1. Ana Mlungu ŵapaga chamtuli machili ŵakutumichila ŵakwe?

 NDAŴI syejinji Maloŵe ga Mlungu gakusasala ya ŵandu ŵakulupichika kuti ŵaŵaga ŵakulimbangana. Nambope ndaŵi sine jemanjaji ŵayiwonaga kuti nganakola machili. Mwachisyasyo, ndaŵi sine Mwenye Daudi jwayiwonaga kuti ali “mpela litumbi lyakulimba,” nambo pandaŵi sine jwalakwe wamkamulaga woga. (Sal. 30:7) Atamose kuti msimu wa Mlungu wampele Samusoni machili gejinji, jwalakwe jwamanyililaga kuti pali pangali machili gakutyochela kwa Mlungu, ‘machili gakwe mpaka gatyoche ni kuŵa mpela mwaŵelele ŵane wosope.’ (Ŵak. 14:​5, 6; 16:17) Kusala yisyene, Yehofa ni juŵapaga machili ŵandu ŵakulupichikaŵa.

2. Ligongo chichi ndumetume Paulo jwasasile kuti jwaliji jwangali machili soni jwamachili? (2 Akolinto 12:​9, 10)

² Nombe ndumetume Paulo jwamanyililaga kuti jwasosekwaga machili gakutyochela kwa Yehofa. (Aŵalanje 2 Akolinto 12:​9, 10.) Mpela mwayiŵelele ni ŵajinji mwa m’weji, nombe Paulo jwalagaga ni yilwele. (Agal. 4:​13, 14) Ndaŵi sine, jwalakwe jwalepelaga kutenda yindu yakuŵajilwa. (Alo. 7:​18, 19) Nambosoni ndaŵi sine Paulo jwalagasikaga nganisyo soni jwajogopaga yampaka yimtendechele. (2 Akoli. 1:​8, 9) Nambotu Paulo pajwatengukaga mnope, jwaŵaga jwamachili. Ana yeleyi yakombolekaga chamtuli? Yehofa jwampaga Paulo machili gajwasosechelaga kuti akombole kupilila yakusawusya yakwe.

3. Ana chitukambilane yiwusyo yapi munganiji?

³ Yehofa jwasasile kuti nombe m’weji chachitulimbisya. (1 Pet. 5:10) Nambo Yehofa nganaŵa atupele machili gatukusosechela naga m’wejo ngatukutenda mbali jetu. Kuti tupikanichisye yeleyi tuwanichisye kuti akusaka kulya yakulya yayili mu mbale. Kuti alye akusasosekwa kukamulichisya masengo mkono wawo pakujigala yakulyayo ni kuŵika pakamwa pawo. Kutenda yeleyi kukusakamuchisya kuti apate yindu yosope yakusosechela ku chilu chawo yayili  mu yakulyayo. Mwakulandana ni yeleyi, Yehofa ali jwakoseka kutupa machili gatukusosechela, nambo m’wejo tukusasosekwa kutendapo kandu kuti machiligo gatukamuchisye. Ana Yehofa atupele yindu yapi yakutukamuchisya kuŵa ŵakulimbangana? Soni tukusosekwa kutenda chichi kuti tuŵe ŵakulimbangana? Chitupate kwanga kwa yiwusyoyi pachitukambilaneje yaŵatite Yehofa pakumlimbisya jwakulochesya Yona, Maliya ŵaŵaliji mamagwe Yesu, soni ndumetume Paulo. Chitulolesoni yakutenda Yehofa masiku agano pakwalimbisya ŵakutumichila ŵakwe mpela muŵatendele ni jemanjaji.

4. Ana mpaka tupate chamtuli machili kutyochela kwa Yehofa?

⁴ Litala limo lyampaka litukamuchisye kupata machili kutyochela kwa Yehofa lili kupopela. Pakwanga mapopelo getu, Yehofa mpaka atupe “machili gakupunda ga ŵandu.” (2 Akoli. 4:7) Mpaka tupatesoni machili patukuŵalanga Maloŵe gakwe soni kuganichisya yatuŵalasileyo. (Sal. 86:11) Maloŵe ga Yehofa gagakusasimanikwa m’Baibulo gali “gamachili.” (Aheb. 4:12) Papopesile kwa Yehofa soni kuŵalanga Maloŵe gakwe, chachipata machili gakusosechela kuti akombole kupilila, kuti asangalaleje, soni kutenda utumiki wakusawusya. Kwende tulole yajwatite Yehofa pakumlimbisya jwakulochesya Yona.

5. Ligongo chichi jwakulochesya Yona jwasosekwaga kumlimbisya?

⁵ Jwakulochesya Yona jwasosekwaga machili. Jwalakwe jwatisile kutenda utumiki wakusawusya wajwampele Yehofa. Yakuyichisya yakwe, jwalakwe pampepe ni ŵandu ŵaŵakwesile chombo ŵasigele panandi kuwa ligongo lya chimbungo chamachili. Ŵakwendesya chombocho paŵamponyisye Yona m’nyasa, chisomba chekulungwa chammisile. Ana akuganisya kuti Yona jwapikanaga uli? Komboleka kuti pandanda jwaganisyaga kuti basi chawe. Mwinesoni jwaganisyaga kuti Yehofa amlesile. Ngatukukayichila kuti Yona jwalagasikaga mnope nganisyo.

6. Mwakamulana ni Yona 2:​1, 2, 7, ana chichi chichamlimbikasisye Yona pajwaliji mmatumbo mwa chisomba?

⁶ Ana Yona jwatesile chichi kuti apate machili pajwaliji mmatumbo mwa chisomba chila? Jwalakwe jwapopesile. (Aŵalanje Yona 2:​1, 2, 7.) Atamose kuti Yona nganampikanila Yehofa, jwalakwe jwapitikwiche mtima mwamti jwakulupililaga kuti Yehofajo chapikane lipopelo lyakwe. Yona jwaganichisyagasoni Maloŵe ga Mlungu. Tukuŵecheta yeleyi ligongo lyakuti mu lipopelo lyakwe lyalikusasimanikwa mu buku ja Yona chaputala 2, jwalakwe jwakamulichisye masengo maloŵe gejinji gagakusasimanikwa mu buku ja Masalimo. (Mwachisyasyo, awanichisye Yona 2:​2, 5; ni Masalimo 69:1; 86:7.) Ngatukukayichila kuti Yona jwagamanyililaga chenene malemba gelega. Kuganichisya malemba gelega kwamkamuchisye Yona kola chikulupi chakuti Yehofa chamkamuchisye. Mwamti kaneko chisomba chila chamlukwile Yona kumkuli soni jwaliji jwakoseka kukamula masengo gaŵampele Yehofa.—Yon. 2:10–3:4.

7-8. Ana m’bale jwine jwa ku Taiwan jwapatile chamtuli machili pajwasimanaga ni yakusawusya?

⁷ Chisyasyo cha Yona mpaka chitukamuchisye patukusimana ni yakusawusya yejinji. Mwachisyasyo, M’bale Zimi, b jwakusatama ku Taiwan, jwalagaga ni ulwele wekulungwa. Kupwatika pelepa, ŵachinasi ŵakwe ŵamsisyaga mnope ligongo lyakumtumichila Yehofa. Chachamlimbikasisye m’baleju chaliji kupopela soni kulijiganya Maloŵe ga Mlungu. Jwalakwe jwatite, “Pasimene ni chakusawusya, ndaŵi sine ngusalagasika mnope nganisyo mwamti ngusalepela kutenda lijiganyo lyapajika.” Nambo m’baleju akusamdalila Yehofa kuti amkamuchisye. Mwamti jwasasile kuti, “Chandanda ngusapopela kwa Yehofa, kaneko ngusapikanila nyimbo syetu sya Uchimwene. Ndaŵi sine ngusajimba nyimbosi mwakutulusya maloŵe mpaka pandandite kupikana chenene  mumtima. Kaneko ngusatanda kulijiganya Maloŵe ga Mlungu.”

⁸ Kutenda lijiganyo lyapajika kwamkamuchisye M’bale Zimi m’litala lyakusimonjesya. Mwachisyasyo, m’baleju pajwajembecheyaga kutendedwa opaleshoni, adokotala ŵamsalile kuti chachisosekwa kutajidwa myasi ligongo lyakuti myasi jakwe janandipe. Chilo chakuti malaŵi gakwe chatendedwe opaleshoni m’baleju jwaŵalasile ngani ja mlongo jwine juŵatendedwe opaleshoni mpela jakwejo. Myasi ja mlongoju janandipe mnope kutigasoni bola ja m’baleju. Nambope, mlongoju jwakanile kutajidwa myasi mwamti jwaŵele chenene. Yeleyi yamkamuchisye M’bale Zimi kuŵa jwakulupichika.

9. Ana mpaka atende chichi naga atengwiche ligongo lya yakusawusya yakusimana nayo? (Alole chiwulili.)

⁹ Ana pakusimana ni yakusawusya akusalagasika mnope nganisyo mpaka kwika pakulepela kumsalila Yehofa mwakupikanila mumtima? Kapena akusapela mnope mpaka kwika pakulepela kulijiganya? Akumbuchileje kuti Yehofa akusamanyilila chenene yosope yayikwatendechela. Myoyo, atamose ali asasile maloŵe gamnono pakupopela, mpaka aŵe ŵakusimichisya kuti jwalakwe chachapa yakusosechela. (Aef. 3:20) Naga akulepela kuŵalanga kapena kulijiganya ligongo lya yakusawusya yakusimana nayo, mpaka alinje kupikanila Baibulo jakwambula kapena mabuku gakulondesya ya Baibulo naga yikusimanikwa mu chiŵecheto chawo. Mpaka apikanilesoni nyimbo syetu kapena kulolela fidiyo pa jw.org. Pakupopela kwa Yehofa soni kuŵalanga Baibulo kapena mabuku gakulondesya Baibulo, akusaŵa kuti akumkunda jwalakwe kuti ŵape machili.

10. Ana abale ni alongo mpaka atulimbikasye chamtuli?

¹⁰ Yehofa mpaka ŵakamulichisye masengo Aklistu achimjetu kuti atulimbikasye. Jemanjaji mpaka ‘atulimbikasye’ patukulaga kutenda utumiki wakusawusya. (Akolo. 4:​10, 11) Tukusasosekwa achimjetu ŵampaka atukamuchisye mnopemnope “pa ndaŵi ja yisawusyo.” (Mis. 17:17) Patutengwiche, Aklistu achimjetu mpaka atulimbikasye, kutupa yatukusosechela soni kutukamuchisya kuŵa paunasi wambone ni Yehofa. Kwende tulole yaŵatesile ŵandu ŵane pakumkamuchisya Maliya ŵaŵaliji mamagwe Yesu.

11. Ligongo chichi Maliya jwasosekwaga kumlimbikasya?

¹¹ Maliya jwasosekwaga kumlimbikasya. Agambe ganichisya yajwatite pakulagasika nganisyo  Maliya pajwapochele utumiki wakusawusya kutyochela kwa lilayika line lyakolanjidwa Gabuliyele. Maliya nganaŵa peŵasa, nambo yaliji yakuti chakole msigo. Yalijisoni yakuti nganalelejepo mwanache, nambo jwasosekwaga kumlela mwanache juchachiŵa Mesiya. Nambosoni yaliji yakusawusya kwa Maliya kumsalila Yosefe juŵajembecheyaga kulombana najo kuti akwete msigo ligongo pandaŵijo ŵaliji mkanatame malo gamo.—Luk. 1:​26-33.

12. Mwakamulana ni Luka 1:​39-45, ana Maliya jwapatile chamtuli machili gajwasosechelaga?

¹² Ana Maliya jwapatile chamtuli machili kuti akombole kutenda utumiki wakusawusyawu? Jwalakwe jwadalilaga ŵandu ŵane kuti amkamuchisye. Mwachisyasyo, Maliya jwamwusisye Gabuliyele kuti amsalile yindu yine yakwayana ni utumikiwo. (Luk. 1:34) Maliya jwanyakwichesoni ulendo wakupita “mu chigawo chine cha matumbi” cha ku Yuda kukuwonegana ni Elisabeti juŵaliji jwachinasi jwakwe. Ulendowu waliji wakamuchisya. Mwamti Elisabeti jwamyamichile Maliya soni jwasalilidwe ni Yehofa kuti amlimbikasye mwakumsalila yakulochesya yakwamba mwanache juchachiŵelekajo. (Aŵalanje Luka 1:​39-45.) Maliya jwasasile kuti Yehofa jwatesile “yindu yekulungwa ni mkono wakwe.” (Luk. 1:​46-51) Yehofa ŵamlimbikasisye Maliya kupitila mwa Gabuliyele soni Elisabeti.

13. Ana mlongo jwine jwa ku Bolivia yindu yamjendele chamtuli paŵamanyisye Aklistu achimjakwe yakusawusya yajwasimanaga nayo?

¹³ Mwakulandana ni Maliya, abale ni alongo mpaka ŵalimbikasyesoni wawojo. Yeleyi ni yayamtendechele Mlongo Dasuri jwakusatama ku Bolivia. Babagwe mlongoju ŵalwasile mnope mwamti pangali chakatesile madokotala kuti akulupusye umi wawo. Nambope mlongoju jwaliji jwakoseka kuti ŵasamalileje. (1 Tim. 5:4) Kusala yisyene yeleyi yaliji yakusawusya kwa mlongoju. Mlongoju jwatite, “Ndaŵi syejinji nayiwonaga kuti ngangombola kwasamalila.” Ana jwalakwe jwaŵendile ŵane kuti amkamuchisye? Pandanda jwalakwe nganiŵaŵenda ŵane kuti amkamuchisye. Jwalakwe jwatite, “Nganisakaga kuti nalagasyeje abale ni alongo. Naganisyaga kuti, ‘Yehofa ni jwampaka angamuchisye.’ Nambo kaneko nayiweni kuti kwasisa ŵane yakusawusya yangu kwatendekasyaga kuti limbaneje nayo jika yakusawusyayo.” (Mis. 18:1) Kaneko mlongoju jwalinganyisye yakuti jwamanyisye abale ni alongo ŵane ya ulwele wa babagwewo. Jwalakwe jwatite, “Nganimba ngombwele kulondesya yaŵatite pakunimbikasya Aklistu achimjangu. Jemanjaji ŵayikaga ku chipatala ni yakulya soni ŵambalanjilaga Malemba gakulimbikasya. Kusala yisyene yikusaŵa yakusangalasya kumanyilila kuti nganituŵa jika. Wosopewe tuli m’liŵasa lya Yehofa lyalikusaŵa lyakoseka kutukamuchisya kulimbana ni yakusawusya yatukusimana nayo.”

14. Ligongo chichi tukusasosekwa kupochela chikamuchisyo kutyochela kwa achakulungwa ŵa mumpingo?

¹⁴ Litala limo lyakusakamulichisya masengo Yehofa pakutupa machili lili kupitila mwa achakulungwa ŵa mumpingo. Yehofa ŵatupele achakulungwaŵa kuti atulimbikasyeje. (Yes. 32:​1, 2) Myoyo, akusasosekwa kwasalila achakulungwaŵa yindu yayikwalagasya nganisyo. Ayamichileje mnope achakulungwaŵa pakwakamuchisya. Mwamti Yehofa mpaka ŵape machili kupitila mwajemanjaji.

15. Ana Aklistu akwete chembecheyo chamtuli?

¹⁵ Chembecheyo chetu chatukusapata m’Baibulo chikusatupa machili. (Alo. 4:​3, 18-20) Aklistu ŵane akwete chembecheyo chakutama ni umi wangamala kwinani, pele ŵane akwembecheya kuti chachitama ni umi wangamala pachilambopa. Chembecheyo chatukwete chikusatukamuchisya kupilila yakusawusya, kulalichila ngani syambone, soni kutenda mautumiki gejinji mumpingo. (1 Ates. 1:3) Chembecheyochi ni chachamlimbikasisyesoni ndumetume Paulo.

16. Ligongo chichi ndumetume Paulo jwasosekwaga kumlimbikasya?

 ¹⁶ Paulo jwasosekwaga kumlimbisya. Mu chikalata chakwe chakwawula kwa Akolinto, jwalakwe jwalilandenye ni yiŵiga yangalimba. Pandaŵi jine jwalakwe ‘yamkanganiche mnope,’ ‘kumala lunda,’ ‘kulagasidwa,’ soni ‘kugwisidwa pasi.’ Nambosoni ndaŵi sine umi wakwe waŵaga pangosi. (2 Akoli. 4:​8-10) Paulo jwalembile maloŵega paulendo wakwe watatu wa umishonale. Mwamti panyuma pakulemba maloŵe gelega, jwalakwe jwasimene ni yakusawusya yekulungwa. Ali paulendo wakwe wa umishonalewu, ŵandu ŵachiwawa ŵamkamwile jwalakwe, chombo chawo chakasiche soni kaneko jwaŵichidwe mundende.

17. Mwakamulana ni 2 Akolinto 4:​16-18, ana chichi chachamkamuchisye Paulo kuti apilile yakusawusya yakwe?

¹⁷ Kuganichisya chembecheyo chajwakwete kwamkamuchisye Paulo kupilila yakusawusya yakweyi. (Aŵalanje 2 Akolinto 4:​16-18.) Jwalakwe jwasalile Aklistu ŵa ku Kolinto kuti atamose kuti chilu chakwe “chikumala,” ngakunda kuti yayamtendechelagayo yimtengusye. Paulo jwaganichisyaga mnope ya sogolo jakwe. Chembecheyo chakwe chakutama ni umi wangamala kwinani ‘chakulilagakulilagape,’ mwamti yakusawusya yajwasimanaga nayo jwayiwonaga kuŵa yangali mate. Paulo jwaganichisyaga mnope chembecheyo chelechi, mwamti lisiku lililyosye mtima wakwe ‘waŵaga wasambano.’

18. Ana chembecheyo cha kwimuka ku chiwa chamlimbikasisye chamtuli M’bale Tihomiro ni ŵamwiŵasa mwakwe?

¹⁸ M’bale Tihomiro jwakusatama ku Bulgaria jwasasile kuti akusapata machili ligongo lya chembecheyo chakwete. Yaka yipiteyo, mpwakwe m’baleju lina lyakwe Zadoki jwawile pangosi ja pamsewu. Yili yitendekwe yeleyi, M’bale Tihomiro jwalagasiche mnope ni chanasa. Kuti amalane ni chanasachi, jwalakwe ni ŵamwiŵasa mwakwe ŵaganichisyaga mnope ya kwimuka ku chiwa. Jwalakwe jwatite, “Twakambilanaga ya malo gatuchisimana ni Zadoki, yakulya yatuchimlinganyila, ŵandu ŵele tuchaŵilanga ku pwando jatuchimlinganyila, nambosi yatuchimsalila yakwamba yayatendekwaga m’masiku gambesi.” M’bale Tihomiro jwasasile kuti kuganichisya ya chembecheyochi kwamkamuchisye jwalakwe ni liŵasa  lyakwe kuti apitilisye kupilila pakwembecheya ndaŵi jele Yehofa chachimjimusya mpwakweju ku chiwa.

19. Ana mpaka atende uli kuti aganichisyeje mnope ya chembecheyo chawo? (Alole chiwulili.)

¹⁹ Ana mpaka atende uli kuti aganichisyeje mnope ya chembecheyo chawo? Mwachisyasyo, naga akwete chembecheyo chakutama ni umi wangamala pachilambopa, mpaka atende chenene kuŵalangaga Baibulo soni kuganichisyaga ngani syakusala ya Paladaiso. (Yes. 25:8; 32:​16-18) Aganichisyeje mwawuchiŵela umi m’chilambo chasambano. Aliwanichisyeje ali m’chilambocho. Aganichisyeje ya ŵandu ŵachachiwonegana nawo, masegwe gachachipikanaga, soni mwachachipikanila mumtima. Kuti akombole kuganichisya yeleyi, mpaka alole yiwulili yayikulosya mwayichiŵela yindu mu Paladaiso. Kapena mpaka alolele nyimbo syetu mpela syakuti Chilambo Chasambano, Chilambo Chasambano Chiŵandichile, kapena nyimbo ja Chichewa jakuti Ganizira Nthawiyo. Patukuganichisya mnope ya chembecheyo chetu chakutama mchilambo chasambano, yakusawusya yetu yikusaŵa ‘yakandaŵi soni yangaŵaga yekulungwa mnope.’ (2 Akoli. 4:17) Kusala yisyene, Yehofa chachalimbisya kupitila mu chembecheyo chiŵapele.

20. Ana mpaka tupatesoni chamtuli machili patutengwiche mnope?

²⁰ Atamose patutengwiche mnope, “ni chikamuchisyo cha Mlungu tuchipatasoni machili.” (Sal. 108:​13, NWT.) Yehofa ŵapele kala yindu yakusosechela kuti akole machili. Myoyo pakusosechela chikamuchisyo kuti akombole kutenda utumiki wine wakwe, kupilila yakusawusya, kapena kuti apitilisye kuŵa ŵakusangalala, apopeleje kwa Yehofa soni atendeje lijiganyo lyapajika kuti jwalakwejo ŵakamuchisye. Apocheleje chikamuchisyo kutyochela kwa abale ni alongo. Ndaŵi syosope aganichisyeje ya chembecheyo chawo chamsogolo. Pakutenda yeleyi, chachipochela ‘machili gosope mwakamulana ni machili ga [Mlungu] gakusimonjesya ni chakulinga chakuti akombole kupilila mu yosope mwakuwusimana mtima soni mwakusangalala.’—Akolo. 1:11.