Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

NGANI JAKULIJIGANYA 44

Ana Chinonyelo Changamala cha Yehofa Chikusatukamuchisya Chamtuli?

Ana Chinonyelo Changamala cha Yehofa Chikusatukamuchisya Chamtuli?

“Chinonyelo cha [Yehofa] chili changamala.”—SAL. 136:1.

NYIMBO NA. 108 Chinonyelo Chisyesyene cha Mlungu

YACHITULIJIGANYE *

1. Ana Yehofa akusatulimbikasya kutenda chichi?

YEHOFA akusachiwona chinonyelo kuŵa chakusosekwa mnope. (Hos. 6:6) Jwalakwe akusiŵalimbikasya ŵakutumichila ŵakwe kuti ayiwoneje myoyo. Kupitila mwa jwakulochesya Mika, Yehofa akusatulimbikasya kuti ‘tulosyeje chinonyelo.’ (Mik. 6:8) Nambope mkanituŵe kulosya chinonyelo changamala, tukusosekwa kumanyilila kaje yachikusagopolela.

2. Ana chinonyelo changamala chikusagopolela chichi?

2 Ana chinonyelo changamala chikusagopolela chichi? Maloŵe gelega gakusasimanikwa maulendo chiŵandika 200 mu Baibulo ja New World Translation of the Holy Scriptures. Ana maloŵe gakuti chinonyelo changamala gakusagopolela chichi? Mwakamulana ni ngopolelo ja m’Baibulo, maloŵega gakusagopolela chinonyelo chakusalosya mundu mwakulipeleka, kulupichika soni kuŵa ŵakoseka kumkamuchisya mundu jwine payimsawisye. Ndaŵi syejinji chinonyelochi chikusakamulana ni chinonyelo chakusalosya Mlungu pakutenda yindu ni ŵandu. Nambosoni ŵandu akusalosyana chinonyelochi. Yehofa ni jwakusalosya mnope chinonyelo changamala. Munganiji chitukambilane yakusatenda Yehofa pakulosya chinonyelochi kwa ŵandu. Mungani jakuyichisya tuchikambilana yampaka tutende kuti tumsyasyeje Yehofa pakwalosya ŵane chinonyelo changamala.

YEHOFA ALI “JWAGUMBALA NI CHINONYELO CHANGAMALA”

3. Ana Yehofa jwalimanyikasisye chamtuli kwa Mose?

3 Mkanipapite ndaŵi Aisalaeli ali atyosile ku Iguputo, Yehofa ŵamsalile Mose yakwamba lina soni ndamo syakwe. Jwalakwe jwatite, “Une AMBUJE ndili Mlungu jwachanasa, ni jwambone mtima, jwangatumbila chitema, ŵakugumbala ni chinonyelo changamala, soni jwakulupichika kwa ŵandu ŵakwe. Akusalosya chinonyelo chawo changamala kwa ŵandu ŵajinji, akwakululuchila yakulemwa yawo, yangalumbana yawo ni ulemwa wawo.” (Eks. 34:6, 7) Pakamulichisya masengo maloŵe gambonega, Yehofa ŵalimanyikasisyesoni kwa Mose pakwamba ya mwachiŵelele chinonyelo chakwe changamala. Ana jwatesile chamtuli yeleyi?

4-5. (a) Ana Yehofa jwalilondesisye chamtuli pakwamba ya mwaŵelele? (b) Ana chitukambilane yiwusyo yapi?

4 Yehofa nganagamba kusala kuti akwete chinonyelo changamala. Nambo jwasasilesoni kuti chinonyelo chakusalosyacho chikusaŵa “chekulungwa.” Maloŵega gakusasimanikwa m’Baibulo maulendo gakupunda 6. (Num. 14:18; Neh. 9:17; Sal. 86:15; 103:8; Yow. 2:13; Yon. 4:2) Malo gosope gagakusasimanikwa maloŵega, ŵangakamulichisyaga masengo pakusala ya ŵandu. Nambo akusasala ya Yehofape. Litala lyaŵakamulichisye masengo Yehofa pakulimanyikasyali lili lyakusosekwa mnope. Mwangakayichila Yehofa akusayiwona kuti chinonyelo changamala chili chakusosekwa mnope. * Ngatukukayichila kuti yeleyi ni yayamtendekasisye mwenye Daudi kuŵecheta kuti, “Ŵalakwe AMBUJE chinonyelo chawo chili changamala, chikwika mpaka kwinani . . . Chinonyelo chawo Mlungu chili changamala chili cha mtengo mnope, ni ligongo lyakwe ŵandu ŵawo akusatilila kusi kwa mapapiko gawo.” (Sal. 36:5, 7) Mwakulandana ni mwaŵatendele Daudi, ana m’weji tukusayamichila chinonyelo changamala chakusalosya Mlungu?

5 Kuti tupikanichisye chenene ngopolelo ja chinonyelo changamala, kwende tukambilane yiwusyo yiŵili yakuyichisyayi. Ana Yehofa akusiŵalosyaga ŵani chinonyelo changamala? Ana yakusatenda Yehofa pakulosya chinonyelo changamala mpaka yitukamuchisye chamtuli?

ANA YEHOFA AKUSIŴALOSYAGA ŴANI CHINONYELO CHANGAMALA?

6. Ana Yehofa akusiŵalosyaga ŵani chinonyelo changamala?

6 Ana Yehofa akusiŵalosyaga ŵani chinonyelo changamala? Baibulo jikusasala kuti ŵanduwe mpaka tuyinonyele yindu yejinji mpela “kulima,” “finyo ni mawuta,” “chamuko,” “kumanyilila yindu,” soni “lunda.” Pelepa tugambile kusala yamnonope. (2 Mbi. 26:10; Mis. 12:1; 21:17; 29:3) Chinonyelo changamala chakwete Yehofa ngakusachilosya ku yindu yeleyi. Mmalo mwakwe chinonyelo chelechi akusiŵalosyaga ŵandu. Nambotu jwalakwe ngaŵa kuti akusamlosya mundu jwalijose chinonyelochi. Yehofa akusalosya chinonyelochi kwa ŵandu ŵali paunasi wambone ni jwalakwe. Mlungu jwetu akusaŵa jwakulupichika kwa ŵandu ŵali najo paunasi. Jwalakwe akwete chakulinga chambone kwa jemanjanji, soni nganaŵa alesile kwanonyela.

Yehofa akusiŵatendela yindu yambone yejinji ŵandu wosope kupwatika ŵangakusamtumichila (Alole ndime 7) *

7. Ana Yehofa akusalosya chamtuli chinonyelo kwa ŵandu wosope?

7 Yehofa akusalosya chinonyelo kwa ŵandu wosope. Yesu ŵamsalile Nikodemo kuti: “Mlungu ŵachinonyele chilambo chapasi mnope mwakuti jwalakwe ŵampeleche Mwanache jwakwe jumopejo, ni kuti jwalijose jwakulupilila mwa jwalakwe akawa nambo akole umi wangamala.”—Yoh. 3:1, 16; Mat. 5:44, 45.

Mwakamulana ni yaŵasasile mwenye Daudi soni jwakulochesya Danieli, Yehofa akusalosya chinonyelo changamala kwa ŵandu ŵakusammanyilila, kumjogopa, kumnonyela soni kupikanila malamusi gakwe (Alole ndime 8-9)

8-9. (a) Ligongo chichi Yehofa akusalosya chinonyelo changamala kwa ŵakutumichila ŵakwe? (b) Ana chitukambilane chichi?

8 Mpela mwatuyiwonele kala, Yehofa akusalosya chinonyelo changamala kwa ŵakutumichila ŵakwe ŵali paunasi wambone ni jwalakwe. Yeleyi yikuwonechela chenene pa yaŵaŵechete Mwenye Daudi soni jwakulochesya Daniele. Mwachisyasyo, Daudi jwatite, “Akaleka kwanonyela ni chinonyelo chawo changamala, ŵandu ŵakwamanyilila ŵalakwe. Chinonyelo cha AMBUJE chili changamala kwa ŵandu ŵakusamjogopa.” Nombe Daniele jwatite, ‘Ŵalakwe AMBUJE Mlungu . . . Ŵakusasunga mwakulupichika chilanga chawo ni ŵandu ŵakusiŵanonyela ŵalakwe ni kusunga malamusi gawo.’ (Sal. 36:10; 103:17; Dan. 9:4) Mwakamulana ni Malemba gelega Yehofa akusiŵalosya chinonyelo changamala ŵakutumichila ŵakwe ŵakulupichika ligongo lyakuti akusammanyilila jwalakwe, kumjogopa, kumnonyela soni kusunga malamusi gakwe. Jwalakwe akusalosya chinonyelochi kwa ŵandu ŵakwe ŵakusamtumichila m’litala lyakuŵajilwa.

9 Mkanitutande kumtumichila Yehofa, jwalakwe ŵatulosyaga chinonyelo chakusiŵalosya ŵandu wosope. (Sal. 104:14) Nambope patwaŵele ŵakutumichila ŵakwe, ŵatandite kutulosya chinonyelo chakwe changamala. Myoyo Yehofa akusiŵasimichisya ŵakutumichila ŵakwe kuti, “Chinonyelo changu changachenga ngasichityoka pa jemanja.” (Yes. 54:10) Daudi jwasimichisye yeleyi pajwaŵechete kuti, ‘Yehofa akusiŵasagula ŵagoloka kuti aŵe ŵakwe.’ (Sal. 4:3) Ana yeleyi yikulosya kuti tukusosekwa kutenda chichi? Jwamasalimo jwasasile kuti, “Mundu jwalijose jwalunda ayisamalile yeleyi, akwenela ŵandu kuganichisya ya chinonyelo changamala cha AMBUJE.” (Sal. 107:43) Patukuganichisya maloŵe ga pa lilembali, kwende tukambilane matala gatatu gakulosya mwatukusapindulila ni chinonyelo changamala chakusalosya Yehofa.

ANA CHINONYELO CHANGAMALA CHAKUSALOSYA YEHOFA MPAKA CHITUKAMUCHISYE CHAMTULI?

Yehofa akusiŵatendela yindu yambone yejinji ŵandu ŵakusamtumichila (Alole ndime 10-16) *

10. Ana chinonyelo changamala chakusalosya Mlungu chikusatukamuchisya chamtuli? (Salimo 31:7)

10 Chinonyelo cha Mlungu chili changamala. Chinonyelochi akusachisala maulendo 26, m’buku ja Salimo 136. Mu ndime jandanda tukusaŵalanga kuti, “Mwatogolele AMBUJE pakuŵa ali ŵambone. Pakuŵa chinonyelo chawo chili changamala.” (Sal. 136:1) Mu ndime 2 mpaka 26, akuwilisya maloŵe gakuti, “pakuŵa chinonyelo chawo chili changamala.” Patukuŵalanga salimo jeleji tukusalola matala gakusakamulichisya masengo Yehofa pakulosya chinonyelo changamala. Pakuwilisya maloŵe gakuti “pakuŵa chinonyelo chawo chili changamala” yikusatusimichisya kuti chinonyelo cha Mlungu pa ŵandu ŵakwe changachenga. Yili yakulimbikasya kumanyilila kuti Yehofa jwangayichila kuleka kwanonyela ŵakutumichila ŵakwe. Mmalo mwakwe akusapitilisyape kumnonyela mundu jwakusamtumichila jwalakwe soni kumkamuchisya atamose pasimene ni yakusawusya. Ana yeleyi yikusatukamuchisya chamtuli? Kumanyilila kuti Yehofa ali kumbali jetu kukusatukamuchisya kuti tuŵe ŵakusangalala, kupilila yakusawusya yetu soni kupitilisya kwenda pa litala lya ku umi.—Aŵalanje Salimo 31:7.

11. Mwakamulana ni Salimo 86:5, ana chichi chachikusamtendekasya Yehofa kwakululuchila ŵandu?

11 Chinonyelo changamala chakwete Mlungu chikusamtendekasya kuti ŵakululuchileje ŵandu. Yehofa pam’weni mundu jwakulemwa kuti apitikwiche mtima soni alesile ndamo syakwe syakusakala, chinonyelo chakwe changamala chikusamtendekasya kuti amkululuchile mundujo. Jwamasalimo Daudi jwasasile yakwamba Yehofa kuti, “Ngakutupa chilango mwakulingana ni yakulemwa yetu, kapena kutuwuchisya malinga ni yakulemwa yetu.” (Sal. 103:8-11) Yindu yakupweteka yiŵasimene nayo Daudi, yamkamuchisye kupikanichisya mwayikusampwetechela mumtima mundu jwalemwisye. Jwalakwe jwamanyililesoni kuti Yehofa ‘akusiŵakululuchila ŵandu ŵakwe.’ Ana chichi chachikusamtendekasya Yehofa kwakululuchila ŵandu ŵakwe? Kwanga kwakwe kukusimanikwa pa Salimo 86:5. (Aŵalanje.) Mpela muŵaŵechetele Daudi mulipopelo lyakwe, Yehofa akusiŵakululuchila ŵandu ligongo lyakuti akwete chinonyelo changamala kwa ŵandu wosope ŵakusamŵenda jwalakwe kuti ŵakululuchile.

12-13. Ana chichi champaka chitukamuchisye patukulijimba magambo ligongo lya ulemwa watwatesile?

12 Patulemwisye, kulitendela chanasa kukusaŵaga kwakamuchisya mnope. Mpaka kutukamuchisye kuti tupitikuche mtima soni kuchenga ndamo syetu. Nambope ŵakutumichila ŵa Mlungu ŵane akusagambaga kulijimbape magambo pa yakulemwa yaŵatesile. Jemanjaji akusalipikana kuti Yehofa nganaŵa ŵakululuchile atamose ali apitikwiche mtima chamtuli. Kumanyilila kuti Yehofa ali jwakusachilila kwalosya chinonyelo changamala ŵakutumichila ŵakwe, mpaka kwakamuchisye kuti aleche kulipikana chamti myoyo.

13 Ana yeleyi yikusatukamuchisya chamtuli: Atamose kuti tuli ŵangali umlama, yili yakomboleka kumtumichila Yehofa mwakusangalala soni ngalijimbaga magambo ni chilichose. Yeleyi yili yakomboleka ligongo “miyasi ja Yesu . . . , jikusatuswejesya ni kututyochesya ulemwa uliwose.” (1 Yoh. 1:7) Naga atengwiche ligongo lya yindu yine yalemwisye, akusosekwa kukumbuchila kuti Yehofa ali jwakusachilila kumkululuchila mundu jwapitikwiche mtima. Alole yaŵasasile Daudi pakulosya kukamulana kwakupali pasikati pa chinonyelo changamala ni kwakululuchila ŵandu. Jwalakwe jwalembile kuti, “Mpela kwinani kukutalikangana ni chilambo chapasi, myoyo chinonyelo chawo changamala chili chachikulungwa kwa ŵele ŵakwajogopa AMBUJE. Mpela kungopoko lyuŵa kukutalikangana ni kungapilo lyuŵa, myoyo akusatyosya yakulemwa yetu kuti yiŵe kwakutalikangana ni uwe.” (Sal. 103:11, 12) Kusala yisyene Yehofa ali jwakusachilila ‘kwakululuchila mnope.’—Yes. 55:7.

14. Ana Daudi jwasasile kuti chinonyelo changamala cha Mlungu chikusatuchenjela chamtuli?

14 Chinonyelo cha Mlungu changamala chikusatuchenjela mwausimu. Daudi pajwapopelaga kwa Yehofa jwasasile kuti, “Ŵalakwe ali malo gangu gakulisisa; ŵalakwe akusanjenjela ndaŵi ja yisawusyo. Ni ligongo lyakwe ngusajimba nyimbo syakutogolela chikulupusyo chawo . . . Mundu jwakukulupilila AMBUJE, chinonyelo cha AMBUJE chikusamsyungulila.” (Sal. 32:7, 10) Mpela mwayaŵelaga kuti mapupa ga misinda jakala gachenjelaga ŵandu, nombe chinonyelo changamala chakusalosya Yehofa chikusatuchenjela ku yindu yampaka yijonanje chikulupi chetu. Konjechesya pelepa, chinonyelo changamala chakwete Yehofa chikusamtendekasya kuti aŵe paunasi ni m’weji.—Yel. 31:3.

15. Ana chinonyelo changamala chakwete Yehofa chikusalandana chamtuli ni malo gakutilila?

15 Daudi jwakamulichisyesoni masengo litala line pakulondesya yakusatenda Yehofa pakwachenjela ŵandu ŵakwe. Jwalakwe jwalembile kuti, “Mlungu ali jwakunjenjela jwangu, jwalakwe ali Mlungu jwakundosya chinonyelo changamala.” Daudi jwasasilesoni yakwamba Yehofa kuti, “Ali lwala lwangu, ni lipupa lyakungulupusya, ali lipende lyakunjenjela, ni kwakutilila kwangu.” (Sal. 59:17; 144:2) Ligongo chichi Daudi jwalandenye chinonyelo changamala cha Yehofa ni malo gakutilila soni lipupa? Chinga tukutama kwapi, nambo naga tuli ŵakutumichila ŵa Yehofa jwalakwe chachituchenjela mwakutupa yindu yakutukamuchisya kuti tupitilisyepe kuŵa paunasi wambone ni jwalakwe. Mfundo jeleji akusajisimichisyasoni mu Salimo 91. Juŵalembile salimoji jwatite, “Tachisala kwa AMBUJE kuti, ‘ŵalakwe ni kwakutilila kwangu ni ŵakunjenjela ŵangu.’” (Sal. 91:1-3, 9, 14) Mose jwasasilesoni ya malo gakutilila. (Sal. 90:1) Mose ali asigele panandi kuwa, jwasasilesoni maloŵe gane gakulimbikasya. Jwalakwe jwalembile kuti, “Kwa AMBUEJE ni kuli kwakutilila kwenu, ŵele ni ŵakumsunga pachilambo chapasi pano, ni machili gawo gangamala.” (Det. 33:27) Ana maloŵe gakuti “ŵakumsunga pachilambo chapasi pano, ni machili gawo gangamala,” gakutusalila chichi pakwamba ya Yehofa?

16. Ana tukusapata upile m’matala gaŵili gapi? (Salimo 136:23)

16 Pakuŵa Yehofa ali malo getu gakutilila tukusalipikana kuti tuli pamalo gambone. Nambope ndaŵi sine tukusatenguka patusimene ni yakusawusya mpaka kwika pa kuwujila munyuma. (Aŵalanje Salimo 136:23.) Jwalakwe chachitukamuchisya ni makono gakwe mwakutupa machili soni yichitukamuchisya kuti tutendeje yindu mpela mwatwatendelaga pandanda. (Sal. 28:9; 94:18) Ana yeleyi yikusatukamuchisya chamtuli? Tukusamanyilila kuti ndaŵi syosope tukusosekwa kumdalila Mlungu. Yeleyi yikusatukamuchisya m’matala gaŵili. Litala lyandanda tukusamanyilila kuti tukwete malo gakutilila mwangasamala kandu ya malo gatukutama. Litala lyaŵili Atati ŵetu ŵakwinani ŵachinonyelo akusatusamalila mnope.

TUKAKAYICHILAGA YAKUTI MLUNGU CHAPITILISYE KUTULOSYA CHINONYELO CHANGAMALA

17. Ana chinonyelo cha Mlungu changamala chikusatusimichisya chichi? (Salimo 33:18-22)

17 Mpela mwatuyiwonele munganiji patusimene ni yakusawusya tuŵeje ŵakusimichisya kuti Yehofa chachitukamuchisya kuti tupitilisye kuŵa ŵakulupichika. (2 Akoli. 4:7-9) Jwakulochesya Yelemiya jwatite, “Chinonyelo changachenga cha AMBUJE changamala ni chanasa chakwe soni changamala ni ligongo lyakwe nganitumala.” (Malilo 3:22) Tukusosekwa kuŵa ŵakusimichisya kuti Yehofa chapitilisye kutulosya chinonyelo chakwe changamala, ligongo Baibulo jikusatusalila kuti, “AMBUJE akusiŵalolechesya ŵandu ŵakupikanila ni ŵakwembecheya chinonyelo chakwe changamala.”—Aŵalanje Salimo 33:18-22.

18-19. (a) Ana tukusosekwa kukumbuchila chichi? (b) Ana mungani jakuyichisya chitukambilane chichi?

18 Ana tukusosekwa kukumbuchila chichi? Mkanitutande kumtumichila Yehofa, jwalakwe ŵatulosyaga chinonyelo chakusiŵalosya ŵandu wosope. Nambo patuli ŵakutumichila ŵakwe jwalakwe akusatulosya chinonyelo changamala. Chinonyelochi chikusamtendekasya Yehofa kutukumbatila soni kutuchenjela ni makono gakwe. Ndaŵi syosope jwalakwe chachipitilisya kuŵa paunasi ni m’weji soni chachikwanilisya chakulinga chakwe chakwamba ŵanduwe. Yehofa akusaka kuti tuŵe najo paunasi mpaka kalakala. (Sal. 46:1, 2, 7) Myoyo chinga chitusimane ni yakusawusya yamtuli Yehofa chachipitilisya kutupa machili gatukusosechela kuti tupitilisyepe kuŵa ŵakulupichika.

19 Munganiji, tuyiweni yakusati Yehofa pakulosya chinonyelo changamala kwa ŵakutumichila ŵakwe. Myoyo jwalakwe akwembecheyasoni kuti m’weji tulosyeje chinonyelo changamala kwa achimjetu. Ana mpaka tutende yeleyi mwamtuli? Mungani jakuyichisya tuchikambilana mwampaka tutendele yeleyi.

NYIMBO NA. 136 “Mbote Jambone” Kutyochela kwa Yehofa

^ ndime 5 Ana chinonyelo changamala chili chichi? Ana Yehofa akusiŵalosya ŵani chinonyelochi? Ana ŵakusiŵalosya chinonyelochi chikusichakamuchisyaga chamtuli? Munganiji soni jakuyichisya chijitukamuchisye kupata kwanga kwa yiwusyoyi.

^ ndime 4 Maloŵe gakusala ya chinonyelo changamala cha Mlungu gakusasimanikwasoni mu ndime sine sya m’Baibulo.—Alole Nehemiya 13:22; Salimo 69:13; 106:7; soni Malilo 3:32.

^ ndime 54 KULONDESYA CHIWULILI: Yehofa akusalosya chinonyelo kwa ŵandu wosope kupwatikapo ŵakutumichila ŵakwe. Yiwulili yayili penaniyi, yikulosya matala gakusalosya Yehofa chinonyelo kwa ŵandu. Nambo chindu chakusosekwa mnope jwalakwe ŵapeleche mwanache jwakwe mbopesi jakutuwombola ku ulemwa.

^ ndime 62 KULONDESYA CHIWULILI: Ŵandu ŵakumtumichila Yehofa soni kukulupilila mbopesi jakutuwombola akusiŵalosya chinonyelo chekulungwa. Kupwatika pa chinonyelo chakusalosya Mlungu kwa ŵandu wosope, ŵakutumichila ŵakwe akusiŵalosya chinonyelo changamala. Yakusati Mlungu pakulosya chinonyelochi yikuwonechela pa yiwuliliyi.