Ana akusatenda cici kuti amanyilile ndaŵi? Mwine akusalola woci. Naga mundu jwine akwawusya ndaŵi ana mpaka amsalile camtuli? Pana matala gakulekanganalekangana gakusalila ndaŵi. Ligongo cici yili m’yoyo?

Tuwanicisye kuti ndaŵi jili awala jimo ni maminisi 30 musi. Mwine mpaka amjanje kuti ndaŵi jili 1:30. Komboleka ŵane mpaka ajile kuti jili 13:30, pakujigalila kwakutama soni ndamo jawo. Kusala kwa ndaŵi kweleku kuli kwa woci jakusala ndaŵi ja maawala 24. Panasoni ŵandu ŵane ŵampaka asale ndaŵi jeleji kuti jili “hafu 2” gopolela kuti gasigele maminisi 30 kuti jikwane 2 koloko.

Mpela mundu jwakunonyela kuŵalanga Baibulo, komboleka akusasimonga muŵasalilaga ndaŵi ŵandu ŵa mundaŵi ja m’Baibulo. Ŵajisalaga mwakulekanganalekangana. Mbali jine ja Baibulo jaŵajilembile mu Cihebeli akusasala ya “kundaŵi,” “musi,” soni “ligulo.” (Gen. 8:11; 19:27; 43:16; 1 Ayi. 18:26) Nambope, ndaŵi sine, akusasala ndaŵi jisyesyenejo.

Mu ndaŵi ja m’Baibulo, jaliji ndamo jawo jakola alonda. Alondaŵa mnopemnope ŵasosekwaga cilo. Yesu mkanapagwe, Ayisalayeli, cilo ŵacigaŵaga mu ndaŵi sitatu syaŵasikolangaga kuti maulonda ga cilo. (Sal. 63:6) Lilemba lya Ŵakulamula 7:19 likusasala ya “ulonda wa pasikati pa cilo.” Mu ndaŵi ja Yesu, Ayuda ŵajigalile kasale ka ndaŵi ka Agiliki soni Aloma pakusala ya maulonda mcece ga cilo.

Ŵakulemba Ngani Syambone ŵalembile maulonda gelega kejinji. Mwambone, waliji “ulonda wa cilo wamcece” Yesu pajwajendaga pamesi kwawula kukwaliji liboti, kuŵaliji ŵakulijiganya ŵakwe. (Mat. 14:25) Mu citagu cine, Yesu jwatite, “Yikaŵe kuti msyenenyumba akusamanyilila ndaŵi jakwicila jwawiyi, akaŵaga mesope soni nganaŵa akundile kuti atemangule nyumba jakwe ni kwinjila.”—Mat. 24:43.

Yesu jwaliji ali mkusala ya maulonda mcece paŵasalilaga ŵakulijiganya ŵakwe kuti, “Aŵeje mesope, pakuŵa ngakumanyilila lisiku lyacaciyika msyene nyumba. Ngakumanyilila naga caciyika ligulo, pasikati cilo, kumasikusiku, kapena kundaŵi.” (Mak. 13:35) Ulonda wandanda pa maulonda gelega “ligulo,” watandaga lyuŵa lili litiŵile mpaka ca m’ma 9 koloko. Waŵili, “pasikati cilo,” watandaga ca m’ma 9 koloko cilo mpaka pasikati cilo. Watatu, “kumasikusiku,” kapena kuti “tambala ali mkulila,” watyocelaga pasikati cilo mpaka ca m’ma 3 koloko kumasikusiku. Mwine jeleji jaliji ndaŵi pajwalisile tambala, cilo caŵataŵidwe Yesu. (Mak. 14:72) Ulonda wamcece “Kundaŵi,” watandaga ca m’ma 3 koloko kundaŵi mpaka lyuŵa kopoka.

Atamose kuti ŵandu ŵa mundaŵi ja m’Baibulo nganakola ma woci mpela mwayiŵelele masiku agano, nambo ŵakwete kasale kawo pakusaka kusala ndaŵi ja musi kapena cilo.