungu paŵajangaga ciwusyo cakuti, “Ana lilamusi lyekulungwa m’Cilamusi lili lyapi? (Mat. 22:35-40) Cinonyelo cikusatukamucisya kola ndamo sine syaciklistu, kupwatikapo cikulupi. Baibulo jikusasala kuti “Cinonyelo cikusakulupilila yindu yosope.”Cinonyelo cikwete cikulupi mu yindu yiŵasasile Mlungu m’Maloŵe gakwe gakuwona.—1 Akoli. 13:4, 7.

16, 17. Ana cikulupi ni cinonyelo ŵacilondesye catuli pampepe m’malemba? Nambi ndamo jakusosekwa mnope ni japi soni ligongo cici?

¹⁶ Ligongo lya kusosekwa kwa cikulupi soni cinonyelo, ŵakulemba Baibulo ŵasikolangaga ndamosi yalumo maulendo gejinji. Mwambone, ndumetume Paulo ŵalimbikasisye Aklistu acimjakwe kuti ‘awale cakulicinjilicisya pamtima ca cikulupi soni cinonyelo.’ (1 Ates. 5:8) Petulo ŵalembile kuti, ‘Atamose kuti nganimum’woneje [Yesu], nambo mkusimumnonyela. Atamose kuti ngamkum’wona sambano jino, nambo mkusimumkulupilila.’ (1 Pet. 1:8) Yakobo ŵawusisye Aklistu ŵasagulwe acimjakwe kuti, ‘Ana Mlungu nganiŵasagula ŵandu ŵali ŵakulaga m’cilamboci kuti aŵe ŵakusicila m’cikulupi soni ŵakupocela Ucimwene, wele jwalakwe ŵalagwisye ŵandu ŵakusamnonyela?’ (Yak. 2:5) Yohane ŵalembile kuti, ‘Lilamusi lya Mlungu ni lyakuti tukole cikulupi m’lina lya Mwanagwe Yesu Klistu soni tunonyelaneje.’—1 Yoh. 3:23.

¹⁷ Atamose kuti ndamo ja cikulupi jili jakusosekwa mnope, mbali jine ja ndamoji jicimala pele yaŵatulagucisye Mlungu yiciŵa yili yikwanilicikwe. Nambope, cinonyelo cetu kwa Mlungu nambosoni acimjetu ngasicimala. Ni ligongo lyakwe Paulo ŵalembile kuti, “Nambo sambano tusigele ni yindu yitatu ayi, cikulupi, cembeceyo ni cinonyelo. Nambo cakusosekwa mnope cili cinonyelo.”—1 Akoli. 13:13.

18, 19. Ana yakuyicisya ya cikulupi ca ŵandu ŵa Mlungu masiku agano yili yatuli, soni tukusosekwa kwalumba ŵani ligongo lya yeleyi?

¹⁸ Ŵandu ŵa Yehofa masiku agano aŵele ali mkulosya cikulupi cawo mu Ucimwene wa Mlungu. Yeleyi yitendekasisye kuti papagwe paladaiso jwausimu pacilambo cosope, jwele ŵandu ŵakupunda 8 miliyoni akusangalala najo. Jemanjaji akusanonyelana ligongo lyakuti akukunda kuti msimu wa Mlungu walongoleleje. (Aga. 5:22, 23) Kusala yisyene, cikulupi soni cinonyelo sili ndamo syamacili mnope.

¹⁹ Yeleyi yikombolece ni cikamucisyo ca Mlungu. M’yoyo tukusosekwa kumlumba ligongo lya yeleyi. (Yes. 55:13) Kusala yisyene, tukum’yamicila Mlungu ligongo ŵakombolekasisye kuti ‘citukulupuce kupitila m’cikulupi.’ (Aef. 2:8) Paladaiso jwetu jwausimu cacijendelecela kula mpaka pandaŵi jele cilambo cosope cicigumbala ni ŵandu ŵamlama, ŵakulungama, soni ŵakusangalala ŵacacilumbaga lina lya Yehofa mpaka kalakala. M’yoyo, kwende wosopewe tujendelecele kulosya cikulupi pa yindu yaŵatulagucisye Yehofa.