1, 2. (a) Ana yakuyicisya ya ungaligosa yili yamtuli? (b) Ligongo cici kuŵa ŵakuligosa kuli kwakusosekwa mnope masiku agano?

MLUNGU mpaka atukamucisye kuti tukole ndamo ja kuligosa. (Aga. 5:22, 23) Yehofa akusakombola kulilekasya pakutenda yindu. Nambo ŵanduwe, yikusatusawusya kuŵa ŵakuligosa ligongo lyakuti tuli ŵangali umlama. Yakusawusya yejinji yakusasimana nayo ŵandu masiku agano yikusatanda ni kulepela kulilekasya. Yakuyicisya yakwe, ŵandu akusalepela kutenda yindu yakusosekwa pandaŵi jakwe. M’yoyo, ŵangatenda cenene kumasengo kapena kusukulu. Yakuyicisya yine yili kuŵeceta yakusakala, kumwelesya ukana, ciwawa, kumasya ulombela, kujigala ngongole mwacisawawa, kola cisyoŵe cakumwa mitela jakusokonasya mtwe, kutaŵidwa, kulaga nganisyo, yilwele yakupelegana pagonana, soni yitumbo yapetinji ni yine yejinji.—Sal. 34:11-14.

² Yikuwoneka kuti ŵandu ŵangaligosa akusayikasya yakusawusya paumi wawo soni wa acimjawo. Apano kulepela kuligosa kukutupa mnope. Mwambone, kalakala ca m’ma 1940 ŵandu ŵalijisoni ŵangaligosa, nambo ŵakuwungunya apatile kuti apano ni payipundile mnope. Ŵakusalijiganya Maloŵe ga Mlungu ŵangasimonga mnope ni yeleyi ligongo Baibulo jasasile kala kuti ‘m’masiku gambesi’ ŵandu ŵajinji caciŵa “ŵangaligosa.”—2 Tim. 3:1-3.

3. Ligongo cici Aklistu akusosekwa kuŵa ŵakuligosa?

³ Ligongo cici tukusosekwa kuŵa ŵakuligosa? Kwende tulole  magongo gaŵili gekulungwa. Candanda, ŵajinji ayiweni kuti ŵandu ŵakusakombola kulilekasya ŵangasimana ni yakusawusya yekulungwakulungwa yejinji. Akusaganisya cenene, akusaŵa ŵakamulana ni acimjawo, ŵangatumbila mwacitema soni ŵangalagasika mnope nganisyo kulekangana ni ŵandu ŵangalilekasya. Caŵili, ŵandu ŵakusakombola kulilekasya soni kulikamula, Mlungu akusiŵanonyela. Adamu ni Hawa ŵalepele kutenda yeleyi, ni ligongo lyakwe Mlungu ŵalesile kwanonyela. (Gen. 3:6) Kutandila pandaŵijo mpaka apano ŵandu akulosyape mtima welewu. Ni agambe ganicisya yakusawusya yayipali ligongo lyangalosya ndamo jakusosekwaji!

4. Ana cici campaka calimbikasye wosope ŵayikwasawusya kulilekasya payindu yine?

⁴ Ŵandu ŵangali umlamawe yikusatusawusya kuti tuŵe ŵakuligosa. Yehofa akusamanyilila yeleyi mwamti akusaŵa jwakusacilila kutukamucisya kuti tumalane ni cisyoŵe cakumbila yakusakala. (1 Maf. 8:46-50) Mpela Mjetu jwacinonyelo, Yehofa akusiŵalimbikasya mwacinonyelo wosope ŵakusaka kumtumicila nambo ŵayikwasawusya kulilekasya payindu yine. Mungani ajino citutagulilane cisyasyo cambone ca Yehofa pangani jeleji. Nambosoni citutagulilane yisyasyo ya m’Baibulo ya ŵandu ŵaŵalosisye ndamoji soni ŵanganakombola kujilosya. Citutagulilanesoni songa syampaka situkamucisye kuti tuŵe ŵakuligosa.

5, 6. Ana Yehofa ŵapelece cisyasyo camtuli pangani jakuwukamula mtima?

⁵ Yehofa ali cisyasyo cambone pangani jakuwukamula mtima, ligongo jwalakwe ali jwamlama soni matala gakwe gosope gali gamlama. (Deut. 32:4) Atamose kuti m’weji nganituŵa ŵamlama, nambo tukusosekwape kutagulilana cisyasyo cakwe cambone cakuwukamula mtima. Yeleyi mpaka yitukamucisye kuti tukuyeje cenene cisyasyo cakweco. Ana yakutendekwa yapi yalosisye Yehofa kuti ali jwakuwukamula mtima?

⁶ Kwende tuganicisye yaŵatesile Yehofa, Satana ali amjimucile mumgunda wa Edeni. Mwangakayicila, yaŵatesile Satana pakumjimucila Mlungu yatendekasisye yakupanganyidwa yosope yausimu kwinani kusimonga, kutumbila soni kuliwona kuŵa yangasosekwa. Kombolekasoni kuti m’weji tukusapikana mwakulandanamu patukuganicisya yakusawusya yosope yakutendekasya Satana. Nambope Yehofa nganatenda yindu mwakuwutuka miyasi. Jwalakwe ŵajanjile pandaŵi jakuŵajilwa. Yehofa nganatumbila mwacitema, soni atesile yindu mwakuwusimana mtima ni kwimucila kuŵatesile Satana. (Eks. 34:6; Yobu 2:2-6) Ligongo cici Yehofa ŵatesile yeleyi? Yehofa akundile kuti papite ndaŵi ligongo ngakusaka kuti jwalijose ajonasice nambo ‘akusaka kuti wosope apitikuce mtima.’—2 Pet. 3:9.

7. Ana cisyasyo ca Yehofa cikutujiganya cici?

⁷ Cisyasyo ca Yehofa cikutujiganya kuti tukajanguyaga kuŵeceta kapena kutenda yindu mkanituganicisye kaje. Naga tukusaka kutenda yakusagula yakusosekwa mnope, candanda tukusosekwa kola ndaŵi jakwanila jakuganicisya. Tukusosekwa kuŵenda lunda kwa Yehofa kuti atukamucisye kuti tuŵecete kapena tusagule mwakuŵajilwa. (Sal. 141:3) Naga tutumbile kapena kutenguka, yikusaŵa yangasawusya kutenda yindu mwangaganicisya. Ŵandu ŵajinji aligambilepo ligongo lyakuti ŵaŵecete kapena kutenda yindu yine yakwe mkanaganicisye kaje.—Miy. 14:29; 15:28; 19:2.

8. (a) Ana kwapi kwampaka tupate yisyasyo yambone ya ŵandu ŵakuligosa? (b) Ana cici cacamkamucisye Yosefe pandaŵi jele ŵamkwakwe Potifala ŵasakaga kumkamulila? (Alole ciwulili cacili kundanda kwa nganiji.)

⁸ Ana m’Baibulo mwana yisyasyo yamtuli yakulosya kusosekwa kwa kuligosa? Komboleka  kuti akukumbucila yisyasyo yine ya m’Baibulo ya ŵandu ŵaŵalosisye kuligosa paŵalinjikwaga. Cisyasyo cimo cili ca Yosefe, mwanace jwa Yakobo. Jwalakwe ŵalosisye kuligosa paŵakamulaga masengo m’nyumba ja Potifala, juŵaliji jwamkulungwa jwa asilikali ŵa Falao. Ŵamkwakwe Potifala ŵatandite kumkumbila Yosefe juŵaliji ‘jwakuwoneka cenene.’ Kaneko, ŵatandite kumnyenjelela kuti agone najo. Nambo ana cici cacamkamucisye Yosefe kuti aŵambale kutenda yakusakala? Komboleka kuti jwalakwe jwaganicisyaga yakuyicisya yampaka yipagwe naga ali atesile yaŵasakaga jwamkongweju. Yeleyi yamkamucisye kuti atile, jwamkongweju paŵakamwile cakuwala cakwe. Jwalakwe ŵaŵecete kuti, “Ana mpaka yikombolece uli kuti une ndende cangalumbana cekulungwa mpela celeci, ni kumlemwecesya Mlungu?”—Gen. 39:6, 9; aŵalanje Miyambo 1:10.

9. Ana mpaka tukosecele camtuli kuŵambala yakulingwa?

⁹ Ana tukulijiganya cici pa cisyasyo ca Yosefe? Naga tusimene ni yindu yakututendekasya kasa malamusi ga Mlungu tukusosekwa kana. Ŵane ŵali Ŵamboni sya Yehofa apano, mundaŵi jamunyuma ŵalimbanaga ni cisyoŵe cakulya mnope, kumwa mnope ukana, kwemba sona, kumwa mitela jakusokonasya mtwe, kutenda yamsese ni yindu yine. Nambo atamose panyuma pakubatiswa, ndaŵi sine akusalimbanape kuti aŵambale ndamo syakalasi. Naga yeleyi yikwatendecela wawojo, akusosekwa kulilimbisya mwakola ndaŵi jakwanila jaganicisya yakuyicisya yakogoya yampaka yipagwe naga akulepela kuŵambala ndamojo. Mpaka alinje ganicisya mkanipaŵe yindu yampaka yalinje ni kusagula cile yampaka atende kuti ayiŵambale. (Sal. 26:4, 5; Miy. 22:3) Naga asimene ni cakulingwaco, akusosekwa kum’ŵenda Yehofa kuti ŵape lunda soni kuti aŵe ŵakuligosa.

10, 11. (a) Ana ŵacinyamata ŵajinji akusasimana ni yamtuli kusukulu? (b) Ana cici campaka cakamucisye Aklistu ŵacinyamata kuŵambala yakulemweceka?

¹⁰ Aklistu ŵajinji ŵacinyamata akusimana ni yakulingwa mpela yaŵasimene nayo Yosefe. Aganicisye yayamtendecele mlongo jwine lina lyakwe Kimberly. Acimjakwe ŵamkalasi ndaŵi syejinji ŵalilapililaga ligongo lyakuti ŵagonanaga ni acalume kumbesi kwa cijuma cilicose. Nambo Kimberly nganatendaga nawo yeleyi. Ndaŵi sine jwalakwe ŵaliwonaga mpela jwakusigalila, nambosoni acimjakwewo ŵam’wonaga mpela jwakupwambwana ligongo nganakola uganja. Nambo Kimberly jwamanyililaga kuti ŵacinyamata akusalinjidwa mnope ni yamsese. (2 Tim. 2:22) Acimjakwe ŵam’wusyaga naga nganagonejepo ni jwamlume. Yeleyi yampaga upile wakwasalila acimjakwewo ligongo lyakwe nganatendaga nawo yagonanayo. Tukwayamicila mnope Aklistu wosope ŵacinyamata ŵakulingalinga kuligosa ku yamsese, mwamti Yehofa nombe najo akusayamicila kwabasi!

¹¹ M’Baibulo mwanasoni yisyasyo ya ŵandu ŵaŵalepele kuligosa pa yamsese. Jikusasalasoni yakuyicisya yakogoya yaŵasimene nayo. Jwalijose jwakusimana ni yaŵasimene nayo Kimberly akusosekwa kuganicisya ngani ja mnyamata jwakuloŵela, jajili pa Miyambo caputala 7. Aganicisyesoni yaŵatesile Aminoni, ni yakuyicisya yakogoya yaŵasimene nayo. (2 Sam. 13:1, 2, 10-15, 28-32) Acinangolo akusosekwa kwakamucisya ŵanace ŵawo kuti aŵeje ŵakuligosa soni ŵalunda pangani jeleji. Litala lyambone lyakutendela yeleyi lili kutagulilana yisyasyo ya m’Baibuloyi pakulambila kwa peŵasa.

12. (a) Ana Yosefe jwatesile wuli kuti awukamule mtima acakulugwe paŵapite ku Iguputo? (b) Ana tukusosekwa kuwukamula mtima muyakutendekwa yapi?

¹² Pa ndaŵi jine, Yosefe ŵalosisyesoni cisyasyo cine cambone ca kuwukamula mtima. Acakulugwe paŵapite ku Iguputo kukusuma yakulya, Yosefe nganalimanyikasya mwacitema kwa  jemanjaji pakusaka kumanyilila yayaliji mumtima mwawo. Kaneko camkamwile canasa mwamti ŵapite kwajika ni kutanda kulila. (Gen. 43:30, 31; 45:1) Naga Mklistu mjetu kapena mundu jwatukusamnonyela atutendele yindu yakulemweceka, tukusosekwa kuwukamula mtima mpela muŵatendele Yosefe. Kutenda yeleyi mpaka kutukamucisye kuŵambala kutenda yindu mwangaganicisya. (Miy. 16:32; 17:27) Naga jwacinasi jwawo atyosyedwe mumpingo, akusasosekwa kuwukamula mtima kuti aŵambale kuŵecetana najo pa yindu yangasosekwa. Kuwukamula mtima panganiji kwangayika jika, nambo yili yakomboleka naga tukujigalila cisyasyo ca Mlungu soni kuya maloŵe gakwe.

13. Ana tukulijiganya cici pa yaŵatesile Daudi?

¹³ M’Baibulo mwana cisyasyo cine cakumanyika mnope ca Mwenye Daudi, juŵalosisyesoni kuwukamula mtima. Jwalakwe ŵakwete macili gakulamula, nambo ŵalosisye kuwukamula mtima pakutenda yindu ni Sauli soni Simeyi. (1 Sam. 26:9-11; 2 Sam. 16:5-10) Nambo, ndaŵi sine Daudi yamsawusyaga kuwukamula mtima. Tukumanyilila yeleyi kutyocela pa cakulemwa caŵatesile ni Batiseba, nambosoni yaŵasakaga kulitendela liŵasa lya Nabala ligongo lya mitulo ja Nabalajo. (1 Sam. 25:10-13; 2 Sam. 11:2-4) Nambope, mpaka tulijiganye kanekakwe kwa Daudi. Candanda, ŵakulolela ŵa m’likuga lya Mlungu akusosekwa kuŵa ŵakuwukamula mtima kuti akakamulicisyaga masengo ukumu wawo mwakulemweceka. Caŵili, jwalijose akalijegamilaga paganisya kuti nganaŵa atesile cakulemweceka.—1 Akoli. 10:12.

14. Ana m’bale jwine yamtendecele yamtuli, soni ligongo cici kuwusimana mtima payitendekwe mpela yeleyi kuli kwakusosekwa?

¹⁴ Ana tukusosekwa kutenda cici kuti tuŵe ŵakuwukamula mtima? Kwende tulole yayamtendecele m’bale jwine lina lyakwe Luigi. M’baleju ali mkwendesya galimoto jakwe, galimoto jine jagundile kunyuma kwa galimoto jakwejo. Atamose kuti mundu jwinejo ni juŵaliji jwakulemwa, nambo jwatandite kumlalatila Luigi mpaka kusaka kumputa. Luigi jwapopesile kwa Yehofa, kum’ŵenda kuti amkamucisye kuwukamula mtima. Soni jwalinjilile kumtamika mtima pasi mundujo, nambo nganaleka kulalatako. Luigi jwagambile kulemba nambala ja galimoto ja mundujo ni kwawulaga. Cijuma cakuyicisya, m’baleju ni ŵamkwakwe paŵapite ku ulendo wakuwilisya kwa jwamkongwe jwine, ŵasimene kuti ŵamkwakwe ŵaliji mundu juŵalalataga pamsewu jula. Mundujo jwatesile sooni mwamti jwapepesye. Kaneko jwamsalile Luigi kuti camkamucisye kuti galimoto jakwe ajilinganye mwacitema. Mundujo jwapikanile nawo maloŵe ga m’Baibulo soni jwasangalele mnope. Luigi jwawuweni umbone wa kuwukamula mtima palisiku lya ngosi lila.—Aŵalanje 2 Akolinto 6:3, 4.

15, 16. Ana kulijiganya Baibulo mpaka kwakamucisye mwamtuli wawojo ni liŵasa lyawo kuŵa ŵakuwusimana mtima?

¹⁵ Kulijiganya Baibulo mwamtawu soni mwakutamilicika mpaka kumkamucisye Mklistu kuŵa jwakuwusimana mtima. Akumbucileje maloŵe ga Mlungu kwa Yoswa gakuti, “Buku ja malamusiji jikatyoka pakamwa penu, soni mganicisyeje ya m’bukuji muusi ni cilo kuti mtende yosope mwakamulana ni yakulembekwa mwelemu, ligongo naga mkutenda yeleyi yindu yicimjendela cenene, soni cimcitenda yindu mwalunda.” (Yos. 1:8) Ana kulijiganya Baibulo mpaka kwakamucisye camtuli kuŵa ŵakuwukamula mtima?

¹⁶ Mungani ajino, tuyiweni kuti m’Malemba mwana yisyasyo yejinji yakulosya umbone wa kuwukamula mtima, soni kogoya kwa kulepela kutenda yeleyi. Yehofa jwakwete cakulinga pakusunga ngani syelesi. (Alo. 15:4) M’yoyo, luli lunda kusiŵalangaga nganisi, kulijiganya  ni kusiganicisyaga. Alinjeje kulola mwampaka akamulicisye masengo yalijiganyisyeyo paumi wawo soni peŵasa pawo. Am’ŵendeje Yehofa kuti ŵakamucisye kutenda yeleyi. Naga akuyiwona kuti akulepelape kulosya kuwukamula mtima pambali sine, am’ŵendeje Yehofa kuti ŵakamucisye, soni atendeje yiliyose yakomboleka kuti alimbane nayo. (Yak. 1:5) M’mabuku mwetusoni mpaka apate ngani syampaka syakamucisye pambali jeleji.

17. Ana acinangolo mpaka ŵakamucisye camtuli ŵanace ŵawo kuti aŵe ŵakuwukamula mtima?

¹⁷ Ana mpaka ŵakamucisye camtuli ŵanace ŵawo kuŵa ŵakuwukamula mtima? Acinangolo akusamanyilila kuti ŵanace ŵangapagwa ali ni ndamoji. Mwakulandana ni ndamo sine syosope syakusosekwa kwajiganya ŵanace ŵawo, cisyasyo cawo ca kuwukamula mtima mpaka cakamucisye ŵanacewo. (Aef. 6:4) M’yoyo, naga ŵanace ŵawo yikwalema kuŵa ŵakuwusimana mtima, aliwungunye naga akupeleka cisyasyo cambone kwa jemanjajo. Ayiwoneje yindu mpela, kulalicila mwakutamilicika, kusimanikwa pamisongano, soni kutenda kulambila kwa peŵasa kuŵa yakamucisya mnope. Akajogopaga kwakanya yine yakwe ŵanace ŵawo naga pakusosecela kutenda yeleyo. Yehofa jwam’ŵicile malile Adamu ni Hawa ni cakulinga cakuti acimbicisyeje ulamusi wakwe. M’yoyosoni, kwajamuka ŵanace ŵawo pampepe ni cisyasyo cawo cambone mpaka yakamucisye kuŵa ŵakuwukamula mtima. Kwajiganya ŵanace ŵawo kuti amnonyeleje Mlungu soni kucimbicisya malamusi gakwe cili cindu cinesoni cakusosekwa mnope.—Aŵalanje Miyambo 1:5, 7, 8.

18. Ligongo cici kunguluka ni ŵandu ŵambone kuli kwakamucisya?

¹⁸ Cinga ali nangolo kapena iyayi, akumbucileje kuti kusagula ŵakunguluka nawo ŵambone mpaka kwakamucisye kuŵa ŵakuwukamula mtima. Akunguluceje ni ŵandu ŵampaka ŵalimbikasye kola yakulinga yambone, soni ŵampaka ŵakamucisye kuŵambala yakusakala. (Miy. 13:20) Asyasyeje kuwusimana mtima kwa ŵandu ŵakusamnonyela Yehofa. Soni cisyasyo cawo cambone mpaka calimbikasye ŵane. Naga tukuŵa ŵakuwusimana mtima, Mlungu nambosoni ŵandu cacitunonyela.