Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JAKULIJIGANYA 40

Apitilisye Kumtumichila Yehofa Mpela Muŵatendele Petulo

Apitilisye Kumtumichila Yehofa Mpela Muŵatendele Petulo

“Ambuje, akambandichila, ligongo une ndili mundu jwakulemwa mnope.”—LUK. 5:8.

NYIMBO NA. 38 Mlungu Chachalimbisya

YACHITULIJIGANYE a

1. Ana Petulo pajwawuleje somba mwakusimonjesya jwatesile yamtuli?

 PETULO jwaliji ali achesisye chilo chosope nambo nganakamula somba atamose jimpepe. Nambo Yesu jwamsalile jwalakwe kuti, “Mpalasile libotili kwakusokoka, ni mponye likoka lyenu kuti mwulaje somba.” (Luk. 5:4) Atamose kuti Petulo jwakayichilaga yakuti chawulaje somba, jwalakwe jwatesile yaŵamsalile Yesuyo. Ali aponyisye likoka lyawo mmesimo, ŵakamwile somba syejinji mwamti likokalyo lyatandite kupapuka. Petulo ni achimjakwewo paŵayiweni yayatendekweyo, “ŵasimonjile mnope” ligongo yaliji yakuti nganayiwonejepo. Ndaŵi jijojo Petulo jwamsalile Yesu kuti, “Ambuje, akambandichila, ligongo une ndili mundu jwakulemwa mnope.” (Luk. 5:​6-9) Apatu Petulo jwaliwonaga kuti ngakuŵajilwa kusimanikwa pamalo pajwaliji Yesu.

2. Ligongo chichi kuganichisya chisyasyo cha Petulo kuli kwakamuchisya mnope?

2 Pelepatu Petulo nganalambusyaga, jwalakwe jwaliji “mundu jwakulemwa.” Baibulo jikusasala kuti ndaŵi sine jwalakwe jwaŵechetaga soni kutenda yindu yele panyuma pakwe jwalijimbaga nayo magambo. Ana wawojo ndaŵi sine akusalipikana mpela Petulo? Ana pana ndamo jakulimbana kuti amalane najo kapena jaŵele ali mkulaga najo kwandaŵi jelewu? Naga yili myoyo, chisyasyo cha Petulo mpaka chalimbikasye mnope. Ligongo chichi tukuŵecheta yeleyi? Aganichisye ayi: Yaliji yangasawusya kuti m’Baibulo mukasimanikwamo yindu yajwalemwesyaga Petulo. Nambope, yajwalemwisye Petulo yalembedwe m’Baibulo kuti yitujiganye m’weji. (2 Tim. 3:​16, 17) Myoyo, kulijiganya ya Petulo juŵaliji mpela m’weji, mpaka kutukamuchisye kumanyilila kuti Yehofa jwangajembecheyaga kuti chitutendeje yindu mwangalemwesya kalikose. Jwalakwe akusasaka kuti tukawujila munyuma atamose patukulepela kutenda chenene yindu yineyakwe.

3. Ligongo chichi ngatukusosekwa kuwujila munyuma?

3 Ligongo chichi kungawujila munyuma kuli kwakusosekwa mnope kwa m’weji? Naga ngatukuwujila munyuma patukutenda yineyakwe, mwapanandipanandi tukusatanda kuyitenda chenene yinduyo. Aganichisye chisyasyo achi: Mundu jwakwimba nyimbo mpaka yimjigalile yaka yejinji ali mkulijiganya kukamulichisya masengo chida chakwe chakwimbila. Komboleka kuti pandaŵi jakulijiganyaji mpaka alemwesyeje yindu yejinji. Nambo naga ngakuwujila munyuma, mkupita kwandaŵi mpaka atande kwimba chenene. Atamose munduju ali ayiche pakuŵa namatetule pakwimba, ndaŵi sine mpaka alemwesyejepe yindu yine. Nambope, jwalakwe akusapitilisya kulijiganya kuti atendeje chenene yindu yayikusamlema. Mwakulandana ni yeleyi, ndaŵi sine m’wejisoni mpaka tutendeje ndamo sine syakwe syakusakala syatwaganisyaga kuti twalesile kutenda. Nambope ngatukusasosekwa kuwujila munyuma. Ndaŵi sine, wosopewe tukusaŵecheta kapena kutenda yindu yele panyuma pakwe tukusalijimbaga nayo magambo. Nambo naga ngatukuwujila munyuma, Yehofa chachitukamuchisya kuti tujongolele. (1 Pet. 5:10) Kwende tukambilane chisyasyo cha Petulo pakwamba ya kusosekwa kwa ungawujila munyuma. Chanasa chele Yesu ŵamlosisye Petulo atamose kuti jwalemwesyaga pa yindu yine, mpaka chitukamuchisye kupitilisya kumtumichila Yehofa.

YINDU YAJWALEMWESYAGA PETULO SONI UPILE WAJWAPATILE

Ana wawojo akatesile yamtuli yikaŵe kuti ŵasimene ni yindu yayamtendechele Petulo? (Alole ndime 4)

4. Mwakamulana ni Luka 5:​5-10, ana Petulo jwalisasile kuti ali mundu jwamtuli, nambi Yesu jwamsimichisye chichi?

4 Baibulo jangasala ligongo lyakwe Petulo jwalikolasile kuti ali “mundu jwakulemwa” kapena yakulemwa yayaliji munganisyo mwakwe. (Aŵalanje Luka 5:​5-10.) Nambo komboleka kuti jwaliji ali alemwisye yindu yine yekulungwa mnope. Mwamti Yesu jwamanyilile kuti Petulo akwamba kogopa mwine ligongo lyakulikayichila. Jwamanyililesoni kuti Petulo mpaka akombole kuŵa jwakulupichika. Myoyo, mwachinonyelo Yesu ŵamsalile Petulo kuti, “mkatenda woga.” Yajwatesile Yesu pakulosya kumdalila Petulo, yachenjile mnope umi wa Petulojo. Kaneko, Petulo yalumo ni Andileya juŵaliji m’chimwenegwe, ŵalesile masengo gakuwulaga somba ni kuŵa ŵakumkuya ŵa Mesiya. Yaŵasagwile jemanjaji yakamuchisye kuti apate upile wekulungwa mnope.—Maliko 1:​16-18.

5. Ana Petulo jwapatile upile wapi ligongo lyakumalana ni woga wajwakwete soni kukunda kuti aŵe jwakumkuya jwa Yesu?

5 Petulo jwasimene ni yindu yejinji yakusangalasya ligongo lyakuŵa jwakumkuya jwa Klistu. Jwalakwe jwakwete upile wakumwona Yesu ali mkwaposya ŵakulwala, kukoposya yiŵanda, nambosoni kwajimusya ŵandu ku chiwa. b (Mat. 8:​14-17; Maliko 5:​37, 41, 42) Petulo jwakwetesoni upile wakulola chindu chine chele komboleka nganachiliŵalila. Jwalakwe jwawuweni uchimbichimbi wachachikola Yesu pandaŵi jakuti aŵichidwe kuŵa Mwenye. (Maliko 9:​1-8; 2 Pet. 1:​16-18) Kusala yisyene, yindu yaŵayiweni Petulo ngamkanayiwona yikaŵe kuti nganasagula kuŵa jwakumkuya jwa Yesu. Ngatukukayichila kuti jwalakwe jwasangalele mnope kuyiwona kuti nganakunda kuti yakulepela yakwe yimlepelekasye kuyiwona yindu yambone yosopeyi.

6. Ana Petulo jwamalene mwachitema ni yakulepela yakwe? Alondesye.

6 Atamose kuti Petulo jwayiweni soni kupikana yindu yejinji, jwalakwe jwalagagape ni yakulepela yakwe. Kwende tulole yine mwa yindu yeleyi. Yesu ali alondesisye yachachijila pakulaga kaneko ni kuwulajidwa mwakamulana ni yajikusaŵecheta Baibulo, Petulo ŵamjigalile Yesu pambali nikutanda kumjamuka. (Maliko 8:​31-33) Nambosoni Petulo ni ŵandumetume achimjakwe ŵatamilaga kangana pakwamba ya jwali jwamkulungwa pasikati pawo. (Maliko 9:​33, 34) Pa chilo chakuti malaŵi gakwe Yesu chawulajidwe, Petulo jwakatile liwiwi lya jwamlume jwine. (Yoh. 18:10) Chilo chichocho, Petulo wamkamwile woga, mwamti kwa maulendo gatatu jwakanile kuti ngakummanyilila Yesu. (Maliko 14:​66-72) Yeleyi yatendekasisye kuti Petulo alile mwakulitendela chanasa.—Mat. 26:75.

7. Ana Yesu ali ajimwiche ku chiwa ŵampele upile wamtuli Petulo?

7 Yesu nganamleka Petulo jwele pandaŵijo jwaliji ali atengwiche. Mwamti Yesu ali ajimwiche ku chiwa, jwampele Petulo upile wakuti alosye naga akusamnonyela. Yesu ŵamŵendile Petulo kuti asisamalileje ngondolo syakwe. (Yoh. 21:​15-17) Petulo jwajitichisye kukamula masengo gaŵampele Yesuga. Jwalakwe jwasimanikwe nawo ku Yelusalemu palisiku lya Pentekosite, mwamti jwaliji mu gulu ja ŵandu ŵandanda kusagulidwa ni msimu weswela.

8. Ana Petulo jwalemwisye chichi pajwaliji ku Antiyokeya?

8 Petulo jwalimbanagape ni yakulepela yakwe atamose pajwaŵele Mklistu jwamsagulwe. Mwachisyasyo, mu 36 C.E., Mlungu ŵamtumisye Petulo kwa Koneliyo jwele nganaŵa Myuda. Ali kweleko, Mlungu ŵamsagwile Koneliyo ni msimu weswela yayapeleche umboni wakuti “Mlungu jwangali lusagu” ligongo ŵandu ŵele nganaŵa Ayuda ŵatandite kola upile wakuŵa mu mpingo wa Chiklistu. (Mase. 10:​34, 44, 45) Panyuma pa yeleyi, Petulo jwatandite kulya yimpepe ni ŵandu ŵele nganaŵa Ayuda yayaliji yakuti nganiyitendekwejepo munyumamo. (Agal. 2:12) Nambope, Aklistu ŵane ŵa Chiyuda ŵayiwonaga kuti nganaŵa alile yimpepe ni ŵandu ŵamitundu jine. Myoyo paŵayiche ŵandu ŵane ŵakutyochela ku Antiyokeya ŵaŵakwete nganisyo syelesi, Petulo jwalesile kulya ni ŵandu ŵamitundu jine ŵaŵatandite Chiklistu. Komboleka jwatesile yeleyi pakogopa kwakuŵasya Aklistu ŵa Chiyudawo. Nambo ndumetume Paulo pajwayiweni yeleyi, ŵamjamwiche Petulo pameso pa ŵanduwo. (Agal. 2:​13, 14) Atamose kuti Petulo jwalemwisye pandaŵiji, jwalakwe nganawujila munyuma. Ana chichi chachamkamuchisye jwalakwe kuti akawujila munyuma?

ANA CHICHI CHACHAMKAMUCHISYE PETULO KUTI AKAWUJILA MUNYUMA?

9. Ana lilemba lya Yohane 6:​68, 69 likusalosya chamtuli kukulupichika kwa Petulo?

9 Petulo jwaliji jwakulupichika, mwamti nganakunda chilichose kumtendekasya kuwujila munyuma. Mwachisyasyo, pandaŵi jine Petulo jwalosisye kulupichika Yesu pajwaŵechete yindu yele ŵane mwa ŵakumkuya ŵakwe nganayipikanichisya. (Aŵalanje Yohane 6:​68, 69.) Mmalo mwakwembecheya kuti Yesu ŵalondechesye yajwagopolelaga, ŵakulijiganya ŵakwe ŵajinji ŵalesile kumkuya. Nambo Petulo nganatenda yeleyo. Jwalakwe jwamanyililaga kuti Yesupe ni jwakwete “maloŵe gakupeleka umi wangamala.”

Ana yajwatesile Yesu pakumdalila Petulo yikwalimbikasya chamtuli wawojo? (Alole ndime 10)

10. Ana Yesu jwalosisye chamtuli kuti jwamdalilaga Petulo? (Alole chiwulili.)

10 Yesu nganamleka Petulo. Pa chilo chakuti malaŵi gakwe chawulajidwe, Yesu jwamanyililaga kuti Petulo ni ŵandumetume ŵane chamleche jika. Atamose yaliji myoyo, Yesu jwakwete chikulupi chakuti Petulo chachipitilisya kuŵa jwakulupichika. (Luk. 22:​31, 32) Yesu jwamanyililagasoni kuti “mtima uli wakusachilila, nambo chilu chili changali machili.” (Maliko 14:38) Myoyo, atamose kuti Petulo jwakanile kuti ngakummanyilila Yesu, nambope Yesu nganamleka Petulojo. Mwamti Yesu ali ajimwiche ku chiwa jwawonechele kwa Petulo pajwaliji jika. (Maliko 16:7; Luk. 24:34; 1 Akoli. 15:5) Kusala yisyene, yeleyi yamlimbikasisye mnope Petulo ligongo pandaŵiji jwaliji ali akwete chanasa chekulungwa.

11. Ana Yesu jwamsimichisye chamtuli Petulo kuti Yehofa chachimkamuchisya?

11 Yesu jwamsimichisye Petulo kuti Yehofa chachimkamuchisya. Yesu ali ajimwiche ku chiwa, jwatesilesoni chakusimonjesya chine pameso pa Petulo ni ŵandumetume ŵakwe ŵane. Jwalakwe jwakamuchisye jemanjajo kuwulaga somba mwakusimonjesya. (Yoh. 21:​4-6) Ngatukukayichila kuti chakusimonjesyachi chamkamuchisye Petulo kumanyilila kuti Yehofa chachimpa yindu yakusosechela. Kombolekasoni kuti Petulo jwakumbuchile maloŵe ga Yesu gakuti Yehofa chachipeleka yakusosechela kwa ŵandu ‘ŵakusosasosa chandanda Uchimwene.’ (Mat. 6:33) Yeleyi yamkamuchisye Petulo kuti alipelecheje mnope pa masengo gakulalichila mmalo mwakulipeleka pa masengo gakuwulaga somba. Jwalakwe jwalalichile mwakulimba mtima palisiku lya Pentekosite mu 33 C.E., mwamti jwakamuchisye ŵandu ŵajinji kupikanila ngani syambone. (Mase. 2:​14, 37-41) Kaneko, Petulo jwakamuchisye Asamaliya soni ŵandu ŵamitundu jine kuŵa ŵakumkuya ŵa Klistu. (Mase. 8:​14-17; 10:​44-48) Kusala yisyene, Yehofa ŵamkamulichisye masengo Petulo pakwakamuchisya ŵandu ŵa mitundu josope kwika mu mpingo wa Chiklistu.

ANA TUKULIJIGANYA CHICHI?

12. Ana chisyasyo cha Petulo mpaka chitukamuchisye chamtuli patukulaga kumalana ni yakulepela yetu?

12 Yehofa mpaka atukamuchisye kuti tukawujila munyuma. Mpaka yitusawusyeje kwawula pasogolo mnopemnope naga tuŵele tuli mkulimbana ni yakulepela yetu kwandaŵi jelewu. Nambosoni ndaŵi sine yakulepela yetu mpaka yiwonecheje kuŵa yekulungwa pakulandanya ni ya Petulo. Nambope, Yehofa ali jwakoseka kutukamuchisya kuti tukawujila munyuma. (Sal. 94:​17-19) Mwachisyasyo, m’bale jwine mkanalijiganye yisyesyene jwakwete chisyoŵe chakugonana achalumepe kwa yaka yejinji. Nambo jwalakwe jwalesile ndamo jakusakalaji. Nambope, ndaŵi sine jwalimbanaga ni nganisyo syakumbila kutendasoni yakusakalayi. Ana ni chichi chachamkamuchisye kuti akawujilasoni ku ndamoji? Jwalakwe jwatite, “Yehofa akusatupa machili. Mwamti ni chikamuchisyo cha Yehofa . . . , nayiweni kuti yili yakomboleka [kupitilisya] kutenda yakusasaka jwalakwe . . . Yehofa akungamulichisya masengo. Mwangasamala kandu ya ungali umlama wangu jwalakwe akungamuchisyape.”

M’bale Horst Henschel jwatandite utumiki wandaŵi syosope pa 1 Januwale, 1950. Ana akuganisya kuti jwalakwe jwaligambile pakamulichisya masengo umi wakwe pakumtumichila Yehofa? (Alole ndime 13, 15) d

13. Ana mpaka tumsyasye chamtuli Petulo mwakamulana ni yayili pa Masengo 4:​13, 29, 31? (Alole chiwulili.)

13 Mpela mwatuyiwonele, Petulo jwagwilile mchitega chakwajogopa ŵandu maulendo gejinji. Nambo panyuma pakumŵenda Mlungu, jwalakwe jwakombolaga kutenda yindu mwakulimba mtima. (Aŵalanje Masengo 4:​13, 29, 31.) M’wejisoni mpaka tukombole kumalana ni woga. Aganichisye yayamtendechele m’bale jwine jwachinyamata juŵatamaga ku Germany mu ulamusi wa Nazi lina lyakwe Horst. Pandaŵijo ŵandu ŵalamulidwe kuti pakukomasyana akamulichisiyeje masengo maloŵe gagagopolelaga kuti “Hitler chachitukulupusya.” Atamose kuti m’baleju jwamanyililaga kuti kuŵecheta maloŵega kuli kulemwa, ndaŵi syejinji jwaŵechetaga maloŵega ligongo lyakwajogopa achimjakwe ŵa kusukulu soni atichala ŵakwe. Nambo mmalo mwakumkalipila, achinangolo ŵakwe ŵapopelaga najo yalumo, kumŵenda Yehofa kuti amkamuchisye kuŵa jwakulimba mtima. M’bale Horst jwakombwele kuŵa jwakulimba mtima ligongo lya kumdalila Yehofa soni chikamuchisyo chaŵampele achinangolo ŵakwe. Mwamti kaneko jwalakwe jwasasile kuti, “Yehofa nganandeka.” c

14. Ana achakulungwa ŵa mumpingo mpaka ŵalimbikasye chamtuli ŵandu ŵatengwiche?

14 Yehofa ni Yesu nganaŵa atulesile. Panyuma pakuti amkanile Yesu, Petulo jwasosekwaga kusagula yindu yakusosekwa mnope. Jwalakwe jwasosekwaga kusagula kuleka kuŵa jwakulijiganya jwa Yesu kapena kupitilisya kumkuya. Yesu jwaliji ali apopesile kwa Yehofa kuti chikulupi cha Petulo chikamala. Mwamti Yesu jwamsalile Petulo yajwaŵendileyi soni jwasasile kuti akwete chikulupi chakuti nombe najo chachalimbisya ŵakulupilila achimjakwe. (Luk. 22:​31, 32) Mwangakayichila kuganichisya maloŵe ga Yesuga kwamlimbikasyaga mnope Petulo. Myoyo, patukusosekwa kusagula yindu yakusosekwa mnope paumi wetu, Yehofa mpaka akamulichisye masengo achakulungwa ŵa mumpingo kuti atulimbikasye. (Aef. 4:​8, 11) Jwamkulungwa jwa mumpingo jwine jwatumichile kwa ndaŵi jelewu, lina lyakwe Paul aŵele ali mkwalimbikasya ŵane. M’baleju aŵele ali mkwaŵenda ŵandu ŵakulikayichila kuganichisya yaŵatite Yehofa pakwawutila mgulu jakwe. Kaneko akusiŵasimichisya kuti Yehofa nganaŵa ŵalesile ligongo lyakuti akusiŵanonyela mnope. M’baleju jwatite, “Naweni ŵandu ŵajinji ŵakulikayichila ali mkwawula pasogolo ni chikamuchisyo cha Yehofa.”

15. Ana maloŵe ga pa Mateyu 6:33 gakwanilichikwe chamtuli kwa Petulo soni kwa M’bale Horst?

15 Mpela yaŵatite Yehofa pakumkamuchisya Petulo ni ŵandumetume ŵane mwakwapa yakusosechela yawo, jwalakwe ali jwakoseka kutukamuchisyasoni naga tukulongosya yindu ya Uchimwene paumi wetu. (Mat. 6:33) Panyuma pa Ngondo Jaŵili ja Pachilambo Chosope, M’bale Horst jwatumkolasile kundanda jula jwaganisisye yakutenda upayiniya. Nambo jwalakwe jwakayichilaga naga mpaka akwanisye utumikiwu ligongo jwaliji jwakulaga mnope. Ana jwatesile chichi? Jwalakwe jwaganisisye yakumpasya Yehofa mwakulalichila wiki josope jaŵaliji pa wiki japadela. Kumbesi kwa wikijo, jwakulolela dela jwampele m’baleju mbiya nambo nganamsalila kwasyatyochele. Yeleyi yamsimonjesye mnope M’bale Horst. Mbiyasi syaliji syakwanila kumkamuchisya pa utumiki wakwe wa upayiniya kwa myesi jakuŵalanjika. M’bale Horst jwawuweni mtukawu kuŵa umboni wakusimichisya kuti Yehofa ali jwakoseka kumkamuchisya. Mwamti kwa umi wakwe wosope aŵele mkuŵika Uchimwene wa Mlungu pamalo gandanda.—Mala. 3:10.

16. Ligongo chichi yajwalembile Petulo soni chisyasyo chakwe yili yakusosekwa mnope kwa m’weji?

16 Kusala yisyene, Petulo jwasangalele mnope ligongo lyakuti ali amŵendile Yesu kuti akamŵandichila, Yesujo nganatyoka. Mwamti Yesu jwapitilisye kumjiganya Petulo kuti aŵepe ndumetume jwakulupichika soni chisyasyo chambone kwa Aklistu achimjakwe. Yindu yele Yesu ŵamjiganyisye Petuloyi mpaka yitukamuchisye m’weji mmatala gejinji. Petulo jwasasile yine mwa yindu yeleyi mu yikalata yakwe yiŵili yakwawula ku mipingo ja mu yaka 100 yandanda. Mungani jakuyichisya tuchilijiganya yindu yine kutyochela mu yikalata yeleyi soni tuchilola yampaka tujile pakuyikamulichisya masengo masiku agano.

NYIMBO NA. 126 M’ŵe Mesope, Ŵakutamilichika Soni Ŵakulimbangana

a Nganiji ajilembile kuti jakamuchisye ŵandu ŵakusalijimba magambo ligongo lya yakulepela yawo. Mwamti chijakamuchisye jemanjaji kumanyilila kuti mpaka akombole kumalana ni kulikayichila ni kupitilisya kumtumichila Yehofa mwakulupichika.

b Malemba gejinji gagali mu nganiji gatyochele mu buku ja Ngani Syambone ja Maliko. Jwalakwe jwalembile yajwapikene kutyochela kwa Petulo juŵayiweni yakutendekwayi.

c Alole mbili ja M’bale Horst Henschel jajikwete mtwe wakuti, “Ndinalimbikitsidwa ndi Kukhulupirika kwa Banja Lathu kwa Mulungu” mu Ajimuche! ja Chichewa ja Malichi 8, 1998.

d KULONDESYA CHIWULILI: Chiwulili chakuwanichisyachi, chikulosya yaŵatendaga achinangolo ŵa M’bale Horst Henschel pakupopela najo yalumo soni kumkamuchisya kuti aŵe jwakulimba mtima.