Napagwile ku St. Paul, Minnesota, U.S.A., mu 1954. Achinangolo ŵangu ŵaliji ŵa Chikatolika soni nganaŵa ŵakusichila mnope. Mwiŵasa mwetu tupali ŵandu msano, soni unejo ndili jwaŵili kupagwa. Mpela mwanache pandaŵiji najawulagasoni ku sukulu ja Chikatolika. Kupwatika pelepa nakamuchisyagasoni ŵambopesi pandaŵi jakutenda misyungu jakwayana ni kulambila. Nambope namanyililaga yindu yamnono yakwamba Baibulo. Atamose kuti nakulupililaga kuti kwana Mlungu juŵapanganyisye yindu yosope, nambope nganingulupililaga kuti chalichi cha Katolika mpaka chingamuchisye kuti namlambileje jwalakwe.

Chaka chandanda chanaliji ku sukulu jakwiganya ya malamusi, ŵa Mboni sya Yehofa ŵayiche kunyumba. Pandaŵiji ŵasimene ndili mkuchapa yakuwala mwamti twakamulene yakuti chayichesoni lisiku line. Jemanjaji paŵayiche, nawusisye yiwusyo yiŵili. Yiwusyo yakwe yaliji yakuti, “Ligongo chichi ŵandu ŵakusakala yindu yikusiyajendela chenene kupunda ŵandu ŵambone?” soni “Ana chichi champaka chakamuchisye ŵandu kuti aŵe ŵakusangalala yisyesyene?” Ŵa Mboni sya Yehofaŵa ŵambele buku jakuti  Choonadi Chimene Chimatsogolera ku Moyo Wamuyaya nambosoni Baibulo la Dziko Latsopano la Malemba Opatulika ja mtundu wa gilini. Kaneko twakamulene yakuti nalijiganyeje Baibulo. Kulijiganya Baibuloku kwangamuchisye kuti manyilile yindu yejinji yanganinayimanyililaga pandanda. Nasangalele kumanyilila kuti Uchimwene wa Mlungu jili boma jampaka jipeleche yindu yosope yakusayisosechelaga ŵandu pachilambo chapasi. Nayiweni kuti ulamusi wa ŵandu ulepele kukwanilisya yindu yejinji soni ugambile kutendekasya kuti pachilambopa papagwe yakusawusya yejinji nambosoni yindu yangali chilungamo.

Nalipeleche soni kubatisidwa mu 1982 pamsongano wawatendechele ku St. Paul Civic Center wa mtwe wakuti “Usyesyene Wakwamba ya Uchimwene.” Wiki jakuyichisya najawile ku St. Paul Civic Center kujakulemba mayeso gakwayana ni ya malamusi. Chakundanda kwa mwesi wa Okotoba, yakuchiyichisya ya mayeso ganalembile gala yakopweche, mwamti sambano naliji jwakuŵajilwa kukamula masengo ga uloya.

Pamsongano wanawusasile wula nasimene ni m’bale jwine lina lyakwe Mike Richardson jwaŵatumichilaga pa Beteli ja ku Brooklyn. Jwalakwe jwalondesisye kuti ku likulu lya Mboni sya Yehofa atamilikasisye ofesi ja kulola ya malamusi ga chilambo. Pelepa nakumbuchile maloŵe gajaŵechete nduna ja Ifiyopiya gagakusasimanikwa pa Masengo 8:36. Kaneko ninaliwusisye kuti, ‘Ana ni chichi champaka chilepelekasye une kuja kutumichila ku ofesi jeleji?’ Mwamti kaneko nawuchisye utumiki wa pa Beteli.

Achinangolo ŵangu nganasangalala paŵayiweni kuti ndili jwa Mboni sya Yehofa. Baba ŵangu ŵambusyaga kuti “Ana kukamula masengo ku Beteli mpaka kumkamuchisye chamtuli mmwejo ni yakulinga yenu mpela loya?” Najanjile kuti chingakamuleje masengo gagamba kulipeleka. Nasalilesoni kuti chingapocheleje mbiya syamnono syakulandana ni syakusapochela ŵakutumichila pa Beteli ŵane.

Ligongo lyakuti naliji ndili njitichisye kala kuti chingakamuleje masengo kukoti, yaliji yakusawusya kuti njawule ku Beteli ndaŵi jijojo. Mmalo mwakwe natandite utumiki wa pa Beteli ku Brooklyn, New York, mu 1984. Panayiche ku Beteli ŵasalile kuti ndumichileje ku ofesi jakulola ya malamusi. Yanalijiganyisye panakamulaga masengo ga kukoti yangosechelekasisye yindu yamsogolo.

Nyumba jakulochesya mafilimu jakolanjikwa kuti Stanley jajaliji mu msinda wa Jersey, jasumidwe ni ŵa Mboni sya Yehofa pa Nofemba 1983. Kaneko abale ŵaŵendile kuti ŵakunde kujilinganyasoni nyumbaji yine ni yine mpela yakwayana ni magesi soni mesi. Paŵasimene ni achakulungwakulungwa ŵa mudelajo, abalewo ŵasalile kuti akusaka kukamulichisya masengo nyumba ja Stanley pakutendela misongano ja Mboni sya Yehofa. Yeleyi yatendekasisye kuti paŵe  yakusawusya yine. Malamusi ga mumsindawu gakanyaga kutaŵa nyumba syakulambilila ku malo kwakutalikangana ni kwakutama ŵandu, myoyo achakulungwa ŵa mumsindamo nganakunda yakuti maloga agasandusye kuŵa gakulambilila. Abale ŵapite kukudandawula kukoti ya nganiji, nambope yaŵasakaga nganiyikomboleka.

Mu wiki jandanda ja utumiki wangu wa pa Beteli, gulu jetu lyajawisye kane nganiji ku kukoti. Ligongo lyakuti naliji ndili ngamwile masengo ga kukoti kwa yaka yiŵili ku St. Paul, Minnesota, ngani mpela syelesi nasimanyililaga chenene. Jumo mwa maloya getu ŵasasile kuti nyumba ja Stanley jiŵele jili mkukamula masengo gakulochesya mafilimu soni nyimbo. Sambano, ligongo chichi ŵakanyaga kutendela yindu yakwayana ni kulambila? Ŵakoti paŵajipikanichisye nganiji, ŵasasile kuti achakulungwa ŵa mumsindamo nganachimbichisya ufulu wetu wakulambila. Koti jasalile achakulungwa ŵamumsindawu kuti atukunde yatwaŵendagayi. Pelepa natandite kuyiwona kuti Yehofa akukamuchisya kuti masengo gakwe gajawuleje pasogolo. Naliji jwakusangalala pakuyiwona kuti najigele nawo mbali panganiji.

Abale ŵakamwile masengo gekulungwa mnope pakulinganyasoni nyumbaji. Mwamti pali pagambile kumala chaka chimo chitandile masengoga, mwambo wa ŵakumalisya majiganyo ga Giliyadi, kalasi ja nambala 79 watendechele munyumbaji pa Sepetemba 8, 1985. Nawuweni kuŵa upile wekulungwa kujigala nawo mbali pakwawusya pasogolo yindu ya Uchimwene mwakukamula masengo mu dipatimenti jakulola ya malamusi. Soni naliji jwakusangalala mnope pakamula masengo ga Yehofa kupunda pandaŵi janakamulaga masengo ga kuchilambo mkaninyiche ku Beteli. Nganimanyililaga kuti Yehofa mpaka angamulichisye masengo pakulondesya ngani syejinji syakwayana ni malamusi ga chilambo.

M’yaka ya m’ma 1980 madokotala nganigachimbichisyaga ufulu wa ŵa Mboni sya Yehofa pangani ja chikamuchisyo cha mtela chakwayana ni miyasi. Achakongwe ŵakwembecheya ŵasimanaga ni yakusawusya pangani ja miyasi ligongo lyakuti ŵakulamula ŵa kukoti ŵayiwonaga kuti achakongweŵa nganakola ufulu wakukana kutajidwa miyasi. Ŵakulamula magambo ŵayiwonaga kuti naga jwamkongwe jwakwembecheya akukana kutajidwa miyasi nikuti mpaka awe, yampaka yitendekasye kuti likandi lisigale lili lyangali nangolo.

Pa Disemba 29, 1988, Mlongo Denise Nicoleau jwajasile miyasi jejinji pandaŵi jiŵapagwaga mwanache jwakwe jwamlume. Miyasi jajasigele mchilu mwakwe jaliji jamnono, mwamti adokotala ŵakwe ŵamsalile kuti akusosekwa kutajidwa miyasi. Mlongoju jwakanile kutajidwa miyasijo. Pa lisiku lyakuyichisya, ŵachipatala ŵapite kukuŵenda kukoti kuti ŵakunde yakuti amtaje miyasi mlongoju. Jwakulamula magambo jwine ŵasalile ŵachipatala kuti amtaje miyasi mlongojo. Ŵatesile yeleyi mkanaŵe kuwusya nganisyo syakwe kapena sya ŵamkwakwe panganijo.

Atamose kuti mlongoju soni ŵachibale ŵakwe ŵakanaga yakuti atajidwe miyasi, nambope Lyamsano  pa Disemba 30 ŵachipatalaŵa ŵamtasile miyasi. Pa lisikuli ŵachibale ŵane ŵa mlongoju soni achakulungwa ŵane ŵamumpingo ŵataŵidwe ligongo lyangakunda kuti mlongojo atajidwe miyasi. Lyakuŵeluka pa Disemba 31, nyusipepala ja New York City soni ja Long Island jalondesisye ya kutaŵidwa kwa jemanjaji.

Lyakulemba kundaŵi, naŵechetene ni jwakulamula magambo jwine jwa kukoti jekulungwa lina lyakwe Milton Mollen. Nalondesisye ngani josope mwajaŵelele, nasalile kuti jwakulamula magambo jwakundile kuti mlongoju amtaje miyasi mkanaŵe kupikana nganisyo syakwe. Mollen jwambendile kuti njawule ku ofesi jakwe kuti tukakambilane yagakusati malamusi panganiji. M’bale Brumley jwaŵaliji jwakulolela ku dipatimenti kwetu jwambechesye pandaŵi janajawulaga ku ofesi ja Mollen. Jwakulamula magamboju ŵamŵilasile jumo mwa maloya ga ŵachipatala kuti asimanikwe nawo pa kukambilanaku. Yakambilanayi yakusile mnope. Kambilanaku kuli mkati, M’bale Brumley ŵalembile maloŵe pa kabuku kakwe ka ya malamusi gakusalila kuti “mbecheteje mwakuwusimana mtima.” Yaŵaŵecheteyi yaliji yalunda ligongo lyakuti naŵechetega mwaukali pakusaka kulosya kuti ŵachipatalaŵa ŵaliji ŵakulemwa.

Pali pagambile kumala wola jimo, Mollen jwasasile kuti pangani syosope sya kukoti syasyasosekwaga kuŵechetedwa, jeleji jichiŵa jandanda. Patwakopokaga mu ofesiji, Mollen jwatite ŵachipatalaŵa “akwete masengo gamakulungwa malaŵi.” Yeleyi yagopolelaga kuti yichiŵa yakusawusya kuti maloya gakwajimila ŵachipatalaŵa alosye kuti ŵakwete ufulu wakumkanganichisya Mlongo Nicoleau kuti atajidwe miyasi. Yayatendekwaga pelepa yandendekasyaga kuganisya kuti Yehofa akutusimichisya kuti magamboga chituwine basi. Naliji jwakusimonga mnope pakulola yaŵatiga Yehofa pakutukamulichisya masengo kuti tukwanilisye chakulinga chakwe.

Twachelewe gona ligongo lyakuti twakosechelaga yampaka tukaŵechete lisiku lyakuyichisya. Koti jatwasosekwaga kuti tujawuleji jaŵandikene ni Beteli ja Brooklyn, mwamti ŵajinji mwa ŵandu ŵaŵatumichilaga mu dipatimenti jakulola ya malamusi ŵajawile nawo kukotiko. Panyuma pakuti ŵakulamula magambo apikanile nganisyo syetu, ŵalamwile kuti ŵachipatalawo nganasosekwaga kuti amtaje miyasi Mlongo Nicoleau. Yaŵagamwile ŵakoti yalosisye kuti mlongoju awinile magamboga, soni ŵakoti ŵasasile kuti kumtendela chindu mundu jwakulwala mkanamwusye nganisyo syakwe kuli kumkasila ufulu.

Yili yigambile kutendekwa yeleyi, ŵakoti ŵa ku New York ŵasasile kuti Mlongo Nicoleau jwakwete ufulu wakupochela chikamuchisyo cha mtela nambo mwangatajidwa miyasi. Ngani jeleji jaliji jimo mwa ngani syejinji syakwayana ni ya miyasi syasyaŵechetedwe  ku makoti gekulungwakulungwa ga ku United States, syele sinakamuchisye nawo. (Alole libokosi lyakuti “ Magambo Gatwawinile M’makoti Gekulungwa.”) Mbele ndili mkukamula masengo ku Beteli yimpepe ni abale soni alongo ŵaŵajimilaga ŵandu mpela maloya pangani syakwayana ni ŵakusosekwa kulela ŵanache, kulekangana ulombela, soni malamusi ga ya malo ni majumba.

Pandaŵi jandanda jinawonegene ni ŵamkwangu lina lyakwe Dawn, ŵaliji ali mkulela jika ŵanache ŵatatu ligongo lyakuti ulombela wakwe waliji wuli umasile. Jwalakwe ŵaliji pamasengo soni ŵatendaga upayiniya. Jwalakwe ŵasimanaga ni yakusawusya yejinji nambo natesile mnope chidwi ni yaŵatendaga pakutumichila Yehofa. Mu 1992 twasimanikwe pamsongano wadela wa mtwe wakuti “Ŵakulosya Lilanguka” wawatechele mumsinda wa New York. Kumsonganowu ni kwanamwuchisye ulombela, mwamti twalombene mu chaka chakuyichisya. Nawuwonaga kuti wuli mtuka wakutyochela kwa Yehofa kumpata jwamkongwe jwausimu soni jwachinonyelo mpela jweleju. Ŵamkwanguŵa aŵele ali mkundendela yindu yambone kwandaŵi syosope jatuŵele tuli yimpepe.—Mis. 31:12.

Pandaŵi jatwalombanaga, pa ŵanache ŵatatu ŵala jwine jwaliji jwa yaka 11, jwine 13 soni jwine yaka 16. Nasakaga kuŵa nangolo jwambone kwa jemanjaji, myoyo naŵalangaga mwakusamala soni kukamulichisya masengo yindu yanapataga m’mabuku getu yakulondesya yampaka atende nangolo jwakulela ŵanache ŵakwasimana. Kwa yaka yejinji papali yakusawusya, nambo nasangalele kuti ŵanache ŵayiche pakwitichisya kuti une ndili baba ŵawo. Ŵanache ŵaŵang’andaga ni ŵanache ŵetu ŵaŵaga ŵagopoka kwika kunyumba jetu soni twasangalalaga kunguluka nawo ŵanacheŵa.

Mu 2013, Dawn ni une twapite ku Wisconsin kuti tukasamalileje achinangolo ŵetu ŵaŵaliji ŵachekulupe. Chakusimonjesya chaliji chakuti utumiki wangu wa pa Beteli nganiumala. Ŵasalile kuti mbitilisye kujikamuchisya gulu jetu pangani syakulekanganalekangana ku dipatimenti jakulola ya malamusi.

Mu Sepetemba 2018, natandite kukosomola kaŵilikaŵili pandaŵi jangusaka kuŵecheta. Adokotala paŵalinjile, nganapata chachatendekasyaga yeleyi. Kaneko mu Januwale 2019, dokotala jwine ŵasalile kuti ngwete ulwele wele panyuma pakwe chiwukwaye chilu chosope.

Pali papite masiku gatatu, nawulele mkono wamlyo panatendaga maseŵela gakwenda pa ice. Mbele ndili mkutenda maseŵelaga kwa umi wangu wosope soni naganonyelaga mnope. Myoyo namanyilile kuti ndandite kuliŵalila katende ka maseŵelaga. Ulwelewu ŵakusile mwakusimonjesya mnope ligongo kaŵechete kangu, kajende, soni kamile ka yakulya kaliji kakusawusya.

Ndili jwakusangalala mnope kuti mbele ndili mkukamuchisya gulu ja Yehofa pa masengo gangu mpela loya. Soni ndili jwakusangalala kuti mbele ndili mkulemba nawo ngani syejinji mumagasini gele gaŵele gali mkuŵalanjidwa ni madokotala, maloya, soni wakulamula. Soni mbele ndili mkuŵecheta pakwajimila ŵandu ŵa Yehofa pachilambo chosope pangani jakupochela chikamuchisyo cha kuchipatala pangakamulichisya masengo miyasi. Myoyo mpaka mbechete mpela mwaŵaŵechetele jwakulemba Baibulo jwine pa Luka 17:10 kuti, “Uwe tuli ŵamasengo ŵangajenela kupochela kandu. Uwe tugambile kutenda yele yitwaŵajile kuyitenda.”