Ajawule pa ndandanda

Ajawule pa ndandanda wa yindu

Ngani Jakulijiganya 29

Pandili Jwakufowoka ni Pangusakola Machili

Pandili Jwakufowoka ni Pangusakola Machili

“Ngusasangalala pandaŵi jingusaŵa jwakulepetala, ni ndaŵi jakusanyosa ŵandu, ni kundagasyaga . . .  ligongo lya Klistu.”2 AKOLI. 12:10.

NYIMBO NA. 38 Mlungu Chachalimbisya

YACHITULIJIGANYE *

1. Ana ndumetume Paulo jwamanyililaga chichi?

NDUMETUME Paulo jwamanyililaga kuti ndaŵi sine jwaŵaga jwakufowoka. Jwalakwe jwasasile kuti chilu chakwe chaŵaga “changali machili” mwamti jwalagaga kuti atende yambone. Kupwatika pelepa, ndaŵi sine Yehofa nganajangaga mapopelo ga Paulojo mwaŵasachilaga jwalakwe. (2 Akoli. 4:16; 12:7-9; Alo. 7:21-23) Paulo jwamanyililagasoni kuti ŵandu ŵaŵalimbanaga najo ŵamwonaga kuti jwaliji jwakufowoka. * Atamose kuti yaliji myiyi, jwalakwe nganakunda kuti mwaŵamwonelaga ŵane kapena kufowoka kwakwe yimtendekasye kuliwona kuti jwangali mate.—2 Akoli. 10:10-12, 17, 18.

2. Mwakamulana ni 2 Akolinto 12:9, 10, ana Paulo jwalijiganyisye chindu chakusosekwa mnope chapi?

2 Yindu yaŵasimene nayo Paulo yamjiganyisye chindu chakusosekwa mnope. Jwalakwe jwamanyilile kuti mundu mpaka aŵe jwakulimbangana atamose ali mkusimana ni yakusawusya. (Aŵalanje 2 Akolinto 12:9, 10.) Yehofa ŵamsalile Paulo kuti machili gakwe “gakusawoneka kwa ŵandu ŵakulepetala kapena kuti ŵakufowoka.” Yeleyi yagopolelaga kuti Paulo jwapochelaga machili gaŵasosechelaga kutyochela kwa Yehofa. Nambo chandanda, kwende tulole kaje ligongo lyakwe ngatukusasosekwa kudandawula pakutulagasya achimmagongo ŵetu.

‘NGUSASANGALALA. . . ŴANDU PAKUNYOSYA’

3. Ligongo chichi tukusasosekwa kuŵa ŵakusangalala ŵandu pakutunyosya?

3 Pangali mundu jwakusasangalala ŵane pakumnyosya. Nambope, mpaka tufowoche mnope naga tukuganichisya mnope yindu yachipongwe yatuŵechetele ŵane. (Mis. 24:10) Sano, ana tukusosekwa kuyiwona chamtuli yindu ŵandu ŵakusisya pakutunyosya? Mwakulandana ni Paulo, m’wejisoni mpaka ‘tusangalaleje . . . ŵandu pakutunyosya.’ (2 Akoli. 12:10) Tukuŵecheta yeleyi ligongo lyakuti ŵandu pakutunyosya soni kutulagasya yikusalosya kuti tuli ŵakulijiganya ŵasyesyene ŵa Yesu. (1 Pet. 4:14) Yesu jwasasile kuti ŵakumkuya ŵakwe chachilagasidwaga. (Yoh. 15:18-20) Yeleyi ni yaŵasimene nayo Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda. Ŵandu ŵaŵakuyaga ndamo ja Chigiliki ŵawonaga Aklistu kuti ali ŵangali lunda soni ŵangali mate. Nombe Ayuda ŵawonaga Aklistu kuti ŵaliji “ŵandu wamba soni ŵangalijiganya.” (Mase. 4:13) Ŵandu ŵajinji akusiŵawona ŵa Mboni sya Yehofa kuti ŵangali machili ligongo lyakuti ngakusajinjilila yandale soni ŵangaputa nawo ngondo. Kupwatika pelepa ŵandu ŵajinji ŵangachimbichisyaga jemanjaji.

4. Ana Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda ŵatesile wuli pandaŵi jele ŵandu ŵane ŵaŵechetelaga yachipongwe?

4 Aklistu ŵa m’yaka 100 yandanda nganaleka kumtumichila Yehofa atamose kuti ŵakusisya ŵaŵechetelaga yachipongwe. Mwachisyasyo, ndumetume Petulo ni Yohane ŵaliji ŵakusangalala piŵalagasidwaga ligongo lya kumkuya Yesu soni kulalichila yakwamba jwalakwe. (Mase. 4:18-21; 5:27-29, 40-42) Pangali chindu chachikatendekasisye ŵakulijiganya ŵa Yesuŵa kuti atende sooni. Jemanjaji ŵakamuchisyaga ŵandu ŵane atamose kuti ŵandu nganiŵachimbichisyaga. Yeleyi yaliji yakulekangana ni yaŵatendaga ŵandu ŵaŵasisyaga. Mwachisyasyo, mabuku ga m’Baibulo gaŵalembile Aklistu ŵane ŵa m’yaka 100 yandanda gakusigakamuchisya ŵandu ŵangaŵalanjika masiku agano. Jemanjaji ŵalalichilaga ngani syakwamba Uchimwene wa Mlungu. Apano Uchimwenewu ukulamulila kwinani soni pachangakaŵapa chiwulamulile pachilambo chapasi pano. (Mat. 24:14) Nambo mkanipamale yaka yejinji ulamusi wamachili wa Loma waŵalagasyaga ŵandu wula wamasile. Chakusangalasya chili chakuti, apano ŵakumkuya ŵa Yesu ŵakulupichika ali achayimwene kwinani. Nambo ŵandu ŵaŵalagasyaga ŵala ŵawile kalakala, soni naga mwaupile chachijimuka kuŵawe chachiŵa pasi pa ulamusi wa Aklistu ŵaŵaŵengaga ŵala.—Chiw. 5:10.

5. Mwakamulana ni Yohane 15:19, ligongo chichi ŵandu ŵangachimbichisyaga ŵa Mboni sya Yehofa?

5 Masiku agano ŵandu ŵane ngakusiŵachimbichisya ŵa Mboni sya Yehofa soni akusiŵanyosya ligongo lyaganisya kuti ali ŵangali lunda nambosoni ŵangali machili. Jemanjaji akusatenda yeleyi ligongo lyakuti ngatukusakamulanaga ni yitendo yawo. Ŵa Mboni sya Yehofawe tukusalingalinga kuŵa ŵakulinandiya, ŵakuwona mtima, nambosoni ŵakupikanila. Yeleyi yili yakulekangana ni ndamo sya kuchilamboku, ŵandu ŵakwe ali ŵakunyada, ŵamwano, soni ŵakwimuchila. Konjechesya pelepa, ngatukusatenda nawo yandale, kapena kuputa nawo ngondo. Ngatukusatenda yindu mpela mwakusatendela ŵandu kuchilamboku, mwamti jemanjaji akusatuwona kuti tuli ŵakusigalila mnope.—Aŵalanje Yohane 15:19; Alo. 12:2.

6. Ana Yehofa akwakamuchisya ŵakutumichila ŵakwe kuti akombole kutenda chichi?

6 Atamose kuti ŵandu kuchilamboku akusatuwona kuti tuli ŵangali mate, nambope Yehofa akusatuwona kuti tuli ŵakusosekwa. Jwalakwe jwatupele masengo gakulalichila ngani syambone pachilambo chosope. Masiku agano, ŵakutumichila ŵakwe akusagaŵila magasini gejinji pachilambopa. Kupwatika pelepa jemanjaji akusakamulichisya masengo Baibulo pakwakamuchisya ŵandu ŵajinji kuti akole ndamo syambone. Kusala yisyene yosopeyi yikusakomboleka ni chikamuchisyo cha Yehofa jwakusiŵapa masengo gakusosekwa mnope ŵandu ŵakuwoneka mpela ŵakunyoseka. Nambi wuli pakwamba ya mundu jwalijose pajika? Ana Yehofa mpaka atukamuchisye kuti tukole machili? Naga yili myoyo, ana tukusosekwa kutenda chichi kuti jwalakwe atukamuchisye? Kwende tulole yindu yitatu yatukulijiganya kutyochela kwa Paulo.

AKALIDALILAGA

7. Ana tukulijiganya chichi kwa Paulo?

7 Chindu chimo chatukulijiganya kwa Paulo chili chakuti, tukadalilaga lunda lwetu patukumtumichila Yehofa. Ligongo lyakuti Paulo jwaliji jwamlijiganye mnope, yikaliji yangasawusya kuti akole mtima wakunyada soni kulidalila. Jwalakwe ŵakulile ku Taliso wawaliji msinda wekulungwa ku Loma. Taliso waliji msinda wakumanyika soni kwaliji kuchitepo kwamajiganyo. Paulo jwalijiganyisye mnope ligongo jwajiganyidwe ni mundu jwakumanyika mnope jwa Chiyuda lina lyakwe Gamaliyeli. (Mase. 5:34; 22:3) Pandaŵi jine, Paulo jwaliji mundu jwakusosekwa pasikati pa Ayuda achimjakwe. Jwalakwe jwatite, “Naliji mkwapunda achimjangu ŵajinji ŵamsingu wangu.” (Aga. 1:13, 14; Mase. 26:4) Atamose kuti yindu yaliji myiyi paumi wakwe, Paulo nganalidalilaga.

Paulo jwayiwonaga yindu yambone ya kuchilamboku mpela “yapachitutu” pakulandanya ni kumkuya Klistu (Alole ndime 8) *

8. Mwakamulana ni Afilipi 3:8, ana Paulo jwayiwonaga chamtuli yindu yaŵayilesile? Ligongo chichi jwalakwe jwaŵaga ‘jwakusangalala’ paŵasimanaga ni yakusawusya?

8 Paulo jwaliji jwakusangalala mnope ligongo jwalesile yindu ya kuchilamboku yayamtendekasyaga kuŵa jwamachili soni jwakusosekwa mnope. Jwalakwe jwayikene pakuyiwona yindu yaŵalesileyo mpela “yapachitutu.” (Aŵalanje Afilipi 3:8.) Paulo jwasimene ni yakusawusya yejinji ligongo lyakuŵa jwakumkuya jwa Klistu. Mwamti ŵandu ŵaŵamŵengaga ŵaliji ŵamtundu wakwe. (Mase. 23:12-14) Jemanjaji ŵayikene pakumputa soni kumŵika m’ndende. (Mase. 16:19-24, 37) Kupwatika pelepa, Paulo jwalajililaga kutenda yambone ligongo lyakuti jwaliji jwangali umlama. (Alo. 7:21-25) Jwalakwe jwaliji ‘jwakusangalala’ atamose pasimene ni yakusawusya. Yeleyi yakombolekaga ligongo lyakuti pandaŵi jaŵaŵaga jwakufowoka Mlungu ŵampaga machili gakuti akombole kupilila.—2 Akoli. 4:7; 12:10.

9. Ana tukusosekwa kuyiwona chamtuli yindu yayikusatutendekasya kuŵa ŵakufowoka?

9 Naga tukusaka kuti Yehofa atukamuchisyeje, ngatukusosekwa kudalila machili getu, majiganyo, ndamo sya kwatwakulile kapena chipanje chetu. Tukaganisyaga kuti yindu yeleyi ni yampaka yitukamuchisye kuti tuŵe ŵakusosekwa kwa Yehofa. Kusala yisyene, ngaŵa kuti ŵakutumichila Yehofa wosope ali “ŵalunda soni . . .  ŵamachili kapena ŵakupagwa m’maŵasa gakupikanika.” Mmalo mwakwe Yehofa ŵasagwile kwakamulichisya masengo “ŵandu ŵakusawoneka kuti ali ŵakuloŵela pachilambo pano.” (1 Akoli. 1:26, 27) Myoyo tukakunda kuti yindu yakusayiwona ŵandu kuŵa yakusosekwa paumi wawo yitulepelekasye kumtumichila Yehofa. Mmalo mwakwe tuyiwoneje yeleyi kuti uli upile wakuti tumdalileje Yehofa. Mwachisyasyo, naga akusayiwona kuti nganaŵa akombwele kulondesya yindu yakusakulupililaga ligongo lyakuti ŵandu akusiŵanyosyaga, akusosekwa kupopela kwa Yehofa kuti ŵakamuchisye kuŵa ŵakulimba mtima. (Aef. 6:19, 20) Naga akulimbana ni ulwele wekulungwa, amŵendeje Yehofa kuti ŵape machili kuti akomboleje kumtumichila. Pakuyiwona yatite Yehofa pakwakamuchisya, yichakamuchisya kuti akole chikulupi chakulimba.

YISYASYO YA M’BAIBULO YAMPAKA YITUKAMUCHISYE

10. Ligongo chichi tukusosekwa kulijiganya yisyasyo ya m’Baibulo ya ŵandu ŵakulupichika mpela ŵakwakolanga pa Ahebeli 11:32-34?

10 Paulo jwanonyelaga kulijiganya Malemba. Jwalakwe ŵalijiganyaga yindu yejinji kutyochela pa yisyasyo ya m’Baibulo ya ŵandu ŵaŵamtumichilaga Yehofa mwakulupichika. Paulo jwasalile Aklistu ŵa Chihebeli kuti aganichisyeje yisyasyo ya ŵakutumichila ŵakulupichika ŵa Yehofa. (Aŵalanje Ahebeli 11:32-34.) Kwende tukambilane ya Mwenye Daudi juŵaliji jwakutumichila jwa Mlungu. Jwalakwe jwalimbanaga ni ŵandu ŵaŵamŵengaga, soni ŵane mwa jemanjaji pandaŵi jine ŵaliji achimjakwe. Paulo jwaganichisyaga mnope yaŵasimene nayo Daudi paumi wakwe, yayamkamuchisye kuti aŵe jwakulimba. Myoyo chitulole yampaka tutende pakumsyasya Paulo.

Daudi nganajogopa kumenyana ni Goliyati atamose kuti Daudijo jwawonekaga kuti ali mwanache soni jwangali machili. Jwalakwe wamdalile Yehofa ligongo jwamanyililaga kuti mpaka amkamuchisye kuti apunde.(Alole ndime 11)

11. Ligongo chichi Daudi jwawonekaga kuti ali jwangali machili? (Alole chiwulili cha pachikuto.)

11 Goliyati jwaŵaliji jwakuputa ngondo jwawonekaga kuti ali jwamachili mnope kumpunda Daudi. Goliyatiju paŵam’weni Daudi “ŵatandite kumnyosya” ligongo jwalakwe jwawonekaga kuti ali mnyamata jwangamanyilila kuputa ngondo. Nambo Goliyati jwaliwonaga kuti ali jwamkulungwa, jwakumanyilila kuputa ngondo soni jwakwete yida yosope. Nambo yinduyi yagalawiche mwangajembecheya. Mundu juŵawonekaga mpela mpesi jwaŵele jwamachili mnope. Jwalakwe ŵamdalile Yehofa mwamti ŵachiwuleje chimundu chakogoyachi.—1 Sam. 17:41-45, 50.

12. Ana Daudi jwalimbene ni chakusawusya chapi?

12 Daudi jwasimene ni chakusawusya chine chachikamtendekasisye kuti aŵe jwangali machili. Jwalakwe ŵatumichilaga mwakulupichika kunyumba ja Mwenye Sauli jwaŵasagulidwe ni Yehofa. Mwenye Sauli ŵamchimbichisyaga mnope Daudi, nambope mkupita kwandaŵi jwatandite kulipikana, yayatendekasisye kuti amtendeleje jelasi Daudi. Sauli ŵatandite kutenda yindu yakuti Daudi awuwone umi kupweteka, mwamti jwayikene pakusaka kuti agambe kumsoŵesya.—1 Sam. 18:6-9, 29; 19:9-11.

13. Ana Daudi jwatesile wuli pandaŵi jele Mwenye Sauli ŵamtendelaga yindu yakusakala?

13 Atamose kuti Mwenye Sauli ŵamtendelaga Daudi yindu yakusakala, nambope jwalakwe ŵapitilisyepe kumchimbichisya Sauli. (1 Sam. 24:6) Daudi nganamjimbaga magambo Yehofa ligongo lya yindu yakusakala yaŵamtendelaga Sauli. Mmalo mwakwe jwalakwe jwamdalilaga mnope Yehofa kuti ampe machili gakumkamuchisya kupilila yakusawusya yaŵasimanaga nayo.—Sal. 18:1.

14. Ana Paulo jwasimene ni yindu yapi yayaliji yakulandana ni yaŵasimene nayo Daudi?

14 Ndumetume Paulo jwasimene ni yindu yakulandana ni yaŵasimene nayo Daudi. Papali ŵandu ŵajinji ŵaŵaŵenganaga ni Paulo soni jemanjaji ŵaliji ŵamachili kumpunda jwalakwe. Ŵane mwa jemanjaji ŵaliji ŵandu ŵamaudindo soni niŵaŵatendekasyaga kuti Paulo aputidwe nambosoni kuponyedwa m’ndende. Mpela mwayaŵelele ni Daudi nombe najo Paulo jwatendeledwaga yachipongwe ni ŵane ŵaŵaliji achimjakwe. Atamose ŵandu ŵane ŵaŵaliji mumpingo ŵa Chiklistu ŵamsisyaga. (2 Akoli. 12:11; Afil. 3:18) Nambope Paulo jwakombwele kulimbana ni ŵandu wosopewo. Jwalakwe jwakombwele kutenda yeleyi mwakupitilisya kulalichilape atamose kuti ŵane ŵasisyaga. Jwalakwe jwaŵaga jwakulupichika atamose pandaŵi jele abale ni alongo ŵatendaga yakumtumbilikasya. Chakusangalasya chaliji chakuti jwalakwe jwaŵele jwakulupichika mpaka pambesi paumi wakwe. (2 Tim. 4:8) Paulo jwakombwele kuŵa jwakulupichika ligongo lyakuti nganalidalilaga, nambo jwalakwe jwamdalilaga Yehofa kuti ampe machili.

Akusosekwa kwajanga mwaulemu soni mwakuwusimana mtima ŵandu ŵakusakanilaga yatukusakulupililaga (Alole ndime 15) *

15. Ana tukusosekwa kutenda wuli ŵandu pakutusisya?

15 Ana wawojo akulimbana ni yindu yachipongwe yakusiŵatendela achimjawo ŵa kusukulu, ŵa kumasengo kapena ŵandu ŵa mu liŵasa lyawo ŵanganaŵa ŵamboni? Ana pakwete patendeledwe yindu yakusakala ni mundu jwine jwamumpingo? Naga yili myoyo akusosekwa aganichisyeje chisyasyo cha Daudi ni Paulo. Yeleyi mpaka yakamuchisye kuti “achigomeche chakusakala pakutenda yindu yambone.” (Alo. 12:21) Ŵandu pakutusisya ngatukusosekwa kumenyana nawo mpela mwaŵatendele Daudi pakulimbana ni Goliyati. Mmalo mwakwe tukusosekwa kwakamuchisya ŵandu kuti ammanyilile Yehofa mwakwajiganya Baibulo. Mpaka tukombole kutenda yeleyi, patukukamulichisya masengo Baibulo pakwanga yiwusyo ya ŵandu, patukwachimbichisya ŵandu ŵakusatutendela yachipongwe nambosoni patukwatendela yambone ŵandu wosope atamose ŵandu ŵakusatuŵenga.—Mat. 5:44; 1 Pet. 3:15-17.

TUKUNDEJE KUTI ŴANE ATUKAMUCHISYEJE

16-17. Ana Paulo nganaliŵalilaga yindu yapi?

16 Paulo mkanaŵe kuŵa jwakulijiganya jwa Yesu, jwaliji mundu jwakusakala jwaŵalagasyaga ŵandu ŵaŵatendaga yaŵajiganyaga Yesu. (Mase. 7:58; 1 Tim. 1:13) Yesu ni juŵamlekasisye Paulo kuti aleche kuwulagasya mpingo wa Chiklistu, soni pandaŵiji Paulo jwakolanjidwaga kuti Saulo. Maloŵe ga Yesu gapikaniche kutyochela kwinani soni ŵamtendekasisye Paulo kuti akalolaga chenene. Kuti jwalakwe atandilesoni kulola, jwasosekwaga chikamuchisyo kutyochela kwa ŵandu ŵaŵalagasyaga ŵala. Mwakulinandiya jwalakwe jwakundile kuti Ananiya amkamuchisye kuti atandilesoni kulola chenene.—Mase. 9:3-9, 17, 18.

17 Paulo jwaŵele mundu jwakumanyika chenene mumpingo wa Chiklistu. Nambope jwalakwe nganaliŵalilaga yindu yayamtendechele pamsewu wakwawula ku Damasiko. Paulo jwaliji jwakusachilila kupochela chikamuchisyo chaŵapelekaga abale ni alongo soni jwapitilisyepe kuŵa jwakulinandiya. Jwalakwe jwamanyililaga kuti jemanjaji ‘ŵamkamuchisyaga mnope.’—Akolo. 4:10, 11.

18. Ligongo chichi pane mpaka yitusawusyeje kwapikanila ŵane pakutukamuchisya?

18 Ana tukulijiganya chichi kutyochela kwa Paulo? Patwatandite kusongana ni ŵa Mboni sya Yehofa, twaŵaga ŵakusachilila kupochela chikamuchisyo kutyochela kwa abale ni alongo ligongo twaliji mkanitukomangale mwausimu soni mkanitumanyilile yejinji. (1 Akoli. 3:1, 2) Ana apano akusakunda kupochela chikamuchisyo kutyochela kwa abale ni alongo? Ligongo lyakuti tuŵele mu usyesyene kwa ndaŵi jelewu mpaka tutande kana chikamuchisyo cha abale ni alongo, mnopemnope naga ŵakutukamuchisyawo ali ŵachasambano. Nambope tumanyilileje kuti Yehofa akusakamulichisya masengo abale ni alongo kuti atulimbikasyeje. (Alo. 1:11, 12) Myoyo tuchiwoneje chikamuchisyo chakusapeleka abale ni alongo kuŵa chakusosekwa.

19. Ana ni yindu yapi yayamkamuchisye Paulo kuti akombole kutumichila chenene Yehofa?

19 Paulo jwatesile yindu yejinji paŵaŵele Mklistu. Tukuŵecheta yeleyi ligongo lyakuti jwalijiganyisye kuti mundu ngakusakombola kutenda yindu pakwamba kudalila machili gakwe, majiganyo, chipanje kapena kuŵatyochele. Mmalo mwakwe akusasosekwa kuŵa ŵakulinandiya soni kumdalila Yehofa. Kwende wosope tumsyasyeje Paulo mwakutenda yindu yitatu ayi, (1) kumdalila Yehofa, (2) kulijiganya yisyasyo ya m’Baibulo ya ŵandu ŵakulupichika, soni (3) kupochela chikamuchisyo kutyochela kwa abale ni alongo. Kutenda yeleyi kuchitukamuchisya kuti Yehofa atupe machili atamose tuli tufoweche mnope.

NYIMBO NA. 71 Tuli Ŵangondo ŵa Yehofa!

^ ndime 5 Munganiji chitukambilane chisyasyo cha ndumetume Paulo. Chitulolesoni kuti kulinandiya mpaka kutukamuchisye kuti Yehofa atupe machili gakuti tukombole kupilila ŵandu pakutunyosya soni patuli ŵangali machili.

^ ndime 1 NGOPOLELO JA MALOŴEGA: Pana magongo gejinji gampaka gatutendekasye kuŵa ŵakufowoka. Magongo gakwe gali mpela ungali umlama, usawuchi, kulwala, soni ungalijiganya mnope. Kupwatika pelepa, ŵandu ŵakusisya mpaka atande kulimbana ni m’weji mwakutuŵechetela soni kututendela yindu yangali chilungamo.

^ ndime 57 KULONDESYA YIWULILI: Paulo pajwaŵele jwakumkuya jwa Klistu, jwalesile yindu yaŵatendaga ali Mfalisi. Mwine yine mwa yinduyi jaliji mipukutu ja yakutendekwa yakuchilambo soni yaŵaŵikaga pawusyo.

^ ndime 61 KULONDESYA YIWULILI: M’bale pali kumasengo achimjakwe akumkanganichisya kuti akatende nawo mwambo wakusangalalila lisiku lyakupagwa.