1, 2. Ana masiku agano ŵacinyamata akusimana ni yakusawusya yatuli, soni ana cici campaka atende kuti amalane nayo?

MWANACE jwine jwa ku Britain ŵamsalile mlongo jwacinandipile jwaŵaliji najo mkalasi yalumo kuti, “Mkuwoneka kuti mli ŵakalamuka pakumkulupilila Mlungu.” M’bale jwine jwa ku Germany ŵalembile kuti, “Aciticala ŵangu akusajiwona ngani ja m’Baibulo jakwamba yakupanganyikwa kuŵa mpela adisi. Soni akusiŵalimbikasya ŵakulijiganya kulupilila kuti yaumi yatesile kucenga kutyocela ku yindu yine yaumi.” Mlongo jwine jwacinandipile jwa ku France ŵasasile kuti, “Aciticala ŵa ku sukulu jangu akusasimonga kuti pana ŵanace ŵane ŵakusajikulupililape Baibulo.”

² Ŵandu ŵajinji masiku agano ŵangakulupilila kuti Mlungu ni juŵatupanganyisye. Wawojo mpela jwacinyamata jwakutumicila Yehofa kapena jwakulijiganya ya jwalakwe, ndaŵi sine mpaka aganicisyeje yampaka atende kuti asimicisye naga Mlungu ŵatupanganyisye m’weji. Naga yili m’yoyo, pana yampaka atende kuti alimbisye cikulupi cawo kuti ciŵe camacili. Cindu candanda campaka atende cili kamulicisya masengo lunda lwaganicisya lwele Mlungu ŵatupele. Lunda lwaganicisyalu ‘lucitulolela’ soni lucituteteya ku yijiganyo yaunami yakucilambo yampaka yijonanje cikulupi cetu.—Aŵalanje Miyambo 2:10-12.

3. Ana citutagulilane yatuli mu nganiji?

³ Cikulupi cisyesyene cikusajegamila pa kumanyilila cenene usyesyene  wakwamba Mlungu. (1 Tim. 2:4) M’yoyo, patukuŵalanga Maloŵe ga Mlungu soni mabuku getu gaciklistu ngatukusosekwa kuŵalanga mwakuwutuka. Tuganicisyeje yatukuŵalangayo kuti tuyipikanicisye. (Mat. 13:23) Kwende tulole mwele kutenda yeleyi mpaka kutukamucisye kulimbisya cikulupi cetu kwa Yehofa, mkupanganya jwetu, nambosoni kusimicisya kuti Baibulo jili jakutyocela kwa Mlungu.—Ahe. 11:1.

4. Ligongo cici kulupilila Mlungu soni mwawatandile umi ndaŵi syosope kukusasaka kola cikulupi, soni ana wosopewe tukusosekwa kutenda cici?

⁴ Ana jwine jwakwe pakwete piŵasalile yakuti jwalakwe akusakulupilila kuti yaumi yatesile kucenga kutyocela ku yindu yine yaumi ligongo lyakuti ŵasayansi akusasala kuti yeleyi yili yisyene, soni kuti kulupilila Mlungu kuli kwakwegamila cikulupi? Ŵandu ŵajinji akusaganisya mwa litala lyeleli. Nambo m’weji tukusosekwa kumbucila kuti, cinga kulupilila Mlungu kapena yakuti yaumi yatesile kucenga kutyocela ku yindu yine yaumi, yosopeyi yikusasaka cikulupi. Ligongo cici tukusala m’yoyo? Ligongo lyakuti pangali jwalijose jwaŵam’weni Mlungu kapena kuciwona cinecakwe cili mkupanganyidwa. (Yoh. 1:18) Soni pangali mundu jwalijose cinga jwa sayansi kapena iyayi juŵaciweni cindu cine ca umi cili mkucenga ni kuŵa cindu cine. Mwambone, pangali jwaŵaliweni lijoka lili mkucenga ni kuwa ndembo. (Yobu 38:1, 4) M’yoyo, wosopewe tukusosekwa kuwungunya mwakusokoka kuti tupate maumboni gakwe ni ganicisya yatupatileyo mkanitusimicisye. Pakusala ya yakupanganyikwa, Paulo ŵalembile kuti, “Ndamo sya Mlungu jwangawoneka ni meso sikuwonecela cenene. Ndamo sya Mlungu syelesi, atamose macili gakwe gangamala soni umlungu wakwe, yikuwonecela m’yindu yaŵapanganyisye.”—Alo. 1:20.

5. Ana yindu yapi yampaka yitukamucisye kulijiganya yejinji pakwamba ya yakupanganyikwa?

⁵ “Patukusalola yakupanganyikwa ni kuyiganicisyaga mwakusokoka, tukusalola kuti cilicose ŵacipanganyisye mwakusimonjesya. Ligongo lyakola cikulupi tukusamanyilila kuti kwana mkupanganya atamose kuti jwalakwe ali jwangawoneka. Tukusamanyilila kuti jwalakwe akwete ndamo syambone soni ali jwalunda mnope. (Ahe. 11:3, 27) Likuga lya Yehofa lipelece yindu yejinji yakutukamucisya. Yine mwa yinduyi yili fidiyo jakuti The Wonders of Creation Reveal God’s Glory, tumabuku twakuti Was Life Created? ni The Origin of Life—Five Questions Worth Asking, soni buku jakuti Is There a Creator Who Cares About You? Nambosoni tukusapocela cakulya cambone kupitila m’magasini getu. Ndaŵi syejinji Magasini  ga Ajimuce! gakusakola ngani syakutagulilana ni ŵandu ŵaŵaliji ŵasayansi soni ŵane ŵakusasala ligongo lyakwe ŵatandite kulupilila Mlungu. Ngani syakuti “Ana Apali Juŵayipanganyisye?” siŵele sili mkusala yisyasyo yakusimonjesya pakwamba ya yakupanganyikwa ya m’cilamboci. Ndaŵi syejinji ŵasayansi pakusaka kupanganya cindu akusajigalila ku yakupanganyikwa yakusimonjesyayi.

6. Ana pana umbone watuli wampaka tupate naga tukamulicisya masengo yindu yalitupele likuga, soni ana wawojo yakamucisye catuli?

⁶ M’bale jwine jwa ku United States jwakwete yaka 19, ŵasasile pakwamba ya tumabuku tuŵili twatutukolasile mu ndime 5 tula kuti, “Tumabukutu tuli twakusosekwa mnope kwa une. Mbele ndili mkutuŵalanga mwakuwilisyawilisya.” Mlongo jwine jwa ku France ŵalembile kuti, “Ngani syakuti ‘Ana Apali Juŵayipanganyisye?’ sikusandesya lung’wanu mnope. Sikusalosya kuti mundu mpaka alinjilile kupanganya cindu cine, nambo ngaŵa mkombola kulinganya mwakulandana ni yakupanganyikwa ya m’cilamboci.” Acinangolo ŵa msikana jwine ku South Africa jwakwete yaka 15, ŵasasile kuti, “Ndaŵi syejinji mwanace jwetu jwamkongwe, cindu candanda cakusaŵalanga m’magasini ga Ajimuce! cili ngani ja kutagulilana ni ŵandu.” Nambi wuli wawojo? Ana akusakuwona kusosekwa kwa kuŵalanga yindu yeleyi? Mpaka yakamucisye kuti cikulupi cawo ciŵe mpela citela cacikwete miciga jakwawula pasi mnope. Mwalitala lyeleli, cikulupi cawo ciciŵa cakulimba mnope mwati cacikombola kana yijiganyo yaunami yayili mpela mbungo.—Yer. 17:5-8.

7. Ligongo cici Mlungu akusasaka kuti tukamulicisyeje masengo lunda lwetu lwaganicisya?

⁷ Ana kuli kulemwa kuwusya yiwusyo yakwayana ni Baibulo? Iyayi. Yehofa akusasaka kuti akamulicisyeje masengo ‘lunda lwawo lwaganicisya’ kuti ajimanyilile cenene Baibulo soni kupata maumboni gakuti jili jakutyocela kwa Mlungu. Jwalakwe ngakusasaka kuti akulupilileje Baibulo ligongo lyakuti ŵane akusajikulupilila. M’yoyo, akamulicisyeje masengo lunda lwawo lwaganicisya kuti amanyilileje yisyesyene yakwe. Yeleyi mpaka yakamucisye kola cikulupi cisyesyene. (Aŵalanje Aloma 12:1, 2; 1 Timoteo 2:4.) Litala limpepe lyakwanilicisya yeleyi lili kuŵalanga mbali jinejakwe ja m’Baibulo jatukusaka kuti tujipikanicisye cenene.

8, 9. (a) Ana ŵane akusanonyela kulijiganya ngani syapi m’Baibulo? (b) Ana ŵandu ŵane ŵapatile umbone watuli ligongo lyaganicisya mwakusokoka yaŵaŵalasile?

⁸ Ŵandu ŵane akusanonyela kulijiganya mbali jine ja Baibulo jajikwete yakulocesya. Kapena akusawanicisya yakutendekwa ya m’Baibulo ni yakusasala ŵandu ŵakusalijiganya ya mbili jakala, ŵasayansi kapena ŵane ŵakusalijiganya ya utame wa ŵandu. Mwambone, yakulocesya yakusosekwa kuyiganicisya yikusimanikwa pa Genesis 3:15. Lilembali likusasala ya cakulocesya candanda caŵatesile Mlungu, cacili kulosya kuŵajilwa kwa ulamusi wakwe wekulungwa mnope soni kuswejesya lina lyakwe kupitila mu Ucimwene wakwe. Lilembali likulosyasoni cenene mwele Yehofa cacimacisya yakusawusya yosope yaŵele ali mkusimana nayo ŵandu kutandila ndaŵi ja Adamu ni Hawa. Ana mpaka alijiganye catuli lilemba lya Genesis 3:15? Litala limo lili kupata malemba gane ga m’Baibulo gagakulosya mwele Mlungu panandipanandi cacikwanilisya yakulocesyayi. Kaneko awungunye ndaŵi jaŵalembile malembago soni kamulana kwakwe. Yeleyi mpaka yakamucisye kuti asimicisye kuti yakulocesya ya m’Baibulo soni ŵakulemba ŵakwe ‘ŵalongoleledwe ni msimu weswela.’—2 Pet. 1:21.

⁹ M’bale jwine jwa ku Germany ŵasasile kuti, “Buku jilijose ja m’Baibulo jikusasala yakwamba Ucimwene. Yili m’yoyo atamose kuti Baibulo jalembekwe ni acalume 40. Ŵajinji mwa ŵanduŵa ŵatemi mu ndaŵi syakulekanganalekangana soni nganamanyiganaga.” Mlongo jwine jwa ku Australia ŵaŵalasile ngani jakulijiganya mu Sanja ja Mlonda ja December 15, 2013, jajasalaga gopolela kwa Pasaka. Jwalakwe ŵayiweni kuti cakutendekwa celeci cili cakamulana mnope ni yayili pa lilemba lya Genesis 3:15 soni yakwamba kwika kwa Mesiya. Mlongojo ŵalembile kuti “Yanalijiganyisyeyo yangamucisye kumanyilila kuti Yehofa ali jwakusimonjesya mnope. Natesile lung’wanu mnope kulola kuti jwalakwe ŵalinganyisye ya Pasaka mu ndaŵi ja  Ayisalayeli nambo ni kuja kwanilicikwa mwa Yesu. Naganicisye mwakusokoka mnope mwele cindimba ca Pasaka caliji capajika.” Ligongo cici mlongoju ŵapikene mumtima cati m’yoyo? Jwalakwe ŵaganicisye mwakusokoka yaŵaŵalasileyo mwati ‘ŵayipikanicisye.’ Yeleyi yamkamucisye kuti alimbisye cikulupi cakwe soni am’ŵandicile mnope Yehofa.—Mat. 13:23.

10. Ana kuwona mtima kwa ŵakulemba Baibulo mpaka kulimbisye mwatuli cikulupi cetu?

¹⁰ Cindu cine campaka cilimbisye cikulupi cetu cili kuganicisya ya kulimba mtima soni kuwona mtima kwa acalume ŵaŵalembile Baibulo. Ŵakulemba ŵajinji ŵakala ŵagambaga kulemba yindu yambone yakwamba acimlongola ŵawo nambosoni yilambo yawo. Nambo ŵakulocesya ŵa Yehofa ŵaŵecetaga yisyesyene ndaŵi syosope. Ŵaliji ŵakusacilila kusala yakulepela ya ŵandu ŵawo, atamose mayimwene gawo. (2 Mbiri 16:9, 10; 24:18-22) Nambosoni nganasisaga yakulepela yawo, soni ya ŵakutumicila ŵane ŵa Mlungu. (2 Sam. 12:1-14; Maliko 14:50) M’bale jwine jwa ku Britain ŵaŵecete kuti, “Kuwona mtima kweleku kuli kwakusoŵa. Yeleyi yikwamba kutusimicisya kuti Baibulo jili jakutyocela kwa Yehofa.”

11. Ana ŵacinyamata mpaka ajendelecele catuli kuyamicila malamusi gakutulongola ga m’Baibulo?

¹¹ Ligongo lya malamusi gakutulongola gagakusasimanikwa m’Baibulo, ŵajinji asimicisye kuti Baibulo jalembedwe mwakusalilidwa ni Mlungu. (Aŵalanje Salimo 19:7-11.) Mlongo jwine jwacisikana jwa ku Japan ŵalembile kuti, “Liŵasa lyetu palyatendaga yindu mwakamulana ni yijiganyo ya m’Baibulo, twaŵaga ŵakusangalala mnope. Twaŵaga pa mtendele, twakamulanaga soni twanonyelanaga.” Baibulo jikusatuteteya kuti tukakulupililaga yindu yaunami yayikwatendekasya ŵandu ŵajinji kuŵa acikapolo. (Sal. 115:3-8) Mwambone, ŵandu ŵajinji ŵakusati kwangali Mlungu akusiŵatendekasya ŵandu kuti alambileje yindu ya m’cilamboci. Ŵanduŵa akusati m’weji mpaka tukole sogolo jambone mwangajegamila mundu jwine. Nambo jemanjaji ngakusakombola kwapa ŵandu cembeceyo cambone pakwamba ya msogolo.—Sal. 146:3, 4.

12, 13. Ana litala lyambone lyapi lyakutagulilana ni acimjetu, aciticala, kapena ŵane ngani jakwamba yakupanganyikwa kapena Baibulo?

¹² Ana mpaka atagulilane catuli ni ŵandu mwakamula mtima pakwamba ya yakupanganyikwa soni Baibulo? Candanda, ngakusosekwa kwanguya ganisya kuti akumanyilila yosope yakusakulupilila ŵandu. Ŵandu ŵane akusakulupilila kuti yaumi yatesile kucenga kutyocela ku yindu yine yaumi, nambo akusakulupililasoni kuti Mlungu apali. Jemanjaji akusaganisya kuti Mlungu ŵatendekasisye kuti yaumi yine yipagwe kutyocela ku yindu yine yaumi. Ŵane akusaŵeceta kuti akusakulupilila yakuti yaumi yatesile kucenga kutyocela ku yindu yine yaumi ligongo lyakuti kusukulu akusajiganya yeleyi. Nambo ŵane ŵalesile kulupilila Mlungu ligongo ŵatengwice ni dini. M’yoyo naga tukutagulilana ni mundu mwawatandile umi, ndaŵi syejinji yikusaŵa cenene kutanda ni kum’wusya mundujo yiwusyo. Awungunyeje yakusakulupilila mundujo. Kaneko mundujo pakuŵeceta akusosekwa kumpikanilaga nipo jwalakwe caciŵa jwakusacilila kwapikanila wawojo.—Tito 3:2.

¹³ Naga mundu jwine akuŵeceta kuti tuli ŵakupwambwana ligongo lyakuti tukusakulupilila kuti kwana mkupanganya, ana tukusosekwa kumjanga catuli? Mwaucimbicimbi tukusosekwa kumsalila mundujo kuti atusalile mwawatandile umi. Mpaka tumsalile kuti, caumi candanda kuti cijendelecele kusimanikwa casosekwaga kuti cikomboleje kupanganya yaumi yijakwe yakulandana ni celeco. Mundu jwine jwamlijiganye mnope ŵaŵecete kuti, yeleyi kuti yikombolece pasosekwaga (1) cindu camti mpela lipende cakuteteya, (2) kuti cikomboleje kola macili mwajikape ni kugakamulicisya masengo, (3) kuti cikole utenga wakusala kawonece soni kakule, soni (4) kuti cikomboleje kusunga utengawo. Jwalakwe ŵajonjecesye kuti, “Ŵandu ŵajinji akusasoŵa cakuŵeceta pakulola mwawatandile umi, atamose wa yakupanganyikwa yamwanamwana.”

14. Ana mpaka atende wuli pakuyiwona kuti nganakosecela kutagulilana ni ŵandu pakwamba yakuti yaumi yacenjile kutyocela ku yindu yine yaumi kapena yakwamba yakupanganyikwa?

 ¹⁴ Naga akulipikana kuti nganakosecela kutagulilana ni ŵandu pakwamba yakuti yaumi yacenjile kutyocela ku yindu yine yaumi kapena yakwamba yakupanganyikwa, komboleka kulinga kutagulilana nawo pakamulicisya masengo yaŵalembile Paulo. Jwalakwe ŵalembile kuti,“ Nyumba jilijose jikwete mundu jwaŵajitaŵile, nambo jwaŵataŵile yindu yosope ali Mlungu.” (Ahe. 3:4) Kutagulilana kweleku mpaka kuŵe kwakamucisya. Kusala yisyene, ngaŵa mkupikanicisya mwaŵayipanganyile yaumi kulekangana ni mwatukusataŵila nyumba. Yeleyi yikulosya kuti jwaŵapanganyisye yaumi ali jwalunda mnope. Mpaka akamulicisyesoni masengo mabuku gakusala ya yakupanganyikwa. Mwambone, mlongo jwine ŵakamulicisye masengo tumabuku tuŵili twatutukolasile tula paŵatagulilanaga ni mnyamata jwine juŵasalaga kuti nganakulupililaga kuti Mlungu apali, nambo ŵakulupililaga kuti yaumi yacenjile kutyocela ku yindu yine yaumi. Pali papitile cijuma cimo, mnyamata jula ŵasasile kuti, “Sambano ngukulupilila kuti Mlungu apali.” Mnyamatajo ŵatandite kulijiganya Baibulo, kaneko ni kuŵa m’bale.

15, 16. Ana mpaka atagulilane wuli ni mundu jwakusakayicila pakwamba ya Baibulo, soni ni lisosa lyatuli?

¹⁵ Naga asimene ni mundu jwakusakayicila pakwamba ya Baibulo, mpaka akamulicisye masengo yatutagulilene ndime sipitesi. Komboleka kum’wusya kuti asale yakusakulupilila soni ngani sine syasikusamtesya lung’wanu mnope. (Miy. 18:13) Naga akusatenda lung’wanu ni yindu yasayansi, komboleka kumlosya songa sine syasikusimanikwa m’Baibulo pakulosya kuti yajikusasala Baibulo pangani ja sayansi ndaŵi syosope yikusaŵa yisyesyene. Ŵandu ŵane mpaka atende lung’wanu mnope patukwalosya kuti Baibulo jikusasala mbili jisyesyene ja yindu yayatendekwe kala soni yakulocesya yisyesyene. Kapena mpaka asale songa sine sya m’malamusi ga m’Baibulo mpela syaŵasasile Yesu pa Kulalicila kwa Petumbi.

¹⁶ Akusosekwa kumbucila kuti lisosa lyawo lyekulungwa liŵe kwatendekasya ŵandu kuti akole lung’wanu lwakulijiganya Baibulo ngaŵa kangana nawo. M’yoyo akusosekwa kupikanilaga mundujo pakuŵeceta. Pakuwusya yiwusyo akusosekwa kuwusyaga mwaucimbicimbi soni asaleje yakusakulupilila wawojo mwakulitimalika, mnopemnope pakuŵeceta ni ŵandu ŵacikulile. Naga wawojo akwacimbicisya, nombe nawo caciŵa ŵakusacilila kucimbicisya nganisyo syawo. Jemanjaji caciŵasoni ŵakusangalala mnope pakwawona kuti wawojo akusayimanyilila cenene yindu yakusakulupilila yele ŵacinyamata ŵajinji ŵangatenda. Akusosekwa kumbucilasoni kuti ngakusosekwa kwajanga ŵandu ŵakwamba kusaka kangana nawo kapena kunyosya yakusakulupilila.—Miy. 26:4.

17, 18. (a) Ana cici campaka cakamucisye ŵacinyamata kuti awutende usyesyene kuŵa wowowawope? (b) Ana ngani jakuyicisya tucitagulilana ciwusyo capi?

¹⁷ Mpaka tumanyilileje yijiganyo yandanda ya m’Baibulo, nambo tukusosekwa kutenda yejinji kupunda pelepa kuti tukole cikulupi cakulimba. Tukusosekwa kuwungunyaga Maloŵe ga Mlungu mwakusokoka mpela mwampaka tukuwungunyile cipanje cakusisika. (Miy. 2:3-6) Akamulicisyeje masengo cenene yida yayipali mu ciŵeceto cawo, mpela Watchtower Library ja pa DVD, LAYIBULALE YA PA INTANETI ja Watchtower, soni Watch Tower Publications Index kapena Kabuku Kakamucisya Kuwungunya Ngani ka Mboni sya Yehofa. Nambosoni akole cakulinga cakuti amalisye kuŵalanga Baibulo josope kwa caka cimo. Cindu cekulungwa mnope campaka cilimbisye cikulupi cetu cili kuŵalanga Baibulo. Jwakulolela mkuli jwine pakumbucila ndaŵi jaŵaliji jwacinyamata, ŵaŵecete kuti, “Cindu cimo cacangamucisye kusimicisya kuti Baibulo jili Maloŵe ga Mlungu caliji kuŵalanga Baibulojo mpaka kujimalisya. Ngani sya m’Baibulo syanalijiganyaga kutandila ndili mwanace nayice pakusipikanicisya cenene. Yeleyi yangamucisye kuti njawule pasogolo mwausimu.”

¹⁸ Acinangolo ali pamalo gambone gakwajiganya ŵanace ŵawo ya Yehofa. Ana mpaka ŵakamucisye catuli kuti alimbisye cikulupi cawo? Ngani jakuyicisya jicijanga ciwusyo celeci.