NGANI JAKULIJIGANYA 35
Apitilisye Kuŵa Ŵakuwusimana Mtima
“M’wale . . . kuwusimana mtima.”—AKOLO. 3:12.
NYIMBO NA. 114 Tuŵeje Ŵakuwusimana Mtima
YACHITULIJIGANYE a
1. Ligongo chichi akusiŵayamichila ŵandu ŵakuwusimana mtima?
WOSOPEWE tukusitwayamichila ŵandu ŵakuwusimana mtima. Ligongo chichi tukusatenda yeleyi? Tukusitwayamichila ŵandu ŵangakusadandawula pakwembecheya yineyakwe. Tukusayamichilasoni mnope ŵandu pakututendela yindu mwakuwusimana mtima patulemwisye yineyakwe. Nambosoni tukusayamichila mnope ligongo lyakuti mundu juŵatujiganyaga Baibulo jwatendaga yindu mwakuwusimana mtima patwalagaga kulijiganya, kwitichisya soni kukamulichisya masengo yajikusasala Baibulo. Kupunda yosope tukusamyamichila Yehofa Mlungu jwetu jwakusatenda yindu mwakuwusimana mtima ni m’weji.—Alo. 2:4.
2. Ana mpaka yiŵe yakusawusya kuŵa ŵakuwusimana mtima payakutendekwa mpela yapi?
2 Atamose kuti tukusayamichilaga ŵandu ŵane pakulosya kuwusimana mtima, nambope ndaŵi sine m’weji mpaka tulajeje kuti tulosye ndamoji. Mwachisyasyo, mpaka tulajeje kuwusimana mtima patujimi pamsela welewu mnope patukwembecheya yineyakwe. Yeleyi mpaka yitendekwe mnopemnope naga tuli pachitema. Mpaka tulepelesoni kuwusimana mtima ŵandu ŵane patutandite. Nambosoni ndaŵi sine mpaka tuyiwoneje kuŵa yakusawusya kwembecheya chilambo chasambano chaŵatusalile Yehofa kuti chachitupa. Ana wawojo ali ŵakusachilila kuti aŵeje ŵakuwusimana mtima ndaŵi syosope? Nganiji chijisale yayikusagopolela kuŵa ŵakuwusimana mtima nambosoni ligongo lyakwe kuli kwakusosekwa mnope. Chijitukamuchisyesoni kumanyilila yampaka tutende kuti tukole ndamoji.
ANA KUWUSIMANA MTIMA KUKUSAGOPOLELA CHICHI?
3. Ana mundu jwakuwusimana mtima akusatenda chichi patendeledwe yindu yangali chilungamo?
3 Kwende tulole yindu mcheche yampaka tutende pakulosya kuti tuli ŵandu ŵakuwusimana mtima. Chandanda, mundu jwakuwusimana mtima jwangatumbila mwachitema. Jwalakwe akusalingalinga kuwukamula mtima kuti akawuchisya ŵane pamtendele yangali chilungamo. Maloŵe gakuti “jwangatumbila chitema” gakusasimanikwa kandanda m’Baibulo pakumlondesya Yehofa kuti ali “Mlungu jwachanasa, ni jwambone mtima, jwangatumbila chitema, ŵakugumbala ni chinonyelo changamala, soni jwakulupichika kwa ŵandu ŵakwe.”—Eks. 34:6.
4. Ana mundu jwakuwusimana mtima akusatenda chichi pakwembecheya yineyakwe?
4 Chaŵili, mundu jwakuwusimana mtima akusajembecheya yindu mwakuwusimana mtima. Naga yineyakwe yikujigala ndaŵi, munduju akusalinga kuŵambala kutumbila kapena kupya mtima. (Mat. 18:26, 27) Pana yakutendekwa yejinji yatukusasosekwa kwembecheya mwakuwusimana mtima. Mwachisyasyo, tukusasosekwa kupikanila mwakuwusimana mtima mjetu pakuŵecheta kuti tuŵambale kumkata maloŵe. (Yob. 36:2) Tukusasosekwasoni kuŵa ŵakuwusimana mtima kuti tumkamuchisye jwakulijiganya Baibulo kupikanichisya yakulijiganya soni kuti amalane ni ndamo jinejakwe jakusakala.
5. Ana mpaka tulosye kuwusimana mtima m’litala line lyapi?
5 Chatatu, mundu jwakuwusimana mtima jwangawutuchila kutenda yindu mkanaganisye. Yisyene kuti pana yakutendekwa yine yayikusasaka kutenda yindu mwachitema. Nambope, mundu jwakuwusimana mtima pakusaka kutenda yindu yakusosekwa mnope akusalinga kutenda yinduyo mwangapupuluma. Mmalomwakwe, jwalakwe akusapata ndaŵi jaganichisya mwampaka atendele yinduyo. Kaneko jwalakwe akusapataga ndaŵi jakutendela yinduyo.
6. Ana mundu jwakuwusimana mtima akusatendaga wuli pasimene ni yakusawusya?
6 Chamcheche, mundu jwakuwusimana mtima akusapilila yakusawusya mwangadandawula. Pelepatu kuwusimana mtima kuli kwakamulana ni kupilila. Yisyene kuti nganikuŵa kulemwa kumsalila mjetu jwapamtima mwatukupikanila pa yakusawusya yatukusimana nayo. Nambope mundu jwakuwusimana mtima akusalinga kupitilisya kupilila kwineku ali mkulingalinga kukola nganisyo syambone. (Akolo. 1:11) M’weji Aklistu tukusosekwa kulingalinga kulosya kuwusimana mtima m’matala gosope mcheche gatukambilenega. Ligongo chichi tukuŵecheta yeleyi? Kwende tulole gane mwa magongoga.
LIGONGO CHICHI KUWUSIMANA MTIMA KULI KWAKUSOSEKWA MNOPE?
7. Mwakamulana ni Yakobo 5:7, 8, ligongo chichi kuwusimana mtima kuli kwakusosekwa mnope? (Alole chiwulili.)
7 Kuwusimana mtima kuli kwakusosekwa mnope kuti chitukulupuche. Mpela muŵatendele ŵakutumichila ŵa Yehofa ŵakala, m’wejisoni tukusosekwa kwembecheya mwakuwusimana mtima kuti Mlungu akwanilisye yilanga yakwe. (Aheb. 6:11, 12) Baibulo jikusatuwanichisya m’weji ni mlimi. (Aŵalanje Yakobo 5:7, 8.) Mlimi akusalimbichila kupanda mbeju soni kusijitilila, nambope jwalakwe jwangamanyilila ndaŵi jisyesyene jasichimela. Myoyo mlimi akusajembecheya mwakuwusimana mtima ali akwete chikulupi chakuti lisiku line chachigowola mbejusyo. Mwakulandana ni yeleyi, m’wejisoni tukusosekwa kulimbichila kuti tukaleka kuŵa ŵakumkuya ŵa Yesu atamose kuti “ngatukumanyilila lisiku lichachiyika Ambuje [ŵetu].” (Mat. 24:42) Tukusosekwa kwembecheya mwakuwusimana mtima tuli tukwete chikulupi chakuti pandaŵi jakwe Yehofa chachikwanilisya yilanga yakwe yosope. Naga tukulepela kuŵa ŵakuwusimana mtima, mpaka tutande kupela kwembecheya ni kutanda mwapanandipanandi kuleka kumtumichila Yehofa. Mpaka tutandesoni kuŵika nganisyo syetu payindu yakuchilu ni chakulinga chakuti tuŵeje ŵakusangalala apanopano. Nambo naga tukuŵa ŵakuwusimana mtima tuchipilila mpaka pambesi mwamti tuchikulupuka.—Mik. 7:7; Mat. 24:13.
8. Ana kuwusimana mtima mpaka kutukamuchisye chamtuli patukutenda yindu ni ŵane? (Akolose 3:12, 13)
8 Kuwusimana mtima kukusatukamuchisyasoni patukutenda yindu ni ŵane. Kukusatukamuchisya kuti tupikanileje mwakusamala ŵane pakuŵecheta. (Yak. 1:19) Kuwusimana mtima kukusayikasyasoni mtendele. Kukusatukamuchisyasoni kuti tuŵambale kutenda yindu mwakupupuluma kapena kuŵecheta yindu yangalimbikasya patukulagasika nganisyo. Nambosoni naga tuli ŵakuwusimana mtima tuchiŵambalasoni kutumbila chitema ŵane patuleŵele. Mmalo mwakuwuchisya ŵane patutendele yangali chilungamo “tuchipitilisya kupikana ya ŵane soni kululuchilana ni mtima wosope.”—Aŵalanje Akolose 3:12, 13.
9. Ana kuwusimana mtima mpaka kutukamuchisye chamtuli patukusagula yakutenda? (Misyungu 21:5)
9 Kuwusimana mtima kukusatukamuchisyasoni kuti tusaguleje yindu mwalunda. Mmalo mwakutenda yindu mwakuwutuka tuchilingalinga kupata ndaŵi jakuwungunya chenene kuti tulole yindu yampaka tusagule. (Aŵalanje Misyungu 21:5.) Mwachisyasyo, naga tuli ŵangawusimana mtima patukusosasosa masengo, mpaka yiŵe yangasawusya kwitichisya masengo galigose gatugapatile atamose yili mkuti masengogo chigasokonasye unasi wetu ni Yehofa. Nambope naga tuli ŵakuwusimana mtima, tuchilinga kupata ndaŵi jaganichisya yindu yakwayana ni masengogo. Yindu yakwe mpaka yiŵe mpela malo gakamulila masengogo, ndaŵi jatuchimalilaga pamasengogo, nambosoni yampaka gajile masengogo pakukwaya liŵasa lyetu soni unasi wetu ni Yehofa. Myoyo kuwusimana mtima, kuchitukamuchisya kuti tusagule yindu mwalunda.
YAMPAKA TUTENDE KUTI TUŴEJE ŴAKUWUSIMANA MTIMA NDAŴI SYOSOPE
10. Ana Mklistu mpaka atende uli kuti ndaŵi syosope aŵeje jwakuwusimana mtima?
10 Amŵendeje Yehofa kuti ŵakamuchisyeje kuŵa jwakuwusimana mtima ndaŵi syosope. Kuwusimana mtima jili ndamo jawukusatukamuchisya msimu weswela kuti tukole. (Agal. 5:22, 23) Tukusosekwa kumŵenda Yehofa kuti atupe msimu wakwe weswela wampaka wutukamuchisye kola ndamoji. Patusimene ni ndamo jampaka jisokonasye kuwusimana mtima kwetu ‘tupitilisye kuŵenda’ msimu weswela kuti utukamuchisye kukola ndamoji. (Luk. 11:9, 13) Mpaka tumŵendesoni Yehofa kuti atukamuchisyeje kuti tuyiwoneje yindu mpela mwakusayiwonela jwalakwejo. Kaneko panyuma pakupopela tukusosekwa kutenda yampaka tukombole kuti lisiku lililyose tulosyeje kuwusimana mtima. Myoyo, patukumŵenda Yehofa kuti atukamuchisye kuŵa ŵakusimana mtima kwineku tuli mkulingalinga kukola ndamoji yichiŵa yangasawusya kuti ndamoji jitamilichiche m’mitima mwetu ni kuŵa mbali ja umi wetu.
11-12. Ana Yehofa akusalosya chamtuli kuti ali jwakuwusimana mtima?
11 Tuganichisyeje yisyasyo ya m’Baibulo. Baibulo jikwete yisyasyo ya ŵandu ŵajinji ŵaŵaliji ŵakuwusimana mtima. Mpaka tulijiganye yampaka tutende kuti tuŵe ŵandu ŵakuwusimana mtima patukuganichisya ngani sya ŵanduŵa. Nambo mkanitutande kukambilana yisyasyo yeleyi, kwende tukambilane ya Yehofa jwali chisyasyo chekulungwa mnope pangani ja kuŵa ŵakuwusimana mtima.
12 Mumgunda wa Edeni, Satana jwanyosisye lina lya Yehofa mwakumtendekasya Hawa kukayichila kuti Yehofa ali jwakulamulila jwambone soni jwachinonyelo. Mmalo mwakumjonanga Satana ndaŵi jijojo, Yehofa jwalosisye kuwusimana mtima soni kulilekasya mwakumanyilila kuti pachisosekwa kupita ndaŵi kuti alosye kuti ulamusi wakwe uli wambone mnope. Pandaŵi jaŵele ali mkwembecheyaji, jwalakwe aŵele ali mkupilila kunyosyedwa kwa lina lyakwe. Konjechesya pelepa, Yehofa aŵele ali mkwembecheya mwakuwusimana mtima kuti ŵandu ŵajinji apate upile wakupata umi wangamala. (2 Pet. 3:9, 15) Yakuyichisya yakwe ŵandu mamiliyoni gejinji ali paunasi wambone ni jwalakwe. Myoyo patukuganichisya yindu yambone yayikusayika ligongo lya kuwusimana mtima kwa Yehofa, yichiŵa yangasawusya kwembecheya ndaŵi jachachijonanga chilambo chakusakalachi.
13. Ana Yesu jwalosisye chamtuli kuti jwasyasyaga kuwusimana mtima kwa Atati ŵakwe? (Alole chiwulili.)
13 Yesu jwalosisye chenene kuwusimana mtima kwa Atati ŵakwe, mwamti jwalakwe jwalosisye ndamoji pajwaliji pachilambo chapasi. Jwalakwe jwasosekwaga kulipeleka mnope mnopemnope pa jwatendaga yindu ni Alembi soni Afalisi ŵaŵaliji ŵachinyengo. (Yoh. 8:25-27) Mpela Atati ŵakwe, Yesu nganatumbilaga mwachitema. Jwalakwe nganawuchisyaga ŵane pamtendele yindu yangali chilungamo. (1 Pet. 2:23) Yesu jwakombwele kupilila yakusawusya mwakuwusimana mtima soni mwanganyinyilika. Ni ligongo lyakwe Baibulo jikusatusalila kuti, ‘Tuganichisyeje mwakusamala yakwamba mundu jweleju, jwele juŵapilile maloŵe gakunyosya gakutyochela kwa ŵandu ŵakulemwa.’ (Aheb. 12:2, 3) Myoyo, nichikamuchisyo cha Yehofa m’wejisoni mpaka tukombole kupilila yakusawusya yatukusasimana nayo.
14. Ana kuwusimana mtima kwa Abulahamu kukutujiganya chichi? (Ahebeli 6:15) (Alole chiwulili.)
14 Nambi uli naga yatwajembecheyaga pakwamba ya mbesi jachilambochi nganiyiŵepe kukwanilichikwa? Komboleka kuti ŵane mwa m’weji twajembecheyaga kuti mbesi ja chilambochi jikaliji jili jiyiche kalakala munyumamo. Myoyo komboleka kuti apano tukusadandawulaga ligongo lyaganisya kuti mwine nganituŵa tutemi ni umi kwa ndaŵi jelewu ni kwika pakujiwona mbesi ja chilambochi jili jiyiche. Naga yili myoyo, ana chichi champaka chitukamuchisye kuti tupitilisyepe kwembecheya mwakuwusimana mtima? Kwende tuganichisye chisyasyo cha Abulahamu. Abulahamu pajwaliji ni yaka 75 jwaliji mkanakolepe mwanache, nambo Yehofa jwamsalile jwalakwe kuti, “Chinjimtendekasya kuŵa mtundu wekulungwa.” (Gen. 12:1-4) Ana Abulahamu ŵakuweni kukwanilichikwa kwa maloŵega? Ngaŵa mnope. Panyuma pakuti Abulahamu ajombweche lusulo lwa Filate, soni kwembecheya kwa yaka 25, jwalakwe jwakuweni kupagwa kwa mwanache jwakwe Isaki kukwaliji kwakusimonjesya mnope. Nambosoni pali papitile yaka 60 papagwile yisukulu yakwe yiŵili Esawu ni Yakobo. (Aŵalanje Ahebeli 6:15.) Nambope Abulahamu nganakuwona kukwanilichikwa kwa maloŵe gakuti, ŵanache ŵakwe chachiŵa mtundu wekulungwa soni kuti chachipochela chilambo chiŵasalile kuti chachapa. Nambotu mundu jwakulupichikaju jwaliji paunasi wambone mnope ni Yehofa. (Yak. 2:23) Kusala yisyene, ngatukukayichila kuti Abulahamu pachachijimuka ku chiwa chachisangalala mnope kumanyilila kuti chikulupi soni kuwusimana mtima kwakwe kwakamuchisye kuti ŵandu ŵajinji pachilambopa apate upile. (Gen. 22:18) Ana tukulijiganya chichi pelepa? Komboleka kuti nganituŵa tuyiweni yindu yosope yiŵasasile Mlungu kuti chachitenda yili mkukwanilichikwa apano. Nambope naga tukuŵa ŵakuwusimana mtima mpela Abulahamu, mpaka tuŵe ŵakusimichisya kuti Yehofa chachitupa upile apano nambosoni upile wekulungwa mnope m’chilambo chasambano.—Maliko 10:29, 30.
15. Ana mpaka tuganichisyeje yindu yapi patukutenda lijiganyo lyapajika?
15 Baibulo jikwete yisyasyo yine yejinji ya ŵandu ŵaŵalosisye kuwusimana mtima. (Yak. 5:10) Mpaka atende chenene kulinganya yakulijiganya yine mwa yisyasyo yeleyi. b Mwachisyasyo, atamose kuti Daudi jwasagulidwe ali jwachinandipile kuti chachiŵa mwenye jwa msogolo jwa Ayisalayeli, jwalakwe jwasosekwaga kwembecheya kwa yaka yejinji kuti chapochele umwenyewu. Simiyoni ni Ana ŵamtumichilaga Yehofa mwakulupichika paŵajembecheyaga kwika kwa Mesiya. (Luk. 2:25, 36-38) Pakulijiganya nganisi mpaka atende chenene kupata kwanga kwa yiwusyo yakuyichisyayi: Ana chichi chachamkamuchisye mundu jweleju kuti aŵe jwakuwusimana mtima? Ana jwapatile umbone wamtuli ligongo lyakuŵa mundu jwakuwusimana mtima? Ana mpaka namsyasye chamtuli? Mpaka yiŵe yakamuchisyasoni kulijiganya ngani sya ŵandu ŵaŵalepele kulosya kuwusimana mtima. (1 Sam. 13:8-14) Pakulijiganya ya ŵanduŵa mpaka aliwusyeje kuti, ‘Ana chichi chachatendekasisye kuti alepele kuŵa ŵakuwusimana mtima? Ana yakuyichisya yakwe yaliji yamtuli?’
16. Ana ni maumbone gane gapi gagakusapagwa ligongo lya kuwusimana mtima?
16 Aganichisyeje maumbone gagakusapagwa ligongo lya kuwusimana mtima. Naga tuli ŵakuwusimana mtima tukusaŵa ŵakusangalala soni tukusapata mtendele. Yeleyi yikugopolela kuti kuwusimana mtima mpaka kutukamuchisye kuti tuganisyeje chenene soni tukole chilu chambone. Patukwatendela ŵane yindu mwa kuwusimana mtima yikusatukamuchisya kuti tuŵe nawo paunasi wambone. Nambosoni kuwusimana mtima kukusakamuchisya kuti ŵandu mumpingo aŵeje ŵakamulana. Naga tukusaŵambala kutumbila mwachitema ŵane patutendele yindu yangali chilungamo, tukusakamuchisya kuti chakusawusyacho chikakula mnope. (Sal. 37:8; Mis. 14:29) Nambo chakusosekwa mnope pangani jakuŵa ŵakuwusimana mtima tukusaŵa kuti tukwasyasya Atati ŵetu ŵakwinani soni kuŵa nawo paunasi wambone mnope.
17. Ana wosopewe tukusosekwa kulingalinga kutenda chichi?
17 Kusala yisyene kuwusimana mtima jili ndamo jambone mnope jajikusatukamuchisya wosopewe. Yisyene kuti ndaŵi sine mpaka tuyiwoneje kuŵa yakusawusya kuti tulosyeje ndamo jakuŵa ŵakuwusimana mtima. Nambo ni chikamuchisyo cha Yehofa mpaka tupitilisye kulosya ndamo jakusosekwa mnopeji. Nambosoni patukwembecheya chilambo chasambano mwa kuwusimana mtima tukusosekwa kulupilila kuti “Ambuje akusiŵalolechesya ŵandu ŵakumpikanila, ni ŵakwembecheya chinonyelo chakwe changamala.” (Sal. 33:18) Myoyo, kwende wosopewe tulinjelinjeje ndaŵi syosope kuwala kuwusimana mtima.
NYIMBO NA. 41 Chonde Apikane Lipopelo Lyangu
a Ŵandu ŵajinji m’chilambo cha Satanachi ali ŵangawusimana mtima. Nambope Baibulo jikusatusalila kuti tukusosekwa kuwala kuwusimana mtima. Nganiji chijisale ligongo lyakwe kuwusimana mtima kuli kwakusosekwa, chijisalesoni yampaka tutende kuti tukole ndamoji.
b Kuti apate ngani sya m’Baibulo syakulondesya ya kuwusimana mtima mpaka alole mu Kabuku Kakamuchisya Kuwungunya Ngani ka Mboni sya Yehofa pa kamtwe kakuti, “Mwakusapikanila Mundu Mumtima Soni Ndamo” kaneko ni kulola pa ka mtwe kakuti “Kuwusimana Mtima.”